Esther Made Queen
1Later when King Xerxes’ fury had subsided, he remembered Vashti and what she had done and what he had decreed about her. 2Then the king’s personal attendants proposed, “Let a search be made for beautiful young virgins for the king. 3Let the king appoint commissioners in every province of his realm to bring all these beautiful young women into the harem at the citadel of Susa. Let them be placed under the care of Hegai, the king’s eunuch, who is in charge of the women; and let beauty treatments be given to them. 4Then let the young woman who pleases the king be queen instead of Vashti.” This advice appealed to the king, and he followed it.
5Now there was in the citadel of Susa a Jew of the tribe of Benjamin, named Mordecai son of Jair, the son of Shimei, the son of Kish, 6who had been carried into exile from Jerusalem by Nebuchadnezzar king of Babylon, among those taken captive with Jehoiachin2:6 Hebrew Jeconiah, a variant of Jehoiachin king of Judah. 7Mordecai had a cousin named Hadassah, whom he had brought up because she had neither father nor mother. This young woman, who was also known as Esther, had a lovely figure and was beautiful. Mordecai had taken her as his own daughter when her father and mother died.
8When the king’s order and edict had been proclaimed, many young women were brought to the citadel of Susa and put under the care of Hegai. Esther also was taken to the king’s palace and entrusted to Hegai, who had charge of the harem. 9She pleased him and won his favor. Immediately he provided her with her beauty treatments and special food. He assigned to her seven female attendants selected from the king’s palace and moved her and her attendants into the best place in the harem.
10Esther had not revealed her nationality and family background, because Mordecai had forbidden her to do so. 11Every day he walked back and forth near the courtyard of the harem to find out how Esther was and what was happening to her.
12Before a young woman’s turn came to go in to King Xerxes, she had to complete twelve months of beauty treatments prescribed for the women, six months with oil of myrrh and six with perfumes and cosmetics. 13And this is how she would go to the king: Anything she wanted was given her to take with her from the harem to the king’s palace. 14In the evening she would go there and in the morning return to another part of the harem to the care of Shaashgaz, the king’s eunuch who was in charge of the concubines. She would not return to the king unless he was pleased with her and summoned her by name.
15When the turn came for Esther (the young woman Mordecai had adopted, the daughter of his uncle Abihail) to go to the king, she asked for nothing other than what Hegai, the king’s eunuch who was in charge of the harem, suggested. And Esther won the favor of everyone who saw her. 16She was taken to King Xerxes in the royal residence in the tenth month, the month of Tebeth, in the seventh year of his reign.
17Now the king was attracted to Esther more than to any of the other women, and she won his favor and approval more than any of the other virgins. So he set a royal crown on her head and made her queen instead of Vashti. 18And the king gave a great banquet, Esther’s banquet, for all his nobles and officials. He proclaimed a holiday throughout the provinces and distributed gifts with royal liberality.
Mordecai Uncovers a Conspiracy
19When the virgins were assembled a second time, Mordecai was sitting at the king’s gate. 20But Esther had kept secret her family background and nationality just as Mordecai had told her to do, for she continued to follow Mordecai’s instructions as she had done when he was bringing her up.
21During the time Mordecai was sitting at the king’s gate, Bigthana2:21 Hebrew Bigthan, a variant of Bigthana and Teresh, two of the king’s officers who guarded the doorway, became angry and conspired to assassinate King Xerxes. 22But Mordecai found out about the plot and told Queen Esther, who in turn reported it to the king, giving credit to Mordecai. 23And when the report was investigated and found to be true, the two officials were impaled on poles. All this was recorded in the book of the annals in the presence of the king.
Ginhimo nga Rayna si Ester
1Sang ulihi, sang naumpawan na si Haring Ahasuerus sa iya kaakig, nadumduman niya si Vashti kag ang ginhimo niya. Nadumduman man niya ang sugo nga iya ginhimo kontra kay Vashti. 2Gani nagsiling sa iya ang iya personal nga mga alagad, “Mahal nga Hari, ngaa indi ka magpapangita sang matahom kag bataon nga mga dalaga? 3Magpili ka sang mga opisyal sa kada probinsya nga sakop sang imo ginharian para magpangita sang matahom kag bataon nga mga dalaga kag magdala sa ila sa elistaran sang mga babayi diri sa napaderan nga siyudad sang Susa. Ipaatipan mo ang mga dalaga kay Hegai nga imo mataas nga opisyal, nga gintugyanan mo nga mag-atipan sa mga babayi sa palasyo. Kag siya ang bahala nga maghatag sa ila sang ila mga kinahanglanon sa pagpatahom. 4Dayon ang magustuhan mo nga dalaga amo ang ibulos mo kay Vashti bilang rayna.” Nagustuhan sang hari ang ginsiling sa iya, gani ginsunod niya ini.
5Karon, may isa ka Judio nga nagaestar sa napaderan nga siyudad sang Susa; ang iya ngalan amo si Mordecai. Ang iya amay amo si Jair, kag ang iya lolo amo si Shimei nga anak ni Kish nga halin sa tribo ni Benjamin. 6Isa siya sa mga ginbihag sa Babilonia halin sa Jerusalem, kaupod ni Haring Jehoyakin2:6 Jehoyakin: ukon, Jeconia. sang Juda. Ginbihag sila ni Haring Nebucadnezar sang Babilonia. 7May pakaisa si Mordecai nga dalaga nga matahom kag nami sing lawas. Ang iya ngalan amo si Hadasa nga ginatawag man nga Ester. Sang napatay ang mga ginikanan ni Ester, ginsapupo siya ni Mordecai kag ginpadako bilang iya anak.
8Sang ginbantala ang mando sang hari parte sa matahom nga mga dalaga, madamo nga mga dalaga ang gindala sa palasyo sang hari didto sa napaderan nga siyudad sang Susa. Kag isa sa ila amo si Ester. Ginpaatipan sila kay Hegai nga gintugyanan sa pag-atipan sa mga babayi sa palasyo. 9Nanamian si Hegai kay Ester, kag maayo ang pagtratar niya sa iya. Ginhatagan niya dayon si Ester sang pagkaon kag mga kinahanglanon sa pagpatahom. Ginhatagan man niya siya sang pito ka suluguon nga babayi nga halin mismo sa palasyo sang hari, kag ginpaestar niya siya kag ang iya mga suluguon sa pinakamaayo nga kuwarto.
10Wala magsugid si Ester nga Judio siya tungod kay ginhambalan siya ni Mordecai nga indi gid magpanugid. 11Adlaw-adlaw, nagalakat-lakat si Mordecai malapit sa lagwerta sang ginaestaran sang mga babayi sa paghibalo sang kahimtangan ni Ester, kag kon ano na ang nagakatabo sa iya.
12Antes paatubangon ang isa ka babayi sa hari kinahanglan makompleto anay niya ang isa ka tuig nga pagpatahom: sa sulod sang anom ka bulan banyusan niya ang iya lawas sang lana sang mira, kag sa sulod sang anom pa gid ka bulan butangan niya ang iya lawas sang mga pahamot kag sang iban pa nga klase sang mga pangpatahom. 13Kag antes siya magkadto sa hari, hatagan siya sang bisan ano nga bayo kag alahas nga gusto niya nga isul-ob sa pag-atubang sa hari. 14Magakadto siya sa hari sa gab-i, kag pagkaaga dal-on siya sa lain nga elistaran nga sa diin nagaestar ang mga asawa sang hari. Ginaatipan sila ni Shaashgaz, ang opisyal sang hari nga gintugyanan sa pag-atipan sang mga asawa sang hari. Wala sing bisan sin-o sa ila nga makabalik sa hari luwas lang kon gusto siya sang hari kag ipatawag niya siya.
15-16Sang ikanapulo nga bulan, nga amo ang bulan sang Tebet, sadtong ikapito nga tuig sang paghari ni Ahasuerus, nag-abot ang turno ni Ester2:15-16 Ester: sa Hebreo may sugpon pa nga, ang anak ni Abihail nga tiyo ni Mordecai, nga ginsapupo ni Mordecai bilang iya anak. nga magkadto sa hari didto sa palasyo. Gintuman ni Ester ang ginlaygay sa iya ni Hegai, ang mataas nga opisyal sang hari nga gintugyanan sa pag-atipan sa mga babayi sa palasyo. Kon ano ang ginsiling sa iya ni Hegai nga isul-ob niya sa pagkadto sa hari amo lang ang iya ginsul-ob. Nagadayaw sa iya ang tanan nga nakakita sa iya.
17Nagustuhan sang hari si Ester labaw sa tanan nga babayi nga gindala sa iya. Nalipay gid siya sa iya, kag gintratar niya siya sing maayo. Ginkoronahan niya siya kag ginhimo nga rayna sa baylo ni Vashti. 18Naghiwat dayon sang dako nga punsyon ang hari agod padunggan si Ester. Gin-imbitar niya ang tanan niya nga mga opisyal kag ang iban pa niya nga mga alagad. Kag gindeklarar niya sa bug-os nga ginharian nga magpahuway ang mga tawo sa sadto nga adlaw. Kag sa iya kaalwan, nagpanghatag siya sang regalo sa mga tawo.
Ginluwas ni Mordecai ang Hari
19Sang ikaduha nga pagtipon sang mga dalaga, si Mordecai isa na ka opisyal nga nakapuwesto sa puwertahan sang palasyo. 20Wala pa gid sadto nagpanugid si Ester nga Judio siya, subong sang ginbilin sa iya ni Mordecai. Ginatuman gihapon ni Ester si Mordecai pareho sang iya ginahimo sadto sang ginaatipan pa siya ni Mordecai.
21Sang sadto nga tion nga si Mordecai isa na ka opisyal nga nakapuwesto sa puwertahan sang palasyo, may duha ka opisyal sang hari nga ang ila ngalan amo si Bigtana2:21 Bigtana: ukon, Bigtan. kag si Teresh. Sila ang nagaguwardya sa puwertahan sang kuwarto sang hari. Karon, naakig sila kay Haring Ahasuerus kag nagplano sila sa pagpatay sa iya. 22Pero nahibaluan ni Mordecai ang ila plano, gani ginsugid niya ini kay Rayna Ester. Dayon ginsugid man ini ni Ester sa hari kag ginpahibalo nga si Mordecai ang nakatukib sini. 23Ginpaimbistigar ini sang hari. Kag sang napamatud-an nga matuod gid man, ginpabitay2:23 ginpabitay: ukon, ginpatuhog. niya si Bigtana kag si Teresh sa kahoy. Nagsugo ang hari nga isulat ini nga hitabo sa libro sang kasaysayan sang ginharian.
