1De spreuken van Salomo.
Een verstandige zoon is een genoegen voor zijn ouders, maar een dwaze zoon doet hun verdriet.
2Oneerlijk verkregen vermogen levert niets op, maar zijn oprechtheid redt een mens van de dood.
3De Here zorgt dat een rechtvaardig mens geen honger lijdt, maar de goddeloze neemt Hij alles af.
4Iemand die zich niet ten volle inzet, wordt arm. Maar wie zich inspant, wordt rijk.
5Wie in de zomer zijn oogst binnenhaalt, is een verstandige zoon. Maar de zoon die in de oogsttijd slaapt, maakt zichzelf te schande.
6Rechtvaardige mensen worden gezegend, goddelozen worden door hun eigen onrecht tot zwijgen gebracht.
7De nagedachtenis van een rechtvaardige brengt zegen voort, maar van de naam van de goddeloze blijft niets over.
8Een wijs mens neemt Gods geboden aan, maar de dwaze prater loopt in de val.
9Wie oprecht leeft, leidt een zeker bestaan, maar wie verkeerde wegen bewandelt, wordt ontdekt en ontmaskerd.
10Een slinkse boosdoener bezorgt anderen verdriet en een dwaze prater loopt zijn ondergang tegemoet.
11De woorden van een rechtvaardige zijn een bemoediging, maar goddelozen worden door hun eigen onrecht tot zwijgen gebracht.
12Haat leidt tot onrust en ruzies, de liefde bedekt echter al het menselijk falen.
13Op de lippen van een verstandig mens ligt wijsheid, de onverstandige verdient alleen maar straf.
14Een wijs mens verzamelt steeds meer inzicht, maar de woorden van een dwaas kunnen voortdurend onheil aanrichten.
15De rijke vertrouwt volledig op zijn bezit, terwijl arme mensen niets hebben.
16Alles wat een rechtvaardige doet, bezorgt hem voordeel. Wat de goddeloze verdient, leidt tot zijn ondergang.
17Wie wijze lessen ter harte neemt, loopt op de weg van het leven, maar wie ze in de wind slaat, brengt anderen op een dwaalspoor.
18Wie heimelijk zijn naaste haat, is schijnheilig in zijn spreken. Wie roddelt, is een zot.
19Iemand die zijn tong niet in bedwang heeft, zondigt met zijn woorden. Iemand die nadenkt voor hij spreekt, is bedachtzaam en verstandig.
20De woorden van een rechtvaardige zijn goud waard, die van een goddeloze zijn waardeloos.
21Van de woorden van een rechtvaardig mens kunnen velen leren, maar dwazen sterven door gebrek aan inzicht.
22Alleen de zegen van de Here maakt een mens rijk, niet zijn eigen zwoegen.
23Zoals een boosdoener genoegen heeft in misdaden, verheugt een verstandig mens zich in wijsheid.
24Waar de goddeloze bang voor is, gebeurt nog ook. Maar God geeft de rechtvaardigen waar zij naar verlangen.
25Verzwolgen door een wervelwind zal de goddeloze verdwijnen, de rechtvaardige staat echter op een sterk fundament.
26Wat azijn is voor de mond en scherpe rook voor de ogen, is een lui mens voor zijn werkgever.
27Eerbiedig ontzag voor de Here verlengt uw leven, terwijl de goddelozen jong zullen sterven.
28De hoop van de rechtvaardigen gaat gepaard met blijdschap, maar de toekomstverwachting van de goddelozen valt in duigen.
29De oprechte mens put kracht uit wat de Here doet, maar voor de boosdoener leidt dat tot zijn ondergang.
30De rechtvaardige mens zal tot in eeuwigheid niet aan het wankelen worden gebracht, maar van de goddelozen blijft niets over.
31De woorden van een rechtvaardige zijn vol wijsheid, maar de leugenaar wordt vernietigd.
32De rechtvaardige zal het goede zeggen, maar een goddeloze spreekt alleen slechtheid.
Ang mga Panultihon ni Solomon
1Mao kini ang mga panultihon ni Solomon:
Ang anak nga maalamon nagahatag ug kalipay sa iyang ginikanan, apan ang anak nga buang-buang nagahatag ug kasubo kanila.
2Ang bahandi nga nakuha sa daotang paagi dili makahatag ug kaayohan, apan ang matarong nga pagkinabuhi makaluwas kanimo gikan sa kamatayon.
3Dili motugot ang Ginoo nga magutman ang mga matarong, apan ang mga daotan dili niya tugotan nga matuman ang ilang daotang mga pangandoy.
4Ang pagkatapolan makapakabos sa tawo, apan ang pagkakugihan makapaadunahan kaniya.
5Ang nagatigom ug pagkaon sa ting-ani maalamon nga tawo,10:5 tawo: sa Hebreo, anak. apan ang magsige lag katulog makauulaw.
6Panalanginan sa Dios ang tawong matarong; ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit.
7Ang tawong matarong mahimong panalangin ngadto sa uban ug kanunayng mahinumdoman, apan ang mga tawong daotan kalimtan sa dayon.
8Ang tawong maalamon nagatuman sa mga sugo. Ang tawong nagasultig kabuang malaglag.
9Ang tawong matarong layo sa kadaot, apan ang tawong daotan mabulgar ang sala.
10Ang tawong limbongan makahatag ug kasamok, ug ang tawong nagasultig kabuang malaglag.
11Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa kinabuhi sa uban,10:11 makahatag… sa uban: sa literal, tuboran nga nagahatag ug kinabuhi. apan ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit.
12Ang kasilag makahaling ug kasamok, apan ang gugma makapasaylo sa tanang kasaypanan.
13Ang tawo nga may pagsabot nagalitok sa mga pulong nga may kaalam, apan ang tawo nga walay pagsabot nagasultig mga pulong nga maoy hinungdan nga silotan siya.
14Ang mga maalamon padayon nga nagakat-on, apan ang mga buang-buang nagalitok sa mga pulong nga magpadali sa ilang kalaglagan.
15Ang bahandi sa adunahan makapanalipod kaniya, apan ang kawad-on sa kabos molaglag kaniya.
16Ang ganti sa tawong matarong mao ang maayo ug taas nga kinabuhi, apan silot ang maani sa tawong daotan.
17Ang tawo nga mopatuo sa mga pagbadlong makaangkon ug maayo ug taas nga kinabuhi, apan ang tawo nga nagasalikway niini mahisalaag.
18Bakakon ang tawo nga naghambin ug kasuko, ug buang-buang ang tawong manglibak.
19Ang tawong tabian daling makasala. Maalamon ang tawong magpugong sa iyang baba.
20Ang mga pulong sa tawong matarong bililhon sama sa pilak, apan ang hunahuna sa tawong daotan walay pulos.
21Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa daghang mga tawo gawas lang sa mga tawong buang-buang nga mangamatay tungod sa kawalay-pagsabot.
22Maadunahan ang tawo tungod sa pagpanalangin sa Ginoo, ug wala nagahatag ang Ginoo ug kalisod sa iyang pagkabahandianon.
23Ang kalipay sa buang-buang mao ang paghimog daotan, apan ang kalipay sa tawo nga may pagsabot mao ang pagkinabuhing maalamon.
24Maingon nga ang gikahadlokan sa tawong daotan mahitabo kaniya, ang ginahandom sa tawong matarong maangkon niya.
25Kon moabot sa kinabuhi ang pagsulay nga daw sa bagyo, mapukan ang tawong daotan, apan ang tawong matarong pabiling magbarog nga lig-on.
26Maingon nga ang suka makapangilo sa ngipon ug ang aso makapaluha sa mata, ang tapolan nga tawo makapaugtas sa nagsugo kaniya.
27Ang nagatahod sa Ginoo taas ug kinabuhi, apan ang tawong daotan mubo rag kinabuhi.
28Ang paglaom sa mga matarong makahatag kanilag kalipay, apan ang paglaom sa mga daotan walay katumanan.
29Ang pagsunod sa mga matarong sa pamaagi sa Ginoo maoy magpanalipod kanila, apan ang pagsupak niini sa mga tawong daotan makapalaglag kanila.
30Ang mga matarong dili papahawaon niining yutaa, apan ang mga daotan palayason.
31Ang mga pulong sa tawong matarong may kaalam, apan ang mga pulong sa tawong limbongan makapalaglag kaniya.
32Ang tawong matarong nasayod kon unsay angay isulti, apan ang mga tawong daotan walay laing masulti kundi ang sayop.
