Mithali 20 – NEN & OL

Kiswahili Contemporary Version (Neno: Bibilia Takatifu)

Mithali 20:1-30

120:1 Law 10:9; Hab 2:5; 1Sam 25:36; 1Fal 20:16; Mit 31:4Mvinyo ni mdhihaki na kileo ni mgomvi;

yeyote apotoshwaye navyo hana hekima.

220:2 Mit 8:36; 19:12; Es 7:7Ghadhabu ya mfalme ni kama ngurumo ya simba;

yeye amkasirishaye hupoteza uhai wake.

320:3 Mwa 13:8; Mit 17:14Ni kwa heshima ya mtu kujitenga ugomvi,

bali kila mpumbavu ni mwepesi kugombana.

420:4 Mit 6:6; Mhu 10:18Mvivu halimi kwa majira;

kwa hiyo wakati wa mavuno hutazama

lakini hapati chochote.

520:5 Za 18:16Makusudi ya moyo wa mwanadamu ni maji yenye kina,

lakini mtu mwenye ufahamu huyachota.

620:6 Za 12:1; Mt 6:2; Mhu 7:28; Lk 18:8Watu wengi hujidai kuwa na upendo usiokoma,

bali mtu mwaminifu ni nani awezaye kumpata?

720:7 Za 26:1; 37:25-26; 112:2Mtu mwenye haki huishi maisha yasiyo na lawama,

wamebarikiwa watoto wake baada yake.

820:8 1Fal 7:7; Mit 25:4-5Wakati mfalme aketipo katika kiti chake cha enzi kuhukumu,

hupepeta ubaya wote kwa macho yake.

920:9 Mhu 7:20; 1Fal 8:46; 1Yn 1:8Ni nani awezaye kusema, “Nimeuweka moyo wangu safi;

mimi ni safi na sina dhambi?”

1020:10 Mit 20:23; 11:1Mawe ya kupimia yaliyo tofauti na vipimo tofauti,

Bwana huchukia vyote viwili.

1120:11 Za 39:1; Mt 7:16Hata mtoto hujulikana kwa matendo yake,

kama tabia yake ni safi na adili.

1220:12 Kut 4:11; Rum 11:26; Za 94:9Masikio yasikiayo na macho yaonayo,

Bwana ndiye alivifanya vyote viwili.

1320:13 Mit 6:11; 19:15; Rum 12:11Usiupende usingizi la sivyo utakuwa maskini,

uwe macho nawe utakuwa na chakula cha akiba.

14“Haifai, haifai!” asema mnunuzi,

kisha huondoka akijisifia ununuzi wake.

1520:15 Ay 28:12, 16, 17, 18, 19Dhahabu kunayo, na marijani kwa wingi,

lakini midomo inenayo maarifa

ni kito cha thamani kilicho adimu.

1620:16 Kut 22:26; Mit 27:13Chukua vazi la yule awekaye dhamana

kwa ajili ya mgeni;

lishikilie iwe dhamana kama anafanya hivyo

kwa ajili ya mwanamke mpotovu.

17Chakula kilichopatikana kwa hila ni kitamu kwa mwanadamu,

bali huishia na kinywa kilichojaa changarawe.

1820:18 Mit 11:14; 24:6Fanya mipango kwa kutafuta mashauri,

ukipigana vita, tafuta maelekezo.

1920:19 Mit 11:13Maneno ya kusengenya husababisha kutokuaminika,

kwa hiyo mwepuke mtu anayezungumza kupita kiasi.

2020:20 Kut 21:17; Mit 30:11; Ay 18:5; Law 20:9Ikiwa mtu atamlaani baba yake au mama yake,

taa yake itazimwa katika giza nene.

2120:21 Mit 28:8; Hab 2:6Urithi upatikanao haraka mwanzoni,

hautabarikiwa mwishoni.

2220:22 Mit 24:29; Yer 42:11; Kum 32:35; Rum 12:17-19Usiseme, “Nitakulipiza kwa ajili ya kosa hili!”

Mngojee Bwana, naye atakuokoa.

2320:23 Kum 25:13Bwana anachukia sana mawe ya kupimia ya udanganyifu,

nazo mizani zisizo halali hazimpendezi.

2420:24 Mit 19:21; Yer 10:23; Rum 8:26Hatua za mtu huongozwa na Bwana.

Anawezaje basi mtu yeyote kuelewa njia yake mwenyewe?

2520:25 Mhu 5:2-5; Yer 44:25Ni mtego kwa mtu kuweka wakfu kitu kwa haraka

na baada ya kitambo kidogo kufikiria tena nadhiri zake.

2620:26 Mit 20:8Mfalme mwenye hekima hupepeta waovu,

hulipitisha gurudumu la kupuria juu yao.

2720:27 Za 119:105; Mit 16:2Taa ya Bwana huchunguza roho ya mwanadamu,

huchunguza utu wake wa ndani.

2820:28 Mit 29:14; Isa 16:5Upendo na uaminifu humweka mfalme salama,

kwa njia ya upendo, kiti chake cha enzi huwa salama.

2920:29 Mit 16:31Utukufu wa vijana ni nguvu zao,

mvi ni fahari ya uzee.

3020:30 Za 51:2; Mit 22:15Mapigo na majeraha huusafisha ubaya,

nayo michapo hutakasa utu wa ndani.

O Livro

Provérbios 20:1-30

1O vinho dá uma falsa coragem e as bebidas alcoólicas provocam rixas;

aqueles que se deixam dominar por elas, não são sábios.

2A ira dum governante mete tanto medo como o rugido dum leão;

dar ocasião a que a sua cólera se acenda é arriscar a própria vida.

3Uma pessoa que sabe evitar brigas, é digna de todo o respeito;

só os tolos se metem em discussões.

4O preguiçoso não quer lavrar a terra na estação própria;

quando chega a época da colheita, não tem o que comer.

5Por mais fundo que se escondam no coração do ser humano os seus pensamentos,

um indivíduo com bom entendimento saberá tirá-los para fora.

6Toda a gente diz que sabe ser um amigo bondoso para os outros,

mas sê-lo-ão mesmo?

7O justo leva uma vida íntegra;

felizes serão os filhos da sua descendência.

8Um governante, quando tem de tomar decisões, pesa todas as informações,

distinguindo cuidadosamente a verdade e a falsidade.

9Quem poderá dizer:

“O meu coração é puro, estou sem pecado!”?

10O Senhor abomina diversos pesos e medidas;

diferentes critérios para aplicar a este ou àquele, conforme as conveniências.

11Até uma criança se revela pela sua maneira de agir;

através da sua conduta pode verificar-se se ela é pura e honesta.

12Saber ouvir e ver pode ser considerado um dom de Deus.

13Se te dás muito ao sono, acabarás por empobrecer;

mantém-te desperto e te fartarás de pão.

14“Isto não é grande coisa, tem pouco valor!”, diz o comprador ao discutir o preço;

mas depois do negócio feito vai-se embora a gabar-se da boa compra que fez.

15Ouro e joias é coisa de alto preço,

mas não se compara ao valor do bom senso e do conhecimento.

16Quem fica por fiador de alguém que não conhece

é como se estivesse já a dar-lhe até a própria roupa que tem.

17Há muita gente que até se sente feliz a mentir e a enganar os outros,

mas mais tarde isso sabe-lhes a um bolo cheio de areia.

18Os projetos que se fazem devem ser amadurecidos com reflexão;

não se vai à guerra sem se ter ponderado no que se faz.

19Nunca te abras com um linguareiro;

evita a gente que fala demais.

20Para quem amaldiçoa o pai ou a mãe,

a sua luz apagar-se-á no meio de densas trevas.

21Uma fortuna rapidamente obtida

não terá um final abençoado.

22Não digas: “Hei de vingar-me!”

Espera e o Senhor se encarregará do assunto.

23O Senhor repudia o uso de balanças falsificadas,

assim como diferentes formas de ajuizar, conforme as pessoas.

24O Senhor é quem dirige a nossa vida;

por isso, as pessoas não entendem o que lhes acontece.

25É perigoso uma pessoa fazer levianamente promessas a Deus

e só depois pensar no que disse.

26O rei sábio afasta de si os homens perversos

e faz passar sobre eles a roda, como se fossem palha.

27A consciência do homem é como uma lâmpada para o Senhor;

ilumina e desvenda tudo o que há de mais secreto no seu íntimo.

28A bondade e a fidelidade protegem o rei;

é com a bondade que ele mantém firme o seu governo.

29Se, por um lado, os jovens têm brio na sua força,

por outro, os velhos sentem-se honrados com os seus cabelos brancos.

30Um castigo que faz mesmo doer é remédio para a maldade;

os açoites tocam no mais íntimo do ser.