122:1 Mhu 7:1Heri kuchagua jina jema kuliko utajiri mwingi,
kuheshimiwa ni bora kuliko fedha au dhahabu.
222:2 Ay 31:15; Mt 5:45; Za 49:1-2Tajiri na maskini wanafanana kwa hili:
Bwana ni Muumba wao wote.
322:3 Mit 14:16; 27:12; Isa 26:20Mtu mwenye busara huona hatari na kujificha,
bali mjinga huendelea mbele kama kipofu nayo ikamtesa.
422:4 Mit 15:33; 10:27; Dan 4:36Unyenyekevu na kumcha Bwana
huleta utajiri, heshima na uzima.
522:5 Mit 15:19; 1Yn 5:18Katika mapito ya waovu kuna miiba na mitego,
bali yeye ailindaye nafsi yake hukaa mbali nayo.
622:6 Efe 6:4Mfundishe mtoto njia impasayo kuiendea,
naye hataiacha hata akiwa mzee.
722:7 Yak 2:6Matajiri huwatawala maskini
naye akopaye ni mtumwa wa akopeshaye.
822:8 Hos 10:13; 8:7; Kut 1:20; Gal 6:7-8; Za 125:3Yeye aupandaye uovu huvuna taabu,
nayo fimbo ya ghadhabu yake itaangamizwa.
922:9 Kum 14:29; 2Kor 9:6; Mit 11:25; 28:27Mtu mkarimu yeye mwenyewe atabarikiwa
kwa kuwa hushiriki chakula chake na maskini.
1022:10 Mit 26:20; Mwa 21:9, 10; Za 101:5Mfukuze mwenye dhihaka,
na mvutano utatoweka;
ugomvi na matukano vitakoma.
1122:11 Mit 16:13; Mt 5:8Yeye apendaye moyo safi na yeye ambaye maneno yake ni ya neema,
mfalme atakuwa rafiki yake.
12Macho ya Bwana hulinda maarifa,
bali huyapinga maneno ya asiye mwaminifu.
1322:13 Mit 26:13Mvivu husema, “Yuko simba nje!”
au, “Nitauawa katika mitaa!”
1422:14 Mit 6:12; Mhu 7:26Kinywa cha mwanamke kahaba ni shimo refu;
yeye aliye chini ya ghadhabu ya Bwana
atatumbukia ndani yake.
1522:15 Mit 13:24; 20:30Upumbavu umefungwa ndani ya moyo wa mtoto,
bali fimbo ya adhabu itaufukuzia mbali naye.
1622:16 Ay 20:19-23; Amo 2:6-8; Isa 3:14-15; Yak 2:13Yeye amwoneaye maskini ili kujiongezea mali,
naye ampaye tajiri zawadi, wote huwa maskini.
Misemo Ya Wenye Hekima
1722:17 Mit 1:8; 1:6; 30:1; 31:1; 2:2Tega sikio na usikie misemo ya wenye hekima,
elekeza moyo wako kwenye yale nifundishayo,
18kwa maana inapendeza unapoyahifadhi moyoni mwako
na kuwa nayo yote tayari midomoni mwako.
19Ili tumaini lako liwe katika Bwana,
hata wewe, ninakufundisha leo.
2022:20 Mit 8:6Je, sijakuandikia misemo thelathini,
misemo ya mashauri na maarifa,
2122:21 1Pet 3:15; Mhu 12:10kukufundisha maneno ya kweli na ya kuaminika,
ili uweze kutoa majibu sahihi
kwake yeye aliyekutuma?
2222:22 Law 25:17; Zek 7:10; Kut 23:6; Mal 3:5Usiwadhulumu maskini kwa sababu ni maskini,
wala kumdhulumu mhitaji mahakamani,
2322:23 Ay 29:16; Za 12:5; 1Sam 25:39kwa sababu Bwana atalichukua shauri lao
naye atawateka wao waliowateka.
24Usifanye urafiki na mtu mwenye hasira ya haraka,
usishirikiane na yule aliye mwepesi kukasirika,
2522:25 1Kor 15:33la sivyo utajifunza njia zake
na kujiingiza mwenyewe kwenye mtego.
2622:26 Kum 19:14; Mit 23:10Usiwe mwenye kupana mikono katika rehani,
au kuweka dhamana kwa ajili ya madeni.
2722:27 Mit 11:15; 17:18Kama ukikosa njia ya kulipa,
kitanda chako
kitachukuliwa ukiwa umekilalia.
2822:28 Kum 19:14Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani
lililowekwa na baba zako.
2922:29 1Fal 11:28; Mwa 41:46; Mhu 9:10Je, unamwona mtu stadi katika kazi yake?
Atahudumu mbele ya wafalme;
hatahudumu mbele ya watu duni.
1Edin pa yɛ sene ahonya bebrebe;
sɛ wɔbɛdi wo ni yɛ sene dwetɛ anaa sikakɔkɔɔ.
2Ɔdefoɔ ne ohiani wɔ adeɛ baako,
Awurade ne wɔn nyinaa Yɛfoɔ.
3Onitefoɔ hunu amanehunu a ɛreba na ɔhinta ne ho,
nanso atetekwaa kɔ nʼanim kɔnya amane.
4Ahobrɛaseɛ ne Awurade suro
ma ahonya ne animuonyam ne nkwa.
5Nkasɛɛ ne mfidie wɔ amumuyɛfoɔ akwan so,
nanso deɛ ɔbɔ ne kra ho ban no mmɛn ho.
6Kyerɛ abɔfra ɛkwan a ɔmfa so,
na sɛ ɔnyini a ɔremfiri so.
7Adefoɔ di ahiafoɔ so,
na boseagyeni yɛ deɛ ɔde fɛm ɔsomfoɔ.
8Deɛ ɔdua amumuyɛsɛm no twa ɔhaw
na wɔbɛsɛe nʼabufuhyeɛ abaa.
9Ɔyamyɛfoɔ bɛnya nhyira
ɛfiri sɛ ɔne ahiafoɔ kyɛ nʼaduane.
10Pam ɔfɛdifoɔ na basabasayɛ nso bɛkɔ;
ntɔkwa ne atɛnnidie to atwa.
11Obi a ɔdɔ akoma a emu teɛ na ne kasa ho yɛ nyam
bɛnya ɔhene afa no adamfo.
12Awurade ani wɛn nimdeɛ,
na ɔsɛe ɔtorofoɔ nsɛm.
13Ɔkwadwofoɔ ka sɛ, “Gyata bi wɔ mfikyire hɔ!”
anaasɛ, “Wɔbɛkum me wɔ mmɔntene so.”
14Ɔbaa waresɛefoɔ anomu yɛ amena donkudonku;
deɛ ɔhyɛ Awurade abufuo ase no bɛtɔ mu.
15Agyimisɛm kyekyere abɔfra akoma ho,
nanso ntenesoɔ abaa bɛpamo akɔ akyiri.
16Obi bɛsisi ohiani de apɛ ahonya
anaa ɔbɛkyɛ ɔdefoɔ adeɛ, ne nyinaa de no kɔ ohia mu.
Anyansasɛm
17Yɛ aso na tie anyansasɛm yi;
fa wʼakoma di me nkyerɛkyerɛ akyi,
18ɛfiri sɛ ɛyɛ sɛ wokora saa nsɛm yi wɔ wʼakoma mu,
na ne nyinaa ada wʼano.
19Sɛdeɛ wode wo ho bɛto Awurade so,
merekyerɛkyerɛ wo ɛnnɛ, aane wo.
20Mentwerɛɛ mmɛ aduasa mmaa wo,
deɛ ɛyɛ afotusɛm ne nimdeɛ,
21a ɛkyerɛkyerɛ wo nokorɛ ne deɛ akyinnyeɛ nni ho,
sɛdeɛ wobɛnya mmuaeɛ pa ama deɛ ɔsomaa woɔ no anaa?
22Mmɔ ahiafoɔ korɔno, sɛ wɔyɛ ahiafoɔ enti,
na nnsisi wɔn a wɔnni bie wɔ asɛnniiɛ,
23ɛfiri sɛ Awurade bɛdi wɔn asɛm ama wɔn
na wafom afa wɔn a wɔfom ahiafoɔ fa.
24Mfa obi a ne bo ha no adamfo,
na mmfa wo ho mmɔ deɛ ne bo nkyɛre fu,
25anyɛ saa a, wobɛsua nʼakwan
na woakɔtɔ afidie mu.
26Ɛnyɛ deɛ ɔde ne nsa hyɛ krataa ase di agyinamu,
anaasɛ deɛ ɔdi akagyinamu;
27na sɛ wonni deɛ wɔde tua a
wɔbɛhwan wo mpa mpo afiri wʼase.
28Ntutu tete aboɔ a wɔde ato hyeɛ;
deɛ wo nananom de sisii hɔ no.
29Wohunu odwumayɛfoɔ a ne nsa akokwa nʼadwuma ho anaa?
Ahemfo anim na ɔbɛsom,
na ɔrensom wɔ mpapahwekwaa anim.
