Utangulizi: Kusudi Na Kiini
11:1 1Fal 4:29-34Mithali za Solomoni mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli:
2Kwa kupata hekima na nidhamu;
kwa kufahamu maneno ya busara;
31:3 Mit 2:1; 2:1, 9kwa kujipatia nidhamu na busara,
kufanya lililo sawa, haki na bila kupendelea;
41:4 Mit 8:5, 12; 2:10-11huwapa busara wajinga,
maarifa na akili kwa vijana;
51:5 Mit 9:9wenye hekima na wasikilize nao waongeze elimu yao,
wenye kupambanua na wapate mwongozo;
61:6 Za 78:2; Mt 13:10-17; Hes 12:8; Amu 14:12kwa kufahamu mithali na mifano,
misemo na vitendawili vya wenye hekima.
71:7 Kut 20:20; Ay 28:28Kumcha Bwana ndicho chanzo cha maarifa,
lakini wapumbavu hudharau hekima na adabu.
Onyo Dhidi Ya Ushawishi Wa Marafiki Waovu
81:8 Mit 6:20; 22:17; Kum 21:18Mwanangu, sikiliza mwongozo wa baba yako,
wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
91:9 Mit 3:21-22; 4:1-9Hayo yatakuwa taji la maua la neema kichwani pako,
na mkufu wa kuipamba shingo yako.
101:10 Mwa 39:7; Ay 24:15; Kum 13:8; Rum 16:18Mwanangu, kama wenye dhambi wakikushawishi,
usikubaliane nao.
111:11 Mit 12:6; Yer 5:26; Mik 7:2Kama wakisema, “Twende tufuatane;
tukamvizie mtu na kumwaga damu,
njoo tukavizie nafsi isiyo na hatia;
121:12 Ay 33:18; Mwa 38:25; Za 40:3tuwameze wakiwa hai kama kaburi,1:12 Kaburi hapa maana yake ni Kuzimu, kwa Kiebrania ni Sheol.
wakiwa wazima kama wale wanaotumbukia shimoni.
13Tutapata aina zote za vitu vya thamani
na kujaza nyumba zetu kwa nyara.
141:14 Mit 1:19Njoo ushirikiane nasi,
vitu vyote tutakavyopata tutagawana.”
151:15 Za 119:101; Mwa 49:6; Mit 4:14Mwanangu, usiandamane nao.
Usiweke mguu wako katika njia zao,
161:16 Mit 6:18; Isa 59:7kwa kuwa miguu yao hukimbilia kwenye dhambi,
ni wepesi kumwaga damu.
17Tazama ni jinsi gani ilivyo kazi bure kutandaza wavu
wakati ndege wote wanakuona!
181:18 Za 71:10Watu hawa huvizia kumwaga damu yao wenyewe;
hujivizia tu wenyewe!
191:19 Mit 11:19; 15:27; 2Fal 5:20-27Huu ndio mwisho wa wote ambao wanajipatia mali kwa hila;
huuondoa uhai wa wale wenye mali.
Onyo Dhidi Ya Kukataa Hekima
201:20 Ay 28:12; Mt 7:10-13; 9:1-3, 13-15Hekima huita kwa sauti kuu barabarani,
hupaza sauti yake kwenye viwanja vikubwa;
21kwenye makutano ya barabara za mji
zenye makelele mengi hupaza sauti,
kwenye malango ya mji hutoa hotuba yake:
221:22 Mit 6:32; 7:7; 8:5; 9:4, 16; Za 50:17“Enyi wajinga, mtangʼangʼania ujinga wenu hadi lini?
Mpaka lini wenye mizaha watafurahia mizaha,
na wapumbavu kuchukia maarifa?
231:23 Yoe 2:28; Yn 7:37Kama mngekuwa mmeitikia karipio langu,
ningekuwa nimemimina roho yangu kwenu
na kuwafahamisha maneno yangu.
241:24 Isa 65:12; Zek 7:11Lakini kwa kuwa mlinikataa nilipowaita
na hakuna yeyote aliyekubali
niliponyoosha mkono wangu,
251:25 Lk 7:30kwa kuwa mliyapuuza mashauri yangu yote
na hamkukubali karipio langu,
261:26 Za 2:4; Kum 28:63; Mit 10:24mimi nami nitawacheka katika maafa yenu,
nitawadhihaki wakati janga litawapata:
271:27 Za 18:18; Mit 5:12-14wakati janga litawapata kama tufani,
wakati maafa yatawazoa kama upepo wa kisulisuli,
wakati dhiki na taabu zitawalemea.
281:28 Isa 1:15; Mik 3:4; Eze 8:18; Hos 5:6“Ndipo watakaponiita lakini sitawajibu;
watanitafuta lakini hawatanipata.
291:29 Ay 21:14; Isa 27:11; Mdo 7:51Kwa kuwa walichukia maarifa,
wala hawakuchagua kumcha Bwana,
301:30 Ay 21:14; Za 81:11kwa kuwa hawakukubali mashauri yangu,
na kukataa maonyo yangu,
311:31 2Nya 36:16; Yer 14:16watakula matunda ya njia zao,
na watashibishwa matunda ya hila zao.
321:32 Isa 66:4; Yer 2:19Kwa kuwa ukaidi wa wajinga utawaua,
nako kuridhika kwa wajinga kutawaangamiza.
331:33 Hes 24:21; Za 25:12; 112:8Lakini yeyote anisikilizaye ataishi kwa usalama,
atatulia, bila kuwa na hofu ya madhara.”
Botae Ne Nsɛmpɔw
1Dawid babarima Salomo, Israelhene, mmebusɛm ni:
2Ne botae ne sɛ ɛbɛkyerɛ nnipa nyansa ne ahohyɛso;
ne sɛ ɛbɛboa ama wɔate nsɛm a emu dɔ ase;
3sɛ wobenya akwankyerɛ wɔ abrabɔ pa mu,
a ɛbɛma wɔayɛ ade pa, nea ɛteɛ na ho nni asɛm;
4sɛ ɛbɛma nea nʼadwene mu nnɔ anya nyansa
na mmabun anya nimdeɛ ne adwene,
5anyansafo ntie na wɔmfa nka nea wonim ho,
na nea ɔwɔ nhumu nya akwankyerɛ a
6ɛbɛma wate mmɛ ne kasammebu,
anyansafo nsɛnka ne abisaa ase.
7Awurade suro yɛ nimdeɛ mfiase,
na nkwaseafo bu nyansa ne ahohyɛso animtiaa.
Nyansapɛ Ho Afotusɛm
Nnaadaa Ho Kɔkɔbɔ
8Me ba, tie wʼagya akwankyerɛ
na mpo wo na nkyerɛkyerɛ.
9Ɛbɛyɛ wo ti anuonyam abotiri
ne wo kɔn mu atweaban.
10Me ba, sɛ nnebɔneyɛfo twetwe wo a,
mma wɔn ho kwan.
11Sɛ wɔka se, “Bra ma yɛnkɔ;
ma yɛnkɔtetɛw na yenkum obi,
ma yɛnkɔtɛw ntwɛn mmɔborɔni bi;
12ma yɛmmemene wɔn anikann sɛ ɔda,
koraa, te sɛ wɔn a wɔkɔ ɔda mu;
13yebenya nneɛma a ɛsom bo ahorow
na yɛde asade ahyɛ yɛn afi ma;
14fa wo ho bɛhyɛ mu,
na wubenya wo kyɛfa wɔ ahonyade no mu.”
15Me ba, wo ne wɔn nnantew,
mfa wo nan nsi wɔn akwan so;
16Wɔn anan de ntɛmpɛ kɔ bɔne mu,
na wɔde ahoɔhare ka mogya gu.
17So nni mfaso sɛ obi besum nnomaafiri
wɔ beae a anomaa biara hu!
18Saa nnipa yi tetɛw pɛ wɔn ankasa mogya;
wɔtetɛw wɔn ankasa wɔn ho!
19Saa na wɔn a wodi akorɔnne akyi no awiei te;
ɛma wɔhwere wɔn nkwa!
Nyansa A Wɔpo Ho Kɔkɔbɔ
20Nyansa teɛ mu wɔ mmɔnten so,
ɔma ne nne so wɔ aguabɔbea,
21ɔteɛ mu wɔ afasu no atifi,
ɔkasa wɔ kuropɔn no apon ano se,
22“Mo adwenharefo, mobɛyɛ adwenhare akosi da bɛn?
Fɛwdifo bedi fɛw akosi da bɛn?
Nkwaseafo bekyi nimdeɛ akosi da bɛn?
23Sɛ mutiee mʼanimka a,
anka mekaa me koma mu nsɛm nyinaa kyerɛɛ mo
ma muhuu me nsusuwii.
24Nanso sɛ muyii mo aso, bere a mefrɛɛ mo
na amfa obiara ho, bere a meteɛɛ me nsa mu,
25sɛ mopoo mʼafotu,
na moampɛ mʼanimka nti,
26me nso mɛserew mo wɔ mo amanehunu mu;
sɛ abɛbrɛsɛ bi bu fa mo so a, midi mo ho fɛw,
27sɛ abɛbrɛsɛ bi bu fa mo so te sɛ ahum,
na amanehunu bi bɔ fa mo so sɛ mfɛtɛ,
na awerɛhow ne ɔhaw mene mo a,
28“Afei wɔbɛfrɛ me, nanso meremmua;
wɔbɛhwehwɛ me, nanso wɔrenhu me.
29Esiane sɛ wokyii nimdeɛ
na wɔampɛ sɛ wobesuro Awurade,
30sɛ wɔpoo mʼafotu,
na wobuu me nteɛso animtiaa nti,
31wobedi wɔn akwan so aba;
na wɔn nhyehyɛe mu aduan bɛmee wɔn.
32Na ntetekwaafo asoɔden bekum wɔn,
na nkwaseafo tirimudɛ bɛsɛe wɔn;
33Nanso obiara a obetie me no, ɔbɛtena ase asomdwoe mu
na ne ho bɛtɔ no a ɔrensuro ɔhaw biara.”
