پەیکەرە زێڕەکە و کوورە ئاگرەکە
1نەبوخودنەسری پاشا پەیکەرێکی لە زێڕ دروستکرد، درێژییەکەی شەست باڵ3:1 شەست باڵ: نزیکەی 27 مەتر. و پانییەکەی شەش باڵ3:1 شەش باڵ: نزیکەی 2,7 مەتر. بوو، لە دەشتی دورا لە هەرێمی بابل داینا. 2پاشان نەبوخودنەسر پاشا ناردی بەدوای میر3:2 لە دەسەڵاتی ئیمپراتۆریەتی بابلی میری میرنشینەکان وەک فەرمانبەر لەلایەن ئیمپراتۆرەوە دانراوە. و فەرمانڕەوا و پارێزگار و ڕاوێژکار و خەزنەدار و قازی و دادوەر، هەروەها تەواوی کاربەدەستانی دیکەی هەرێمەکان تاوەکو بێن بۆ پەردە هەڵدانەوە لەسەر ئەو پەیکەرەی کە نەبوخودنەسر پاشا داینا. 3ئیتر میر و فەرمانڕەوا و پارێزگار و ڕاوێژکار و خەزنەدار و قازی و دادوەر، هەروەها تەواوی کاربەدەستانی دیکەی هەرێمەکان هاتن بۆ پەردە هەڵدانەوە لەسەر ئەو پەیکەرەی نەبوخودنەسری پاشا داینا، لەبەردەم ئەو پەیکەرەی نەبوخودنەسری پاشا داینا وەستان.
4ئینجا جاڕدەر بە دەنگی بەرز جاڕی دا: «ئەی گەلان و نەتەوەکان و خەڵکی هەموو زمانەکان! فەرمانتان پێکراوە، 5کاتێک دەنگی کەڕەنا و شمشاڵ و سەمتور و ساز و قیسارە و دووزەلە و هەموو جۆرەکانی مۆسیقا دەبیستن، دەبێت بچنە سەر چۆک و کڕنۆش بۆ ئەو پەیکەرە زێڕینە ببەن کە نەبوخودنەسری پاشا دایناوە. 6هەرکەسێک نەچێتە سەر چۆک و کڕنۆش نەبات، هەر ئەو کاتە فڕێدەدرێتە ناو کوورەی ئاگری داگیرساو.»
7لەبەر ئەوە هەر کاتێک هەموو گەلان گوێیان لە دەنگی کەڕەنا و شمشاڵ و سەمتور و ساز و قیسارە و هەموو جۆرەکانی مۆسیقا بووایە، هەموو گەلان و نەتەوەکان و خەڵکی هەموو زمانەکان دەچوونە سەر چۆک و کڕنۆشیان بۆ پەیکەرە زێڕینەکە دەبرد کە نەبوخودنەسری پاشا داینابوو.
8لەو کاتەدا چەند ئەستێرەناسێک هاتنە پێشەوە و سکاڵایان لە جولەکەکان کرد، 9بە نەبوخودنەسر پاشایان گوت: «ئەی پاشا، بۆ هەتاهەتایە هەر بژی! 10ئەی پاشا، تۆ فەرمانت دەرکرد کە هەرکەسێک گوێی لە دەنگی کەڕەنا و شمشاڵ و سەمتور و ساز و قیسارە و دووزەلە و هەموو جۆرەکانی مۆسیقا بێت، دەبێت بچیتە سەر چۆک و کڕنۆش بۆ پەیکەرە زێڕینەکە ببات، 11ئەوەی نەچێتە سەر چۆک و کڕنۆش نەبات، ئەوا فڕێدەدرێتە ناو کوورەی ئاگری داگیرساو. 12بەڵام چەند پیاوێکی جولەکە هەن کە تۆ بەسەر کاروبارەکانی هەرێمی بابلەوە داتناون، شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆ. ئەو پیاوانە هیچ گوێت پێ نادەن. ئەی پاشا، خوداوەندەکانی تۆ ناپەرستن و کڕنۆش بۆ ئەو پەیکەرە زێڕینە نابەن کە داتناوە.»
13نەبوخودنەسر زۆر بە قینەوە تووڕە بوو، فەرمانی دا کە شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆ بهێنن. ئینجا ئەو پیاوانەیان هێنایە بەردەم پاشا. 14نەبوخودنەسریش پێی گوتن: «ئەی شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆ، ئایا ڕاستە ئێوە خوداوەندەکانم ناپەرستن و کڕنۆش بۆ ئەو پەیکەرە زێڕە نابەن کە دامناوە؟ 15ئێستا کاتێک گوێتان لە دەنگی کەڕەنا و شمشاڵ و سەمتور و ساز و قیسارە و دووزەلە و هەموو جۆرەکانی مۆسیقا دەبێت، ئەگەر ئامادە بن بچنە سەر چۆک و کڕنۆش بۆ ئەو پەیکەرە ببەن کە دروستم کردووە، زۆر باشە. بەڵام ئەگەر کڕنۆش نەبەن، هەر لەو کاتەدا فڕێدەدرێنە ناو کوورەی ئاگری داگیرساو. ئیتر ئەو خوداوەندە کێیە لە دەستم ڕزگارتان دەکات؟»
16شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆ وەڵامی پاشایان دایەوە: «ئەی نەبوخودنەسر، پێویستمان بەوە نییە لەسەر ئەم بابەتە وەڵامت بدەینەوە. 17ئەی پاشا، ئەگەر بمانخەیتە ناو کوورەی ئاگری داگیرساویشەوە، ئەو خودایەی دەیپەرستین دەتوانێت ڕزگارمان بکات، ئەو لە دەستی تۆ دەربازمان دەکات. 18ئەی پاشا، تەنانەت ئەگەر ڕزگاریشی نەکردین، دەمانەوێ تۆ بزانیت، ئێمە خوداوەندەکانی تۆ ناپەرستین و کڕنۆش بۆ پەیکەرە زێڕینەکەش نابەین کە داتناوە.»
19ئینجا نەبوخودنەسر زۆر لە شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆ تووڕە بوو، ڕوخساری گۆڕا. فەرمانی دا کە کوورەکە حەوت جار زیاتر گەرم بکەن لەوەی کە هەمیشە گەرم دەکرێت، 20هەروەها فەرمانی بە هەندێک لە بەهێزترین سەربازی سوپاکەی کرد کە شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆ پەلبەست بکەن و فڕێیان بدەنە ناو کوورەی ئاگری داگیرساو. 21ئیتر ئەو پیاوانە بە کراس و شەرواڵ و سەر کراس و جلوبەرگەکانیانەوە پەلبەست کران و فڕێدرانە ناو کوورەی ئاگری داگیرساو. 22فەرمانەکەی پاشا زۆر توند بوو، کوورەکە زۆر گەرم کرابوو، بڵێسەی ئاگرەکە ئەو پیاوانەی کوشت کە شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆیان بردە ناو کوورەکە. 23ئەو سێ پیاوەش بە پەلبەستکراوی کەوتنە ناو کوورە ئاگرە داگیرساوەکە.
24لەو کاتەدا نەبوخودنەسر سەری سوڕما و بە پەلە هەستا و بە ڕاوێژکارەکانی گوت: «ئایا سێ پیاوی پەلبەستکراومان فڕێنەدایە ناو ئاگرەکە؟»
ئەوانیش وەڵامیان دایەوە: «ڕاستە، ئەی پاشا.»
25ئەویش گوتی: «تەماشا بکەن! من چوار پیاو دەبینم دەست و پێ کراوە بەناو ئاگرەکەدا دێن و دەچن، هیچ ئەزیەتیان پێ نەگەیشتووە، ڕوخساری چوارەمیان لە کوڕی خوداوەندەکان دەچێت.»
26نەبوخودنەسر لە دەرگای کوورە ئاگرە داگیرساوەکە نزیک بووەوە و هاواری کرد: «ئەی شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆ! ئەی بەندەکانی خودای هەرەبەرز، وەرنە دەرەوە! وەرنە ئێرە!»
ئینجا شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆ لەناو ئاگرەکە هاتنە دەرەوە. 27میر و فەرمانڕەوا و پارێزگار و ڕاوێژکارانی پاشا کۆبوونەوە، ئەو پیاوانەیان بینی کە ئاگرەکە هیچ هێزێکی لەسەر لەشیان نەبووە، تاڵە مووێکی سەریان نەسووتاوە، ڕەنگی شەرواڵەکانیان نەگۆڕاوە، بۆنی ئاگرەکەشیان نەگرتووە.
28ئینجا نەبوخودنەسر گوتی: «ستایش بۆ خودای شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆ، ئەوەی فریشتەکەی خۆی نارد و بەندەکانی خۆی ڕزگار کرد، ئەوانەی پشتیان بەو بەست و فەرمانی پاشایان شکاند، گیانی خۆیان بەخشی بۆ ئەوەی کڕنۆش بۆ خودایەکی دیکە بێجگە لە خوداکەیان نەبەن و نەیپەرستن. 29لەبەر ئەوە من فەرمان دەکەم خەڵکی هەر نەتەوە و زمانێک بە خراپە باسی خوداکەی شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆ بکەن، پارچەپارچە دەکرێن و ماڵەکانیان دەبێتە کەلاوە، چونکە هیچ خودایەکی دیکە نییە بتوانێت ئاوا ڕزگار بکات.»
30دوای ئەوە پاشا پایەی شەدرەخ و مێشەخ و عەبێدنەگۆی لە هەرێمی بابلدا بەرزکردەوە.
Трое друзей Данияла в огненной печи
1Царь Навуходоносор сделал из золота истукан двадцати семи метров в высоту и двух метров семидесяти сантиметров3:1 Букв.: «шестьдесят… шесть локтей». в ширину и поставил его на равнине Дура́, что в провинции Вавилон. 2Затем он послал собрать сатрапов3:2 Персидская империя была поделена на административные области (сатрапии), которыми управляли сатрапы – самый высокий ранг чиновников в империи. Сатрапии, в свою очередь, состояли из отдельных провинций., военачальников, наместников, советников, казначеев, судей, городских старейшин и всех прочих сановников из провинций, чтобы они прибыли на освящение поставленного им истукана. 3И сатрапы, военачальники, наместники, советники, казначеи, судьи, городские старейшины и все прочие сановники из провинций собрались на освящение истукана, поставленного царём Навуходоносором, и встали перед ним.
4И глашатай громко воскликнул:
– Вот что приказано вам исполнить, о народы, племена и люди всякого языка: 5когда вы услышите звуки рога, флейты, цитры, лиры, арфы, свирели и всяких других музыкальных инструментов, падайте на колени и кланяйтесь золотому истукану, которого поставил царь Навуходоносор. 6Всякий, кто не упадёт на колени и не поклонится, тотчас же будет брошен в огненную печь.
7И как только все народы, племена и люди всякого языка услышали звуки рога, свирели, цитры, лиры, арфы и других музыкальных инструментов, они упали на колени и поклонились золотому истукану, поставленному царём Навуходоносором.
8В это время некоторые из астрологов пришли и донесли на иудеев. 9Они сказали царю Навуходоносору:
– О царь, живи вечно! 10Ты издал указ, о царь, чтобы всякий, кто услышит звук рога, флейты, цитры, лиры, арфы, свирели и других музыкальных инструментов, упал на колени и поклонился золотому истукану, 11и чтобы всякого, кто не упадёт на колени и не поклонится, бросили в огненную печь. 12Но есть иудеи, поставленные тобой над делами провинции Вавилон, – Шадрах, Мисах и Аведнего, – которые не слушают тебя, о царь. Они не служат твоим богам и не поклоняются золотому истукану, которого ты поставил.
13Страшно разгневавшись, Навуходоносор велел привести Шадраха, Мисаха и Аведнего. Их привели к царю, 14и Навуходоносор сказал им:
– Шадрах, Мисах и Аведнего, правда ли то, что вы не служите моим богам и не поклоняетесь золотому истукану, которого я поставил? 15Итак, если вы готовы, услышав звуки рога, флейты, цитры, лиры, арфы, свирели и других музыкальных инструментов, упасть на колени и поклониться истукану, которого я поставил, то это хорошо. Но если вы не поклонитесь ему, вас тотчас же бросят в огненную печь. И какой бог сможет тогда избавить вас от моей руки?
16Шадрах, Мисах и Аведнего ответили царю:
– О Навуходоносор, нам нет нужды защищаться перед тобой в этом деле. 17Если нас бросят в огненную печь, то Аллах, Которому мы служим, может спасти нас из неё, и Он избавит нас от твоей руки, о царь. 18Но даже если и нет, мы хотим, чтобы ты знал, о царь: мы не будем служить твоим богам и поклоняться золотому истукану, которого ты поставил.
19Тогда Навуходоносор так разозлился на Шадраха, Мисаха и Аведнего, что его лицо исказилось от злости. Он приказал раскалить печь в семь раз жарче, чем обычно, 20и велел сильнейшим воинам своего войска связать Шадраха, Мисаха и Аведнего и бросить их в огненную печь. 21Тогда этих мужчин, в их накидках, шароварах и головных повязках – во всей их одежде, связали и бросили в огненную печь. 22По строгому приказу царя печь была так раскалена, что языки пламени убили воинов, бросавших Шадраха, Мисаха и Аведнего, 23и те трое – Шадрах, Мисах и Аведнего – упали крепко связанные в огненную печь.
24Тогда царь Навуходоносор в изумлении вскочил и спросил советников:
– Не троих ли мы связали и бросили в печь?
Они ответили:
– Истинно так, о царь.
25Он сказал:
– Но я вижу, как в огне ходят четверо, несвязанные и невредимые, и четвёртый похож на божество!
26Навуходоносор подошёл к отверстию огненной печи и закричал:
– Шадрах, Мисах и Аведнего, рабы Бога Высочайшего, выходите! Идите сюда!
Шадрах, Мисах и Аведнего вышли из огня, 27а сатрапы, военачальники, наместники и царские советники столпились вокруг них. Они увидели, что огонь не повредил их тела и не опалил ни одного волоса у них на головах; их одежды не обгорели, от них даже не пахло горелым.
28И Навуходоносор сказал:
– Хвала Богу Шадраха, Мисаха и Аведнего, Который послал Своего ангела и спас Своих рабов! Они верили Ему и нарушили царское повеление, и были готовы скорее проститься с жизнью, чем служить и поклоняться другому богу, кроме своего Бога. 29Поэтому я повелеваю, чтобы людей всякого народа, племени и языка, которые оскорбят Бога Шадраха, Мисаха и Аведнего, разрубили на куски, а дома их превратили в груды развалин, потому что нет другого Бога, Который мог бы так спасать.
30И царь дал Шадраху, Мисаху и Аведнего высокие должности в провинции Вавилон.
Второй сон Навуходоносора
31Царь Навуходоносор всем народам, племенам и людям всякого языка, живущим по всей земле:
Да умножится ваше благополучие!
32Мне угодно рассказать вам о знамениях и чудесах, которые сотворил со мной Бог Высочайший.
33Как велики Его знамения,
как сильны Его чудеса!
Царство Его – вечное царство;
владычество Его – из поколения в поколение!
