Jesus Teaches the Disciples and Crowds
1Jesus saw the crowds. So he went up on a mountainside and sat down. His disciples came to him. 2Then he began to teach them.
Jesus Gives Blessings
He said,
3“Blessed are those who are spiritually needy.
The kingdom of heaven belongs to them.
4Blessed are those who are sad.
They will be comforted.
5Blessed are those who are humble.
They will be given the earth.
6Blessed are those who are hungry and thirsty for what is right.
They will be filled.
7Blessed are those who show mercy.
They will be shown mercy.
8Blessed are those whose hearts are pure.
They will see God.
9Blessed are those who make peace.
They will be called children of God.
10Blessed are those who suffer for doing what is right.
The kingdom of heaven belongs to them.
11“Blessed are you when people make fun of you and hurt you because of me. You are also blessed when they tell all kinds of evil lies about you because of me. 12Be joyful and glad. Your reward in heaven is great. In the same way, people hurt the prophets who lived long ago.
Salt and Light
13“You are the salt of the earth. But suppose the salt loses its saltiness. How can it be made salty again? It is no longer good for anything. It will be thrown out. People will walk all over it.
14“You are the light of the world. A town built on a hill can’t be hidden. 15Also, people do not light a lamp and put it under a bowl. Instead, they put it on its stand. Then it gives light to everyone in the house. 16In the same way, let your light shine so others can see it. Then they will see the good things you do. And they will bring glory to your Father who is in heaven.
Jesus Fulfills the Law
17“Do not think I have come to get rid of what is written in the Law or in the Prophets. I have not come to do this. Instead, I have come to fulfill what is written. 18What I’m about to tell you is true. Heaven and earth will disappear before the smallest letter disappears from the Law. Not even the smallest mark of a pen will disappear from the Law until everything is completed. 19Do not ignore even one of the least important commands. And do not teach others to ignore them. If you do, you will be called the least important person in the kingdom of heaven. Instead, practice and teach these commands. Then you will be called important in the kingdom of heaven. 20Here is what I tell you. You must be more godly than the Pharisees and the teachers of the law. If you are not, you will certainly not enter the kingdom of heaven.
Murder
21“You have heard what was said to people who lived long ago. They were told, ‘Do not commit murder. (Exodus 20:13) Anyone who murders will be judged for it.’ 22But here is what I tell you. Do not be angry with a brother or sister. Anyone who is angry with them will be judged. Again, anyone who says to a brother or sister, ‘Raca,’ must stand trial in court. And anyone who says, ‘You fool!’ will be in danger of the fire in hell.
23“Suppose you are offering your gift at the altar. And you remember that your brother or sister has something against you. 24Leave your gift in front of the altar. First go and make peace with them. Then come back and offer your gift.
25“Suppose someone has a claim against you and is taking you to court. Settle the matter quickly. Do this while you are still together on the way. If you don’t, you may be handed over to the judge. The judge may hand you over to the officer to be thrown into prison. 26What I’m about to tell you is true. You will not get out until you have paid the very last penny!
Adultery
27“You have heard that it was said, ‘Do not commit adultery.’ (Exodus 20:14) 28But here is what I tell you. Do not even look at a woman in the wrong way. Anyone who does has already committed adultery with her in his heart. 29If your right eye causes you to sin, poke it out and throw it away. Your eye is only one part of your body. It is better to lose an eye than for your whole body to be thrown into hell. 30If your right hand causes you to sin, cut it off and throw it away. Your hand is only one part of your body. It is better to lose a hand than for your whole body to go into hell.
Divorce
31“It has been said, ‘Suppose a man divorces his wife. If he does, he must give her a letter of divorce.’ (Deuteronomy 24:1) 32But here is what I tell you. Anyone who divorces his wife makes her a victim of adultery. And anyone who gets married to the divorced woman commits adultery. A man may divorce his wife only if she has not been faithful to him.
Promises
33“Again, you have heard what was said to your people long ago. They were told, ‘Do not break the promises you make to the Lord. Keep your promises to the Lord that you have made.’ 34But here is what I tell you. Do not make any promises like that at all. Do not make them in the name of heaven. That is God’s throne. 35Do not make them in the name of the earth. That is the stool for God’s feet. Do not make them in the name of Jerusalem. That is the city of the Great King. 36And do not make a promise in your own name. You can’t make even one hair of your head white or black. 37All you need to say is simply ‘Yes’ or ‘No.’ Anything more than this comes from the evil one.
Be Kind to Others
38“You have heard that it was said, ‘An eye must be put out for an eye. A tooth must be knocked out for a tooth.’ (Exodus 21:24; Leviticus 24:20; Deuteronomy 19:21) 39But here is what I tell you. Do not fight against an evil person. Suppose someone slaps you on your right cheek. Turn your other cheek to them also. 40Suppose someone takes you to court to get your shirt. Let them have your coat also. 41Suppose someone forces you to go one mile. Go two miles with them. 42Give to the one who asks you for something. Don’t turn away from the one who wants to borrow something from you.
Love Your Enemies
43“You have heard that it was said, ‘Love your neighbor. (Leviticus 19:18) Hate your enemy.’ 44But here is what I tell you. Love your enemies. Pray for those who hurt you. 45Then you will be children of your Father who is in heaven. He causes his sun to shine on evil people and good people. He sends rain on those who do right and those who don’t. 46If you love those who love you, what reward will you get? Even the tax collectors do that. 47If you greet only your own people, what more are you doing than others? Even people who are ungodly do that. 48So be perfect, just as your Father in heaven is perfect.
Ang mga Mapalad
1Nang makita ni Jesus ang napakaraming tao, umakyat siya sa bundok at naupo roon. Lumapit sa kanya ang mga tagasunod niya, 2at nagsimula siyang mangaral. Sinabi niya,
3“Mapalad ang mga taong inaaming nagkulang sila sa Dios,
dahil makakasama sila sa kaharian ng Dios.
4Mapalad ang mga naghihinagpis,
dahil aaliwin sila ng Dios.
5Mapalad ang mga mapagpakumbaba,
dahil mamanahin nila ang mundo.5:5 mundo: Ang ibig sabihin, ang bagong mundo sa hinaharap.
6Mapalad ang mga taong ang hangad ay matupad ang kalooban ng Dios,
dahil tutulungan sila ng Dios na matupad iyon.
7Mapalad ang mga maawain,
dahil kaaawaan din sila ng Dios,
8Mapalad ang mga taong may malinis na puso,
dahil makikita nila ang Dios.
9Mapalad ang mga taong nagtataguyod ng kapayapaan,
dahil tatawagin silang mga anak ng Dios.
10Mapalad ang mga dumaranas ng pag-uusig dahil sa pagsunod nila sa kalooban ng Dios,
dahil makakasama sila sa kaharian ng Dios.
11“Mapalad kayo kung dahil sa pagsunod ninyo sa akin ay iniinsulto kayo, inuusig at pinaparatangan ng masama. 12Ganoon din ang ginawa nila sa mga propeta noong una. Kaya magalak kayo dahil malaki ang gantimpala ninyo sa langit.”
Ang Asin at Ilaw
(Mar. 9:50; Luc. 14:34-35)
13“Kayong mga tagasunod ko ang nagsisilbing asin sa mundo. Ngunit kung mag-iba ang lasa5:13 mag-iba ang lasa: o, mawalan ng lasa. ng asin, wala nang magagawa para ibalik ang lasa nito. Wala na itong pakinabang kaya itinatapon na lang at tinatapak-tapakan ng mga tao.
14“Kayo ang nagsisilbing ilaw sa mundo. At ito ay makikita nga tulad ng lungsod na itinayo sa ibabaw ng isang burol na hindi maitago. 15Walang taong nagsindi ng ilaw at pagkatapos ay tatakpan ng takalan. Sa halip, inilalagay ang ilaw sa patungan upang magbigay-liwanag sa lahat ng nasa bahay. 16Ganoon din ang dapat ninyong gawin. Pagliwanagin ninyo ang inyong ilaw sa mga tao, upang makita nila ang mabubuting gawa ninyo at pupurihin nila ang inyong Amang nasa langit.”
Ang Turo tungkol sa Kautusan
17“Huwag ninyong isipin na naparito ako upang ipawalang-saysay ang Kautusan ni Moises at ang isinulat ng mga propeta. Naparito ako upang tuparin ang mga ito. 18Sinasabi ko sa inyo ang totoo, hanggaʼt may langit at may lupa, kahit ang kaliit-liitang bahagi ng Kautusan ay hindi mawawalan ng kabuluhan hanggaʼt hindi natutupad ang lahat.5:18 hanggaʼt hindi natutupad ang lahat ng layunin ng Kautusan: o, hanggaʼt hindi natutupad ang lahat ng mangyayari sa hinaharap. 19Kaya ang sinumang lumabag sa pinakamaliit na bahagi ng Kautusan, at magturo sa iba na lumabag din ay ituturing na pinakamababa sa kaharian ng Dios. Ngunit ang sinumang sumusunod sa Kautusan, at nagtuturo sa iba na sumunod din ay ituturing na dakila sa kaharian ng Dios. 20Kaya tandaan ninyo: kung hindi ninyo mahihigitan ang pagsunod ng mga tagapagturo ng Kautusan at ng mga Pariseo sa kalooban ng Dios, hindi kayo makakapasok sa kaharian ng Dios.”
Ang Turo tungkol sa Galit
21Sinabi pa ni Jesus, “Narinig ninyo na sinabi noong una sa ating mga ninuno, ‘Huwag kayong papatay,5:21 Exo. 20:13; Deu. 5:17. dahil ang sinumang pumatay ay parurusahan.’ 22Ngunit sinasabi ko sa inyo na ang may galit sa kanyang kapatid ay parurusahan din. At ang humamak sa kanyang kapatid at magsabi sa kanya, ‘Wala kang silbi!’ ay dadalhin sa mataas na hukuman. At ang sinumang magsabi ng ‘Ulol ka!’ sa kanyang kapatid ay mapupunta sa apoy ng impyerno. 23Kaya kung nasa altar ka at nag-aalay ng iyong handog sa Dios, at maalala mong may hinanakit sa iyo ang iyong kapatid, 24iwanan mo muna ang handog mo sa harap ng altar. Makipagkasundo ka muna sa iyong kapatid at saka ka bumalik at maghandog sa Dios.”
25“Kapag may nagdedemanda sa iyo, makipag-ayos ka kaagad sa kanya habang papunta pa lang kayo sa hukuman. Dahil kapag nasa hukuman na kayo, ibibigay kayo ng hukom sa alagad ng batas upang ipabilanggo. 26Tinitiyak ko sa iyo, hindi ka makakalabas ng bilangguan hanggaʼt hindi mo nababayaran ang kabuuan ng utang mo.”5:26 utang: o, multa.
Ang Turo tungkol sa Pangangalunya
27“Narinig ninyo na sinabi noong una, ‘Huwag kang mangangalunya.’5:27 Deu. 5:18. 28Ngunit sinasabi ko sa inyo na ang tumingin lang sa isang babae nang may masamang pagnanasa ay nagkasala na ng pangangalunya sa kanyang isip. 29Kaya kung ang kanang mata mo ang dahilan ng iyong pagkakasala, dukitin mo ito at itapon! Mas mabuti pang mawalan ka ng isang parte ng iyong katawan kaysa sa buo ang katawan mo pero itatapon ka naman sa impyerno. 30At kung ang kanang kamay mo ang dahilan ng iyong pagkakasala, putulin mo ito at itapon! Mas mabuti pang mawalan ka ng isang parte ng katawan kaysa sa buo ang katawan mo pero itatapon ka naman sa impyerno.”
Ang Turo tungkol sa Paghihiwalay
(Mat. 19:9; Mar. 10:11-12; Luc. 16:18)
31“Sinabi rin noong una, ‘Kung nais ng isang lalaki na hiwalayan ang kanyang asawa, kinakailangang bigyan niya ito ng kasulatan ng paghihiwalay.’5:31 Deu. 24:1. 32Ngunit sinasabi ko sa inyo na kapag hiniwalayan ng lalaki ang kanyang asawa sa anumang dahilan maliban sa sekswal na imoralidad, siya na rin ang nagtulak sa kanyang asawa na mangalunya kapag nag-asawa itong muli. At ang sinumang mag-asawa ng babaeng hiniwalayan ay nagkasala rin ng pangangalunya.”
Ang Turo tungkol sa Panunumpa
33“Narinig din ninyo na sinabi noong una sa ating mga ninuno, ‘Kapag ang tao ay nangako at nanumpa pa sa pangalan ng Panginoon, kailangang tuparin niya ito.’5:33 Lev. 19:12; Bil. 30:2; Deu. 23:21. 34Ngunit sinasabi ko sa inyo na kung mangangako kayo, huwag kayong susumpa. Huwag ninyong sasabihing, ‘Saksi ko ang langit,’ dahil naroon ang trono ng Dios, 35o ‘Saksi ko ang lupa,’ dahil ito ang tuntungan ng kanyang paa. At huwag din ninyong sasabihing, ‘Saksi ko ang Jerusalem,’ dahil ito ang lungsod ng dakilang hari. 36At huwag din ninyong sasabihing, ‘Kahit mamatay pa ako,’ dahil ni isang buhok mo ay hindi mo kayang paputiin o paitimin. 37Sabihin mo na lang na ‘Oo’ kung oo, at ‘Hindi’ kung hindi; dahil kung manunumpa pa kayo, galing na iyan sa diyablo.”
Huwag Maghiganti
(Luc. 6:29-30)
38“Narinig ninyo na sinabi noong una, ‘Mata sa mata, ngipin sa ngipin.’ 39Ngunit sinasabi ko sa inyo na huwag ninyong gantihan ng masama ang gumagawa sa inyo ng masama. Kung sampalin ka sa kanang pisngi, iharap mo pa ang kaliwa. 40Kung ihabla ka ng sinuman at kunin ang iyong damit, ibigay mo na rin pati ang iyong balabal. 41Kung sapilitang ipapasan sa iyo ng isang sundalo ang dala niya ng isang kilometro, dalhin mo ito ng dalawang kilometro. 42Bigyan mo ang nanghihingi sa iyo, at huwag mong tanggihan ang nanghihiram sa iyo.”
Mahalin Ninyo ang Inyong Kaaway
(Luc. 6:27-28, 32-36)
43“Narinig ninyo na sinabi noong una, ‘Mahalin mo ang iyong kaibigan, at kapootan mo ang iyong kaaway.’ 44Ngunit sinasabi ko sa inyo na mahalin ninyo ang inyong mga kaaway at ipanalangin ninyo ang mga umuusig sa inyo. 45Kung gagawin ninyo ito, magiging tunay na anak kayo ng inyong Amang nasa langit. Sapagkat hindi lang sa mabubuting tao niya pinapasikat ang araw kundi pati na rin sa masasama. At hindi lang ang matutuwid ang binibigyan niya ng ulan kundi pati na rin ang mga hindi matuwid. 46Kung ang mamahalin lang ninyo ay ang mga nagmamahal sa inyo, anong gantimpala ang matatanggap ninyo mula sa Dios? Hindi baʼt ginagawa rin iyan ng mga maniningil ng buwis na itinuturing na masasama? 47At kung ang binabati lang ninyo ay ang mga kaibigan5:47 kaibigan: o, kapwa Judio; o, kapatid sa pananampalataya. ninyo, ano ang ginawa ninyo na nakakahigit sa iba? Hindi baʼt ginagawa rin iyan ng mga taong hindi kumikilala sa Dios? 48Kaya dapat kayong maging ganap,5:48 ganap: Maaaring ang ibig sabihin ay walang kapintasan sa kanilang pakikitungo sa iba. tulad ng inyong Amang nasa langit.”
