Laws of justice and mercy
1‘Do not spread false reports. Do not help a guilty person by being a malicious witness.
2‘Do not follow the crowd in doing wrong. When you give testimony in a lawsuit, do not pervert justice by siding with the crowd, 3and do not show favouritism to a poor person in a lawsuit.
4‘If you come across your enemy’s ox or donkey wandering off, be sure to return it. 5If you see the donkey of someone who hates you fallen down under its load, do not leave it there; be sure you help them with it.
6‘Do not deny justice to your poor people in their lawsuits. 7Have nothing to do with a false charge and do not put an innocent or honest person to death, for I will not acquit the guilty.
8‘Do not accept a bribe, for a bribe blinds those who see and twists the words of the innocent.
9‘Do not oppress a foreigner; you yourselves know how it feels to be foreigners, because you were foreigners in Egypt.
Sabbath laws
10‘For six years you are to sow your fields and harvest the crops, 11but during the seventh year let the land lie unploughed and unused. Then the poor among your people may get food from it, and the wild animals may eat what is left. Do the same with your vineyard and your olive grove.
12‘Six days do your work, but on the seventh day do not work, so that your ox and your donkey may rest, and so that the slave born in your household and the foreigner living among you may be refreshed.
13‘Be careful to do everything I have said to you. Do not invoke the names of other gods; do not let them be heard on your lips.
The three annual festivals
14‘Three times a year you are to celebrate a festival to me.
15‘Celebrate the Festival of Unleavened Bread; for seven days eat bread made without yeast, as I commanded you. Do this at the appointed time in the month of Aviv, for in that month you came out of Egypt.
‘No-one is to appear before me empty-handed.
16‘Celebrate the Festival of Harvest with the firstfruits of the crops you sow in your field.
‘Celebrate the Festival of Ingathering at the end of the year, when you gather in your crops from the field.
17‘Three times a year all the men are to appear before the Sovereign Lord.
18‘Do not offer the blood of a sacrifice to me along with anything containing yeast.
‘The fat of my festival offerings must not be kept until morning.
19‘Bring the best of the firstfruits of your soil to the house of the Lord your God.
‘Do not cook a young goat in its mother’s milk.
God’s angel to prepare the way
20‘See, I am sending an angel ahead of you to guard you along the way and to bring you to the place I have prepared. 21Pay attention to him and listen to what he says. Do not rebel against him; he will not forgive your rebellion, since my Name is in him. 22If you listen carefully to what he says and do all that I say, I will be an enemy to your enemies and will oppose those who oppose you. 23My angel will go ahead of you and bring you into the land of the Amorites, Hittites, Perizzites, Canaanites, Hivites and Jebusites, and I will wipe them out. 24Do not bow down before their gods or worship them or follow their practices. You must demolish them and break their sacred stones to pieces. 25Worship the Lord your God, and his blessing will be on your food and water. I will take away disease from among you, 26and none will miscarry or be barren in your land. I will give you a full life span.
27‘I will send my terror ahead of you and throw into confusion every nation you encounter. I will make all your enemies turn their backs and run. 28I will send the hornet ahead of you to drive the Hivites, Canaanites and Hittites out of your way. 29But I will not drive them out in a single year, because the land would become desolate and the wild animals too numerous for you. 30Little by little I will drive them out before you, until you have increased enough to take possession of the land.
31‘I will establish your borders from the Red Sea23:31 Or the Sea of Reeds to the Mediterranean Sea,23:31 Hebrew to the Sea of the Philistines and from the desert to the River Euphrates. I will give into your hands the people who live in the land, and you will drive them out before you. 32Do not make a covenant with them or with their gods. 33Do not let them live in your land or they will cause you to sin against me, because the worship of their gods will certainly be a snare to you.’
یاسای دادوەری و بەزەیی
1«هەواڵی درۆ بڵاو مەکەرەوە، دەست لەگەڵ بەدکار تێکەڵ مەکە بۆ ئەوەی ببیتە شایەتی زۆرداری.
2«دوای کۆمەڵ مەکەوە بۆ کاری خراپ و لە سکاڵاکردندا بە خواری شایەتی مەدە. 3لایەنگری بۆ هەژار دەرمەخە لە سکاڵاکەی.
4«ئەگەر تووشی گا یان گوێدرێژی دوژمنەکەت بووی کە بەڕەڵا بووبێت، بۆی بگەڕێنەرەوە. 5ئەگەر گوێدرێژی ناحەزەکەتت بینی لەژێر بارەکەیدا کەوتووە، بەجێی مەهێڵە، بەڵکو پەلە بکە بۆ یارمەتیدانی.
6«مافی هەژار ڕەت مەکەرەوە لە سکاڵاکەی. 7لە قسەی درۆ دوور بکەوە. بێتاوان و ڕاستودروست مەکوژە، چونکە تاوانبار بێتاوان ناکەم.
8«بەرتیل وەرمەگرە، چونکە بەرتیل چاوساغان کوێر دەکات و قسەی ڕاستودروستان خوار دەکات.
9«نامۆ مەچەوسێنەوە، ئێوە خۆتان دەزانن نامۆ چۆن هەست دەکات، چونکە خۆشتان لە خاکی میسر نامۆ بوون.
یاسای شەممە
10«شەش ساڵ زەوییەکەت دەچێنیت و بەرەکەی هەڵدەگریتەوە، 11بەڵام لە حەوتەمیندا دەیحەسێنیتەوە و لێی دەگەڕێیت، هەژارانی گەلەکەت لێی دەخۆن و بەرماوەکەشیان ئاژەڵی کێوی دەیخوات. هەمان شت دەکەیت لە ڕەزە مێوەکەت و لە زەیتوونەکەت.
12«شەش ڕۆژ کارەکەت دەکەیت، بەڵام ڕۆژی حەوتەم پشوو دەدەیت بۆ ئەوەی گا و گوێدرێژەکەشت بحەسێنەوە و کوڕی کارەکەرەکەت و ئەوەی لەلاشت نامۆیە هەناسەیەک بدەن.
13«ئاگاداربن لەوەی ڕێک ئەوە بکەن کە پێم فەرموون و ناوی خودایەکی دیکە مەهێنن، لە دەمتانەوە نەبیسترێت.
سێ جەژنی ساڵانە
14«سێ جار لە ساڵێکدا جەژنم بۆ دەگێڕیت.
15«هەروەک فەرمانم پێکردن جەژنی فەتیرە بگێڕن، حەوت ڕۆژ نانی فەتیرە بخۆن. ئەم جەژنە لە کاتی خۆیدا بگێڕن، لە مانگی ئاڤیڤ، چونکە ئێوە لەو مانگەدا لە میسر هاتنە دەرەوە.
«نابێت بە دەستبەتاڵی لەبەردەمم ئامادە بن.
16«هەروەها جەژنی دروێنە، یەکەمین بەرهەمی ڕەنجتان، ئەوەی لە کێڵگە دەیچێنن.
«هەروەها جەژنی کۆکردنەوە لە کۆتایی ساڵدا کاتێک ڕەنجەکەتان لە کێڵگە کۆدەکەنەوە.
17«سێ جار لە ساڵێکدا هەموو نێرینەکانتان لەبەردەم یەزدانی باڵادەست ئامادە دەبن.
18«خوێنی قوربانیم لەگەڵ شتی بە هەویرترش پێشکەش مەکەن.
«پیوی23:18 پیوی قوربانی یان بەزی قوربانی. قوربانی جەژنم هەتا بەیانی نەمێنێتەوە.
19«باشترینی یەکەمین بەرهەمی زەوییەکەتان بۆ ماڵی یەزدانی پەروەردگارتان بهێنن.
«هیچ کاریلەیەک بە شیری دایکی لێمەنێن.
ئامادەکردنی ڕێگاکە لەلایەن فریشتەی خودا
20«ببینن، من فریشتەیەک لەپێشتانەوە دەنێرم بۆ ئەوەی لە ڕێگا بتانپارێزێت و بتانهێنێتە ئەو شوێنەی ئامادەم کردووە. 21لێی ئاگاداربن و گوێ لە فەرمایشتی بگرن و تووڕەی مەکەن، چونکە لە یاخیبوونتان نابوورێت، لەبەر ئەوەی ناوی منی تێدایە. 22بەڵام ئەگەر گوێتان لە فەرمایشتی گرت و هەموو ئەوانەی دەیڵێم جێبەجێی بکەن، ئەوا دژایەتی دوژمنەکانتان دەکەم و تەنگ هەڵدەچنم بە تەنگ پێهەڵچنانتان. 23فریشتەکەم لەپێشتانەوە دەڕوات و دەتانباتە خاکی ئەمۆری و حیتی و پریزی و کەنعانی و حیڤی و یەبوسییەکان، ئەوان لەناودەبەم. 24کڕنۆش بۆ خوداوەندەکانیان مەبەن و مەیانپەرستن و وەک نەریتەکانی ئەوان مەکەن، بەڵکو بە تەواوی وردوخاشیان بکەن و بەردە تەرخانکراوەکانیان23:24 بەردی بە ستوونی دانراو بۆ پەرستن. بڕوانە دواوتار 16:21-22. بە تەواوی بشکێنن. 25یەزدانی پەروەردگارتان دەپەرستن، ئەویش نان و ئاوتان بەرەکەتدار دەکات. دەرد لەنێوتان ناهێڵم. 26لەبارچوو و نەزۆک لە خاکەکەتان نابێت، هەروەها تەمەنتان درێژ دەکەم.
27«سامناکی خۆم لەپێشتانەوە دەنێرم و هەموو ئەو نەتەوانەی دەچنە سەریان، سەریان لێ دەشێوێنم و وا دەکەم هەموو دوژمنەکانتان هەڵبێن. 28زەردەواڵەش23:28 دەکرێت هێمایەک بێت بۆ ئەو ترس و لەرزەی خودا دەیخاتە دڵیانەوە. بڕوانە یەشوع 24:12. لەپێشتانەوە دەنێرم و حیڤی و کەنعانی و حیتییەکان لەپێشتان ڕابماڵن. 29بەڵام لە ماوەی یەک ساڵ لەپێشتان ڕایانناماڵم، نەوەک خاکەکە وێران بێت و ئاژەڵی کێوی لەسەرتان زیاد بکات. 30هێواش هێواش لەپێشتان ڕایاندەماڵم، هەتا ئەوەی بەردار دەبن و دەست بەسەر خاکەکەدا دەگرن.
31«سنوورەکەشتان دادەنێم، لە دەریای سوورەوە هەتا دەریای سپی ناوەڕاست23:31 دەریای سپی ناوەڕاست: عیبری (دەریای فەلەستییەکان). و لە چۆڵەوانییەوە هەتا ڕووباری فورات، چونکە دانیشتووانی خاکەکە دەدەمە دەستتان و ئێوەش لەپێش خۆتان ڕایاندەماڵن. 32نە لەگەڵ ئەوان نە لەگەڵ خوداوەندەکانیان پەیمان مەبەستن. 33با لە خاکەکەتاندا نیشتەجێ نەبن، نەوەک واتان لێ بکەن گوناه سەبارەت بە من بکەن، چونکە ئەگەر خوداوەندی ئەوان بپەرستن ئەوا دەبێتە تەڵە بۆتان.»
