Daniel’s training in Babylon
1In the third year of the reign of Jehoiakim king of Judah, Nebuchadnezzar king of Babylon came to Jerusalem and besieged it. 2And the Lord delivered Jehoiakim king of Judah into his hand, along with some of the articles from the temple of God. These he carried off to the temple of his god in Babylonia1:2 Hebrew Shinar and put in the treasure-house of his god.
3Then the king ordered Ashpenaz, chief of his court officials, to bring into the king’s service some of the Israelites from the royal family and the nobility – 4young men without any physical defect, handsome, showing aptitude for every kind of learning, well informed, quick to understand, and qualified to serve in the king’s palace. He was to teach them the language and literature of the Babylonians.1:4 Or Chaldeans 5The king assigned them a daily amount of food and wine from the king’s table. They were to be trained for three years, and after that they were to enter the king’s service.
6Among those who were chosen were some from Judah: Daniel, Hananiah, Mishael and Azariah. 7The chief official gave them new names: to Daniel, the name Belteshazzar; to Hananiah, Shadrach; to Mishael, Meshach; and to Azariah, Abednego.
8But Daniel resolved not to defile himself with the royal food and wine, and he asked the chief official for permission not to defile himself in this way. 9Now God had caused the official to show favour and compassion to Daniel, 10but the official told Daniel, ‘I am afraid of my lord the king, who has assigned your1:10 The Hebrew for your and you in this verse is plural. food and drink. Why should he see you looking worse than the other young men of your age? The king would then have my head because of you.’
11Daniel then said to the guard whom the chief official had appointed over Daniel, Hananiah, Mishael and Azariah, 12‘Please test your servants for ten days: give us nothing but vegetables to eat and water to drink. 13Then compare our appearance with that of the young men who eat the royal food, and treat your servants in accordance with what you see.’ 14So he agreed to this and tested them for ten days.
15At the end of the ten days they looked healthier and better nourished than any of the young men who ate the royal food. 16So the guard took away their choice food and the wine they were to drink and gave them vegetables instead.
17To these four young men God gave knowledge and understanding of all kinds of literature and learning. And Daniel could understand visions and dreams of all kinds.
18At the end of the time set by the king to bring them into his service, the chief official presented them to Nebuchadnezzar. 19The king talked with them, and he found none equal to Daniel, Hananiah, Mishael and Azariah; so they entered the king’s service. 20In every matter of wisdom and understanding about which the king questioned them, he found them ten times better than all the magicians and enchanters in his whole kingdom.
21And Daniel remained there until the first year of King Cyrus.
Ang Pagtuon ni Daniel kag sang iya mga Abyan sa Babilonia
1Sang ikatatlo nga tuig sang paghari ni Jehoyakim sa Juda, ginsalakay ni Haring Nebucadnezar sang Babilonia kag sang iya mga soldado ang Jerusalem. 2Ginbihag niya si Haring Jehoyakim suno sa kabubut-on sang Ginoo. Ginpanguha man niya ang iban nga mga butang sa templo sang Dios kag gindala sa Babilonia.1:2 Babilonia: sa Hebreo, Shinar. Amo ini ang isa pa ka ngalan sang Babilonia. Dayon ginbutang niya ini sa talaguan sang manggad didto sa templo sang iya dios.
3Karon, nagsugo si Nebucadnezar kay Ashpenaz nga pangulo sang iya mga opisyal nga magpili sang pila ka pamatan-on halin sa mga bihag nga Israelinhon, nga naghalin sa harianon kag dungganon nga mga pamilya. 4Ini sila kinahanglan gid nga mga guwapo, maayo sing lawas, maalam, maabtik kag madali lang tudluan, agod bagay sila nga mag-alagad sa hari. Ginsugo man niya si Ashpenaz nga tudluan sila sang lingguahe kag balasahon sang taga-Babilonia.1:4 taga-Babilonia: sa literal, Kaldeanhon. Amo ini kon kaisa ang tawag sa mga taga-Babilonia. 5Nagsugo pa gid ang hari nga hatagan sila kada adlaw sang iya mismo pagkaon kag ilimnon. Pagkatapos sang tatlo ka tuig, magaalagad na sila sa iya.
6Upod sa mga ginpili nga halin sa tribo ni Juda amo sila ni Daniel, Hanania, Mishael, kag Azaria. 7Gin-ilisan ni Ashpenaz ang ila mga ngalan. Si Daniel amo na si Belteshazar, si Hanania amo na si Shadrac, si Mishael amo na si Meshac, kag si Azaria amo na si Abednego.
8Pero nagdesisyon si Daniel nga indi siya magkaon sang pagkaon sang hari ukon mag-inom sang iya ilimnon, agod indi siya mahigkuan.1:8 mahigkuan: may mga pagkaon nga ginadilian sang mga Judio nga kaunon suno sa ila pagsulundan. Gani nagpangabay siya kay Ashpenaz nga kon mahimo indi lang siya paghatagan sinang makapahigko sa iya. 9Ginbuot sang Dios nga magmaayo si Ashpenaz kay Daniel kag magsugot sa iya pangabay. 10Pero nagsiling si Ashpenaz sa iya, “Nahadlok ako sa hari. Siya ang nagsiling kon ano ang ipakaon kag ipainom sa inyo, kag kon makita niya nga indi maayo ang inyo lawas kon ikomparar sa iban nga mga pamatan-on basi ipapatay niya ako.”
11Nagsiling dayon si Daniel sa guwardya nga ginbutang ni Ashpenaz nga mag-atipan sa iya kag sa ila ni Hanania, Mishael, kag Azaria, 12“Abi, testingi kami nga pakan-on lang sang utan kag paimnon lang sang tubig sa sulod sang napulo ka adlaw, 13kag ipaanggid dayon kami sa iban nga mga pamatan-on nga nagakaon sang pagkaon sang hari. Kon ano ang imo makita nga resulta, bahala ka na kon ano ang gusto mo nga himuon sa amon.” 14Gani nagsugot siya kag gintestingan sila sa sulod sang napulo ka adlaw.
15Pagkatapos sang napulo ka adlaw, nakita nga mas maayo pa ang ila lawas kon ikomparar sa mga pamatan-on nga nagakaon sang pagkaon sang hari. 16Gani ginpadayon na lang sang guwardya ang pagpakaon sa ila sang utan sa baylo sang pagkaon kag ilimnon sang hari.
17Ginhatagan sang Dios ining apat ka pamatan-on sang kaalam labi na gid sa nagkalain-lain nga mga balasahon kag mga pagtulun-an. Wala labot sini, ginhatagan niya si Daniel sang kaalam sa pagsaysay sang mga palanan-awon kag mga damgo.
18Pagkatapos sang tatlo ka tuig nga pagtudlo sa ila suno sa ginsiling ni Haring Nebucadnezar, gindala sila ni Ashpenaz sa iya. 19Nagpakighambal ang hari sa ila, kag nakita sang hari nga sa tanan sa ila nga mga pamatan-on wala sing may makapareho sa ila ni Daniel, Hanania, Mishael, kag Azaria. Gani sila ang ginpili nga mag-alagad sa iya. 20Sa tanan nga ginpamangkot sang hari sa ila, nakita niya nga ang ila kaalam napulo ka pilo sang sa kaalam sang mga madyikero ukon babaylan sa bug-os niya nga ginharian. 21Nagpadayon sa pag-alagad si Daniel kay Nebucadnezar hasta sa nahauna nga tuig sang paghari ni Cyrus.1:21 Cyrus: hari sang Persia nga nag-agaw sa Babilonia.
