1“በፊታቸው የምትደነግጋቸው ሥርዐቶች እነዚህ ናቸው፤
ዕብራዊ አገልጋይ
21፥2-6 ተጓ ምብ – ዘዳ 15፥12-18
21፥2-11 ተጓ ምብ – ዘሌ 25፥39-55
2“ዕብራዊ አገልጋይ ብትገዛ ስድስት ዓመት ያገልግልህ፤ በሰባተኛው ዓመት ግን ያለ ምንም ክፍያ በነጻ ይሂድ። 3ብቻውን መጥቶ ከሆነ፣ ብቻውን በነጻ ይሂድ፤ ነገር ግን ሲመጣ ባለ ሚስት ከሆነ፣ እርሷ አብራው ትሂድ። 4ጌታው ሚስት አጋብቶት ወንድ ወይም ሴት ልጅ ከወለደችለት፣ ሴትየዋና ልጆቿ የጌታቸው ይሆናሉ፤ ሰውየው ብቻ በነጻ ይሂድ።
5“ነገር ግን አገልጋዩ፤ ‘ጌታዬን፤ ሚስቴንና ልጆቼን እወድዳለሁ፤ ነጻ ሆኜ አልሄድም’ ቢል፣ 6ጌታው ወደ ዳኞች21፥6 ወይም፣ ወደ ፈራጆች ይውሰደው፤ ወደ በር ወይም ወደ በሩ መቃን ወስዶ ጆሮውን በወስፌ ይብሳው፤ ከዚያም ዕድሜ ዘመኑን የእርሱ አገልጋይ ይሆናል።
7“አንድ ሰው ሴት ልጁን አገልጋይ እንድትሆን ቢሸጣት፣ እንደ ወንዶቹ አገልጋዮች በነጻ መሸኘት የለባትም። 8ለእርሱ ትሆነው ዘንድ የመረጣትን ጌታዋን ደስ ባታሰኝ፣21፥8 ወይም፣ ጌታዋ ይሆን ዘንድ አይምረጣት በዎጆ ይስደዳት፤ ለባዕዳን ይሸጣት ዘንድ መብት የለውም፤ ምክንያቱም ለእርሷ ያለውን ታማኝነት አጓድሏልና። 9ለወንድ ልጁ ትሆን ዘንድ መርጧት ከሆነ እንደ ራሱ ልጅ የሚገባትን መብት ይስጣት። 10ሌላ ሴት ቢያገባ፣ ለመጀመሪያ ሚስቱ ምግቧን፣ ልብሷንና የጋብቻ መብቷን አይከልክላት። 11እነዚህን ሦስት ነገሮች የማያሟላላት ቢሆን፣ ያለ አንዳች የገንዘብ ክፍያ በነጻ መሄድ ይኖርባታል።
በሕይወት ላይ ለሚደርስ ጕዳት
12“ሰውን ደብድቦ የገደለ ሞት ይገባዋል። 13ሆኖም እግዚአብሔር (ኤሎሂም) ፈቅዶ ሰውየው ሳያውቅ በድንገት አድርጎት ከሆነ፣ እኔ ወደምወስነው ስፍራ ይሽሽ። 14አንድ ሰው በተንኰል ሆን ብሎ ሌላውን ቢገድል፣ ከመሠዊያዬ ተወስዶ ይገደል።
15“አባቱን ወይም እናቱን የሚመታ21፥15 ወይም፣ የሚገድል ይገደል።
16“አንዱ ሌላውን ጠልፎ የሸጠ ወይም በተያዘ ጊዜ ከእጁ ላይ የተገኘበት ይገደል።
17“አባቱን ወይም እናቱን የሚሰድብ ይገደል።
18“ሰዎች ተጣልተው አንዱ ሌላውን በድንጋይ ወይም በቡጢ21፥18 ወይም፣ በዕቃ ቢመታውና ተመቺው ሳይሞት በዐልጋ ላይ ቢውል፣ 19በትሩንም ይዞ ደጅ ለደጅ የሚል ቢሆን፣ በዱላ የመታው ሰው አይጠየቅበትም፤ ሆኖም ለተጐጂው ሰው ለባከነበት ጊዜ ገንዘብ ይክፈል፤ ፈጽሞ እስኪድን ክትትል ያድርግለት።
20“አንድ ሰው ወንድ ወይም ሴት ባሪያውን በዱላ ቢመታና ባሪያውም በዚህ የተነሣ ቢሞት መቀጣት አለበት፤ 21ነገር ግን ከአንድ ወይም ከሁለት ቀን በኋላ ባሪያው ቢነሣ መቀጣት የለበትም፤ ባሪያው ንብረቱ ነውና።
22“በጥል ላይ ያሉ ሰዎች ነፍሰ ጡር ሴት ቢመቱና እርሷም ያለጊዜዋ ብትወልድ፣21፥22 ወይም፣ ቢያስወርዳት ጕዳቱም ለክፉ የማይሰጥ ቢሆን፣ ጕዳት ያደረሰባት ሰው የሴትየዋ ባል የጠየቀውንና ፈራጆቹ የፈቀዱትን ካሣ ሁሉ መክፈል አለበት። 23ነገር ግን የከፋ ጕዳት ቢደርስ ሕይወት በሕይወት፣ 24ዐይን በዐይን፣ ጥርስ በጥርስ፣ እጅ በእጅ፣ እግር በእግር፣ 25ቃጠሎ በቃጠሎ፣ ቍስል በቍስል፣ ግርፋት በግርፋት ታስከፍላለህ።
26“አንድ ሰው የወንድ ወይም የሴት አገልጋዩን ዐይን መትቶ ቢያጠፋ፣ ስለ ዐይን ካሳ አገልጋዩን ነጻ ይልቀቀው። 27የወንድ ወይም የሴት አገልጋዩን ጥርስ ቢሰብር፣ ስለ ጥርስ ካሳ አገልጋዩን ነጻ ይልቀቀው።
28“በሬ አንድን ወንድ ወይም ሴት ወግቶ ቢገድል፣ በሬው በድንጋይ ተወግሮ ይሙት፤ ሥጋውም አይበላ፤ ነገር ግን የበሬው ባለቤት በኀላፊነት አይጠየቅም። 29ሆኖም በሬው የመውጋት ዐመል ያለበት ሆኖ ለባለቤቱም ማስጠንቀቂያ ተሰጥቶት ሳለ በበረት ሳያስቀረው ቀርቶ አንድን ወንድ ወይም ሴት ቢገድል፣ በሬው በድንጋይ ይወገር፤ ባለቤቱም እንዲሁ ተወግሮ ይሙት። 30ሆኖም ካሳ እንዲከፍል ከተጠየቀ፣ የተጠየቀውን ሁሉ በመክፈል ሕይወቱን ይዋጅ። 31አንድ በሬ አንድን ወንድ ወይም ሴት ልጅ ቢወጋ በዚሁ ሕግ መሠረት ይፈጸም። 32አንድ በሬ ወንድ ወይም ሴት ባሪያን ቢወጋ ባለቤቱ ሠላሳ የብር ሰቅል21፥32 ወደ 0.3 ኪሎ ግራም ይደርሳል። ለባሪያው ጌታ መክፈል አለበት፤ በሬውም በድንጋይ ይወገር።
33“አንድ ሰው ጕድጓድን ከፍቶ ቢተው፣ ወይም ጕድጓድ ቈፍሮ ሳይከድነው ቢቀርና በሬ ወይም አህያ ቢገባበት፣ 34የጕድጓዱ ባለቤት ኪሳራ ይክፈል፤ ለባለቤቱ መክፈል አለበት፤ የሞተውም እንስሳ ለእርሱ ይሆናል።
35“የአንድ ሰው በሬ የሌላውን ሰው በሬ ወግቶ ቢገድለው፣ በሕይወት ያለውን በሬ ሽጠው ገንዘቡንና የሞተውን እንስሳ እኩል ይካፈሉ። 36ሆኖም በሬው የመዋጋት ዐመል ያለው መሆኑ ከታወቀ፣ ባለቤቱም በረት ሳይዘጋበት ቢቀር፣ ባለቤቱ በሬውን በበሬው ፈንታ ይክፈል፤ የሞተውም እንስሳ ለእርሱ ይሆናል።
Ang Pagtratar sa mga Ulipon
(Deu. 15:12-18)
1Miingon ang Ginoo kang Moises, “Mao kini ang mga lagda nga ipatuman mo sa mga Israelinhon:
2“Kon magpalit kamog ulipon nga Hebreohanon, magaalagad siya kaninyo sulod sa unom ka tuig. Apan sa ikapitong tuig may kagawasan na siya ug wala siyay bayronon. 3Kon sa inyong pagpalit kaniya ulitawo pa siya, ulitawo gihapon siya nga mogawas sa ikapitong tuig. Apan kon may asawa na siya sa panahon sa pagpalit ninyo kaniya, ang iyang asawa mahimong gawasnon usab uban kaniya. 4Kon gipaminyo siya sa iyang agalon ug nakaanak sila sa iyang asawa, gawasnon siya sa ikapitong tuig, apan ang iyang asawa ug mga anak magpabilin sa iyang agalon.
5“Apan kon moingon gayod ang ulipon nga gihigugma niya ang iyang agalon, ang iyang asawa ug mga anak, ug dili niya gusto nga mahimong gawasnon, 6dad-on siya sa iyang agalon sa presensya sa Dios.21:6 Dios: o, mga pangulo. Ug didto sa pultahan tusokan sa iyang agalon ang iyang dalunggan nga nakapaod sa pultahan, ug mahimo na siyang ulipon sa iyang agalon hangtod sa hangtod.
7“Kon ibaligya sa usa ka tawo ang iyang anak nga babaye isip usa ka ulipon, dili kini mahimong mahatagan ug kagawasan sa ikapito nga tuig sama sa mga lalaking ulipon. 8Kon wala siya maangayi sa agalon nga nagpalit kaniya, mahimo siyang lukaton sa iyang pamilya. Apan dili siya mahimong ibaligya sa iyang agalon ngadto sa mga langyaw, tungod kay wala man motuman ang agalon sa iyang responsibilidad. 9Kon ipaminyo sa agalon kini nga ulipon sa iyang anak, kinahanglang isipon niya kini nga iyang anak nga babaye. 10Kon pangasaw-on niya kini nga ulipon, apan mangasawa pa gayod siya ug lain, kinahanglan padayonon niya ang iyang paghatag niini ug pagkaon, bisti, ug ang pagdulog kaniya. 11Kon dili niya mahatag kining tulo ka butang, mahimong mohawa kana nga babaye nga walay bayronon.”
Ang mga Kasugoan bahin sa mga Krimen
12“Si bisan kinsa nga mangulata ug tawo hinungdan nga mamatay kini, kinahanglang patyon usab. 13Apan kon wala niya tuyoa ug gitugot ko kini nga mahitabo, maggahin ako ug dapit nga iyang katagoan. 14Apan kon giplano niya ug gituyo ang pagpatay, bisan pag nagpaduol siya sa akong halaran kuhaa siya ug patya.
15“Si bisan kinsa nga mangulata21:15 mangulata: o, mopatay. sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon.
16“Si bisan kinsa nga mangdagit ug tawo kinahanglang patyon, bisan kon gibaligya na niya kini o makit-an kini uban kaniya.
17“Si bisan kinsa nga manunglo sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon.
18“Pananglit, nagaaway ang duha ka tawo, unya gisumbag sa usa o gibunalan ug bato ang iyang kontra ug dili na kini makabangon apan wala ra mamatay, 19ang tawo nga nakapasakit dili silotan kon ang tawo nga nasamdan nakabangon ra pag-usab ug nakalakaw-lakaw bisan pag nagsungkod na kini. Apan kinahanglang bayran sa nakasala ang panahon niini nga nausik tungod sa iyang pagluya, ug atimanon niya kini hangtod nga maayo sa hingpit.
20“Kon gibunalan sa usa ka tawo ang iyang ulipon, lalaki man o babaye, hinungdan sa pagkamatay niini, kinahanglan silotan siya. 21Apan kon wala mamatay ang ulipon ug maulian ra kini paglabay sa usa o duha ka adlaw, dili siya silotan kay siya man ang tag-iya sa ulipon.
22“Kon may mag-away ug unya naigo nila ang usa ka babayeng mabdos, ug nakaanak kinig ahat,21:22 nakaanak kinig ahat: o, nakuhaan. apan wala ray daotang nahitabo kaniya, ang nakaigo pabayron sumala sa kantidad nga pangayoon sa bana basi sa gitugot sa mga maghuhukom. 23Apan kon grabe ang kadaot nga nahiagoman sa babaye, silotan ang nakaigo basi usab sa nahitabo sa babaye. Kon namatay ang babaye, patyon usab siya. 24Kon nabuta ang babaye, butahan usab siya. Kon napangag ang babaye, pangagan usab siya. Kon nabali ang kamot o tiil, balian usab siya sa iyang kamot o tiil. 25Kon napaso, pasoan usab siya. Kon nasamad, samaran usab siya. Ug kon nabun-og, bun-ogon usab siya.
26“Kon gisumbag sa agalon ang mata sa iyang ulipon, lalaki man o babaye, unya nabuta kini, hatagan niya ug kagawasan ang ulipon ingon nga bayad sa iyang pagkabuta. 27Kon natangtang ang ngipon sa iyang ulipon, lalaki man o babaye, hatagan usab niya ug kagawasan ang ulipon ingon nga bayad sa ngipon nga natangtang.
28“Kon may torong baka nga makasungay ug tawo, lalaki man o babaye, unya namatay kini, kinahanglan nga batohon ang baka hangtod mamatay, ug dili kan-on ang unod niini, apan ang tag-iya sa baka walay tulubagon niini. 29Apan kon ang baka daan na nga gapanungag ug tawo ug gipasidan-an na ang tag-iya bahin niini, apan gipasagdan lang niya ang baka, ug nakapatay kini ug tawo, kinahanglan nga batohon kini hangtod mamatay ug ang tag-iya niini patyon usab. 30Apan kon pabayron na lang ang tag-iya aron dili siya patyon, kinahanglan nga mobayad siya sa kantidad nga pangayoon gikan kaniya. 31Mao gihapon kini ang lagda nga sundon kon makasungay ang baka ug bata, lalaki man o babaye. 32Kon makasungay ang baka ug ulipon, lalaki man o babaye, kinahanglang magbayad ang tag-iya niini ug 30 ka buok nga pilak sa agalon sa ulipon, ug kinahanglan nga batohon ang baka hangtod mamatay.
33“Pananglit, may tawo nga nagkuha sa tabon sa atabay o naghimo ug atabay ug wala niya kini taboni, ug may nahulog nga baka o asno sa maong atabay, 34bayran sa tag-iya sa atabay ang tag-iya sa mananap, ug maiya na ang patay nga mananap.
35“Kon ang baka sa usa ka tawo nakapatay ug baka sa laing tawo, ibaligya nila ang buhing baka ug tungaon nila ang halin niini. Bahinon usab nila ang karne sa namatay nga baka. 36Apan kon ang baka nga nakapatay daan na nga gapanungag ug gipasagdan lang kini sa tag-iya, kinahanglang magbayad ang tag-iya niini ug usa ka baka ilis sa namatay, ug iyahon na ang patay nga baka.
