فێرکردن دەربارەی نوێژ
1جارێک عیسا لە شوێنێکدا نوێژی دەکرد، کاتێک لە نوێژەکەی بووەوە، یەکێک لە قوتابییەکانی پێی گوت: «گەورەم، فێری نوێژمان بکە، هەروەک چۆن یەحیا قوتابییەکانی خۆی فێرکرد.»
2پێی فەرموون: «کاتێک نوێژ دەکەن، بڵێن:
”باوکە،
با ناوت پیرۆز بێت،
با پاشایەتییەکەت بێ،
3نانی ڕۆژانەمان هەموو ڕۆژێک بدەرێ.
4لە گوناهەکانمان خۆشبە،
چونکە ئێمەش لەوانە خۆشدەبین کە خراپەمان بەرامبەر دەکەن.
مەمانخەرە تاقیکردنەوە.“»
5ئینجا پێی فەرموون: «کێ لە ئێوە ئەگەر هاوڕێیەکی هەبێت و لە نیوەشەودا بچێتە لای و پێی بڵێت: ”هاوڕێم، سێ کولێرەم بە قەرز بدەرێ، 6چونکە هاوڕێیەکم لە دوورەوە بۆ لام هاتووە، هیچم نییە لەبەردەمی دابنێم.“ 7ئەمەی ژوورەوە وەڵام دەداتەوە: ”هەراسانم مەکە، دەرگا داخراوە، خۆم و منداڵم لەناو جێگاداین، ناتوانم هەستم و بتدەمێ.“ 8پێتان دەڵێم: ئەگەر لەبەر هاوڕێیەتی هەڵنەستێت و بیداتێ، ئەوا لەبەر پاراستنی ناوبانگی خۆی، هەڵدەستێت و دەیداتێ.
9«لەبەر ئەوە پێتان دەڵێم، داوا بکەن، پێتان دەدرێت، بگەڕێن دەدۆزنەوە، لە دەرگا بدەن، لێتان دەکرێتەوە، 10چونکە هەرکەسێک داوا بکات، وەردەگرێت، ئەوەی بگەڕێت، دەدۆزێتەوە. ئەوەش لە دەرگا دەدات لێی دەکرێتەوە.
11«چ باوکێک لە ئێوە ئەگەر کوڕەکەی داوای ماسی لێ بکات، لە جیاتی ماسی ماری دەداتێ؟ 12یان داوای هێلکە بکات دووپشکی دەداتێ؟ 13جا ئێوە کە خراپن، بزانن شتی باش بدەنە منداڵەکانتان، باوک کە لە ئاسمانە، چەند زیاتر ڕۆحی پیرۆز دەداتە ئەوانەی داوای لێ دەکەن.»
عیسا و سەرۆکی شەیتان
14عیسا ڕۆحێکی پیسی دەردەکرد کە لاڵ بوو، کاتێک ڕۆحە پیسەکە دەرکرا، لاڵەکە قسەی کرد و خەڵکەکە سەرسام بوون. 15بەڵام هەندێکیان گوتیان: «بە بەعل‌زەبولی11:15 بەعل‌زەبول: بڕوانە مەتا 10:25 شای ڕۆحە پیسەکان، ڕۆحی پیس دەردەکات.» 16هەندێکی دیکەش تاقییان دەکردەوە، داوای نیشانەیەکی ئاسمانییان لێی کرد.
17ئەویش بە بیرکردنەوەیانی زانی، پێی فەرموون: «هەر شانشینێک دووبەرەکی تێبکەوێت وێران دەبێت، هەر ماڵێکیش دووبەرەکی تێبکەوێت تێکدەچێت. 18ئەگەر شەیتان دووبەرەکی تێبکەوێت، ئیتر چۆن شانشینەکەی خۆی ڕادەگرێت؟ چونکە دەڵێن: ”من بە بەعل‌زەبول ڕۆحی پیس دەردەکەم.“ 19باشە ئەگەر من بە بەعل‌زەبول ڕۆحی پیس دەربکەم، ئەی شوێنکەوتەکانی ئێوە بە کێ دەریاندەکەن؟ لەبەر ئەوە ئەوان حوکمتان دەدەن. 20بەڵام ئەگەر من بە پەنجەی خودا ڕۆحی پیس دەربکەم، ئەوا پاشایەتی خودا هاتووەتە سەرتان.
21«کاتێک پیاوێکی بەهێز و چەکدار پارێزگاری لە ماڵەکەی دەکات، ماڵەکەی پارێزراوە. 22بەڵام کاتێک یەکێکی لە خۆی بەهێزتر بێتە سەری دەیبەزێنێت، چەکەکانی لێ دەستێنێ کە پشتی پێی بەستبوو، تاڵانییەکەش دابەش دەکات.
23«ئەوەی لەگەڵ من نییە لە دژی منە، ئەوەش لەگەڵ من کۆناکاتەوە، بڵاو دەکاتەوە.
گەڕانەوەی ڕۆحی پیس
24«کاتێک ڕۆحی پیس لە مرۆڤێک دەردەچێت، لە شوێنە وشکەکاندا بەدوای حەوانەوەدا دەگەڕێت و دەستی ناکەوێت. ئینجا دەڵێت: ”دەگەڕێمەوە بۆ ئەو ماڵەی کە بەجێمهێشت.“ 25کاتێک دەگەڕێتەوە، دەبینێت گسکدراوە و ڕێکخراوە. 26ئەوسا دەچێت و حەوت ڕۆحی پیسی دیکە لە خۆی خراپتر دەهێنێت، دەچنەوە نێو مرۆڤەکە و لەناویدا دەژین، ئینجا کۆتایی ئەو مرۆڤە لە جاران خراپتر دەبێت.»
27کاتێک عیسا ئەمانەی دەگوت، ژنێک لەناو خەڵکەکەوە دەنگی بەرز کردەوە و پێی گوت: «خۆزگە دەخوازرێت بەو سکەی هەڵیگرتووی و بەو مەمکەی شیری پێداوی.»
28ئەویش فەرمووی: «بەڵکو خۆزگە دەخوازرێت بەوانەی کە گوێ لە پەیامی خودا دەگرن و کاری پێدەکەن.»
نیشانەی یونس
29کاتێک خەڵکەکە زیاتر کۆدەبوونەوە، عیسا دەستی کرد بە قسەکردن و فەرمووی: «ئەم نەوەیە نەوەیەکی بەدکارە، داوای نیشانە دەکات، بەڵام نیشانەی نادرێتێ، جگە لە نیشانەی یونس. 30هەروەک چۆن یونس بۆ خەڵکی نەینەوا بوو بە نیشانە، کوڕی مرۆڤیش بۆ ئەم نەوەیە ئاوا دەبێت. 31شاژنی باشوور11:31 شاژنی باشوور: مەبەست شاژنە بەلقیسە کە لە سەردەمی حەزرەتی سلێمان فەرمانڕەوای یەمەن بوو. لە ڕۆژی لێپرسینەوەدا لەگەڵ ئەم نەوەیە لە مردن هەڵدەستێتەوە و تاوانباری دەکات، چونکە لەوپەڕی زەوییەوە هات بۆ گوێگرتن لە دانایی سلێمان. ئەوەتا لە سلێمان مەزنتر لێرەیە. 32خەڵکی نەینەوا لە ڕۆژی لێپرسینەوەدا لەگەڵ ئەم نەوەیە لە مردن هەڵدەستنەوە و تاوانباری دەکەن، چونکە تۆبەیان کرد کاتێک یونس پەیامی خودای ڕاگەیاند. ئەوەتا لە یونس مەزنتر لێرەیە.
چاو چرای لەشە
33«کەس چرا هەڵناکات و لە جێیەکی شاراوە یان لەژێر تەشت دایبنێت، بەڵکو لەسەر چرادان، تاکو ئەوانەی دێنە ژوورەوە ڕووناکییەکە ببینن. 34چاوت چرای جەستەتە. کاتێک چاوت ساغ بێت ئەوا جەستەت هەمووی ڕووناکییە، بەڵام کە نەساغ بێت ئەوا جەستەت هەمووی تاریکییە. 35کەواتە ئاگاداربە ئەو ڕووناکییەی لە تۆدایە نەبێت بە تاریکی. 36لەبەر ئەوە ئەگەر هەموو لەشت پڕبێت لە ڕووناکی و هیچ بەشێکی تاریکی تێدا نەبێت، ئەوا هەمووی پڕدەبێت لە ڕووناکی، وەک چرایەک کە بە تیشکی ڕووناکیت بۆ بدات.»
سەرزەنشتکردنی فەریسییەکان
37کاتێک عیسا قسەی دەکرد، فەریسییەک بۆ نانخواردن داوەتی کرد. ئەویش چووە ژوورەوە و دانیشت. 38فەریسییەکە کە بینی عیسا پێش نانخواردن دەستی نەشوشت، سەری سوڕما.
39ئینجا مەسیحی خاوەن شکۆ پێی فەرموو: «ئێوەی فەریسی دەرەوەی جام و قاپ پاک دەکەنەوە، بەڵام ناختان پڕە لە چاوچنۆکی و بەدکاری. 40گێلینە، ئایا ئەوەی دەرەوەی دروستکردووە ناوەوەشی دروستنەکردووە؟ 41بەڵام ئێوە ئەوەی هەتانە بیدەنە هەژاران، ئیتر هەموو شتێک بۆتان پاک دەبێت.
42«بەڵام قوڕبەسەرتان فەریسییەکان، ئێوە دەیەکی پونگ و ڕازیانە و هەموو سەوزەوات دەدەن، بەڵام دادپەروەری و خۆشەویستی خودا پشتگوێ دەخەن. پێویستە ئەمانە پەیڕەو بکەن و ئەوانەی دیکەش پشتگوێ نەخەن.
43«قوڕبەسەرتان فەریسییەکان، چونکە حەزتان لە ڕیزی پێشەوەی کەنیشت و سڵاو لێکردنتانە لە بازاڕدا.
44«قوڕبەسەرتان، ئێوە لەو گۆڕە نادیارانە دەچن کە خەڵکی بێ ئەوەی بزانن بەسەریاندا دەڕۆن.»
45تەوراتناسێک وەڵامی دایەوە: «مامۆستا، بە گوتنی ئەمانە، ئێمەش سووک دەکەیت.»
46عیسا فەرمووی: «قوڕبەسەر ئێوەی تەوراتناسیش، بارێک دەخەنە سەر شانی خەڵکی کە هەڵگرتنی زەحمەتە، بەڵام خۆتان بە هیچ شێوەیەک لە هەڵگرتنی بارەکاندا یارمەتییان نادەن.
47«قوڕبەسەرتان، چونکە ئێوە گۆڕی پێغەمبەران هەڵدەبەستن، کە باوباپیرانتان کوشتوویانن. 48کەواتە ئێوە شایەتن و بە کردەوەی باوباپیرانتان ڕازین، ئەوان پێغەمبەرانیان کوشت و ئێوەش گۆڕەکانیان بۆ هەڵدەبەستن. 49لەبەر ئەوە دانایی خودا فەرمووی: ”من پێغەمبەر و نێردراویان بۆ دەنێرم، بەڵام لێیان دەکوژن و دەیانچەوسێننەوە،“ 50تاکو خوێنی هەموو پێغەمبەران کە لە دامەزراندنی جیهانەوە ڕژاوە لەم نەوەیە داوا بکرێت، 51لە خوێنی هابیلەوە هەتا خوێنی زەکەریا کە لەنێوان قوربانگا و پیرۆزگادا لەناوبردرا. بەڵێ پێتان دەڵێم، لەم نەوەیە داوا دەکرێت.
52«قوڕبەسەرتان تەوراتناسان، چونکە کلیلی زانیاریتان برد، خۆتان نەچوونە ژوورەوە و ڕێتان لەوانەش گرت کە دەچوونە ژوورە.»
53کاتێک عیسا ئەوێی بەجێهێشت، مامۆستایانی تەورات و فەریسییەکان دەستیان کرد بە تەنگ پێ هەڵچنینی و لە زۆر بابەت پرسیاری لێ بکەن، 54چاوەڕێیان دەکرد بە وشەیەکی دەمی خۆی تووشی بکەن.
Иса Масих учит учеников молиться
(Мат. 6:9-13; 7:7-11)
1Однажды Иса молился, и когда Он закончил, один из учеников попросил Его:
– Повелитель, научи нас молиться, как и Яхия научил своих учеников.
2Он сказал им:
– Когда вы молитесь, говорите так:
Небесный Отец,
пусть прославится имя Твоё!
Пусть наступит Царство Твоё!
3Хлеб наш насущный давай нам каждый день,
4и прости нам грехи наши,
ведь и мы прощаем всем должникам нашим.
Не дай нам поддаться искушению11:4 В некоторых рукописях присутствуют слова: «…но защити нас от зла»..
5Потом Иса сказал им:
– Предположим, что у кого-то из вас есть друг, и ты, придя к нему в полночь, попросишь: «Друг, одолжи мне три лепёшки. 6Ко мне с дороги заехал гость, и мне нечего ему предложить». 7А тот, находясь в доме, ответит: «Не беспокой меня. Дверь уже заперта, дети мои со мною в постели, не могу я сейчас встать и дать тебе хлеба». 8Говорю вам, что даже если он не встанет и не даст тебе по дружбе, то ему всё-таки придётся сделать то, о чём ты его попросил, из-за твоей назойливости11:8 Или: «…только чтобы не осрамиться». Смысл притчи в следующем: если даже человек из-за назойливости своего товарища (или чтобы избежать позора) ответил на его просьбу, то насколько больше Всевышний желает ответить на молитвы Своих детей..
9Поэтому Я говорю вам: просите – и вам дадут, ищите – и найдёте, стучите – и вам откроют. 10Потому что каждый, кто просит, получает, и кто ищет, находит, и тому, кто стучит, откроют.
11Есть ли среди вас такой отец, который даст своему сыну змею, когда тот попросит рыбы? 12Или, если тот попросит яйцо, даст ему скорпиона? 13Если вы, будучи злы, умеете давать своим детям благие дары, то тем более Небесный Отец даст Святого Духа тем, кто просит у Него!
Иса Масих изгоняет демонов силой Всевышнего
(Мат. 12:22-30; Мк. 3:22-27)
14Однажды Иса изгнал демона немоты. И когда демон вышел, человек, который был нем, заговорил. Люди удивлялись. 15Но некоторые говорили:
– Он изгоняет демонов силой Баал-Зевула (сатаны), повелителя демонов.
16Другие, желая испытать Ису, попросили, чтобы Он показал им знамение с неба. 17Но Иса, зная их мысли, сказал им:
– Любое царство, разделившееся на враждующие части, приходит в запустение, и дом, где есть распря, рушится. 18И если сатана враждует против самого себя, то как устоит его царство? Я говорю это потому, что вы заявляете, будто Я изгоняю демонов силой Баал-Зевула. 19Обвиняя Меня в том, что Я изгоняю демонов силой Баал-Зевула, вы, тем самым, обвиняете и ваших последователей, которые также изгоняют демонов. Так что они будут вам судьями. 20Но если Я изгоняю демонов властью Всевышнего, то это значит, что Всевышний уже устанавливает среди вас Своё Царство.
21Когда сильный и хорошо вооружённый человек охраняет свой дом, то его имущество в безопасности. 22Но если кто-то более сильный нападёт и одолеет его, то он заберёт оружие, на которое полагался хозяин, и разделит добычу.
23Кто не со Мной, тот против Меня, и кто не собирает со Мной, тот растрачивает.
Возвращение нечистого духа
(Мат. 12:43-45)
24– Когда нечистый дух выходит из человека, то он скитается по безводным местам, ища место для отдыха, и не находит его. Тогда он говорит: «Возвращусь-ка я в дом, из которого вышел». 25Когда он возвращается, то находит дом чисто выметенным и убранным. 26Тогда он идёт и берёт семь других духов, ещё более злых, чем он сам, и они приходят и поселяются там. И это для человека ещё хуже того, что было вначале.
Истинное благословение
27Иса ещё говорил, когда одна женщина из толпы крикнула:
– Благословенна та мать, что родила Тебя и выкормила!
28Иса ответил:
– Благословеннее те, кто слышит слово Всевышнего и исполняет его.
Знамение пророка Юнуса
(Мат. 12:39-42)
29Когда людей собралось ещё больше, Иса начал говорить:
– Это поколение – злое. Оно ищет знамения, но им не будет дано никакого знамения, кроме знамения пророка Юнуса. 30И как Юнус стал знамением для жителей Ниневии, так и Ниспосланный как Человек станет знамением для этого поколения11:30 История пророка Юнуса находится в Книге Пророков. То, что пророк Юнус три дня провёл в желудке огромной рыбы, а затем чудным образом был освобождён Всевышним, было прообразом того, что Исе предстояло три дня провести в могильной пещере, а затем воскреснуть (см. Мат. 12:40).. 31Царица Юга11:31 Царица Юга – т. е. царица Шевы (Шева – современная юго-западная Аравия). Её встреча с царём Сулейманом описана в 3 Цар. 10:1-13. встанет в Судный день и обвинит людей этого поколения, потому что она приходила с другого конца света послушать мудрость царя Сулеймана. Сейчас же с вами Тот, Кто больше Сулеймана. 32Жители Ниневии встанут в Судный день и обвинят это поколение, потому что они покаялись от проповеди Юнуса11:32 См. Юнус 3:6-9.. Сейчас же с вами Тот, Кто больше Юнуса.
О внутреннем свете
(Мат. 6:22-23)
33– Никто, зажёгши светильник, не ставит его в погреб или под горшок, наоборот, его ставят на подставку, чтобы все входящие видели свет. 34Твой глаз – светильник твоего тела. Когда твой глаз ясен11:34 Это был фразеологический оборот, обозначающий человека щедрого, в отличие от человека скупого, имеющего «дурной глаз»., тогда и всё твоё тело полно света. Если же у тебя глаз замутнён11:34 Букв.: «если он дурной». Выражение «дурной глаз» было фразеологическим оборотом, обозначающим жадного или завистливого человека (см. Мат. 20:15)., то и всё твоё тело темно. 35Так что смотри, не тьма ли тот свет, который внутри тебя. 36Итак, если всё твоё тело полно света и в нём нет ни одной тёмной части, то оно всё будет светло, как бывает, когда светильник освещает тебя сиянием.
Обличение религиозных вождей
(Мат. 23:1-36)
37Когда Иса так говорил, один блюститель Закона пригласил Его к себе на обед. Иса пришёл и возлёг у стола. 38Блюстителя Закона удивило, что Он не совершил перед едой ритуального омовения11:38 У древних иудеев существовал особый ритуал омовения рук перед приёмом пищи, подобный тому, что можно наблюдать среди народов Востока.. 39Но Повелитель сказал ему:
– Вот вы, блюстители Закона, очищаете чаши и тарелки только снаружи, в то время как внутри вы полны алчности и злобы. 40Глупцы! Разве Тот, Кто сотворил внешнее, не сотворил и внутреннее? 41Что же касается внутреннего, то давайте милостыню11:41 Или: «Но давайте милостыню от всего сердца»; или: «Но давайте милостыню из того, что внутри чаши и тарелки»., и тогда всё у вас будет чисто.
42– Но горе вам, блюстители Закона, потому что вы даёте десятую часть с мяты, руты и других трав, а справедливостью и любовью Всевышнего вы пренебрегаете. И то нужно делать, и другого не оставлять.
43– Горе вам, блюстители Закона, потому что вы любите занимать почётные места в молитвенных домах и любите, когда вас приветствуют в людных местах.
44– Горе вам, вы подобны никак не обозначенным могилам, по которым люди ходят, даже не подозревая об их существовании.
45Один из учителей Таурата сказал Ему:
– Учитель, говоря это, Ты и нас обижаешь.
46Иса ответил:
– Горе и вам, учители Таурата, потому что вы взваливаете на людей ноши, которые невозможно нести, а сами и пальцем не шевельнёте, чтобы помочь им.
47– Горе вам, потому что вы строите надгробные памятники пророкам, которых убили ваши предки. 48Вы сами свидетельствуете о том, что одобряете действия ваших предков: те убивали пророков, а вы строите им надгробные памятники. 49Поэтому и Мудрость Всевышнего11:49 Мудрость Всевышнего – многие толкователи видят здесь указание на Ису Масиха (ср. Мат. 23:34; 1 Кор. 1:24). сказала: «Я пошлю к ним пророков и посланников, но они одних убьют, а других будут преследовать». 50Поэтому нынешнее поколение понесёт ответственность за кровь всех пророков, пролитую от создания мира, 51от крови Авеля и до крови Закарии, убитого во дворе храма, возле жертвенника11:51 У иудеев был другой порядок книг Священного Писания. И согласно ему убийство Закарии последнее из упоминаемых там (см. 2 Лет. 24:20-22). Смерть же Авеля была первым убийством на земле (см. Нач. 4:1-10).. Да, говорю вам, это поколение ответит за всё.
52– Горе вам, учители Таурата, потому что вы присвоили ключ знания. Но и сами не вошли, и тем, кто хотел войти, воспрепятствовали.
53Когда Иса вышел из дома, учители Таурата и блюстители Закона обрушились на Него с яростными обвинениями и каверзными вопросами. 54Они ставили Ему ловушки, пытаясь поймать на слове.
