Paul and Barnabas Preach in Iconium
1At Iconium, Paul and Barnabas went into the Jewish synagogue as usual. They spoke there with great power. Large numbers of Jews and Greeks became believers. 2But the Jews who refused to believe stirred up some of the Gentiles who were there. They turned them against the two men and the new believers. 3So Paul and Barnabas spent a lot of time there. They spoke boldly for the Lord. He gave them the ability to do signs and wonders. In this way the Lord showed that they were telling the truth about his grace. 4The people of the city did not agree with one another. Some were on the side of the Jews. Others were on the side of the apostles. 5Jews and Gentiles alike planned to treat Paul and Barnabas badly. Their leaders agreed. They planned to kill them by throwing stones at them. 6But Paul and Barnabas found out about the plan. They escaped to the Lycaonian cities of Lystra and Derbe and to the surrounding area. 7There they continued to preach the good news.
Paul Preaches in Lystra
8In Lystra there sat a man who couldn’t walk. He hadn’t been able to use his feet since the day he was born. 9He listened as Paul spoke. Paul looked right at him. He saw that the man had faith to be healed. 10So he called out, “Stand up on your feet!” Then the man jumped up and began to walk.
11The crowd saw what Paul had done. They shouted in the Lycaonian language. “The gods have come down to us in human form!” they exclaimed. 12They called Barnabas Zeus. Paul was the main speaker. So they called him Hermes. 13Just outside the city was the temple of the god Zeus. The priest of Zeus brought bulls and wreaths to the city gates. He and the crowd wanted to offer sacrifices to Paul and Barnabas.
14But the apostles Barnabas and Paul heard about this. So they tore their clothes. They rushed out into the crowd. They shouted, 15“Friends, why are you doing this? We are only human, just like you. We are bringing you good news. Turn away from these worthless things. Turn to the living God. He is the one who made the heavens and the earth and the sea. He made everything in them. 16In the past, he let all nations go their own way. 17But he has given proof of what he is like. He has shown kindness by giving you rain from heaven. He gives you crops in their seasons. He provides you with plenty of food. He fills your hearts with joy.” 18Paul and Barnabas told them all these things. But they had trouble keeping the crowd from offering sacrifices to them.
19Then some Jews came from Antioch and Iconium. They won the crowd over to their side. They threw stones at Paul. They thought he was dead, so they dragged him out of the city. 20The believers gathered around Paul. Then he got up and went back into the city. The next day he and Barnabas left for Derbe.
Paul and Barnabas Return to Antioch
21Paul and Barnabas preached the good news in the city of Derbe. They won large numbers of followers. Then they returned to Lystra, Iconium and Antioch. 22There they helped the believers gain strength. They told them to remain faithful to what they had been taught. “We must go through many hard times to enter God’s kingdom,” they said. 23Paul and Barnabas appointed elders for them in each church. The elders had trusted in the Lord. Paul and Barnabas prayed and fasted. They placed the elders in the Lord’s care. 24After going through Pisidia, Paul and Barnabas came into Pamphylia. 25They preached the good news in Perga. Then they went down to Attalia.
26From Attalia they sailed back to Antioch. In Antioch they had been put in God’s care to preach the good news. They had now completed the work God had given them to do. 27When they arrived at Antioch, they gathered the church together. They reported all that God had done through them. They told how he had opened a way for the Gentiles to believe. 28And they stayed there a long time with the believers.
Didto sa Iconium
1Ang nahitabo didto sa Iconium pareho usab sa nahitabo didto sa Antioquia. Miadto si Pablo ug si Barnabas sa simbahan sa mga Judio. Ug tungod sa ilang pagwali daghang mga Judio ug mga dili Judio ang mituo kang Jesus. 2Apan ang mga Judio nga wala motuo, misulsol sa mga dili Judio aron kontrahon ang mga magtutuo. 3Nagdugay didto si Pablo ug si Barnabas. Wala sila mahadlok sa pagsulti mahitungod sa Ginoo. Gipakita sa Ginoo nga tinuod ang ilang gitudlo mahitungod sa iyang grasya, tungod kay gihatagan niya sila ug gahom sa paghimo ug mga milagro ug kahibulongang mga butang. 4Busa, nabahin ang mga tawo niadtong siyudara; ang uban midapig sa mga Judio nga wala motuo, ug ang uban midapig sa mga apostoles.
5May mga Judio ug mga dili Judio, kauban ang ilang mga pangulo, nga nagplano nga pasakitan ug batohon ang mga apostoles. 6Pagkahibalo sa mga apostoles sa maong plano, nangikyas sila ngadto sa Listra ug sa Derbe, mga siyudad nga sakop sa Licaonia, ug sa palibot nga mga dapit. 7Ug giwali nila didto ang Maayong Balita.
Gibato si Pablo didto sa Listra
8Sa Listra may usa ka tawong bakol sukad pa sa iyang pagkabata. 9Samtang naglingkod siya naminaw siya sa mga gisulti ni Pablo. Gitutokan siya ni Pablo ug nakita niya nga may pagtuo ang bakol nga ang Ginoo makaayo kaniya. 10Busa sa kusog nga tingog miingon si Pablo kaniya, “Tindog ug tul-id!” Mitindog ang tawo ug milakaw-lakaw. 11Pagkakita sa mga tawo sa gihimo ni Pablo, misinggit sila sa ilang kaugalingong pinulongan, “Ang mga dios nanganaog dinhi kanato sa dagway sa tawo!” 12Gitawag nila si Barnabas nga si Zeus, ug si Pablo gitawag nila nga si Hermes tungod kay siya mao ang tigsulti. 13Ang templo sa ilang dios nga si Zeus duol lamang sa gawas sa siyudad. Busa ang pari ni Zeus nagdala ug torong mga baka nga may kolintas nga bulak didto sa pultahan sa siyudad. Gusto niya ug sa mga tawo nga maghalad ngadto sa mga apostoles. 14Pagkahibalo ni Barnabas ug ni Pablo sa ilang gibuhat, gigisi nila ang ilang bisti14:14 gigisi nila ang ilang bisti sa pagpakita nga sayop ang gihimo sa mga tawo. ug midagan sila sa taliwala sa mga tawo ug misinggit, 15“Mga higala, nganong maghalad kamo kanamo? Kami mga tawo lamang nga sama kaninyo. Giwali namo kaninyo ang Maayong Balita aron biyaan na ninyo kining mga butang nga walay pulos ug moduol sa Dios nga buhi. Siya mao ang naghimo sa langit, sa yuta, sa dagat, ug sa tanang mga butang nga anaa kanila. 16Niadtong una gipasagdan lamang sa Dios ang mga tawo sa pagsunod sa ilang kaugalingong gusto. 17Apan sa tanang panahon gipaila sa Dios ang iyang kaugalingon ngadto sa mga tawo pinaagi sa iyang mga gihimo nga maayo. Gihatagan niya kamo sa ulan ug mga ani sa panahon sa ting-ani. Abundang pagkaon iyang gihatag kaninyo aron malipay kamo.” 18Apan bisan mao kini ang gisulti sa mga apostoles, naglisod gayod sila sa pagpugong sa mga tawo nga magpatay ug mga baka aron ihalad kanila.
19May miabot nga mga Judio gikan sa Antioquia nga sakop sa Pisidia ug ang uban gikan sa Iconium. Gidani nila ang mga tawo nga modapig kanila. Gitabangan nila sa pagbato si Pablo ug giguyod pagawas sa lungsod, tungod kay sa ilang hunahuna patay na siya. 20Apan samtang gilibotan siya sa mga magtutuo, mibangon siya ug mibalik didto sa lungsod. Pagkaugma miadto silang duha ni Barnabas sa Derbe.
Ang Paghibalik ngadto sa Antioquia nga Sakop sa Syria
21Giwali ni Pablo ug ni Barnabas ang Maayong Balita didto sa Derbe ug daghan ang ilang nakabig nga mosunod kang Jesu-Cristo. Pagkahuman niini mibalik sila sa Listra, sa Iconium, ug sa Antioquia nga sakop sa Pisidia. 22Gipalig-on nila ang mga magtutuo ug gidasig nga magpadayon gayod sa ilang pagtuo. Miingon usab sila sa mga magtutuo, “Daghang kalisdanan ang atong kinahanglan maagian sa pagsulod sa gingharian sa Dios.” 23Sa matag dapit nga may mga magtutuo nga nagatigom, sila si Pablo ug Barnabas nagpili ug mga tawo nga maoy mangulo. Nagpuasa sila ug nagaampo alang sa mga napili ug gitugyan nila sila sa Ginoo nga ilang gituohan.
24Pagkahuman niini, miagi sila sa mga dapit nga sakop sa probinsya sa Pisidia ug miabot sila sa Panfilia. 25Miwali sila didto sa Perga ug unya milugsong sila sa Atalia. 26Gikan didto milawig sila balik sa Antioquia nga sakop sa Syria, ang dapit diin sila maggikan ug giampo sa mga magtutuo kaniadto nga panalanginan sila sa Dios sa ilang buluhaton nga karon nahuman na nila.
27Sa pag-abot ni Pablo ug ni Barnabas sa Antioquia gitigom nila ang tanang mga magtutuo ug gisaysay dayon nila ang tanang gihimo sa Dios pinaagi kanila, ug kon sa unsang pamaagi nga ang Dios mihatag ug kahigayonan aron motuo usab ang mga dili Judio. 28Ug mipuyo silag dugay didto sa Antioquia kauban sa mga sumusunod ni Jesus.
