De Israëlieten keren zich weer tot God
1Op de vierentwintigste dag van dezelfde maand kwam het volk weer bijeen, deze keer om te vasten. De mensen droegen rouwkleding en hadden aarde op hun hoofd gestrooid. 2De Israëlieten gingen apart staan van de niet-Israëlieten. Gedurende enkele uren werden hun de wetten van de Here, hun God, voorgelezen. 3En in de drie daaropvolgende uren beleden zij hun zonden en die van hun voorouders. Zij bogen zich neer en aanbaden de Here. 4Enkele Levieten stonden op een verhoging de Here, hun God, te prijzen. Het waren Jesúa, Bani, Kadmiël, Sebanja, Bunni, Serebja, Bani en Kenani. 5De andere Levieten, Jesúa, Kadmiël, Bani, Hasabneja, Serebja, Hodía, Sebanja en Pethahja zeiden: ‘Sta op en loof de Here, uw God, want Hij leeft van eeuwigheid tot eeuwigheid! Onze God is veel groter dan wij ooit kunnen beseffen of onder woorden brengen. Prijs God:
6U alleen bent God. U hebt de hemel, de aarde en de zeeën gemaakt met alles wat daar leeft. U bent degene die aan alles leven schenkt en alle engelen in de hemel aanbidden U. 7U bent de Here, de God die Abram hebt uitgekozen. U hebt hem uit Ur der Chaldeeën gehaald en hem de nieuwe naam Abraham gegeven. 8Omdat U zag dat hij trouw was, hebt U met hem een verbond gesloten. U beloofde dat hij en zijn nakomelingen voorgoed het land zouden krijgen van de Kanaänieten, Hethieten, Amorieten, Perizzieten, Jebusieten en Girgasieten. En U hebt gedaan wat U had beloofd, want U houdt U altijd aan uw woord.
9Ook hebt U de ellendige omstandigheden gezien waarin onze voorouders in Egypte verkeerden en hun wanhoopskreet gehoord, toen zij aan de Rietzee stonden. 10Voor de ogen van de farao en het Egyptische volk hebt U grote tekenen en wonderen gedaan. Want U wist hoe wreed zij uw volk behandelden. Door uw onvergetelijke daden hebt U grote bekendheid gekregen. 11U liet het water van de zee uiteengaan, zodat uw volk over het droge naar de overkant kon trekken! Daarna vernietigde U zijn achtervolgers in de diepe zee: zij zonken als een steen in de golven! 12Overdag leidde U onze voorouders met een wolkkolom en ʼs nachts met een vuurkolom. Zo wisten zij welke weg zij moesten nemen. 13U bent op de berg Sinaï neergedaald en hebt vanuit de hemel met hen gesproken. U gaf hun deze goede en betrouwbare wetten en geboden, 14waaronder het gebod de heilige sabbat te houden. En U beval hun door uw knecht Mozes dat zij zich aan al die geboden moesten houden. 15U gaf hun brood uit de hemel toen zij honger hadden en liet water uit een rots stromen, toen zij dorst kregen. Zij kregen van U de opdracht het land in bezit te nemen dat U hun onder ede had beloofd.
16Maar onze voorouders waren trotse, koppige mensen die weigerden naar uw geboden te luisteren. 17Zij wilden niet gehoorzamen en vergaten de wonderen die U voor hen had gedaan. Het werd nog erger: koppig als ze waren, stelden zij een nieuwe leider aan, die hen moest terugbrengen naar de slavernij in Egypte! Maar U bent een God die vergeeft, die genade schenkt en medelijden toont. U wordt niet snel toornig; integendeel, U bent vol liefde en genade. Daarom hebt U hen niet in de steek gelaten. 18Zelfs niet toen zij een beeld van een kalf hadden gemaakt en riepen: “Dit is onze God! Hij heeft ons uit Egypte gehaald!” Zij hebben zo ongelooflijk veel zonden gedaan 19en toch hebt U hen niet in de woestijn achtergelaten om te sterven. Want U hield zielsveel van hen. Dag in dag uit ging de wolkkolom voor hen uit en elke nacht wees de vuurkolom de weg. 20U hebt hun uw goede Geest gegeven om hen te onderwijzen. En U liet nooit na brood uit de hemel of water tegen de dorst te geven. 21U hebt hen veertig jaar lang in de woestijn onderhouden, nooit hebben zij gebrek geleden. Hun kleren raakten niet versleten en hun voeten niet opgezwollen. 22Daarna hielp U hen verschillende koninkrijken en volken te veroveren en liet uw volk tot in de verste uithoeken van het land wonen. Zij namen het land van koning Sichon van Chesbon en dat van koning Og van Basan volledig in bezit. 23U zorgde ervoor dat zij talrijke kinderen kregen, zoveel als er sterren aan de hemel staan. U bracht hen in het land dat U hun voorouders had toegezegd. 24Daar gingen zij wonen en U hebt hele volken aan hen onderworpen, ook de vroegere bewoners van het land, de Kanaänieten met hun koningen. Zij kwamen volkomen in de macht van uw volk. 25Uw volk heeft vestingsteden en vruchtbare grond veroverd. Zij hebben huizen vol goede gebruiksvoorwerpen, uitgehouwen waterbakken, wijngaarden, olijfbomen en talrijke vruchtbomen in bezit genomen. Er was voedsel in overvloed en zij leefden in weelderige omstandigheden dankzij uw grote goedheid.
26Maar desondanks werden zij ongehoorzaam. Zij kwamen tegen U in opstand en verwierpen uw wetten. Zij vermoordden de profeten die U had gestuurd om hen ertoe te brengen naar U terug te keren. Zij zondigden heel, heel erg. 27Toen liet U hen in handen van hun vijanden vallen en zij kregen het zwaar te verduren. In hun nood smeekten zij om hulp en U hoorde hen uit de hemel. U kreeg medelijden en stuurde mensen die hen verlosten van hun vijanden. 28Maar zodra ze weer in rust en vrede leefden, begonnen zij opnieuw te zondigen. Weer liet U hen in handen van hun vijanden vallen. Weer moesten zij leven onder vreemde overheersing. En toch, telkens wanneer zij om hulp riepen, hoorde U hen in de hemel. U toonde opnieuw medelijden en bevrijdde hen! Dit gebeurde keer op keer. 29U probeerde hen ertoe te bewegen uw wetten te gehoorzamen, maar zij waren koppig en weigerden naar uw geboden te luisteren. Zij bleven zondigen. Wie zich echter aan uw geboden houdt, zal leven! 30Jarenlang had U geduld met hen en uw Geest sprak door profeten om hen terecht te wijzen. Maar zij luisterden niet. Daarom leverde U hen opnieuw over aan de macht van de omringende volken. 31Maar uit medelijden hebt U niet voorgoed met hen afgerekend of hen in de steek gelaten, want U bent een genadige en liefdevolle God!
32Nu dan, grote, sterke en ontzagwekkende God, U die trouw blijft aan uw beloften en aan uw goedheid en liefde voor ons, wees dan niet onverschillig voor de ellende die wij hebben doorgemaakt! Wij en onze koningen, leiders, priesters, profeten en voorouders zijn door grote moeilijkheden getroffen. Dat begon al op de dag waarop de Syrische koningen ons overwonnen en het is nog steeds zo. 33Maar elke keer dat U ons strafte, deed U dat terecht: U was wél trouw, maar wij zondigden steeds. U gaf ons wat wij verdienden. 34Onze koningen, leiders, priesters en voorouders hebben uw geboden niet gehoorzaamd en sloegen uw waarschuwingen in de wind. 35Ondanks het feit dat U hun dit koninkrijk en nog andere zegeningen had geschonken, hebben zij U niet gediend. U gaf hun een ruim, rijk land, maar zij weigerden zich af te keren van hun kwade praktijken. 36Nu wonen wij als slaven in dit land vol overvloed dat U onze voorouders hebt gegeven! Als slaven te midden van rijkdom! 37De overvloedige opbrengst van het land gaat naar de koningen die U over ons laat heersen als straf voor onze zonden. Zij kunnen vrij beschikken over ons lichaam en ons vee en mogen met ons doen wat zij willen. Daarom voelen wij ons ellendig.
38Om al deze redenen beloven wij opnieuw God te zullen dienen! We zullen dit verbond op schrift stellen en het ondertekenen. Ook onze leiders, Levieten en priesters zullen hun handtekening eronder zetten.’
Nagtuad ang mga Israelinhon sang Ila mga Sala
1Sang ika-24 nga adlaw sang amo man nga bulan, nagtipon ang mga Israelinhon agod magpuasa. Nagsuksok sila sang sako kag nagbutang sang abo sa ila ulo sa pagpakita sang ila pagpangasubo. 2Wala nila ginpaintra ang mga indi Israelinhon. Nagtindog sila kag gintuad nila ang ila mga sala kag ang mga sala sang ila mga katigulangan. 3Nagpabilin sila sa pagtindog sa sulod sang tatlo ka oras samtang ginabasa sa ila ang Kasuguan sang Ginoo nga ila Dios. Kag sa sulod sang tatlo ka oras nagtuad sila sang ila mga sala kag nagsimba sa Ginoo nga ila Dios. 4Ang iban nga mga Levita nagatindog sa hagdanan, nga nagapangamuyo sing tudo sa Ginoo nga ila Dios. Sila amo si Jeshua, Bani, Kadmiel, Shebania, Buni, Sherebia, Bani, kag Kenani. 5Ang mga Levita nga nagpanawag sa mga tawo sa pagsimba amo sila ni Jeshua, Kadmiel, Bani, Hashabnea, Sherebia, Hodia, Shebania, kag Petahia. Siling nila, “Tindog kamo kag dayawa ang Ginoo nga inyo Dios nga nagakabuhi sa wala sing katapusan.”
Dayon nagsiling sila, “O Ginoo, dalayawon ang imo pagkagamhanan! Indi ini matupungan sang amon mga pagdayaw. 6Ikaw lang ang Ginoo. Ginhimo mo ang kalangitan, ang duta, ang dagat, kag ang tanan nga ara sa ila. Ginahatagan mo sang kabuhi ang tanan mo nga tinuga, kag ginasimba ka sang mga anghel sa langit.
7“Ikaw ang Ginoong Dios nga nagpili kay Abram kag nagdala sa iya paguwa sa Ur nga sakop sang mga Kaldeanhon.9:7 Kaldeanhon: Mga katawhan nga nagaestar sang una sa bagatnan sang Babilonia. Sang ulihi nangin Kaldeanhon ang tawag sa mga taga-Babilonia. Kag gin-ngalanan mo siya nga Abraham. 8Nakita mo nga matutom siya sa imo, kag naghimo ka sang kasugtanan sa iya nga ihatag mo sa iya mga kaliwat ang duta sang mga Canaanhon, Hithanon, Amornon, Periznon, Jebusnon, kag sang mga Girgashnon. Kag gintuman mo ang imo promisa sa ila, tungod kay matarong ka.
9“Nakita mo ang pag-antos sang amon mga katigulangan sa Egipto. Nabatian mo ang pagpangayo nila sang bulig sa imo sang didto sila sa Mapula nga Dagat. 10Naghimo ka sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang kontra sa hari sang Egipto,9:10 hari sang Egipto: sa Hebreo, Faraon. kag sa tanan niya nga mga opisyal kag katawhan, kay nahibaluan mo kon paano nila gindaogdaog ang amon mga katigulangan. Kag ang imo ngalan bantog pa hasta subong. 11Gintunga mo ang dagat sa atubangan sang imo katawhan agod matabok nila ini nga nagalakat sa mamala nga duta. Pero ginlumsan mo ang ila mga kaaway nga naglagas sa ila. Pareho sila sa bato nga naglugdang sa mabaskog nga tubig. 12Kon adlaw, gintuytuyan mo sila paagi sa panganod nga daw haligi, kag kon gab-i, paagi sa kalayo nga daw haligi, sa paghatag sang kasanag sa ila ginalaktan.
13“Nagpanaog ka sa Bukid sang Sinai halin sa langit kag nagpakighambal ka sa ila. Ginhatagan mo sila sang husto nga mga pagpanudlo kag maayo nga mga sugo kag mga pagsulundan. 14Gintudluan mo sila parte sa ila nga himuon sa Adlaw nga Inugpahuway. Kag ginsugo mo sila paagi sa imo alagad nga si Moises nga tumanon nila ang imo mga sugo, mga pagsulundan, kag mga pagpanudlo. 15Sang gin-gutom sila, ginhatagan mo sila sang pagkaon halin sa langit. Kag sang gin-uhaw sila, ginpainom mo sila sang tubig halin sa bato. Ginsilingan mo sila nga sudlon nila kag panag-iyahan ang duta nga imo ginsumpa nga ihatag sa ila. 16Pero sila nga amon mga katigulangan nangin matinaas-taason, matig-a sing ulo, kag indi matinumanon sa imo mga sugo. 17Indi sila gusto magpamati sa imo mga ginasiling, kag ginkalimtan lang nila ang mga milagro nga imo ginpanghimo sa ila. Nangin matig-a ang ila mga ulo, kag nagrebelde sila sa imo paagi sa pagpili sang pangulo nga magdala sa ila pabalik sa pagkaulipon sa Egipto. Pero mapinatawaron ka nga Dios, maluluy-on, mabinalak-on, indi dali maakig, kag mahigugmaon. Gani wala mo sila pagsikwaya, 18bisan naghimo sila sang imahen nga baka, kag nagsiling, ‘Amo ini ang aton dios nga nagpaguwa sa aton sa Egipto.’ Puwerte gid ang ila pagpasipala sa imo! 19Pero tungod sang imo dako nga kaluoy sa ila, wala mo sila pagpabay-i sa kamingawan. Wala mo pagkuhaa ang panganod nga daw haligi nga nagatuytoy sa ila kon adlaw, kag amo man ang kalayo nga daw haligi nga nagahatag sang kasanag sa ila ginalaktan kon gab-i. 20Ginhatag mo sa ila ang imo maayo nga Espiritu sa pagtudlo sa ila. Padayon mo sila nga ginpakaon sang manna,9:20 manna: Tan-awa sa Exo. 16 parte sa sini nga pagkaon. kag ginhatagan sang tubig sa ila kauhaw. 21Ginhatagan mo sila sang ila mga kinahanglanon sa sulod sang 40 ka tuig sa kamingawan, gani wala gid sila makulangi. Wala magdaan ang ila mga bayo kag wala man malap-uki ang ila mga tiil sa pagpanglakaton.
22“Ginpapierdi mo sa ila ang mga ginharian, mga nasyon, kag ang mga duta sa ila palibot. Gin-agaw nila ang duta sang Heshbon nga ginadumalahan ni Haring Sihon, kag ang duta sang Bashan nga ginadumalahan ni Haring Og. 23Ginpadamo mo ang ila mga kaliwat, pareho sa mga bituon sa langit. Gindala mo sila sa duta nga imo ginpromisa sa ila mga katigulangan nga sudlon nila kag panag-iyahan. 24Ginsulod matuod nila ini kag ginsakop. Ginpapierdi mo sa ila ang mga Canaanhon nga nagaestar sa sadto nga duta. Gintugyan mo sa ila ang mga Canaanhon pati ang ila mga hari agod himuon sang imo katawhan ang gusto nila nga himuon sa ila. 25Gin-agaw sang imo katawhan ang napaderan nga mga banwa kag ang mapatubason nga mga duta. Gin-agaw man nila ang mga balay nga puno sang maayo nga mga butang, kag ang mga bubon, mga talamnan sang ubas, mga talamnan sang olibo kag iban pa nga mga kahoy nga nagapamunga, nga puwerte kadamo. Nagkaon sila hasta nga nabusog sila kag nagmayo ang ila lawas. Nagkalipay sila sa imo puwerte nga kaayo sa ila.
26“Pero sa pihak sina, nagsupak sila kag nagrebelde sa imo. Gintalikdan nila ang imo Kasuguan, kag ginpatay nila ang imo mga propeta nga nagtawag sa ila nga magbalik sa imo. Puwerte gid ang ila pagpasipala sa imo! 27Gani gintugyan mo sila sa ila mga kaaway nga nagpigos sa ila. Pero sang ginpigos sila nagpangayo sila sang bulig sa imo, kag ginpamatian mo pa gihapon sila didto sa langit. Kag sa dako mo nga kaluoy, ginhatagan mo sila sang mga pangulo nga nagluwas sa ila sa kamot sang ila mga kaaway.
28“Pero kon maayo na gani ang ila kahimtangan nagahimo naman sila sing malaot sa imo atubangan. Dayon ginapabay-an mo sila sa kamot sang ila mga kaaway agod gamhan sila. Kag kon magpangayo naman sila liwat sang imo bulig, ginapamatian mo sila didto sa langit. Kag sa imo kaluoy ginaluwas mo sila permi. 29Ginpaandaman mo sila nga magtuman liwat sila sa imo Kasuguan, pero nangin matinaas-taason sila kag wala nila gintuman ang imo mga sugo. Nagpakasala sila kontra sa imo mga sugo nga nagahatag sang maayo nga kabuhi sa nagatuman sini. Sa katig-a sang ila mga ulo nagtalikod sila sa imo, kag indi sila gusto magpamati sa imo. 30Sa malawig nga mga tinuig ginbatas mo sila, kag ginpaandaman sila sang imo Espiritu paagi sa mga propeta. Pero wala sila nagsapak, gani gintugyan mo sila sa mga katawhan sa palibot nila. 31Pero tungod sa imo dako nga kaluoy, wala mo sila pagpabay-i ukon paglaglaga sing bug-os, kay maluluy-on kag mabinalak-on ka nga Dios.
32“Ikaw nga amon Dios makagagahom kag makatilingala gid. Ginatuman mo ang imo kasugtanan kag ginapakita mo ang imo gugma. Karon, indi pag-ibaliwala ang amon mga pag-antos. Nag-antos kami tanan nga imo katawhan, pati ang amon mga hari, mga pangulo, mga pari, mga propeta, kag mga katigulangan, halin pa sang tion nga ginpigos kami sang mga hari sang Asiria hasta subong. 33Matarong ang ginhimo mo nga pagsilot sa amon. Matutom ka gid sa amon, pero kami iya nagpakasala. 34Ang amon mga hari, mga pangulo, mga pari, kag mga katigulangan wala magtuman sang imo Kasuguan. Wala nila ginsapak ang imo mga sugo kag mga paandam. 35Bisan may ara sila sang ila kaugalingon nga ginharian, kag nagaeksperiensya sang imo dako nga kaayo, kag bisan ginhatagan mo sila sang malapad kag mapatubason nga duta, wala gihapon sila mag-alagad sa imo kag wala magtalikod sa ila malain nga mga pangginawi. 36Amo gani nga mga ulipon kami subong sa sini nga duta nga ginhatag mo sa amon mga katigulangan, sa diin makakaon sila sang mga patubas sini kag sang iban pa nga maayo nga mga produkto sini. 37Ang bugana nga mga patubas sang duta nagakadto sa mga hari nga ginapahari mo sa amon tungod sa amon mga sala. Ginahimo nila ang ila luyag himuon sa amon kag sa amon mga kasapatan, kag puwerte ang amon pag-antos.”
Naghimo sang Kasugtanan ang mga Tawo
38“Tungod sadto, kami nga mga Judio naghimo sang isa ka malig-on nga kasugtanan. Ginsulat ini kag ginpirmahan9:38 ginpirmahan: sa literal, ginselyuhan. sang amon mga pangulo, mga pari, kag mga Levita.”
