People Will Die Because of Their Own Sins
1A message from the Lord came to me. The Lord said, 2“You people have a proverb about the land of Israel. What do you mean by it? It says,
“ ‘The parents eat sour grapes.
But the children have a bitter taste in their mouths.’
3“You will not use that proverb in Israel anymore,” announces the Lord and King. “And that is just as sure as I am alive. 4Everyone belongs to me. Parents and children alike belong to me. A person will die because of their own sins.
5“Suppose there is a godly man
who does what is fair and right.
6And he does not eat at the mountain temples.
He does not worship the statues of Israel’s gods.
He does not sleep with another man’s wife.
He does not have sex with his own wife
during her monthly period.
7He does not treat anyone badly.
Instead, he always returns things he takes
to make sure loans are paid back.
He does not steal.
Instead, he gives his food to hungry people.
He provides clothes for those who are naked.
8He does not charge interest when he lends money to them.
He does not make money from them.
He keeps himself from doing what is wrong.
He judges cases fairly.
9He obeys my rules.
He is faithful in keeping my laws.
He always does what is right.
You can be sure he will live,”
announces the Lord and King.
10“But suppose he has a mean son who harms other people. The son commits murder. Or he does some other things that are wrong. 11Suppose he does these things even though his father never did.
“Suppose the son eats at the mountain temples.
And he sleeps with another man’s wife.
12He treats poor and needy people badly.
He steals.
He does not pay back what he owes.
He worships statues of gods.
He does other things I hate.
13He charges interest when he lends money to poor people. He makes money from them.
Will a man like that live? He will not! He must be put to death. And what happens to him will be his own fault. He did many things I hate.
14“But suppose this son has a son of his own. And the son sees all the sins his father commits. He sees them, but he does not do them.
15“Suppose he does not eat at the mountain temples.
And he does not worship the statues of Israel’s gods.
He does not sleep with another man’s wife.
16He does not treat anyone badly.
He does not make people give him something
to prove they will pay back what they owe him.
He does not steal.
Instead, he gives his food to hungry people.
He provides clothes for those who are naked.
17He keeps himself from committing sins.
He does not charge interest when he lends money to poor people.
He does not make money from them.
He keeps my laws and obeys my rules.
He will not die because of his father’s sin. You can be sure he will live. 18But his father will die because of his own sin. He got rich by cheating others. He robbed his relatives. He also did what was wrong among his people.
19“But you still ask, ‘Is the son guilty along with his father?’ No! The son did what was fair and right. He was careful to obey all my rules. So you can be sure he will live. 20A person will die because of their own sins. A child will not be guilty because of what their parent did. And a parent will not be guilty because of what their child did. The right things a godly person does will be added to their account. The wrong things a sinful person does will be charged against them.
21“But suppose a sinful person turns away from all the sins they have committed. And they obey all my rules. They do what is fair and right. Then you can be sure they will live. They will not die. 22None of the sins they have committed will be held against them. Because of the godly things they have done, they will live. 23When sinful people die, it does not give me any joy,” announces the Lord and King. “But when they turn away from their sins and live, that makes me very happy.
24“Suppose a godly person stops doing what is right. And they sin. They do the same evil things a sinful person does. They do things I hate. Then they will not live. I will not remember any of the right things they have done. They have not been faithful to me. They have also committed many other sins. So they are guilty. They will die.
25“But you say, ‘What the Lord does isn’t fair.’ Listen to me, you Israelites. What I do is always fair. What you do is not. 26Suppose a godly person stops doing what is right. And they sin. Then they will die because of it. They will die because of the sin they have committed. 27But suppose a sinful person turns away from the evil things they have done. And they do what is fair and right. Then they will save their life. 28They think about all the evil things they have done. And they turn away from them. So you can be sure they will live. They will not die. 29But the Israelites still say, ‘What the Lord does isn’t fair.’ People of Israel, what I do is always fair. What you do is not.
30“So I will judge you Israelites. I will judge each of you in keeping with what you have done,” announces the Lord and King. “Turn away from your sins! Turn away from all the evil things you have done. Then sin will not bring you down. 31Get rid of all the evil things you have done. Let me give you a new heart and a new spirit. Then you will be faithful to me. Why should you die, people of Israel? 32When anyone dies, it does not give me any joy,” announces the Lord and King. “So turn away from your sins. Then you will live!
Mamatay ang Nagapakasala
1Miingon ang Ginoo kanako, 2“Unsay inyong buot ipasabot sa pagsulti niini nga panultihon sa Israel, ‘Mikaon ang mga amahan ug aslom nga ubas, ug ang mga anak ang gingilohan?’
3“Ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nanumpa nga dili na ninyo kini isulti nga panultihon sa Israel. 4Pamatia ninyo kini! Ang tanan nga kinabuhi ako—ang kinabuhi sa ginikanan ug ang kinabuhi sa mga kabataan. Ang tawo ra nga nakasala mao ang mamatay. 5Pananglit may usa ka tawo nga matarong ug nagahimo sa mga butang nga husto ug subay sa balaod. 6Wala siya magsimba sa mga dios-dios sa Israel ni mokaon sa mga halad nga alang niini nga mga dios-dios didto sa mga simbahanan sa mga bukid. Wala siya makigdulog sa asawa sa uban o sa babaye nga giregla. 7Wala siya mangdaog-daog, ug ginauli niya ang gigarantiya sa mga nakautang kaniya. Wala siya mangawat, hinuon gipakaon niya ang mga gigutom ug gihatagan ug bisti ang mga walay bisti. 8Wala siya magpatubo kon magpautang. Wala siya nagahimog daotan, ug wala siyay gipaboran sa iyang paghukom. 9Nagasunod siya pag-ayo sa akong mga tulumanon ug mga sugo. Matarong kana nga tawhana ug padayon siyang mabuhi. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.
10“Apan pananglit may anak siyang lalaki nga bangis ug kriminal o ginahimo niya kini nga mga buhat 11nga wala buhata sa iyang amahan: Mokaon siya sa mga halad nga alang sa mga dios-dios didto sa mga simbahanan sa mga bukid, ug makighilawas siya sa asawa sa uban. 12Ginadaog-daog niya ang mga kabos ug timawa. Kawatan siya, ug dili niya iuli ang garantiya sa mga nakautang kaniya. Nagasimba siya sa mga dios-dios, ug nagahimog daotan. 13Nagapautang siya nga may tubo. Mabuhi kaha siya? Dili! Mamatay gyud kini nga tawhana tungod niini nga tanang mangil-ad nga mga butang nga iyang gihimo. Siya ra ang hinungdan sa iyang kamatayon.
14“Apan pananglit kini nga tawo nga daotan may anak nga lalaki ug nakita niya ang tanang sala nga gihimo sa iyang amahan, apan wala niya kini sunda. 15Wala siya magsimba sa mga dios-dios sa Israel o mokaon sa mga halad nga alang niini nga mga dios-dios didto sa mga simbahanan sa mga bukid. Wala siya makighilawas sa asawa sa uban. 16Wala siya mangdaog-daog, ug wala siya mangayo ug garantiya gikan sa mga nangutang kaniya. Wala siya mangawat, ginapakaon hinuon niya ang mga gigutom ug gihatagan ug bisti ang mga walay bisti. 17Wala siya maghimog daotan, ug wala siya magpatubo kon magpautang siya. Ginatuman niya ang akong mga sugo ug mga tulumanon. Kini nga tawhana dili mamatay tungod sa sala sa iyang amahan kondili padayon siyang mabuhi. 18Apan ang iyang amahan mamatay tungod sa iyang sala kay nanghukhok siya, nangawat, ug naghimog daotan ngadto sa iyang mga katawhan.
19“Apan basig mangutana kamo, ‘Nganong dili man angay nga silotan ang anak tungod sa sala sa iyang amahan?’ Kon ang anak nagbuhat sa matarong ug husto, ug ginasunod niya pag-ayo ang akong mga tulumanon, padayon siyang mabuhi. 20Ang tawo lang nga nakasala mao ang mamatay. Ang anak dili angay nga silotan tungod sa sala sa iyang amahan, sama nga ang amahan dili angay nga silotan tungod sa sala sa iyang anak. Ang tawo nga matarong pagabalosan sa iyang matarong nga mga ginahimo, ug ang tawo nga daotan pagasilotan sa iyang daotan nga mga ginahimo.
21“Apan kon ang tawo nga daotan maghinulsol sa tanang mga sala nga iyang nahimo ug motuman sa akong mga pagtulon-an ug himuon niya kon unsa ang matarong ug husto, dili siya mamatay kondili mabuhi gyud siya. 22Dili na siya paninglon sa tanang mga sala nga iyang nahimo. Tungod sa iyang gipangbuhat nga matarong, padayon siyang mabuhi. 23Ako, ang Ginoo nga Dios, dili malipay kon mamatay ang usa ka daotan nga tawo. Malipay ako kon maghinulsol siya ug padayong mabuhi.
24“Apan kon ang usa ka tawo nga matarong mobiya sa iyang matarong nga pagkinabuhi ug magpakasala, ug magbuhat sa mangil-ad nga mga butang nga ginahimo sa mga tawo nga daotan, padayon ba siyang mabuhi? Dili! Kalimtan ang tanan niya nga binuhatan nga matarong. Ug tungod sa iyang pagluib kanako ug sa mga sala nga iyang nahimo, mamatay siya.
25“Apan moingon kamo, ‘Dili matarong ang pamaagi sa Ginoo.’ Pamati kamo, katawhan sa Israel: Ang ako bang pamaagi ang dili matarong o ang inyo? 26Kon ang usa ka tawo nga matarong mobiya sa matarong nga pagkinabuhi ug magpakasala, mamatay siya tungod sa iyang mga sala. 27Apan kon ang daotan nga tawo mobiya sa iyang daotan nga pagkinabuhi ug maghimog matarong ug husto, maluwas niya ang iyang kinabuhi. 28Dili siya mamatay tungod kay gitalikdan niya ang tanan niya nga sala. 29Apan moingon kamo nga katawhan sa Israel, ‘Dili matarong ang pamaagi sa Ginoo.’ O katawhan sa Israel, ang ako ba nga mga pamaagi ang dili matarong o ang inyo?
30“Busa ingnon ko kamo, O katawhan sa Israel, ako, ang Ginoo nga Dios, magahukom sa matag usa kaninyo sumala sa inyong binuhatan. Karon, paghinulsol kamo ug talikdi na ang tanan ninyong mga sala aron dili kamo malaglag. 31Nganong gusto man ninyong mamatay, O katawhan sa Israel? Undangi na ninyo ang inyong pagpakasala ug bag-oha na ang inyong pagkinabuhi. 32Kay dili ako malipay kon adunay mamatay. Busa paghinulsol na kamo aron padayon kamo nga mabuhi. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.”
