Деяния 13 – NRT & HLGN

New Russian Translation

Деяния 13:1-52

Варнава и Савл посланы на служение

1В церкви Антиохии были пророки и учители: Варнава, Симеон, называемый Нигер13:1 Нигер – «черный» (лат.)., киренец Луций, Манаин, получивший воспитание вместе с правителем Иродом, и Савл. 2Однажды, когда они служили Господу и постились, Святой Дух сказал:

– Отделите мне Варнаву и Савла для дела, к которому Я их призвал.

3И они после поста и молитвы возложили на них руки и отпустили их.

Апостолы проповедуют на Кипре

4Эти два апостола, посланные Святым Духом, пошли в Селевкию, а оттуда отплыли на Кипр. 5Они прибыли в Саламин и там возвещали слово Божье в иудейских синагогах. Иоанн тоже был с ними и помогал им. 6Они прошли весь остров и пришли в Пафос. Там они встретили одного иудея по имени Вар-Иисус, который был колдуном и лжепророком. 7Он был с римским проконсулом Сергием Павлом, человеком большого ума. Проконсул пригласил Варнаву и Савла, желая услышать слово Божье. 8Но колдун, которого также звали Елима (что значит «чародей»), действовал против них и пытался отвратить проконсула от веры. 9Тогда Савл, он же Павел, исполнившись Святого Духа, посмотрел прямо на Елиму 10и сказал:

– Сын дьявола, враг всякой праведности, полный лжи и нечестия! Неужели ты никогда не перестанешь искривлять прямые пути Господни? 11Рука Господа обращена против тебя, ты будешь поражен слепотой и некоторое время не будешь видеть солнечного света.

И сразу же его окутали мрак и тьма, и он стал метаться из стороны в сторону, ища кого-либо, кто бы повел его за руку. 12Когда проконсул увидел, что произошло, он уверовал, изумленный учением о Господе.

Служение в писидийской Антиохии

13Отплыв из Пафоса, Павел и его спутники прибыли в Пергию в Памфилии13:13 Далее (до 14:26) это путешествие проходило по территории Малой Азии (часть современной Турции).. Там Иоанн оставил их и возвратился в Иерусалим. 14Из Пергии они пошли дальше, в Писидийскую Антиохию. В субботу они пришли в синагогу и сели. 15После чтения из Закона и Пророков начальники синагоги передали им:

– Братья, если у вас есть что-либо сказать в назидание людям, то говорите.

16Павел встал и, сделав жест рукой, сказал:

– Израильтяне и все боящиеся Бога, выслушайте меня! 17Бог израильского народа избрал наших отцов. Он возвысил народ во время пребывания его в Египте и могучей рукой вывел их оттуда13:17 См. Исх. 6:6; 12:51.. 18Сорок лет Он терпел их13:18 Или: «заботился о них». в пустыне. 19Он истребил в Ханаане семь народов13:19 Семь народов – см. Втор. 7:1. и отдал их землю в наследие нашим предкам.

20На это ушло около четырехсот пятидесяти лет. Затем, до времени пророка Самуила, Бог давал им судей. 21Потом народ попросил себе царя, и Бог дал им из рода Вениамина Саула, сына Киша. Саул правил лет сорок. 22Потом, отстранив Саула, Бог сделал царем Давида. Он свидетельствовал о нем: «Я нашел Давида, сына Иессея, человек этот Мне по сердцу, он исполнит все Мои желания»13:22 См. 1 Цар. 13:14; Пс. 88:21.. 23Из потомков Давида Бог, согласно Своему обещанию, призвал Спасителя Израилю – Иисуса. 24Перед пришествием Иисуса Иоанн призывал к крещению в знак покаяния весь народ Израиля. 25Заканчивая свое служение, Иоанн говорил: «За кого вы меня принимаете? Я не Он. Но за мной идет Тот, у Кого я не достоин даже развязать ремни сандалий на ногах».

26Братья, дети рода Авраама, и те, кто боится Бога! Эта весть спасения была послана к нам! 27Жители Иерусалима и их начальники не узнали Христа, они осудили Его и тем самым исполнили слова пророков, которые читаются каждую субботу. 28Они не нашли в Нем никакой вины, за которую Он был бы достоин смерти, и все-таки выпросили у Пилата разрешение казнить Его. 29Когда они исполнили все, что было о Нем написано, они сняли Его с дерева и положили в гробницу. 30Но Бог воскресил Его из мертвых, 31и еще много дней те, кто пришел вместе с Ним из Галилеи в Иерусалим, видели Его. Они сейчас – Его свидетели перед народом.

32Мы провозглашаем вам сейчас эту Радостную Весть: то, что Бог обещал нашим отцам, 33Он исполнил для нас, их детей, воскресив Иисуса. Во втором псалме написано:

«Ты Сын Мой,

сегодня Я родил Тебя»13:33 Пс. 2:7.

34А о том, что Бог воскресил Его из мертвых, так что тело Его уже никогда не увидит тления, Он сказал так:

«Я дам вам святые и неизменные благословения, обещанные Давиду»13:34 См. Ис. 55:3..

35И в другом месте Он говорит:

«Ты не дашь Твоему Святому увидеть тление»13:35 См. Пс. 15:10..

36Давид в своем поколении исполнял Божий замысел. Давид умер, его похоронили с его отцами, и тело его истлело. 37Но Тот, Кого Бог воскресил, избежал тления.

38Поэтому, братья, я хочу, чтобы вы знали, что благодаря Ему вам сегодня возвещается прощение грехов, 39и во всем, в чем Закон Моисея не мог вас оправдать, каждый верующий получает оправдание в Нем. 40Смотрите, чтобы не случилось с вами того, о чем сказано у пророков:

41«Посмотрите, насмешники,

изумитесь и погибните,

потому что Я совершу в ваши дни такое,

чему бы вы никогда не поверили,

если бы вам рассказали об этом»13:40-41 См. Авв. 1:5..

42Когда Павел и Варнава покидали синагогу, их попросили говорить о том же в следующую субботу. 43Собрание разошлось, но многие иудеи и благочестивые люди из обращенных в иудаизм пошли за Павлом и Варнавой. Те говорили с ними и убеждали их и дальше жить, доверяясь благодати Божьей.

44В следующую субботу почти весь город собрался, чтобы послушать слово Господа. 45Когда иудеи13:45 То есть иудеи, отвергающие Иисуса. увидели столько народа, они исполнились завистью и стали с оскорблениями возражать тому, что говорил Павел. 46Тогда Павел и Варнава решительно сказали им:

– Слово Божье следовало в первую очередь возвещать вам. Но так как вы отрицаете его и не считаете себя достойными вечной жизни, мы обращаемся теперь к язычникам, 47как и повелел нам Господь. Он сказал:

«Я сделал тебя светом для язычников,

чтобы через тебя спасение достигло концов земли»13:47 См. Ис. 49:6..

48Когда язычники слышали это, они радовались и славили Господа за Его слово, и все предназначенные к вечной жизни уверовали.

49Слово Господне распространилось по всей той области.

50Иудеи13:50 То есть предводители иудеев; также в ст. 14:4. подговорили благочестивых женщин из знатных семей и начальников города, и те возбудили преследование против Павла и Варнавы и выгнали их из своих пределов. 51Тогда они отряхнули пыль со своих ног во свидетельство против них и пошли в Иконию. 52Ученики же исполнялись радости и Святого Духа.

Ang Pulong Sang Dios

Binuhatan 13:1-52

Ginpadala si Bernabe kag si Saulo sang Espiritu Santo

1Sa Antioc may mga propeta kag mga manunudlo nga miyembro sang iglesya. Sila amo si Bernabe, si Simeon nga ginatawag Negro, si Lucio nga taga-Cyrene, si Manaen nga nagdako sa panimalay13:1 nagdako sa panimalay: ukon, kababata; ukon, suod nga abyan. ni Herodes nga gobernador, kag si Saulo. 2Samtang nagasimba sila sa Ginoo kag nagapuasa, nagsiling ang Espiritu Santo sa ila, “Paina ninyo para sa akon si Bernabe kag si Saulo, kay may ipahimo ako sa ila.” 3Pagkatapos sang ila pagpuasa kag pagpangamuyo, gintungtungan nila si Bernabe kag si Saulo sang ila mga kamot kag ginpalakat sila.

Si Bernabe kag si Saulo sa Cyprus

4Gani nagpa-Seleucia si Bernabe kag si Saulo nga ginpadala sang Espiritu Santo. Halin didto nagpanakayon sila pakadto sa isla sang Cyprus. 5Pag-abot nila didto sa banwa sang Salamis, nagwali sila sang pulong sang Dios sa mga simbahan sang mga Judio. Si Juan Marcos kaupod man nila sa pagbulig sa ila obra. 6Ginlibot nila ang bug-os nga isla hasta nakalambot sila sa banwa sang Pafos. May nakita sila didto nga madyikero nga si Bar Jesus. Judio siya, kag nagapakuno-kuno nga siya propeta sang Dios. 7Abyan siya ni Sergius Paulus nga gobernador sang amo nga isla. Si Sergius Paulus maalam nga tawo. Ginpatawag niya si Bernabe kag si Saulo tungod nga luyag niya nga magpamati sang pulong sang Dios. 8Pero ginbalabagan sila sang madyikero nga si Elimas. (Amo ini ang ngalan ni Bar Jesus sa lingguahe nga Griego.) Ginhimulatan gid niya nga mapalikaw ang gobernador nga indi siya makatuo kay Jesus. 9Pero si Saulo nga ginatawag man nga Pablo gin-gamhan sang Espiritu Santo, kag gintulok niya sing masakit si Elimas kag nagsiling, 10“Anak ka ni Satanas! Kaaway ka sang tanan nga maayo! Pulos pangdaya kag pangtunto ang imo ginahimo. Ginabaliskad mo permi ang mga husto nga pamaagi sang Ginoo. 11Karon silutan ka sang Ginoo. Mabulag ka kag indi gid makakita sa sulod sang pila ka adlaw.” Nagdulom gilayon ang panulok ni Elimas kag nabulag siya. Nagpangapkap na lang siya nga nagapangita sang magatuytoy sa iya. 12Pagkakita sang gobernador sa natabo kay Elimas, nagtuo siya, kag natingala gid siya sa mga pagpanudlo parte sa Ginoo.

Sa Antioc nga Sakop sang Pisidia

13Paghalin nila ni Pablo sa Pafos, nagpanakayon sila pa-Perga nga sakop sang Pamfilia. Pag-abot nila didto ginbayaan sila ni Juan Marcos. Nagbalik siya sa Jerusalem. 14Sila ni Pablo nagderetso sa Antioc nga sakop sang Pisidia. Pag-abot sang Adlaw nga Inugpahuway, nagkadto sila sa simbahan sang mga Judio kag nagpungko didto. 15May nagbasa sa Kasuguan ni Moises kag sa mga sinulatan sang mga propeta. Dayon may ginsugo ang mga manugdumala sang simbahan sa pagsiling sa ila ni Pablo, “Mga utod, kon may inughambal kamo nga makapabakod sa mga tawo, ihambal ninyo.” 16Gani nagtindog si Pablo, kag ginsinyasan niya ang mga tawo nga magpamati sa iya. Nagsiling siya,

“Mga kapareho ko nga mga Israelinhon, kag kamo nga mga indi Israelinhon pero nagasimba man sa Dios, pamatii ninyo ako! 17Ang Dios nga ginasimba sang mga Israelinhon amo ang nagpili sang aton mga katigulangan, kag ginpadamo niya sila sang didto pa sila nagaestar sa Egipto. Kag paagi sa iya gahom ginbuligan niya sila agod makahalin sa Egipto. 18Sa sulod sang 40 ka tuig, gin-agwanta13:18 gin-agwanta: sa iban nga mga kopya sang Griego, gin-atipan. niya sila didto sa kamingawan. 19Pagkatapos ginlaglag niya ang pito ka nasyon sa Canaan, kag ginhatag niya ini nga kadutaan sa aton mga katigulangan. 20Ini tanan ginhimo sang Dios sa sulod sang 450 ka tuig.

“Dayon ginhatagan niya sila sang mga tawo nga magapangulo sa ila hasta sa panahon ni Propeta Samuel. 21Sang ulihi nagpangayo sila sang hari, gani ginhatag sang Dios si Saul nga anak ni Kish, nga isa sang mga kaliwat ni Benjamin. Naghari si Saul sa ila sa sulod sang 40 ka tuig. 22Sang napahalin na sang Dios si Saul, si David naman ang iya ginhimo nga hari nila. Amo ini ang ginsiling sang Dios, ‘May nakita na ako nga tawo nga si David nga anak ni Jesse, nga nagakomporme sa akon luyag. Magatuman siya sa tanan ko nga isugo sa iya.’ ”13:22 1 Sam. 13:14. 23Nagsiling pa gid si Pablo sa mga tawo, “Sa kaliwat ni David naghalin si Jesus nga amo ang Manluluwas nga ginpromisa sang Dios sa Israel. 24Sa wala pa magsugod si Jesus sa iya buluhaton, nagwali si Juan sa tanan nga Israelinhon nga maghinulsol sila sa ila mga sala kag magpabautiso. 25Sang malapit na matapos ni Juan ang iya buluhaton, nagsiling siya sa mga tawo, ‘Siguro nagahunahuna kamo nga ako amo na ang inyo ginapaabot. Pero indi! Ginpauna lang ako. Magasunod siya sa akon, kag indi gani ako takos mangin iya suluguon.13:25 mangin iya suluguon: sa literal, maghubad sang higot sang iya mga sandalyas.’ ”

26Dayon nagsiling si Pablo, “Mga utod, nga mga kaliwat ni Abraham kag mga indi Judio pero nagasimba man sa Dios, kita amo ang ginpadal-an sang Dios sang Maayong Balita parte sa kaluwasan. 27Pero ang mga Judio nga nagaestar sa Jerusalem kag ang ila mga manugdumala wala nagkilala nga si Jesus amo ang Manluluwas. Wala man sila makaintiendi sang ginhambal sang mga propeta nga ginabasa nila kada Adlaw nga Inugpahuway sa ila mga simbahan; pero sila man mismo amo ang nagtuman sang mga gintagna sang mga propeta sang paghukom nila kay Jesus nga patyon. 28Bisan wala sila sang malig-on nga ebidensya agod patyon siya, ginpangayo gihapon nila kay Pilato nga ipapatay si Jesus. 29Sang nahimo na nila ang tanan nga ginsiling sang Kasulatan nga matabo sa iya, ginkuha nila siya sa krus kag ginbutang sa lulubngan, 30pero ginbanhaw siya sang Dios. 31Kag sa madamo nga mga inadlaw nagpakita siya sa mga tawo nga nag-upod sa iya sang paghalin niya sa Galilea pakadto sa Jerusalem. Atong mga tawo amo man ang nagapanugid subong sa mga Israelinhon parte kay Jesus. 32Kag ari kami subong agod sugiran kamo sang Maayong Balita nga ginpromisa sang Dios sa aton mga katigulangan, 33nga gintuman na niya sa aton nga ila mga kaliwat. Ginhimo niya ini sang pagbanhaw niya kay Jesus. Amo ini ang nasulat sa ikaduha nga Salmo,

‘Ikaw ang akon Anak, kag subong ipakilala ko nga ako ang imo Amay.’13:33 Salmo 2:7.

34Kay ginpromisa man nga daan sang Dios nga banhawon niya siya kag ang iya lawas indi madunot, tungod kay nagsiling siya,

‘Ang mga promisa nga akon ginpromisa kay David himuon ko sa imo.’13:34 Isa. 55:3.

35Gani ginsiling pa gid sa isa pa ka Salmo,

‘Indi mo pagtugutan nga madunot ang imo matutom nga alagad.’13:35 Salmo 16:10.

36Indi si David ang iya ginatumod, tungod nga pagkatapos sang pag-alagad ni David sa mga tawo sa iya nga henerasyon, suno sa mga ginpahimo sang Dios sa iya, napatay siya kag ginlubong sa kilid sang ginlubngan sang iya mga katigulangan, kag ang iya lawas nadunot. 37Pero si Jesus nga ginbanhaw sang Dios wala gid madunot. 38-39Gani mga utod, dapat ninyo mahibaluan nga paagi kay Jesus ginasugid namon sa inyo ang balita nga kita mapatawad sang Dios sa aton mga sala. Ang bisan sin-o nga nagatuo kay Jesus ginapakamatarong sang Dios. Ini indi mahimo paagi sa pagsunod sa Kasuguan ni Moises. 40Gani mag-andam kamo agod indi matabo sa inyo ang ginsiling sang mga propeta,

41‘Kamo nga mga nagayaguta,

matingala gid kamo sa akon himuon.

Magakalamatay kamo tungod nga may himuon ako sa inyo tiyempo nga indi gid kamo magpati bisan may magsugid pa sini sa inyo.’ ”13:41 Hab. 1:5.

42Sang nagaguwa na si Pablo kag si Bernabe sa simbahan sang mga Judio, ginsilingan sila sang mga tawo nga magbalik sa madason nga Adlaw nga Inugpahuway agod sugiran pa gid sila parte sa sini nga mga butang. 43Pagbululag sang mga tawo, madamo nga mga Judio kag mga nakonbertir sa relihiyon sang mga Judio ang nagsunod kay Pablo kag kay Bernabe. Ginhambalan sila ni Pablo kag ni Bernabe kag ginlaygayan nga magpadayon sila sa pagsalig sa bugay sang Dios.

44Sang madason nga Adlaw nga Inugpahuway halos ang tanan nga pumuluyo sa Antioc nagtipon didto sa simbahan sang mga Judio agod magpamati sa pulong sang Ginoo. 45Pagkakita sang mga lider sang mga Judio sa madamo nga mga tawo nga nagtalambong, nahisa gid sila kag naghambal sila kontra sa mga ginpanghambal ni Pablo kag ginpakahuy-an pa nila siya. 46Pero nag-isog pa gid si Pablo kag si Bernabe. Nagsiling sila sa mga Judio, “Kinahanglan gid nga iwali anay sa inyo nga mga Judio ang pulong sang Dios. Pero tungod kay ginasikway ninyo siya, nagapakilala lang ina nga kamo indi bagay nga hatagan sang kabuhi nga wala sing katapusan. Gani halin subong, sa mga indi Judio na kami mawali sang Maayong Balita. 47Kay amo ini ang sugo sang Ginoo sa amon:

‘Ginhimo ko ikaw nga pareho sa suga nga magapasanag sa mga indi Judio,13:47 mga indi Judio: ukon, mga nasyon.

agod nga paagi sa imo maangkon sang mga tawo sa bug-os nga kalibutan13:47 bug-os nga kalibutan: sa literal, pinakapunta sang kalibutan. ang kaluwasan.’ ”13:47 Isa. 49:6.

48Pagkabati sadto sang mga indi Judio, nalipay sila kag gindayaw nila ang pulong sang Ginoo. Kag ang tanan nga ginpili para sa kabuhi nga wala sing katapusan nangin tumuluo.

49Gani naglapnag ang pulong sang Ginoo sa sadto nga lugar. 50Pero ginsutsot sang mga lider sang mga Judio ang mga pangulo sang siyudad, pati ang mga relihiyuso kag kilala nga mga babayi, nga kontrahon sila ni Pablo. Gani ginhingabot nila si Pablo kag si Bernabe, kag gintabog sila sa sadto nga lugar. 51Gintaktak ni Pablo kag ni Bernabe ang yab-ok sa ila mga tiil bilang paandam kontra sa ila. Dayon nagkadto sila sa Iconium. 52Ang mga sumulunod ni Jesus didto sa Antioc ginagamhan sang Espiritu Santo, kag malipayon gid sila.