1Whoever remains stiff-necked after many rebukes
will suddenly be destroyed—without remedy.
2When the righteous thrive, the people rejoice;
when the wicked rule, the people groan.
3A man who loves wisdom brings joy to his father,
but a companion of prostitutes squanders his wealth.
4By justice a king gives a country stability,
but those who are greedy for29:4 Or who give bribes tear it down.
5Those who flatter their neighbors
are spreading nets for their feet.
6Evildoers are snared by their own sin,
but the righteous shout for joy and are glad.
7The righteous care about justice for the poor,
but the wicked have no such concern.
8Mockers stir up a city,
but the wise turn away anger.
9If a wise person goes to court with a fool,
the fool rages and scoffs, and there is no peace.
10The bloodthirsty hate a person of integrity
and seek to kill the upright.
11Fools give full vent to their rage,
but the wise bring calm in the end.
12If a ruler listens to lies,
all his officials become wicked.
13The poor and the oppressor have this in common:
The Lord gives sight to the eyes of both.
14If a king judges the poor with fairness,
his throne will be established forever.
15A rod and a reprimand impart wisdom,
but a child left undisciplined disgraces its mother.
16When the wicked thrive, so does sin,
but the righteous will see their downfall.
17Discipline your children, and they will give you peace;
they will bring you the delights you desire.
18Where there is no revelation, people cast off restraint;
but blessed is the one who heeds wisdom’s instruction.
19Servants cannot be corrected by mere words;
though they understand, they will not respond.
20Do you see someone who speaks in haste?
There is more hope for a fool than for them.
21A servant pampered from youth
will turn out to be insolent.
22An angry person stirs up conflict,
and a hot-tempered person commits many sins.
23Pride brings a person low,
but the lowly in spirit gain honor.
24The accomplices of thieves are their own enemies;
they are put under oath and dare not testify.
25Fear of man will prove to be a snare,
but whoever trusts in the Lord is kept safe.
26Many seek an audience with a ruler,
but it is from the Lord that one gets justice.
27The righteous detest the dishonest;
the wicked detest the upright.
1Ang tawo nga nagapatig-a pa gid sang iya tagipusuon bisan kapila na siya sabdungon malaglag gulpi kag indi na makabangon pa.
2Kon ang mga matarong ang magdumala, nagakalipay ang mga tawo; pero kon ang mga malaot na gani, nagakasubo gid sila.
3Ang tawo nga luyag sang kaalam nagahatag kalipay sa iya amay.
Ang tawo nga nagasagi upod sa mga babayi nga nagabaligya sang ila lawas nagauyang lang sang iya kuwarta.
4Kon ang ginakabalak-an sang hari amo ang hustisya, ginapalig-on niya ang iya ginharian, pero kon ang ginakabalak-an niya amo ang lagay, ginalaglag niya ang iya ginharian.
5Ang tawo nga nagadayaw-dayaw sa iya isigkatawo nagaplano sing malain sa iya.
6Ang malaot nga tawo masiod sa iya kaugalingon nga sala, pero ang matarong nga tawo magakanta sing malipayon.
7Nagakabalaka ang matarong nga tawo sa kinamatarong sang mga imol. Indi ini maintiendihan sang malaot nga tawo.
8Ang mga tawo nga nagapangyaguta nagapaumpisa sang gamo sa isa ka siyudad, pero ang maalamon nga mga tawo nagapauntat sini.
9Wala gid sing padulungan kon iakusar sang maalamon nga tawo ang isa ka buang-buang, kay magasagi lang wakal ang buang-buang kag magpangyaguta.
10Ginakaugtan kag ginatinguhaan nga patyon sang mga manugpatay ang mga tawo nga nagakabuhi sing husto kag wala sing kasawayan.
11Ang buang-buang nga tawo indi makapugong sang iya kaakig, pero ang maalamon nga tawo makapugong sang iya kaugalingon.
12Kon ang isa ka pangulo nagapati sa mga kabutigan, ang tanan niya nga mga opisyal mangin malaot.
13Ang imol kag ang nagapigos sa iya pareho lang nga ginhatagan sang Ginoo sang mata.29:13 Ang buot silingon, pareho lang sila nga gintuga sang Dios.
14Kon matarong ang paghukom sang isa ka hari sa mga imol, magapadayon ang iya pagdumala.
15Ang paghanot sa bata sa pagdisiplina sa iya makatudlo sa iya nga magmaalamon, pero kon pabay-an lang siya, makahatag siya sang kahuy-anan sa iya ginikanan.
16Kon ang mga malaot ang magdumala, nagadugang ang mga kalautan. Pero ini sila malaglag, kag makita ini sang mga matarong.
17Disiplinaha ang imo anak, kag hatagan niya ikaw sang kalinong kag kalipay.
18Kon wala sing mensahi sang Dios nga magtuytoy sa katawhan, nagapinagusto ini. Bulahan ang mga tawo nga nagatuman sa mga ginatudlo29:18 mga ginatudlo: ukon, Kasuguan. sang Dios.
19May ara nga suluguon nga indi mo matudluan paagi lang sa paghambal sa iya, kay bisan naintiendihan niya ikaw, indi siya magpamati.
20Mas maayo pa ang dangatan sang buang-buang nga tawo sang sa tawo nga nagapataka lang kahambal.
21Kon ginapagustuhan mo lang ang imo suluguon halin sang bata pa siya, sa ulihi mangin problema mo siya.29:21 mangin problema mo siya: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini.
22Ang tawo nga dali maakig nagapaumpisa sang gamo, kag permi lang siya makasala.
23Ang pagpabugal sang tawo makahatag sa iya sang kahuy-anan, pero ang pagpaubos sang tawo makahatag sa iya sang kadungganan.
24Ang tawo nga kasabwat sang makawat nagahalit sang iya kaugalingon. Bisan ginpasumpa siya nga magsugid sang matuod, indi gid siya magsugid.
25Delikado kon mahinadlukon kita.29:25 mahinadlukon kita: ukon, nahadlok kita sa tawo. Pero kon magsalig lang kita sa Ginoo, indi gid kita maano.
26Madamo ang nagapangayo sang pabor sa isa ka pangulo, pero ang Ginoo gid lang ang makahatag sang hustisya.
27Ginakangil-aran sang mga matarong ang mga malaot, kag ginakangil-aran sang mga malaot ang mga matarong.
