Abram Saves Lot
1Amraphel was the king of Babylon. Arioch was the king of Ellasar. Kedorlaomer was the king of Elam. And Tidal was the king of Goyim. 2They went to war against five other kings. They were Bera king of Sodom, Birsha king of Gomorrah, Shinab king of Admah, Shemeber king of Zeboyim, and the king of Bela. Bela was also called Zoar. 3These five kings all gathered their armies together in the Valley of Siddim. It was also called the valley of the Dead Sea. 4For 12 years Kedorlaomer had ruled over them. But in the 13th year they opposed him.
5So in the 14th year, Kedorlaomer and the kings who helped him went to war. They won the battle against the Rephaites in Ashteroth Karnaim. They also won the battle against the Zuzites in Ham and the Emites in Shaveh Kiriathaim. 6They did the same thing to the Horites in the hill country of Seir. They marched all the way to El Paran near the desert. 7Then they turned back and went to En Mishpat. En Mishpat was also called Kadesh. They took over the whole territory of the Amalekites. They also won the battle against the Amorites who were living in Hazezon Tamar.
8Then the kings of Sodom, Gomorrah, Admah, Zeboyim and Bela marched out. Bela was also called Zoar. They lined up their armies for battle in the Valley of Siddim. 9They got ready to fight against Kedorlaomer king of Elam, Tidal king of Goyim, Amraphel king of Babylonia, and Arioch king of Ellasar. There were four kings against five. 10The Valley of Siddim was full of tar pits. The kings of Sodom and Gomorrah ran away from the battle. Some of their men fell into the pits, but the rest escaped to the hills. 11The four kings took all the things that belonged to Sodom and Gomorrah. They also took all their food and then left. 12They carried away Abram’s nephew Lot and the things he owned. Lot was living in Sodom at that time.
13A man escaped and came to report everything to Abram. Abram was a Hebrew. He was living near the large trees of Mamre the Amorite. Mamre was a brother of Eshkol and Aner. All of them helped Abram. 14Abram heard that Lot had been captured. So he called out his 318 trained men. All of them were sons of his servants. Abram and his men chased their enemies as far as Dan. 15During the night Abram separated his men into groups. They attacked their enemies and drove them away. They chased them north of Damascus as far as Hobah. 16Abram took back everything the kings had taken. He brought back his nephew Lot and the things Lot owned. He also brought back the women and the other people.
17After Abram won the battle over Kedorlaomer and the kings who helped him, he returned home. The king of Sodom came out to meet him in the Valley of Shaveh. It was also called the King’s Valley.
18Melchizedek was the king of Jerusalem. He brought out bread and wine. He was the priest of the Most High God. 19He gave a blessing to Abram. He said,
“May the Most High God bless Abram.
May the Creator of heaven and earth bless him.
20Give praise to the Most High God.
He gave your enemies into your hand.”
Then Abram gave Melchizedek a tenth of everything.
21The king of Sodom said to Abram, “Give me the people. Keep everything else for yourself.”
22But Abram said to the king of Sodom, “I have raised my hand to make a promise to the Lord. He is the Most High God. He is the Creator of heaven and earth. 23I’ve said I will not accept anything that belongs to you. I will not take even a thread or the strap of a sandal. You will never be able to say, ‘I made Abram rich.’ 24I’ll accept only what my men have eaten and what belongs to Aner, Eshkol and Mamre. These three men went with me. Let them have their share.”
Giluwas ni Abram si Lot
1Niadtong panahona, si Amrafel nga hari sa Shinar, si Arioc nga hari sa Elasar, si Kedorlaomer nga hari sa Elam, ug si Tidal nga hari sa Goyim 2nakiggira batok kang Bera nga hari sa Sodoma, kang Birsha nga hari sa Gomora, kang Shinab nga hari sa Adma, kang Shemeber nga hari sa Zeboyim, ug sa hari sa Bela nga gitawag usab ug Zoar. 3Nagkahiusa kining lima ka mga hari uban ang ilang mga sundalo didto sa Kapatagan sa Sidim nga gitawag karon ug Patay nga Dagat.14:3 Patay nga Dagat: sa Hebreo, labihan kaparat nga dagat. 4Kini nga mga hari gisakop ni Kedorlaomer sulod sa 12 ka tuig, apan sa ika-13 nga tuig nagarebelde sila kaniya. 5Ug sa ika-14 nga tuig, gipildi ni Kedorlaomer ug sa iyang mga kauban nga mga hari ang mga Refaimnon sa Ashtarot Karnaim, ang mga Zuzimnon sa Ham, ang mga Emhanon sa kapatagan sa Kiriataim, 6ug ang mga Horihanon sa kabungtoran sa Seir hangtod sa El Paran nga duol sa kamingawan. 7Gikan didto, mibalik sila ug nakaabot sa En Mishpat nga gitawag karon nga Kadesh. Ug giilog nila ang tanan nga kayutaan sa mga Amalekanhon ug sa mga Amorihanon nga nagapuyo sa Hazazon Tamar.
8Unya, gitigom sa mga hari sa Sodoma, Gomora, Adma, Zeboyim, ug Bela ang ilang mga sundalo didto sa Kapatagan sa Sidim 9ug nakiggira sila batok kang Kedorlaomer nga hari sa Elam, kang Tidal nga hari sa Goyim, kang Amrafel nga hari sa Shinar, ug kang Arioc nga hari sa Elasar—lima ka hari batok sa upat ka hari. 10Ang Kapatagan sa Sidim may daghang mga bangag nga kuhaanan ug alkitran. Ug sa dihang nangikyas ang mga hari sa Sodoma ug sa Gomora uban sa ilang mga sundalo, nangahulog ang uban kanila sa mga bangag, ug ang uban nangikyas ngadto sa mga bukid. 11-12Ang tanang kabtangan sa Sodoma ug Gomora apil ang ilang mga pagkaon gikuha sa ilang mga kaaway. Gibihag usab nila si Lot nga pag-umangkon ni Abram ug gikuha ang iyang mga kabtangan, kay didto man siya nagapuyo sa Sodoma niadtong panahona. Ug unya mibiya sila.
13May usa ka tawo nga nakaikyas ug misugilon kang Abram nga Hebreohanon bahin sa nahitabo. Si Abram didto niadtong panahona nagapuyo duol sa dagkong mga kahoy ni Mamre nga Amorihanon. Kini si Mamre ug ang iyang mga igsoon nga si Eshcol ug si Aner mga kadapig ni Abram. 14Pagkadungog ni Abram nga gibihag ang iyang pag-umangkon, gitigom dayon niya ang iyang 318 ka sinaligan nga mga tawo (nga natawo diha sa iyang panimalay), ug gigukod nila ang upat ka mga hari hangtod sa Dan. 15Pagkagabii, gibahin ni Abram sa nagakalain-laing grupo ang iyang mga tawo. Gisulong nila ang ilang mga kaaway, ug napildi nila kini. Ang uban nga nakaikyas gigukod nila hangtod sa Hoba, sa amihan14:15 amihan: sa English, north. nga bahin sa Damascus. 16Nabawi nila ang tanang mga kabtangan nga giilog sa mga kaaway. Nabawi usab nila si Lot ug ang iyang mga kabtangan apil ang mga babaye ug ang uban pa nga mga katawhan.
Gipanalanginan ni Melkizedek si Abram
17Sa pagpauli na ni Abram, human nila mapildi si Kedorlaomer ug ang iyang mga kauban nga mga hari, gitagbo siya sa hari sa Sodoma sa Kapatagan sa Shaveh (nga gitawag usab ug Kapatagan sa Hari). 18Gitagbo usab siya ni Melkizedek nga hari sa Salem ug pari sa Labing Halangdong Dios. Nagdala si Melkizedek ug pagkaon ug ilimnon.14:18 pagkaon ug ilimnon: sa literal, bread and wine. 19Gipanalanginan niya si Abram nga nagaingon:
“Hinaut pa nga panalanginan ka, Abram, sa Labing Halangdong Dios
nga nagabuhat sa langit ug sa yuta.
20Dalaygon ang Labing Halangdong Dios
nga nagahatag kanimo ug kadaogan batok sa imong mga kaaway!”
Unya gihatagan ni Abram si Melkizedek sa ikapulo nga bahin sa tanan nga iyang nakuha sa gira.
21Unya, miingon ang hari sa Sodoma kang Abram, “Imo na ang tanang kabtangan nga nabawi mo, apan iuli lang kanako ang tanan kong mga tawo.” 22Apan mitubag si Abram, “Nanumpa ako atubangan sa Ginoo, ang Labing Halangdong Dios nga mao ang nagabuhat sa langit ug sa yuta, 23nga dili gayod ako mokuha ug bisan unsa nga imong gipanag-iya, bisan tanod o higot sa sandalyas, aron dili ka makaingon nga ikaw ang nagapadato kanako. 24Wala akoy kuhaon alang sa akong kaugalingon. Ang nakaon lang sa akong mga tawo ang isipon ko nga akong bahin. Apan pakuhaa sa ilang bahin sila si Aner, Eshcol, ug Mamre nga miuban kanako.”
