Hezekiah King of Judah
1In the third year of Hoshea son of Elah king of Israel, Hezekiah son of Ahaz king of Judah began to reign. 2He was twenty-five years old when he became king, and he reigned in Jerusalem twenty-nine years. His mother’s name was Abijah18:2 Hebrew Abi, a variant of Abijah daughter of Zechariah. 3He did what was right in the eyes of the Lord, just as his father David had done. 4He removed the high places, smashed the sacred stones and cut down the Asherah poles. He broke into pieces the bronze snake Moses had made, for up to that time the Israelites had been burning incense to it. (It was called Nehushtan.18:4 Nehushtan sounds like the Hebrew for both bronze and snake.)
5Hezekiah trusted in the Lord, the God of Israel. There was no one like him among all the kings of Judah, either before him or after him. 6He held fast to the Lord and did not stop following him; he kept the commands the Lord had given Moses. 7And the Lord was with him; he was successful in whatever he undertook. He rebelled against the king of Assyria and did not serve him. 8From watchtower to fortified city, he defeated the Philistines, as far as Gaza and its territory.
9In King Hezekiah’s fourth year, which was the seventh year of Hoshea son of Elah king of Israel, Shalmaneser king of Assyria marched against Samaria and laid siege to it. 10At the end of three years the Assyrians took it. So Samaria was captured in Hezekiah’s sixth year, which was the ninth year of Hoshea king of Israel. 11The king of Assyria deported Israel to Assyria and settled them in Halah, in Gozan on the Habor River and in towns of the Medes. 12This happened because they had not obeyed the Lord their God, but had violated his covenant—all that Moses the servant of the Lord commanded. They neither listened to the commands nor carried them out.
13In the fourteenth year of King Hezekiah’s reign, Sennacherib king of Assyria attacked all the fortified cities of Judah and captured them. 14So Hezekiah king of Judah sent this message to the king of Assyria at Lachish: “I have done wrong. Withdraw from me, and I will pay whatever you demand of me.” The king of Assyria exacted from Hezekiah king of Judah three hundred talents18:14 That is, about 11 tons or about 10 metric tons of silver and thirty talents18:14 That is, about 1 ton or about 1 metric ton of gold. 15So Hezekiah gave him all the silver that was found in the temple of the Lord and in the treasuries of the royal palace.
16At this time Hezekiah king of Judah stripped off the gold with which he had covered the doors and doorposts of the temple of the Lord, and gave it to the king of Assyria.
Sennacherib Threatens Jerusalem
17The king of Assyria sent his supreme commander, his chief officer and his field commander with a large army, from Lachish to King Hezekiah at Jerusalem. They came up to Jerusalem and stopped at the aqueduct of the Upper Pool, on the road to the Washerman’s Field. 18They called for the king; and Eliakim son of Hilkiah the palace administrator, Shebna the secretary, and Joah son of Asaph the recorder went out to them.
19The field commander said to them, “Tell Hezekiah:
“ ‘This is what the great king, the king of Assyria, says: On what are you basing this confidence of yours? 20You say you have the counsel and the might for war—but you speak only empty words. On whom are you depending, that you rebel against me? 21Look, I know you are depending on Egypt, that splintered reed of a staff, which pierces the hand of anyone who leans on it! Such is Pharaoh king of Egypt to all who depend on him. 22But if you say to me, “We are depending on the Lord our God”—isn’t he the one whose high places and altars Hezekiah removed, saying to Judah and Jerusalem, “You must worship before this altar in Jerusalem”?
23“ ‘Come now, make a bargain with my master, the king of Assyria: I will give you two thousand horses—if you can put riders on them! 24How can you repulse one officer of the least of my master’s officials, even though you are depending on Egypt for chariots and horsemen18:24 Or charioteers? 25Furthermore, have I come to attack and destroy this place without word from the Lord? The Lord himself told me to march against this country and destroy it.’ ”
26Then Eliakim son of Hilkiah, and Shebna and Joah said to the field commander, “Please speak to your servants in Aramaic, since we understand it. Don’t speak to us in Hebrew in the hearing of the people on the wall.”
27But the commander replied, “Was it only to your master and you that my master sent me to say these things, and not to the people sitting on the wall—who, like you, will have to eat their own excrement and drink their own urine?”
28Then the commander stood and called out in Hebrew, “Hear the word of the great king, the king of Assyria! 29This is what the king says: Do not let Hezekiah deceive you. He cannot deliver you from my hand. 30Do not let Hezekiah persuade you to trust in the Lord when he says, ‘The Lord will surely deliver us; this city will not be given into the hand of the king of Assyria.’
31“Do not listen to Hezekiah. This is what the king of Assyria says: Make peace with me and come out to me. Then each of you will eat fruit from your own vine and fig tree and drink water from your own cistern, 32until I come and take you to a land like your own—a land of grain and new wine, a land of bread and vineyards, a land of olive trees and honey. Choose life and not death!
“Do not listen to Hezekiah, for he is misleading you when he says, ‘The Lord will deliver us.’ 33Has the god of any nation ever delivered his land from the hand of the king of Assyria? 34Where are the gods of Hamath and Arpad? Where are the gods of Sepharvaim, Hena and Ivvah? Have they rescued Samaria from my hand? 35Who of all the gods of these countries has been able to save his land from me? How then can the Lord deliver Jerusalem from my hand?”
36But the people remained silent and said nothing in reply, because the king had commanded, “Do not answer him.”
37Then Eliakim son of Hilkiah the palace administrator, Shebna the secretary, and Joah son of Asaph the recorder went to Hezekiah, with their clothes torn, and told him what the field commander had said.
Ang Paghari ni Hezekia sa Juda
(2 Cro. 29:1, 2; 31:1)
1Nangin hari sang Juda si Hezekia nga anak ni Ahaz sang ikatatlo nga tuig sang paghari ni Hoseas, nga anak ni Elah, sa Israel. 2Nagaedad si Hezekia sang 25 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 29 ka tuig. Ang iya iloy amo si Abia nga anak ni Zacarias. 3Maayo ang ginhimo ni Hezekia sa panulok sang Ginoo, pareho sa ginhimo sang iya katigulangan nga si David. 4Ginpaguba niya ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, ginpadugmok ang mga handumanan nga bato, kag ginpautod ang hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera. Ginpadugmok man niya ang saway nga man-og nga ginhimo ni Moises, kay hasta sadto nga tion ginasimba ato sang mga Israelinhon paagi sa pagsunog sang mga insenso. Ining saway nga man-og gintawag nga Nehushtan.
5Nagsalig si Hezekia sa Ginoo, ang Dios sang Israel. Wala gid sing hari sa Juda nga pareho sa iya, bisan ang mga nauna sa iya kag ang mga sunod sa iya. 6Matutom gid siya sa pagsunod sa Ginoo, kag wala gid siya nag-untat sa pagsunod sa iya. Kag gintuman niya ang mga sugo nga ginhatag sang Ginoo kay Moises. 7Gin-updan siya sang Ginoo, kag madinalag-on siya sa tanan niya nga ginahimo. Nagrebelde siya sa hari sang Asiria kag wala nag-alagad sa iya. 8Halin sa magagmay nga mga baryo18:8 baryo: ukon, tore. hasta sa dalagko nga mga banwa nga napaderan, ginpierdi niya ang mga Filistinhon hasta sa Gaza kag sa mga lugar nga sakop sini.
9Sang ikaapat nga tuig sang paghari ni Hezekia, nga amo ang ikapito nga tuig sang paghari ni Hoseas sa Israel, nagsalakay si Haring Shalmaneser sang Asiria sa Samaria kag ginkibon ini. 10Pagkaligad sang tatlo ka tuig, sang ikaanom nga tuig sang paghari ni Hezekia kag sang ikasiyam nga tuig sang paghari ni Hoseas, naagaw sang Asiria ang Samaria. 11Gindala sang hari sang Asiria ang mga taga-Israel sa Asiria bilang mga bihag, kag ginpaestar sila sa banwa sang Hala, sa mga lugar nga malapit sa Suba sang Habor sa Gozan, kag sa mga banwa sang mga Medianhon. 12Natabo ini sa mga taga-Israel tungod kay wala sila nagtuman sa Ginoo nga ila Dios, kundi ginlapas nila ang kasugtanan sang Ginoo sa ila—ang tanan nga sugo nga ginhatag sang Ginoo paagi sa iya alagad nga si Moises. Wala sila nagpamati ukon nagtuman sini.
Ginsalakay sang Asiria ang Juda
(2 Cro. 32:1-19; Isa. 36:1-22)
13Sang ika-14 nga tuig sang paghari ni Hezekia, ginsalakay ni Haring Senakerib sang Asiria ang tanan nga napaderan nga mga banwa sang Juda kag gin-agaw niya ini. 14Gani nagpadala sang sini nga mensahi si Haring Hezekia sa hari sang Asiria sa Lakish: “Nakasala ako sa akon pagrebelde sa imo. Pero hatagan ko ikaw sang bisan ano nga imo pangayuon, basta maghalin lang kamo sa amon.” Gani nangayo ang hari sang Asiria kay Haring Hezekia sing mga napulo ka tonelada nga pilak kag isa ka tonelada nga bulawan. 15Ginhatag ni Hezekia sa iya ang tanan nga pilak sa templo sang Ginoo kag sa bodega sang palasyo. 16Ginpanguha ni Hezekia pati ang mga bulawan nga iya ginhaklap sa mga puwertahan sang templo sang Ginoo kag sa mga hamba18:16 hamba: sa English, doorpost. sini, kag ginhatag ini sa hari sang Asiria.
17Pero samtang didto si Senakerib sa Lakish, ginsugo niya ang iya pangulo nga kumander, ang pangulo nga opisyal, kag ang iya kumander nga may madamo nga mga soldado, nga magkadto sa Jerusalem sa pagpakigkita kay Haring Hezekia. Sang didto na sila sa guwa sang Jerusalem, nagpundo sila malapit sa ililigan sang ibabaw nga punong, didto dampi sa dalan pakadto sa lugar nga ginapanglabhan. 18Ginpatawag nila si Haring Hezekia, pero ang ginpakadto sang hari amo si Eliakim nga anak ni Hilkia, nga administrador sang palasyo, si Shebna nga sekretaryo, kag si Joa nga anak ni Asaf, nga manugdumala sang mga kasulatan sang ginharian. 19Nagsiling sa ila ang kumander, “Hambala ninyo si Hezekia nga amo ini ang ginasiling sang gamhanan nga hari sang Asiria:
“ ‘Ano ang imo ginasaligan? 20Nagahunahuna ka bala nga madaog mo ang inaway sa pulong lamang kag indi sa abilidad kag kusog sang imo mga soldado? Sin-o bala ang imo ginasaligan nga nagrebelde ka sa akon? 21Ang Egipto bala? Ini nga nasyon kag ang iya hari pareho lang sa bali nga baston nga kon gamiton mo nga panukod makapilas sang imo kamot. 22Pero basi kon magsiling kamo sa akon nga nagasalig kamo sa Ginoo nga inyo Dios. Pero indi bala nga ginpaguba mo gani ang iya mga simbahan sa mataas nga mga lugar pati ang mga halaran sini, kag ginhambalan mo ang mga taga-Juda kag taga-Jerusalem nga dapat magsimba sila sa isa lang ka halaran didto sa Jerusalem?’
23“Karon may ginatanyag sa imo ang akon agalon, ang hari sang Asiria. Hatagan ka namon sang 2,000 ka kabayo, ina kon may 2,000 ka man ka manugkabayo! 24Wala ka gid padaog bisan sa pinakanubo nga opisyal sang akon agalon. Nagasalig ka man lang sa Egipto nga maghatag sa imo sang mga karwahe kag mga manugkabayo. 25Nagahunahuna ka bala nga wala ako pagsugua sang Ginoo sa pagkadto diri sa paglaglag sang sini nga nasyon? Ang Ginoo mismo ang nagsugo sa akon sa pagsalakay kag sa paglaglag sang sini nga nasyon.”
26Nagsiling si Eliakim, Shebna, kag Joa sa kumander, “Palihog maghambal ka sa amon sa lingguahe nga Aramico, kay naintiendihan namon ini. Indi ka maghambal sa Hebreo kay mabatian ka sang mga tawo nga ara sa mga pader sang siyudad.” 27Pero nagsabat ang kumander, “Ginsugo ako sang akon agalon nga ipahibalo ini nga mga butang sa tanan nga pumuluyo sang Jerusalem, indi lang sa inyo kag sa inyo hari. Kamo tanan gutumon kag uhawon sa tion nga salakayon namon kamo. Gani kaunon ninyo ang inyo tai kag imnon ninyo ang inyo ihi.”
28Dayon nagtindog ang kumander kag nagsinggit sa lingguahe nga Hebreo, “Pamatii ninyo ang mensahi sang gamhanan nga hari sang Asiria! 29Amo ini ang iya ginasiling: Indi kamo magpatunto kay Hezekia. Indi siya makaluwas sa inyo sa akon mga kamot! 30Indi kamo magpahaylo sa iya nga magsalig sa Ginoo kon magsiling siya, ‘Sigurado gid nga luwason kita sang Ginoo; ini nga siyudad indi pag-itugyan sa kamot sang hari sang Asiria.’
31“Indi kamo magpamati kay Hezekia! Amo ini ang ginasiling sang hari sang Asiria: ‘Indi na kamo magkontra sa akon; magsurender na lang kamo! Dayon tugutan ko kamo nga makakaon sang bunga sang inyo ubas kag higera, kag makainom sa inyo mga pulunduhan sang tubig, 32hasta nga magabalik ako kag dal-on ko kamo sa duta nga pareho sang inyo duta—ang duta nga may mga talamnan sang ubas nga makahatag sa inyo sang duga sang ubas kag may mga uyas nga mahimo ninyo nga tinapay, kag may ara man sang mga kahoy nga olibo kag mga dugos. Tumana ninyo ang akon ginasiling agod mabuhi kamo kag indi mapatay. Indi kamo magpamati kay Hezekia kay ginapatalang lang niya kamo sa iya ginasiling nga luwason kamo sang Ginoo. 33May mga dios bala sa bisan diin nga nasyon nga nakaluwas sa ila nasyon sa kamot sang hari sang Asiria? 34May nahimo bala ang mga dios sang Hamat, Arpad, Sefarvaim, Hena, kag Iva? Naluwas bala sang mga dios sang Samaria ang ila duta sa akon mga kamot? 35Sin-o sa mga dios sang sini nga mga nasyon ang nakaluwas sa ila nasyon sa akon? Gani paano maluwas sang Ginoo ang Jerusalem sa akon mga kamot?’ ” 36Pero wala nagsabat ang mga tawo kay nagmando si Haring Hezekia nga indi sila magsabat. 37Dayon gin-gisi ni Eliakim, Shebna, kag Joa ang ila mga bayo tungod sa kasubo, kag nagkadto sila kay Hezekia kag ginsugid nila ang mga ginsiling sang kumander.
