120:1 Law 10:9; Hab 2:5; 1Sam 25:36; 1Fal 20:16; Mit 31:4Mvinyo ni mdhihaki na kileo ni mgomvi;
yeyote apotoshwaye navyo hana hekima.
220:2 Mit 8:36; 19:12; Es 7:7Ghadhabu ya mfalme ni kama ngurumo ya simba;
yeye amkasirishaye hupoteza uhai wake.
320:3 Mwa 13:8; Mit 17:14Ni kwa heshima ya mtu kujitenga ugomvi,
bali kila mpumbavu ni mwepesi kugombana.
420:4 Mit 6:6; Mhu 10:18Mvivu halimi kwa majira;
kwa hiyo wakati wa mavuno hutazama
lakini hapati chochote.
520:5 Za 18:16Makusudi ya moyo wa mwanadamu ni maji yenye kina,
lakini mtu mwenye ufahamu huyachota.
620:6 Za 12:1; Mt 6:2; Mhu 7:28; Lk 18:8Watu wengi hujidai kuwa na upendo usiokoma,
bali mtu mwaminifu ni nani awezaye kumpata?
720:7 Za 26:1; 37:25-26; 112:2Mtu mwenye haki huishi maisha yasiyo na lawama,
wamebarikiwa watoto wake baada yake.
820:8 1Fal 7:7; Mit 25:4-5Wakati mfalme aketipo katika kiti chake cha enzi kuhukumu,
hupepeta ubaya wote kwa macho yake.
920:9 Mhu 7:20; 1Fal 8:46; 1Yn 1:8Ni nani awezaye kusema, “Nimeuweka moyo wangu safi;
mimi ni safi na sina dhambi?”
1020:10 Mit 20:23; 11:1Mawe ya kupimia yaliyo tofauti na vipimo tofauti,
Bwana huchukia vyote viwili.
1120:11 Za 39:1; Mt 7:16Hata mtoto hujulikana kwa matendo yake,
kama tabia yake ni safi na adili.
1220:12 Kut 4:11; Rum 11:26; Za 94:9Masikio yasikiayo na macho yaonayo,
Bwana ndiye alivifanya vyote viwili.
1320:13 Mit 6:11; 19:15; Rum 12:11Usiupende usingizi la sivyo utakuwa maskini,
uwe macho nawe utakuwa na chakula cha akiba.
14“Haifai, haifai!” asema mnunuzi,
kisha huondoka akijisifia ununuzi wake.
1520:15 Ay 28:12, 16, 17, 18, 19Dhahabu kunayo, na marijani kwa wingi,
lakini midomo inenayo maarifa
ni kito cha thamani kilicho adimu.
1620:16 Kut 22:26; Mit 27:13Chukua vazi la yule awekaye dhamana
kwa ajili ya mgeni;
lishikilie iwe dhamana kama anafanya hivyo
kwa ajili ya mwanamke mpotovu.
17Chakula kilichopatikana kwa hila ni kitamu kwa mwanadamu,
bali huishia na kinywa kilichojaa changarawe.
1820:18 Mit 11:14; 24:6Fanya mipango kwa kutafuta mashauri,
ukipigana vita, tafuta maelekezo.
1920:19 Mit 11:13Maneno ya kusengenya husababisha kutokuaminika,
kwa hiyo mwepuke mtu anayezungumza kupita kiasi.
2020:20 Kut 21:17; Mit 30:11; Ay 18:5; Law 20:9Ikiwa mtu atamlaani baba yake au mama yake,
taa yake itazimwa katika giza nene.
2120:21 Mit 28:8; Hab 2:6Urithi upatikanao haraka mwanzoni,
hautabarikiwa mwishoni.
2220:22 Mit 24:29; Yer 42:11; Kum 32:35; Rum 12:17-19Usiseme, “Nitakulipiza kwa ajili ya kosa hili!”
Mngojee Bwana, naye atakuokoa.
2320:23 Kum 25:13Bwana anachukia sana mawe ya kupimia ya udanganyifu,
nazo mizani zisizo halali hazimpendezi.
2420:24 Mit 19:21; Yer 10:23; Rum 8:26Hatua za mtu huongozwa na Bwana.
Anawezaje basi mtu yeyote kuelewa njia yake mwenyewe?
2520:25 Mhu 5:2-5; Yer 44:25Ni mtego kwa mtu kuweka wakfu kitu kwa haraka
na baada ya kitambo kidogo kufikiria tena nadhiri zake.
2620:26 Mit 20:8Mfalme mwenye hekima hupepeta waovu,
hulipitisha gurudumu la kupuria juu yao.
2720:27 Za 119:105; Mit 16:2Taa ya Bwana huchunguza roho ya mwanadamu,
huchunguza utu wake wa ndani.
2820:28 Mit 29:14; Isa 16:5Upendo na uaminifu humweka mfalme salama,
kwa njia ya upendo, kiti chake cha enzi huwa salama.
2920:29 Mit 16:31Utukufu wa vijana ni nguvu zao,
mvi ni fahari ya uzee.
3020:30 Za 51:2; Mit 22:15Mapigo na majeraha huusafisha ubaya,
nayo michapo hutakasa utu wa ndani.
1O vinho dá uma falsa coragem e as bebidas alcoólicas provocam rixas;
aqueles que se deixam dominar por elas, não são sábios.
2A ira dum governante mete tanto medo como o rugido dum leão;
dar ocasião a que a sua cólera se acenda é arriscar a própria vida.
3Uma pessoa que sabe evitar brigas, é digna de todo o respeito;
só os tolos se metem em discussões.
4O preguiçoso não quer lavrar a terra na estação própria;
quando chega a época da colheita, não tem o que comer.
5Por mais fundo que se escondam no coração do ser humano os seus pensamentos,
um indivíduo com bom entendimento saberá tirá-los para fora.
6Toda a gente diz que sabe ser um amigo bondoso para os outros,
mas sê-lo-ão mesmo?
7O justo leva uma vida íntegra;
felizes serão os filhos da sua descendência.
8Um governante, quando tem de tomar decisões, pesa todas as informações,
distinguindo cuidadosamente a verdade e a falsidade.
9Quem poderá dizer:
“O meu coração é puro, estou sem pecado!”?
10O Senhor abomina diversos pesos e medidas;
diferentes critérios para aplicar a este ou àquele, conforme as conveniências.
11Até uma criança se revela pela sua maneira de agir;
através da sua conduta pode verificar-se se ela é pura e honesta.
12Saber ouvir e ver pode ser considerado um dom de Deus.
13Se te dás muito ao sono, acabarás por empobrecer;
mantém-te desperto e te fartarás de pão.
14“Isto não é grande coisa, tem pouco valor!”, diz o comprador ao discutir o preço;
mas depois do negócio feito vai-se embora a gabar-se da boa compra que fez.
15Ouro e joias é coisa de alto preço,
mas não se compara ao valor do bom senso e do conhecimento.
16Quem fica por fiador de alguém que não conhece
é como se estivesse já a dar-lhe até a própria roupa que tem.
17Há muita gente que até se sente feliz a mentir e a enganar os outros,
mas mais tarde isso sabe-lhes a um bolo cheio de areia.
18Os projetos que se fazem devem ser amadurecidos com reflexão;
não se vai à guerra sem se ter ponderado no que se faz.
19Nunca te abras com um linguareiro;
evita a gente que fala demais.
20Para quem amaldiçoa o pai ou a mãe,
a sua luz apagar-se-á no meio de densas trevas.
21Uma fortuna rapidamente obtida
não terá um final abençoado.
22Não digas: “Hei de vingar-me!”
Espera e o Senhor se encarregará do assunto.
23O Senhor repudia o uso de balanças falsificadas,
assim como diferentes formas de ajuizar, conforme as pessoas.
24O Senhor é quem dirige a nossa vida;
por isso, as pessoas não entendem o que lhes acontece.
25É perigoso uma pessoa fazer levianamente promessas a Deus
e só depois pensar no que disse.
26O rei sábio afasta de si os homens perversos
e faz passar sobre eles a roda, como se fossem palha.
27A consciência do homem é como uma lâmpada para o Senhor;
ilumina e desvenda tudo o que há de mais secreto no seu íntimo.
28A bondade e a fidelidade protegem o rei;
é com a bondade que ele mantém firme o seu governo.
29Se, por um lado, os jovens têm brio na sua força,
por outro, os velhos sentem-se honrados com os seus cabelos brancos.
30Um castigo que faz mesmo doer é remédio para a maldade;
os açoites tocam no mais íntimo do ser.