Vibao Vipya Vya Mawe
(Kumbukumbu 10:1-5)
134:1 Kut 24:12; Kum 10:2-4; Kut 32:19Bwana akamwambia Mose, “Chonga vibao viwili vya mawe kama vile vya kwanza, nami nitaandika juu yake maneno yale yaliyokuwa kwenye vile vibao vya kwanza, ulivyovivunja. 234:2 Kut 19:11Uwe tayari asubuhi, kisha upande juu ya Mlima Sinai. Uje mbele zangu kukutana nami huko juu ya mlima. 334:3 Kut 19:13Mtu yeyote asije pamoja nawe, wala asionekane mtu popote juu ya mlima, wala kondoo na mbuzi au ngʼombe wasilishe karibu mbele ya huo mlima.”
434:4 Kum 10:3; Kut 32:15Kwa hiyo Mose akachonga vibao viwili vya mawe kama vile vya kwanza, naye akapanda juu ya Mlima Sinai asubuhi na mapema, kama Bwana alivyokuwa amemwagiza, akachukua vile vibao viwili vya mawe mikononi mwake. 534:5 Kut 13:21; 19:9; 6:3; 33:19Kisha Bwana akashuka katika wingu akasimama pamoja naye huko, akalitangaza jina lake, Bwana. 634:6 Kut 22:27; Hes 14:20; Za 86:15; 78:18; Rum 2:4; Yer 15:15; Mwa 19:16; Za 61:7; Yoe 2:13; Mao 3:23; Yak 5:11; Hes 14:18Bwana akapita mbele ya Mose, akitangaza, “Bwana, Bwana, Mungu mwenye huruma na neema, asiye mwepesi wa hasira, mwingi wa upendo na uaminifu, 734:7 Kut 20:5-6; Kum 5:10; 1Fal 8:30; Za 86:5; 103:3; 130:4-8; Isa 43:25; Dan 9:9; 1Yn 1:9; Kut 23:7; Yos 24:19; Ay 7:20-21; 10:14; Mik 6:1-16; Nah 1:3akidumisha upendo kwa maelfu, pia akisamehe uovu, uasi na dhambi. Lakini haachi kuadhibu mwenye hatia; huwaadhibu watoto na watoto wao kwa ajili ya dhambi ya baba zao hata katika kizazi cha tatu na cha nne.”
8Mara Mose akasujudu na kuabudu. 934:9 Kut 33:13-15; Hes 11:15; Kut 32:9; Hes 14:19; 1Fal 8:30; 2Nya 6:21; Za 19:12; 25:11; Yer 33:8; Hos 14:2; Kut 6:7; 19:5; Kum 4:20; 7:6; 9:26-29; 14:2; 26:18; 32:9; 1Sam 10:1; 2Sam 14:16; 1Fal 8:51, 53; Za 28:9; 33:12; 74:2; 79:1; 94:14; 106:5, 40; Isa 19:25; 63:17; Yer 10:16; 51:19; Mik 7:18; Zek 2:12Mose akasema, “Ee Bwana, kama nimepata kibali mbele zako, basi Bwana uende pamoja nasi. Ingawa watu hawa ni wenye shingo ngumu, samehe uovu wetu na dhambi yetu, tuchukue kuwa urithi wako.”
Kufanya Agano Upya
(Kutoka 23:14-19; Kumbukumbu 7:1-5; 16:1-17)
1034:10 Mwa 6:18; 9:15; 15:15, 18; Kum 5:2-3; Kut 3:20; 33:16Kisha Bwana akasema: “Tazama ninafanya Agano mbele ya watu wako wote. Mbele ya watu wako wote nitafanya maajabu ambayo hayajafanyika katika taifa lolote katika ulimwengu wote. Watu wale mnaoishi miongoni mwao wataona jinsi ilivyo ya kushangaza ile kazi nitakayowafanyia mimi Bwana wenu. 1134:11 Kum 6:25; Yos 11:15; Kut 23:28; 32:2Tii yale ninayokuamuru leo. Tazama nawafukuza mbele yako Waamori, Wakanaani, Wahiti, Waperizi, Wahivi na Wayebusi. 1234:12 Amu 2:2; Kut 10:7; 23:32-33Uwe mwangalifu, usifanye agano na wale wanaokaa katika nchi ile unayoiendea, la sivyo watakuwa mtego katikati yako. 1334:13 Kut 23:24; Hes 33:52; Kum 7:5; 12:3; Amu 6:26; 1Fal 15:13; 2Nya 15:16; 17:6; 34:3-4; Mik 5:4Bomoa madhabahu yao, vunja mawe yao ya kuabudia na ukatekate nguzo zao za Ashera. 1434:14 Kut 20:3-4; Isa 9:6; Kum 4:24Usiabudu mungu mwingine, kwa kuwa Bwana, ambaye jina lake ni Wivu, ni Mungu mwenye wivu.
1534:15 Law 17:7; Hes 25:2; Kum 32:17; Za 106:37; Law 27:29; Kum 13:5; 17:2-5; 18:20; 2Nya 15:1334:15 Kum 23:6; Ezr 9:12; Kut 22:20; 32:8; Kum 31:16; Amu 2:17; 2Nya 17:8; 1Nya 17:8; 5:25; 2Nya 11:15; Amo 2:4; Kut 32:6; 1Kor 8:4“Uwe mwangalifu usifanye agano na wale watu wanaoishi katika nchi, kwa maana wakati wanapojifanyia ukahaba kwa miungu yao na kuwatolea kafara, watakualika wewe nawe utakula sadaka za matambiko yao. 1634:16 Kum 7:3; 17:17; Yos 23:12; Amu 3:6; 14:2-3; 1Fal 11:1-2; 16:31; Ezr 9:2; 10:3; Neh 10:30; 13:25-26; Kum 7:4; 12:31; 20:18; 1Fal 11:4; 2Fal 21:3-15; Za 106:34-41; Mal 2:11Unapowachagua baadhi ya binti zao kuwa wake wa wana wenu na binti hao wakajifanyia ukahaba kwa miungu yao, watawaongoza wana wenu kufanya vivyo hivyo.
1734:17 Kut 20:4; 32:8“Usijifanyie sanamu za kusubu.
1834:18 Kut 12:17; Mt 26:17; Lk 22:1; Mdo 12; Kut 12:15; 12:2“Utaadhimisha Sikukuu ya Mikate Isiyotiwa Chachu. Kwa siku saba mtakula mikate isiyotiwa chachu, kama nilivyokuamuru. Fanya hivi kwa wakati ulioamriwa, katika mwezi wa Abibu, ndio mwezi wa nne, kwa kuwa katika mwezi huo ndipo wewe ulipotoka Misri.
1934:19 Kut 13:2“Mzaliwa wa kwanza wa kila tumbo ni mali yangu, pamoja na wazaliwa wa kwanza wote wa kiume wa mifugo yako, ikiwa ni wa ngʼombe au wa kondoo au mbuzi. 2034:20 Kut 13:13; 13:2; 22:29; Kum 16:16; Eze 46:9Utakomboa mzaliwa wa kwanza wa punda kwa mwana-kondoo, lakini kama humkomboi, utavunja shingo yake. Utakomboa wazaliwa wako wa kwanza wote wa kiume.
“Mtu yeyote asije mbele zangu mikono mitupu.
2134:21 Mwa 2:2-3; Neh 13:15; Isa 56:2; 58; 13; Lk 13:14“Kwa siku sita utafanya kazi, lakini siku ya saba utapumzika, hata ikiwa ni majira ya kulima au ya kuvuna lazima upumzike.
2234:22 Kut 23:19; Law 2:12-14; 7:13; 23:10, 17; Hes 28:26; Kut 23:14-16; 34:23“Utaadhimisha Sikukuu ya Majuma kwa malimbuko ya mavuno ya ngano, na Sikukuu ya Mavuno mwishoni mwa mwaka. 2334:23 Kut 23:14Mara tatu kwa mwaka wanaume wako wote watakuja mbele za Bwana Mwenyezi, Mungu wa Israeli. 2434:24 Kut 23:28; Kum 12:20; 19:8; Ay 12:23; Za 78:55Nitawafukuza mataifa mbele yako na kupanua mipaka ya nchi yako, wala hakuna mtu yeyote atakayeitamani nchi yako wakati unapokwenda mara tatu kila mwaka kuonana na Bwana Mungu wako.
2534:25 Kut 23:18; 12:8-10“Usinitolee damu ya dhabihu pamoja na kitu chochote chenye chachu, wala usibakize dhabihu yoyote ya Sikukuu ya Pasaka mpaka asubuhi.
2634:26 Kut 22:29; Hes 18:12; Kut 23:19“Leta matunda ya kwanza yaliyo bora zaidi ya ardhi yako katika nyumba ya Bwana Mungu wako.
“Usimchemshe mwana-mbuzi katika maziwa ya mama yake.”
2734:27 Kut 17:14; Mwa 6:18; 15:18; Kut 24:4; Kum 31:9; Isa 30:8Kisha Bwana akamwambia Mose, “Andika maneno haya, kwa maana kulingana na maneno haya, nimefanya Agano na wewe pamoja na Israeli.” 2834:28 Mwa 7:4; Mt 4:2; Lk 4:2; Kum 9:9, 18; Kut 24:18; Ezr 10:6; Kut 31:18; Kum 4:13; 10:4Mose alikuwa huko pamoja na Bwana kwa siku arobaini usiku na mchana bila kula chakula wala kunywa maji. Naye akaandika juu ya vibao maneno ya Agano, yaani zile Amri Kumi.
Mngʼao Wa Uso Wa Mose
2934:29 Kut 19:11; 32:15; Za 34:5; Isa 60:5; Mt 17:2; 2Kor 3:7, 13Mose alipoteremka kutoka Mlima Sinai akiwa na vile vibao viwili vya Ushuhuda mikononi mwake, hakujua kuwa uso wake ulikuwa ukingʼaa, kwa sababu alikuwa amezungumza na Bwana. 30Aroni na Waisraeli wote walipomwona Mose, kuwa uso wake unangʼaa, waliogopa kumkaribia. 3134:31 Kut 16:22Lakini Mose akawaita, kwa hiyo Aroni na viongozi wote wa jumuiya wakarudi, naye akazungumza nao. 3234:32 Kut 21:1; 35:1-4Baadaye Waisraeli wote wakamkaribia, naye akawapa amri zote Bwana alizompa katika Mlima wa Sinai.
3334:33 2Kor 3:13Mose alipomaliza kuzungumza nao, akaweka utaji kwenye uso wake. 34Lakini kila wakati Mose alipoingia mbele za Bwana kuzungumza naye, aliondoa ule utaji mpaka alipotoka nje. Naye alipotoka nje na kuwaambia Waisraeli lile ambalo ameagizwa, 35waliona kuwa uso wake unangʼaa. Kisha Mose angeliweka tena utaji juu ya uso wake mpaka alipokwenda kuzungumza na Bwana.
Ang Bag-ong Lagpad nga Bato
(Deu. 10:1-5)
1Miingon ang Ginoo kang Moises, “Pagkorti ug duha ka lagpad nga bato sama niadtong unang gihatag ko kanimo, kay sulatan ko kini sa mga pulong nga nasulat sa unang bato nga gibuak mo. 2Pangandam ugma sa buntag, ug tungas sa Bukid sa Sinai. Pakigkita kanako ibabaw sa bukid. 3Kinahanglan walay mouban kanimo, ug wala usay bisan usa ka tawo nga makita sa tibuok bukid. Bisan ang mga karnero o ang mga baka dili pasabsabon duol sa bukid.”
4Busa nagkorte si Moises ug duha ka lagpad nga bato sama niadtong una. Ug sayo pagkasunod buntag, mitungas siya sa Bukid sa Sinai sumala sa gimando kaniya sa Ginoo dala ang duha ka lagpad nga bato. 5Unya mikunsad ang Ginoo diha sa panganod ug gilitok niya ang iyang ngalan nga Ginoo samtang nagatindog si Moises diha sa iyang presensya. 6Milabay ang Ginoo atubangan ni Moises ug miingon, “Ako ang Ginoo, ang may kahangawa ug maloloy-on nga Dios. Mahigugmaon ug matinumanon gayod ako, ug dili daling masuko. 7Ginapakita ko ang akong paghigugma sa daghang mga tawo, ug ginapasaylo ko ang ilang kadaotan, kalapasan, ug kasal-anan. Apan ginasilotan ko ang mga makasasala, lakip ang ilang mga kaliwat hangtod sa ikatulo ug ikaupat nga henerasyon.”
8Miluhod dayon si Moises sa yuta ug misimba. 9Miingon siya, “O Ginoo, kon nalipay ka kanako, nagahangyo ako nga ubanan mo kami. Bisan ug gahig ulo kining mga tawhana, pasayloa kami sa among kadaotan ug sa among mga sala. Dawata kami ingon nga imong katawhan.”
Gipatuman na usab sa mga Israelinhon ang Kasabotan
(Exo. 23:14-19; Deu. 7:1-5; 16:1-17)
10Miingon ang Ginoo, “Karon, maghimo akog kasabotan uban kaninyo. Atubangan sa tanan mong katagilungsod, maghimo akog kahibulongang mga butang nga wala ko pa gayod mahimo sa bisan asa nga nasod sa tibuok kalibotan. Ang mga katawhan sa inyong palibot makakita niining mga butanga nga akong himuon alang kanimo. 11Tumana ang akong ginasugo kanimo karong adlawa. Abugon ko ang mga Amorihanon, Canaanhon, Hitihanon, Perisihanon, Hibihanon, ug mga Jebusihanon. 12Pagbantay nga dili ka gayod maghimog kasabotan uban sa mga lumulupyo sa mga yuta nga inyong adtoan, kay mahimo kining laang alang kaninyo. 13Gub-a hinuon ninyo ang ilang mga halaran, dugmoka ang ilang handomanan nga mga bato, ug pamutla ang ilang mga poste nga simbolo sa ilang diosa nga si Ashera. 14Ayaw gayod kamo pagsimba ug laing dios kay ako, ang Ginoo, dili gusto nga may ginasimba kamo nga lain. 15Ayaw gayod kamo paghimog kasabotan uban sa mga tawo nga nagapuyo sa yuta nga inyong adtoan, kay basin matintal kamo pagkaon sa ilang mga halad kon agdahon nila kamo sa ilang paghalad ug pagsimba sa ilang mga dios. 16Ug basin unya ang inyong mga anak mangasawa sa ilang mga anak, nga mao unya ang motukmod kanila sa pagsimba sa ubang mga dios.
17“Ayaw kamo paghimog mga dios.
18“Sauloga ninyo ang Pista sa Pan nga Walay Patubo. Sumala sa gisugo ko kaninyo, magkaon kamo ug pan nga walay patubo sulod sa pito ka adlaw. Himoa ninyo kini sa gitakda nga panahon sa bulan sa Abib, kay mao kana ang bulan nga mibiya kamo gikan sa Ehipto.
19“Akoa ang tanang kamagulangang anak nga lalaki, lakip ang tanang unang anak nga laki sa inyong kahayopan. 20Mahimong lukaton ang unang anak nga laki sa inyong mga asno pinaagi sa pag-ilis niini ug karnero. Apan kon dili ninyo kini lukaton, kinahanglan nga patyon ang asno pinaagi sa pagbali sa liog niini. Mahimo usab nga lukaton ang inyong kamagulangang anak nga lalaki.
“Walay moduol kanako nga walay dala nga halad.
21“Magtrabaho kamo sulod sa unom ka adlaw, apan sa ikapitong adlaw magpahulay kamo, bisan pag panahon sa tingdaro ug ting-ani.
22“Sauloga ninyo ang Pista sa Ting-ani pinaagi sa pagdala kanako sa unang abot sa inyong trigo. Sauloga usab ninyo ang Pista sa Kataposang Ani sa kataposan sa tuig.
23“Ang inyong mga lalaki kinahanglan motambong niining tulo ka mga kapistahan kada tuig sa pagsimba kanako, ang Ginoo nga inyong Agalon, ang Dios sa Israel. 24Abugon ko ang mga katawhan gikan sa yuta nga ihatag ko kaninyo, ug palapdon ko ang inyong teritoryo. Walay manulong o mangilog sa inyong nasod sa panahon nga moadto kamo kanako, ang Ginoo nga inyong Dios, nianang tulo ka kapistahan kada tuig.
25“Ayaw ninyo ihalad kanako ang dugo uban sa pan nga may patubo. Ug ayaw ninyo pabuntagi ang karne nga gihalad ninyo panahon sa Pista sa Paglabay sa Anghel.
26“Dad-a ninyo sa templo sa Ginoo nga inyong Dios ang labing maayong bahin sa inyong unang abot.
“Ayaw ninyo lutoa ang nating kanding sa gatas sa iyang inahan.”
27Miingon ang Ginoo kang Moises, “Isulat kining akong gisulti, kay mao kini ang mga tulumanon sa akong kasabotan uban kanimo ug sa Israel.” 28Didto si Moises uban sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii ug wala siya mokaon o moinom. Gisulat sa Ginoo sa lagpad nga mga bato ang mga tulumanon sa kasabotan—ang Napulo ka Sugo.
29Sa paglugsong ni Moises sa Bukid sa Sinai, dala niya ang duha ka lagpad nga mga bato nga gisulatan sa Kasugoan. Wala siya masayod nga nagdan-ag diay ang iyang nawong tungod sa iyang pagpakigsulti sa Ginoo. 30Sa pagkakita ni Aaron ug sa tanang mga Israelinhon sa nagdan-ag nga nawong ni Moises, nahadlok silang moduol kaniya. 31Apan gitawag sila ni Moises, busa miduol si Aaron ug ang mga pangulo sa katilingban sa Israel, ug nakigsulti si Moises kanila. 32Unya miduol ang tanang mga Israelinhon kaniya, ug gisulti niya kanila ang tanang sugo nga gihatag kaniya sa Ginoo didto sa Bukid sa Sinai.
33Human makigsulti si Moises kanila, gitabonan niya ug belo ang iyang nawong. 34Apan kon mosulod siya sa Tolda nga Tagboanan aron makigsulti sa Ginoo, ginakuha niya ang tabon hangtod nga makagawas siya sa Tolda. Iniggawas niya, ginasulti niya sa mga Israelinhon ang tanang gisugo sa Ginoo kaniya, 35ug makita sa mga Israelinhon nga nagdan-ag ang iyang nawong. Unya tabonan na usab niya ang iyang nawong hangtod nga mobalik siya sa Tolda sa pagpakigsulti sa Ginoo.
