1کەسی دوورەپەرێز دوای ئارەزووی خۆی کەوتووە،
بە ڕووی هەموو داناییەکی تەواودا دەتەقێتەوە.
2گێل خۆشی لە تێگەیشتن نابینێت،
بەڵکو بە پەخشکردنی ئەوەی لە دڵیدایە.
3بە هاتنی خراپەکار سووکایەتیش دێت،
لەگەڵ شەرمەزاریش ڕیسوایی.
4قسەی دەمی مرۆڤ ئاوێکی قووڵە،
بەڵام سەرچاوەی دانایی کانیاوێکی هەڵقوڵاوە.
5نە لایەنگری خراپەکار باشە،
نە بێبەشکردنی ڕاستودروست لە دادپەروەری.
6لێوەکانی کەسی گێل دەیهێننە ناو ناکۆکییەوە،
دەمی بانگی لێدان دەکات.
7دەمی گێل دەبێتە هۆی لەناوچوونی،
لێوەکانیشی تەڵەن بۆ گیانی.
8قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە،
شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.
9ئەوەی سست بێت لە کارەکەی
برای وەستای وێرانکردنە.
10ناوی یەزدان قوللەیەکی بەهێزە،
کەسی ڕاستودروست بۆ ئەوێ ڕادەکات و پەناگیر دەبێت.
11سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی،
وەک شوورایەکی بڵندە بە خەیاڵی ئەو.
12پێش شکستهێنان دڵی مرۆڤ بەفیزە،
بەڵام پێش ڕێزلێنان بێفیزە.
13ئەوەی وەڵامی شتێک بداتەوە پێش بیستنی
دەبێتە مایەی گێلایەتی و شەرمەزاری بۆی.
14ڕۆحی مرۆڤ بەرگەی نەخۆشی دەگرێت،
بەڵام ڕۆحی تێکشکاو کێ بەرگەی دەگرێت؟
15دڵی پیاوی تێگەیشتوو زانیاری وەردەگرێت،
گوێی دانایانیش داوای زانینی لێ دەکات.
16دیاری مرۆڤ ڕێگای خۆش دەکات و
بەرەو ئامادەبوونی گەورە پیاوانی دەبات.
17ئەوەی یەکەم جار سکاڵا بکات لەوە دەچێت ڕاست بێت،
هەتا نزیکەکەی دێت و لێی دەکۆڵێتەوە.
18تیروپشک ناکۆکی دەبڕێنێتەوە و
بەهێزەکان لە یەکتر جیا دەکاتەوە.
19خراپە دەرهەق بە برا، ئاشتکردنەوەی لە شاری قەڵابەند سەختترە،
ناکۆکیش وەک شمشیرەی18:19 شمشیر، پارچە دارێک بووە لە جیاتی قوفڵ لە دواوەی دەرگا بە شێوەی ئاسۆیی دانراوە بۆ داخستنی دەرگا. دەروازەی قەڵایە.
20لە بەروبوومی دەمی مرۆڤ سکی تێردەبێت،
لە دروێنەی لێوەکانی خۆی تێر دەخوات.
21مردن و ژیان بە دەست زمانە،
ئەوەی حەزی لێی بێت بەروبوومەکەی دەخوات.
22ئەوەی ژنێکی دەست بکەوێت خێرێکی دەست دەکەوێت،
ڕەزامەندی یەزدانیش بەدەستدەهێنێت.
23هەژار بۆ بەزەیی دەپاڕێتەوە،
بەڵام دەوڵەمەند بە ڕەقی وەڵام دەداتەوە.
24پیاو برادەری زۆر بێت خۆی گرفتار دەکات،
بەڵام دۆستێک هەیە لە برا نزیکترە.
1A person who isn’t friendly looks out only for themselves.
They oppose all good sense by starting fights.
2Foolish people don’t want to understand.
They take delight in saying only what they think.
3People hate it when evil comes.
And they refuse to honor those who bring shame.
4The words of a person’s mouth are like deep water.
But the fountain of wisdom is like a flowing stream.
5It isn’t good to favor those who do wrong.
That would keep justice from those who aren’t guilty.
6What foolish people say leads to arguing.
They are just asking for a beating.
7The words of foolish people drag them down.
They are trapped by what they say.
8The words of anyone who talks about others are like tasty bites of food.
They go deep down inside you.
9Anyone who doesn’t want to work
is like someone who destroys.
10The name of the Lord is like a strong tower.
Godly people run to it and are safe.
11The wealth of rich people is like a city that makes them feel safe.
They think of it as a city with walls that can’t be climbed.
12If a person’s heart is proud, they will be destroyed.
So don’t be proud if you want to be honored.
13To answer before listening
is foolish and shameful.
14A cheerful spirit gives strength even during sickness.
But you can’t keep going if you have a broken spirit.
15Those whose hearts understand what is right get knowledge.
That’s because the ears of those who are wise listen for it.
16A gift opens the door
and helps the giver meet important people.
17In court, the first one to speak seems right.
Then someone else comes forward and questions him.
18Casting lots will put a stop to arguing.
It will keep the strongest enemies apart.
19A broken friendship is harder to handle than a city with high walls around it.
And arguing is like the locked gates of a mighty city.
20Because of what they say a person can fill their stomach.
What their words produce can satisfy them.
21Your tongue has the power of life and death.
Those who love to talk will eat the fruit of their words.
22The one who finds a wife finds what is good.
He receives favor from the Lord.
23Poor people beg for mercy.
But rich people answer in a mean way.
24A person with unfaithful friends soon comes to ruin.
But there is a friend who sticks closer than a brother.
