ጥበብ
1መልካም ስም ከመልካም ሽቱ ይበልጣል፤
ከልደትም ቀን የሞት ቀን ይሻላል።
2ወደ ግብዣ ቤት ከመሄድ፣
ወደ ሐዘን ቤት መሄድ ይሻላል፤
ሞት የሰው ሁሉ ፍጻሜ ነውና፤
ሕያው የሆነም ይህን ልብ ማለት ይገባዋል።
3ሐዘን ከሣቅ ይሻላል፤
ያዘነ ፊት ለልብ መልካም ነውና።
4የጠቢባን ልብ በሐዘን ቤት ነው፤
የሞኞች ልብ ግን በደስታ ቤት ነው።
5የሞኞችን መዝሙር ከመስማት፣
የጠቢባንን ሰዎች ተግሣጽ መስማት ይሻላል።
6የሰነፎች ሣቅ፣
ከድስት ሥር እንደሚንጣጣ የእሾኽ ማገዶ ነው፤
ይህም ደግሞ ከንቱ ነው።
7ግፍ ጠቢብን ሞኝ ያደርጋል፤
ጕቦም ልብን ያበላሻል።
8የአንድ ነገር ፍጻሜ ከጅማሬው ይሻላል፤
ትዕግሥተኛም ከትዕቢተኛ ይሻላል።
9የሞኞች ቍጣ በዕቅፋቸው ውስጥ ስለሆነ፣
በመንፈስህ ለቍጣ አትቸኵል።
10አንተም፣ “ከእነዚህ ቀናት የቀድሞዎቹ ለምን ተሻሉ?” አትበል፤
እንዲህ ያሉትን ጥያቄዎች መጠየቅ ጠቢብነት አይደለምና።
11ጥበብ እንደ ርስት መልካም ነገር ነው፤
ጠቃሚነቱም ፀሓይን ለሚያዩ ሰዎች ነው።
12ገንዘብ ጥላ ከለላ እንደ ሆነ ሁሉ፣
ጥበብም ጥላ ከለላ ነው፤
የዕውቀት ብልጫዋ ግን፣
ጥበብ የባለቤቷን ሕይወት መጠበቋ ነው።
13እግዚአብሔር ያደረገውን ተመልከት፤
እርሱ ያጣመመውን፣
ማን ሊያቃናው ይችላል?
14ጊዜው መልካም ሲሆን፣ ደስ ይበልህ፤
ጊዜው ክፉ ሲሆን ግን ይህን ዐስብ፤
እግዚአብሔር አንዱን እንዳደረገ፣
ሌላውንም አድርጓል፤
ስለዚህ ሰው ስለ ወደ ፊት ሁኔታው፣
ምንም ሊያውቅ አይችልም።
15በዚህ ከንቱ በሆነው ሕይወቴ እነዚህን ሁለቱን ነገሮች አይቻለሁ፤
ጻድቅ በጽድቁ ሲጠፋ፣
ኀጥእም በክፋቱ ዕድሜው ሲረዝም።
16እጅግ ጻድቅ፣
እጅግም ጠቢብ አትሁን፤
ራስህን ለምን ታጠፋለህ?
17እጅግ ክፉ አትሁን፤
ሞኝም አትሁን፤
ለምንስ ያለ ቀንህ ትሞታለህ?
18አንዱን ይዞ ሌላውንም አለመልቀቅ መልካም ነው፤
እግዚአብሔርን የሚፈራ ሰው
ጽንፈኝነትን ያስወግዳል7፥18 ወይም ሁለቱንም ይከተላቸዋል።
19በአንድ ከተማ ካሉ ዐሥር ገዦች ይልቅ፣
ጥበብ ጠቢቡን ሰው ኀያል ታደርገዋለች።
20ትክክለኛውን ነገር የሚያደርግና ፈጽሞ ኀጢአት የማይሠራ
ጻድቅ ሰው በምድር ላይ የለም።
21የሚነገረውን ቃል ሁሉ ለማዳመጥ አትሞክር፤
አለዚያ አገልጋይህ ሲረግምህ ትሰማ ይሆናል፤
22ብዙ ጊዜ አንተ ራስህ፣
ሌሎችን እንደ ረገምህ ልብህ ያውቃልና።
23እኔም ይህን ሁሉ በጥበብ ፈትኜ፣
“ጠቢብ ለመሆን ቈርጫለሁ” አልሁ፤
ይህ ግን ከእኔ የራቀ ነበር።
24ጥበብ ምንም ይሁን ምን፣
እጅግ ጥልቅና ሩቅ ነው፤
ማንስ ሊደርስበት ይችላል?
25ስለዚህ ጥበብንና የነገሮችን አሠራር ለመመርመርና ለማጥናት፣
የክፋትን መጥፎነት፣
የሞኝነትንም እብደት ለማስተዋል፣
አእምሮዬን መለስሁ።
26ልቧ ወጥመድ፣
እጆቿም እግር ብረት የሆኑ፣
አሽክላ የሆነች፣
ከሞት የከፋችዋን ሴት አገኘሁ፤
እግዚአብሔርን ደስ የሚያሰኝ ከእጇ ያመልጣል፤
ኀጢአተኛውን ግን አጥምዳ ትይዘዋለች።
27ሰባኪው7፥27 ወይም የጉባኤ መሪ እንዲህ ይላል፤ “እነሆ፤ መርምሬ ያገኘሁት ነገር ይህ ነው፤
“የነገሮችን ብልኀት መርምሮ ለማግኘት፣
አንዱን በአንዱ ላይ በመጨመር፣
28ገና በመመርመር ላይ ሳለሁ፣
ግን ያላገኘሁት፣
ከሺሕ ወንዶች መካከል አንድ ቅን ሰው አገኘሁ፣
በእነዚያ ሁሉ መካከል ግን አንዲት ቅን ሴት አላገኘሁም።
29ይህን አንድ ነገር ብቻ አገኘሁ፤
እግዚአብሔር ሰውን ቅን አድርጎ መሥራቱን፣
ሰዎች ግን ውስብስብ ዘዴ ቀየሱ።”
دانایی
1ناوبانگی باش لە بۆنی خۆش باشترە و
ڕۆژی مردنیش لە ڕۆژی لەدایکبوون.
2چوون بۆ ماڵی ماتەمدار باشترە
لە چوون بۆ ماڵی ئاهەنگدار،
چونکە مردن کۆتایی هەموو مرۆڤێکە،
زیندوو دەیخاتە دڵی خۆیەوە.
3وەڕسبوون لە پێکەنین باشترە،
چونکە بە خەمۆکی ڕوخسار دڵ چاک دەبێتەوە.
4دڵی دانایان لە ماڵی ماتەمدارە و
دڵی گێلانیش لە ماڵی ئاهەنگدارە.
5گوێگرتن لە سەرزەنشتی دانا باشترە
لە گوێگرتن لە گۆرانیی گێلەکان،
6چونکە پێکەنینی پیاوی گێل،
وەک قرچەی دڕکە کە لەژێر مەنجەڵدا.
ئەمەش هەر بێ واتایە.
7زۆرداری پیاوی دانا گێل دەکات و
بەرتیل دڵ گەندەڵ دەکات.
8کۆتایی شت باشترە لە سەرەتاکەی،
پشوو درێژ باشترە لە هەڵەشە.
9لە ناخەوە زوو پەست مەبە،
چونکە تووڕەیی لەناو سنگی گێلەکاندا جێگیرە.
10مەڵێ: «بۆچی سەردەمانی کۆن لە ئەمڕۆ باشتر بوون؟»
چونکە لە داناییەوە نییە لەمە پرسیار دەکەیت.
11دانایی باشە وەک میرات و
بە سوودە بۆ ئەوانەی کە خۆر دەبینن.
12دانایی پەناگایە
وەک چۆن پارەش پەناگایەکە،
بەڵام ئەمە سوودی زانینە:
دانایی ژیان دەبەخشێت بە خاوەنەکەی.
13تەماشای کاری خودا بکە:
کێ دەتوانێت ڕاستی بکاتەوە
ئەوەی خودا خواری کردووەتەوە؟
14لە ڕۆژی باشدا، لە خۆشیدا بە،
بەڵام لە ڕۆژی خراپدا، ئەوە بزانە کە
خودا هەردووکیانی دروستکردووە.
ئیتر مرۆڤ ناتوانێت هیچ شتێک
سەبارەت بە داهاتووەکەی بدۆزێتەوە.
15لە ڕۆژگاری بێ واتای خۆمدا ئەم دووانەم بینی:
کەسی ڕاستودروست هەیە بە ڕاستودروستییەکەی دەفەوتێت،
خراپەکاریش هەیە درێژە بە خراپەکەی دەدات.
16زۆر ڕاستودروست مەبە و
زیاد دانا مەبە.
بۆچی خۆت تێکدەدەیت؟
17زۆر بەدکار مەبە و
مەبە بە گێل.
بۆچی بمریت لە کاتی خۆت نەبێت؟
18باشترە دەست بە یەکێکیانەوە بگریت و
دەست لەوەی دیکەش شل نەکەیت،
چونکە لەخواترس بە هیچ شێوەیەک زیادەڕۆیی ناکات.
19دانایی دانا بەهێزتر دەکات
لە دە فەرمانڕەوا کە لە شاردا بن.
20بێگومان هیچ مرۆڤێکی ڕاستودروست لەسەر زەویدا نییە،
کە چاکە دەکات و هەرگیز گوناه ناکات.
21هەروەها هەموو قسەیەک کە دەیکەن دڵی خۆتی مەدەرێ،
نەوەک گوێت لە خزمەتکارەکەت بێت نەفرەتت لێ بکات،
22چونکە دڵت دەزانێت
کە تۆش زۆر جار نەفرەتت لەوانی دیکە کردووە.
23هەموو ئەمانەم بە دانایی تاقی کردەوە و گوتم:
«دانا دەبم،»
کەچی لێم دوور بوو.
24ئەو داناییە کە هەیە دوورە و زۆر قووڵە؛
کێ دەیدۆزێتەوە؟
25هاتم سەرنجم دا لە دانایی و لێم کۆڵییەوە و
گەڕام بەدوای ڕاستیەکاندا بۆ ئەوەی لێی تێبگەم،
لە ئەنجامدا بۆم دەرکەوت کە خراپەکاری نەزانینە و
گێلایەتیش شێتییە.
26من دۆزیمەوە کە لە مردن تاڵترە
ئەو ژنەی کە تۆڕە و دڵی تەڵەیە،
دەستەکانیشی کۆتن.
ئەوەی لەبەردەم خودا چاک بێت، لێی دەرباز دەبێت،
بەڵام گوناهبار بە تەڵەکەیەوە دەبێت.
27وتاربێژی ژیرمەند دەڵێت: «سەیر بکە، ئەمەم دۆزییەوە:
«بۆ ئەوەی بگەمە ئەنجامی ڕاستییەکان زانیارییەکانم یەک بە یەک کۆکردەوە،
28لە کاتێکدا کە هێشتا دەگەڕام و
جارێ نەگەیەشتبوومە ئەنجام،
پەندێکم بیستووە کە دەڵێت:
”لەنێو هەزار پیاودا تەنها یەکێکم دۆزییەوە،
بەڵام لەنێو هەموویان یەک ئافرەتم نەبینی.“
29تەنها شتێکم دۆزیوەتەوە، ئەمەش ئەوەیە:
خودا مرۆڤی لەسەر بنچینەیەکی ڕاست دروستکردووە،
بەڵام ئەوان دوای داهێنانی زۆر کەوتوون.»
