1ነገ በሚሆነው አትመካ፤
ቀን የሚያመጣውን አታውቅምና።
2ሌላው ያመስግንህ እንጂ የገዛ አፍህ አይደለም፤
ሌላ ሰው ያወድስህ እንጂ የገዛ ከንፈርህ አይሁን።
3ድንጋይ ይከብዳል፤ አሸዋም ሸክም ነው፤
የተላላ ሰው ጕነጣ ግን ከሁለቱም ይከብዳል።
4ንዴት ጨካኝ፣ ቍጣም ጐርፍ ነው፤
በቅናት ፊት ግን ማን መቆም ይችላል?
5የተገለጠ ዘለፋ፣
ከተደበቀ ፍቅር ይሻላል።
6ከጠላት ደጋግሞ መሳም ይልቅ፣
የወዳጅ ማቍሰል ይታመናል።
7ለጠገበ ማር አይጥመውም፤
ለተራበ ግን እሬት እንኳ ይጣፍጠዋል።
8ከቤቱ ወጥቶ የሚባዝን ሰው፣
ጎጆዋን ለቅቃ እንደምትባዝን ወፍ ነው።
9ሽቱና ዕጣን ልብን ደስ ያሰኛሉ፤
የወዳጅ ማስደሰትም ከቅን ምክሩ ይመነጫል።
10የራስህንም ሆነ የአባትህን ወዳጅ አትተው፤
መከራ በሚያጋጥምህ ጊዜ ወደ ወንድምህ ቤት አትሂድ፤
ሩቅ ካለ ወንድም ቅርብ ያለ ጎረቤት ይሻላል።
11ልጄ ሆይ፤ ጠቢብ ሁን፤ ልቤን ደስ አሰኘው፤
ለሚንቁኝ ሁሉ መልስ መስጠት እችል ዘንድ።
12ጥንቁቅ አደጋን አይቶ ይሸሸጋል፤
ማስተዋል የጐደለው ግን ወደዚያው ይሄዳል፤ ይጐዳልም።
13ለማይታወቅ ሰው የተዋሰን ልብሱን ግፈፈው፤
ለዘልዛላ ሴት ከተዋሰማ ዐግተው።
14ሰው ድምፁን ከፍ አድርጎ ባልንጀራውን በማለዳ ቢመርቅ፣
እንደ ርግማን ይቈጠራል።
15ጨቅጫቃ ሚስት፣
በዝናብ ቀን እንደሚወርድ የማያቋርጥ ጠፈጠፍ ናት፤
16እርሷን ለመግታት መሞከር፣ ነፋስን እንደ መግታት ወይም ዘይትን
በእጅ እንደ መጨበጥ ነው።
17ብረት ብረትን እንደሚስል፣
ሰውም ሌላውን ሰው እንደዚሁ ይስለዋል።
18በለስን የሚንከባከብ ፍሬዋን ይበላል፤
ጌታውን የሚያገለግልም ክብርን ይጐናጸፋል።
19ውሃ ፊትን እንደሚያሳይ፣
የሰውም ልብ ማንነቱን ገልጦ ያሳያል።
20ሲኦልና የሙታን ዓለም27፥20 ወይም ሞትና ጥፋት እንደማይጠግቡ ሁሉ፣
የሰውም ዐይን አይረካም።
21ብር በማቅለጫ፣ ወርቅ በከውር እንደሚፈተን፣
ሰውም በሚቀበለው ምስጋና ይፈተናል።
22ጅልን በሙቀጫ ብትወቅጠው፣
እንደ እህልም በዘነዘና ብታደቅቀው፣
ጅልነቱን ልታስወግድለት አትችልም።
23በጎችህ በምን ሁኔታ እንዳሉ ደኅና አድርገህ ዕወቅ፤
መንጋህንም ተንከባከብ፤
24ሀብት ለዘላለም አይኖርምና፤
ዘውድም ከትውልድ ወደ ትውልድ ጸንቶ አይኖርም።
25ደረቁ ሣር ተወግዶ፣ አዲሱ ብቅ ሲል፣
በየኰረብታው ላይ ያለው ሣር ተሰብስቦ ሲገባ፣
26ከበግ ጠቦቶች ልብስ ታገኛለህ፤
ፍየሎችም የዕርሻ መሬት መግዣ ይሆኑሃል።
27አንተንና ቤተ ሰብህን፣
ገረዶችህንም ጭምር ለመመገብ፣
የተትረፈረፈ የፍየል ወተት ይኖርሃል።
1Ayaw pagpanghambog kon unsay imong buhaton ugma, kay wala ka makahibalo kon unsay mahitabo ugma.
2Ayaw dayega ang imong kaugalingon; pasagdi nga ang uban maoy modayeg kanimo.
3Bug-at ang bato ug ang balas, apan mas bug-at ang imong bation kon palaguton ka sa tawong buang-buang.
4Makuyaw ang tawo nga anaa sa kasuko, apan mas makuyaw ang tawo nga nagaselos.
5Mas maayo pa nga badlongon mo ang usa ka tawo kaysa moingon ka nga ginahigugma mo siya apan wala mo lang tagda.
6Ang sakit nga pagbadlong sa usa ka higala may maayong katuyoan, apan ang halok sa kaaway dili kasaligan.
7Kon ang usa ka tawo busog na, bisan ang dugos morag walay lami kaniya; apan kon gutom siya, bisan ang pait nga pagkaon tam-is alang kaniya.
8Ang tawo nga milayas sa iyang panimalay nahisama sa langgam nga mibiya sa iyang salag.
9Ang pahumot ug ang insenso makapalipay sa tawo, ingon man ang sinsero nga tambag gikan sa usa ka higala.
10Ayaw kalimti ang imong higala, o ang higala sa imong amahan. Ug kon anaa ka sa kalisod, ayaw na pangayog tabang sa imong igsoon27:10 igsoon: o, paryente. nga atua sa layo. Ang suod nga isigka-ingon mas maayo pa kaysa igsoon nga atua sa layo.
11Anak, pagmaalamon kay ikalipay ko kana, ug aron may ikatubag ako sa mga hinawayon.
12Ang maalamon molikay sa nagsingabot nga katalagman, apan ang walay kaalam dili molikay, busa nagaantos siya.
13Kon mosaad ang usa ka tawo nga siyay mobayad kanimo sa utang sa tawo nga dili niya kaila,27:13 Tan-awa usab ang 20:16. siguroha nga makakuha ka gikan kaniya ug garantiya, aron masiguro mo nga mobayad siya.
14Kon isinggit mo ang imong bendisyon ngadto sa imong silingan sa sayong kabuntagon, isipon niya kini nga usa ka pagpanghimaraot.
15Ang asawa nga kanunayng makig-away sa iyang bana makalagot sama sa atop nga magtulo kon mag-ulan. 16Dili mo siya mapahilom, sama sa hangin nga dili mo mapugngan o sa lana nga dili mo makuptan.
17Maingon nga ang puthaw mopahait sa puthaw, ang tawo makakat-on usab sa iyang isigka-tawo.
18Kon atimanon mo ang kahoy nga igos, makakaon ka sa iyang bunga. Sama nga kon atimanon mo ang imong agalon, pasidunggan ka niya.
19Maingon nga makita mo ang imong hitsura diha sa tubig, ang sulod sa imong kasingkasing magpadayag usab sa imong pagkatawo.
20Walay katagbawan ang kamatayon; mao usab ang pangandoy sa tawo.
21Maingon nga mapamatud-an ang kalunsay sa bulawan ug sa pilak pinaagi sa kalayo, ang atong pagkatawo mapamatud-an usab basi sa pagdayeg sa ubang tawo.
22Bisan unsaon mo pagsilot ang tawong buang-buang, dili mo gayod mapaundang ang iyang pagkabuang.
23Bantayi ug atimana pag-ayo ang imong kahayopan, 24kay ang bahandi ug dungog dili molungtad. 25Kumpaya ang mga sagbot; ug samtang nagatubo pa kini pag-usab, kumpaya usab ang mga sagbot sa kabungtoran aron may makaon pirme ang imong kahayopan. 26Makahimo kag mga bisti gikan sa balhibo sa mga karnero, ug mahimo mong ibaligya ang uban mong mga kanding aron makapalit ka ug yuta. 27Makakuha ka usab ug daghang gatas gikan sa imong mga kanding alang sa imong pamilya ug apil pa ang imong mga sulugoong babaye.
