1Dit zijn de woorden van Agur, de zoon van Jake—het zijn woorden van God. De strijder zegt: ‘God, ik heb zoveel moeite gedaan, ik kan niet meer!
2Ik schiet tegenover iedereen tekort en het ontbreekt mij aan verstand.
3Ik heb geen wijsheid verkregen en begrijp ook niets van alles wat heilig is.’
4Wie ging er naar de hemel en kwam weer terug? Wie houdt de wind stevig vast? Wie heeft al het water in een mantel gebonden? Wie gaf de aarde haar vorm en omtrek? Hoe heet Hij en hoe heet zijn Zoon? Zeg het mij als u het weet.
5Gods woorden zijn puur en zuiver, Hij beschermt ieder die op Hem vertrouwt.
6Voeg niets aan zijn woorden toe, want dan straft Hij u, omdat u een leugenaar bent.
7God, ik heb twee dingen aan U gevraagd en geef mij die alstublieft voordat ik sterf:
8houd ongeloof en leugens bij mij weg, geef mij armoe noch rijkdom, maar alleen wat ik nodig heb.
9Want als ik verzadigd zou zijn, zou ik U misschien verloochenen door te zeggen: ‘Wie is de Here?’ En als ik arm was, zou ik misschien gaan stelen en daardoor uw naam oneer aandoen.
10Klaag een knecht niet aan bij zijn meester, anders vervloekt hij u misschien en beschouwt God u als schuldig.
11Er zijn mensen die hun ouders vervloeken,
12mensen die zichzelf goed vinden, maar in werkelijkheid zondig zijn,
13mensen die hooghartig om zich heen kijken en anderen verachten,
14mensen die hun tanden als zwaarden en hun kiezen als messen gebruiken, om daarmee de noodlijdenden en de armen te vermalen.
15De bloedzuiger heeft twee dochters: ze zijn onverzadigbaar en willen steeds meer. Drie dingen zijn absoluut niet te verzadigen, voor de volgende vier dingen is het nooit genoeg:
16het graf, een onvruchtbare baarmoeder, de aarde die nooit genoeg water heeft, en het vuur. Geen van die vier zegt ooit: ‘Nu is het genoeg.’
17Het oog waaruit minachting voor een vader spreekt of dat opstandig kijkt naar een moeder, wordt uitgepikt door de raven bij de beek, wordt voedsel voor de jonge adelaars.
18Veel dingen zijn voor mij onbegrijpelijk, de volgende vier kan ik niet bevatten:
19een adelaar die hoog aan de hemel zweeft, een slang die moeiteloos over een gladde rots kruipt, een schip dat veilig door de golven vaart en wat gebeurt tussen een man en zijn jonge vrouw.
20En minstens zo onbegrijpelijk is het gedrag van een vrouw die overspel pleegt: zij zondigt, kleedt zich weer aan en zegt: ‘Ik heb niets verkeerds gedaan.’
21Mensen hebben een afschuw van veel dingen en de volgende vier dingen zijn onverdraaglijk:
22een knecht die macht krijgt, een dwaas die in weelde leeft,
23een verbitterde vrouw die toch trouwt en een dienares die de plaats van haar meesteres inneemt.
24De volgende vier zijn weliswaar klein, maar hebben van God grote wijsheid gekregen:
25de mieren hebben weliswaar geen verstand, maar zijn toch zo verstandig in de zomer hun voedsel te verzamelen,
26klipdassen mogen dan redeloze dieren zijn, maar hebben wel hun hol in de rotsen,
27hoewel sprinkhanen geen leider hebben, trekken zij op in geordende groepen,
28de hagedis is met de hand te pakken, maar leeft zelfs in koninklijke paleizen.
29Er zijn veel indrukwekkende dingen op aarde, de volgende vier bijvoorbeeld:
30een oude leeuw, een bejaarde koning der dieren die voor niemand aan de kant gaat,
31een soepel rennende windhond, een trotse bok en een onoverwinnelijke koning.
32Hebt u in uw woede dwaas gehandeld of hebt u kwaad in de zin, zwijg dan en voer uw plan niet uit!
33Want door melk te karnen ontstaat boter, door te hard op de neus te drukken ontstaat een bloedneus en door woede op te wekken ontstaat ruzie.
Agurs sentenser
1Her følger nogle ord af Agur, Jakes søn, henvendt til Itiel og Ukal.30,1 Teksten er uklar.
2Jeg er bare et almindeligt menneske
uden nogen særlig indsigt.
3Jeg er ikke nogen vismand
og kan ikke udgrunde Guds tanker.
4Hvem er steget op til himlen og steget ned igen?
Hvem har kontrol over vinden?
Hvem har magt over havets bølger?
Er det måske et menneske, der har grundlagt jorden
og fastsat dens grænser?
I så fald hvad hedder han, og hvad hedder hans søn?
Fortæl mig det, hvis du kender ham.
5Alt, hvad Gud siger, er sandt,
han beskytter dem, der søger tilflugt hos ham.
6Lav ikke om på hans ord,
for at han ikke skal dømme dig som løgner.
7Herre, jeg beder dig om to ting,
som skal kendetegne mit liv.
8For det første: Bevar mig fra falskhed og løgn.
For det andet: Bevar mig fra fattigdom såvel som fra rigdom.
Giv mig blot de daglige fornødenheder.
9For hvis jeg bliver rig,
bliver jeg måske selvtilfreds
og tror ikke længere, jeg har brug for dig,
og hvis jeg bliver fattig,
stjæler jeg måske og vanærer derved dit navn.
10Anklag ikke en slave over for hans herre på et falsk grundlag,
ellers vil slaven forbande dig, og du må bøde for det.
11Der findes dem, som forbander deres far
og ikke påskønner deres mor.
12I egne øjne er de helt uskyldige
på trods af deres mange synder.
13De har himmelvendte blikke
og går rundt med næsen i sky.
14Deres tænder er knivskarpe,
og de fortærer de hjælpeløse.
15Iglen har to døtre, der hedder:
„Giv mig dit” og „Giv mig dat”.
Der er fire ting, som aldrig får nok
og altid vil have mere:
16De dødes rige og det ufrugtbare moderliv,
den udtørrede, tørstige jord og ilden, der breder sig uhæmmet.
17Hvis du ser på din far med foragt i blikket,
og hvis du ser på din mor med trodsige øjne,
skal ravnene hakke dine øjne ud,
og gribbene skal æde dem.
18Der er fire ting, jeg ikke fatter:
19Ørnens vej på himlen,
slangens vej over klippen,
skibets vej over havet,
den unge mands vej i ungdommen.30,19 Oversat efter LXX. Meningen er uklar.
20Jeg forstår heller ikke den utro kvinde:
Først stiller hun sin sult,
så tørrer hun sig om munden og siger:
„Jeg har da ikke gjort noget forkert!”
21Fire ting er ikke til at bære:
22En slave, der bliver konge,
en tåbe, der bliver rig,
23en bitter kvinde, der bliver gift,
og en slavepige, der overtager sin frues plads.
24Fire skabninger på jorden er små,
men kan udføre store bedrifter:
25Myrerne er små og svage,
men samler dog vinterforråd om sommeren.
26Klippegrævlinger er ikke særlig stærke,
men kan dog bygge deres bolig i klippen.
27Græshopper har ingen leder,
men flyver alligevel i tæt formation.
28Firben kan med lethed fanges,
men trænger dog ind i kongens palads.
29Der er fire slags konger på jorden,
og de optræder alle med selvbevidst værdighed:
30Løven, dyrenes konge, der ikke viger tilbage for noget,
31kamphanen, der ikke lader sig kue,
bjerggeden, der skuer ud over sletten,
og kongen, der fører an i slaget.
32Hvis du har været så dum at ophøje dig selv,
eller hvis du har lagt ondskabsfulde planer,
så hold op med det samme.
33For ligesom mælk, der kærnes, bliver til smør,
og et slag på næsen får blodet frem,
sådan vil stadige provokationer ende med ufred.
