Gehoorzaamheid en zegen
1‘Als u deze wetten en regels van de Here, uw God, die ik u vandaag bekend maak, volledig gehoorzaamt, zal Hij u boven alle volken van de aarde verheffen. 2-6Dit zijn de zegeningen die over u zullen komen, als u luistert naar de stem van de Here uw God: gezegend zult u zijn in de stad en in het veld, U zult gezegend zijn met veel kinderen, grote oogsten, grote kudden van kleinvee en rundvee, met fruit en brood. U zult gezegend zijn waar u binnenkomt en waar u naar buiten gaat. 7De Here zal uw vijanden voor u verslaan, zij zullen samen tegen u optrekken, maar nog voor de strijd begint, zullen zij in zeven richtingen uiteen worden gejaagd. 8De Here zal u zegenen met goede oogsten en gezond vee en u voorspoed geven bij alles wat u doet, wanneer u aankomt in het land dat de Here uw God u geeft. 9Hij zal u veranderen in een heilig volk dat Hem is toegewijd, dit heeft Hij met een eed beloofd als u Hem gehoorzaamt en als u de weg volgt die Hij wijst.
10Alle mensen op aarde zullen zien dat u de Here toebehoort en zij zullen ontzag voor u hebben. 11De Here zal u een overvloed van goede dingen geven in het land, precies zoals Hij heeft beloofd: veel kinderen, veel vee en grote oogsten. 12Hij zal zijn rijke schatkamer, de hemel, voor u openen en op tijd regen laten komen om u elk seizoen goede oogsten te geven. Hij zal alles zegenen wat u doet, u zult aan vele volken lenen, maar u zult niet van hen hoeven te lenen. 13Als u alleen maar luistert en gehoorzaamt aan de geboden van de Here, uw God, die ik u vandaag geef, zult u in alles voorop lopen en niet achteraan komen en zal uw weg altijd omhoog voeren. 14Maar al deze zegeningen krijgt u alleen als u niet afwijkt van de wetten die ik u heb gegeven, noch naar rechts, noch naar links en ook mag u nooit andere goden aanbidden.
15-19Als u niet naar de Here uw God luistert en deze wetten die ik u vandaag geef, niet wilt gehoorzamen, zullen al deze vervloekingen over u komen: u zult vervloekt zijn in de stad en in het veld, vervloekt zal uw fruit en brood zijn; u zult de vloek dragen van een onvruchtbare moederschoot; uw oogsten zullen vervloekt zijn en er zal een vloek rusten op de vruchtbaarheid van uw vee en kudden; vervloekt zult u zijn waar u binnenkomt en waar u naar buiten gaat. 20Want de Here Zelf zal zijn vloek over u laten komen. U zult in verwarring raken en alles wat u onderneemt zal mislukken, totdat u uiteindelijk bent vernietigd, omdat u hebt gezondigd door Hem te verlaten. 21Hij zal ziektes onder u sturen die u zullen uitroeien in het land dat u op het punt staat binnen te trekken en in bezit te nemen. 22Hij zal u straffen met tuberculose, koorts en infecties. Er zal een hittegolf komen en uw oogsten op het veld zullen door droogte worden vernietigd. Al deze plagen zullen aanhouden tot u omkomt. 23De hemel boven u zal zo strak zijn als koper en de aarde zo hard als ijzer. 24De Here zal het stof en zand laten regenen en de stofstormen zullen u vanuit de hemelen vernietigen. 25De Here zal u als een verslagene uitleveren aan uw vijanden. Als een geordend leger zult u de vijand tegemoet gaan, maar als u de vijand bent genaderd, zult u alle kanten uitvluchten. U zult van het ene land naar het andere over de aarde rondzwerven zonder rust te vinden. 26De vogels en de wilde dieren zullen uw lijken eten en er zal niemand zijn om hen weg te jagen. 27-28 De Here zal u treffen met Egyptische zweren, gezwellen, schurft en jeuk en tegen geen van die ziekten zal een medicijn bestaan. Hij zal waanzin, blindheid en paniek onder u sturen. 29Bij klaarlichte dag zult u rondtasten als een blinde in het donker. U zult tegenslag hebben bij alles wat u doet. U zult voortdurend in verdrukking leven en worden beroofd en niemand zal u kunnen redden. 30Iemand anders zal met uw verloofde trouwen, iemand anders zal in het huis wonen dat u bouwde en iemand anders zal de druiven eten van de wijngaard die u plantte. 31Uw runderen zullen voor uw ogen worden geslacht, maar u zult zelfs geen klein stukje van het vlees krijgen. Uw ezels zullen worden weggeroofd waar u bij staat en zullen nooit meer bij u terugkomen. Uw kleinvee zal aan uw vijanden worden gegeven. En er zal niemand zijn om u uit deze ellende te redden. 32U zult werkeloos moeten toekijken wanneer uw kinderen als slaven worden weggeleid. Uw hart zal breken van verlangen naar hen, maar u zult niet in staat zijn hen te helpen. 33Een vreemd volk waarvan u nog nooit hebt gehoord, zal eten van de oogsten die u met moeite hebt verbouwd. U zult voortdurend worden verdrukt en vertrapt. 34De ellende die u om u heen ziet, zal u krankzinnig maken. 35De Here zal u treffen met kwaadaardige, ongeneeslijke zweren op uw knieën en dijen die u ten slotte van voetzool tot kruin zullen bedekken. 36Hij zal u en de koning die u zult kiezen, verbannen naar een land waarvan noch u, noch uw voorouders, ooit hadden gehoord. En in uw ballingschap zult u goden van hout en steen aanbidden! 37U zult een voorwerp van afschuw en bespotting worden. U zult op een afschuwelijke wijze te kijk staan voor alle volken van de wereld, waarnaar de Here u zal wegvoeren. 38U zult veel zaaien maar weinig oogsten, want de sprinkhanen zullen uw oogsten opvreten. 39U zult wijngaarden planten en verzorgen, maar u zult de druiven niet eten en de wijn niet drinken, want de wormen zullen de druiven aanvreten. 40Er zullen overal olijfbomen groeien, maar er zal niet genoeg olijfolie zijn om uzelf te zalven! Want de bomen zullen hun vruchten laten vallen, voordat ze rijp zijn. 41Uw zonen en dochters zullen in ballingschap weggevoerd worden. 42De sprinkhanen zullen uw bomen en vruchten vernietigen. 43De buitenlanders die bij u wonen, zullen steeds rijker worden, terwijl u steeds verder verarmt. 44Zij zullen aan u lenen, in plaats van u aan hen! Zij zullen in alles vooraan gaan en u zult achteraan staan.
45Al deze vervloekingen zullen u achtervolgen en treffen tot u bent vernietigd, en dat alles omdat u weigerde te luisteren naar de Here uw God. 46Deze afschuwelijke dingen zullen voor u en uw nakomelingen een eeuwige waarschuwing zijn. 47-48 U zult slaven worden van uw vijanden omdat u God niet hebt gediend uit dankbaarheid voor alles wat Hij u in overvloed heeft gegeven. De Here zal uw vijanden op u afsturen en u zult hongerig, dorstig, naakt en behoeftig zijn. Een ijzeren juk zal op uw nek worden gelegd totdat u bent vernietigd! 49De Here zal een volk uit een ver land tegen u laten optrekken, als een arend die langzaam naderbij komt zweven. Het is een volk met een taal die u niet verstaat, 50een volk van harde en wrede mannen die niemand ontzien, jong noch oud. 51Zij zullen leven van uw oogsten en uw vee, tot alles op is. Uw koren, nieuwe wijn, olijfolie, kalveren en lammeren, zullen opraken, totdat zij u hebben vernietigd. 52Dat volk zal uw steden belegeren en zelfs de hoogste muren met de grond gelijkmaken, de muren die u hadden moeten beschermen. Het zal u onderdrukken in alle steden van het land dat de Here uw God u geeft.
53U zult zelfs het vlees van uw eigen kinderen eten tijdens de vreselijke belegeringen die gaan komen. 54Zelfs de meest zachtaardige man zal in die dagen niet meer aan zijn broeder en aan zijn geliefde vrouw en kinderen denken die nog in leven zijn, maar alleen aan zichzelf. 55Hij zal hun niets willen geven van het vlees dat hij heeft weten te bemachtigen—het vlees van zijn eigen kinderen—omdat hij zelf verhongert tijdens de belegering van uw steden. 56-57 De meest zachtaardige vrouw onder u—die zo verfijnd is dat zij nooit zelf een voet op de grond heeft gezet—zal niet willen delen met haar geliefde echtgenoot, zoon en dochter. Ze zal de nageboorte en het kind dat zij heeft gekregen, voor hen verbergen zodat zij ze zelf kan opeten. Zo vreselijk zal de honger zijn tijdens de belegering van uw stadspoorten door uw vijanden.
58-59 Als u weigert alle wetten die in dit boek zijn geschreven, te gehoorzamen en zo weigert de glorierijke en ontzagwekkende naam van de Here uw God eer te bewijzen, dan zal de Here vreselijk zware en langdurige plagen en ziekten over u en uw kinderen brengen. 60Hij zal alle ziekten van Egypte over u brengen, de ziekten waarvoor u zo bang was en zij zullen een plaag zijn in uw land. 61En dat is nog niet alles! De Here zal elke mogelijke ziekte en plaag over u brengen, zelfs ziekten die niet in dit boek zijn genoemd, tot u volledig bent vernietigd. 62Er zullen slechts enkelen van u overblijven, hoewel u zo talrijk was als de sterren aan de hemel. En dit alles zal gebeuren omdat u niet luisterde naar de Here uw God. 63De Here was blij met u, heeft veel prachtige dingen voor u gedaan en u tot een groot volk gemaakt. Maar Hij zal net zo blij zijn als Hij u vernietigt en u uit het beloofde land verdwijnen zult. 64Want de Here zal u verspreiden onder de volken van het ene tot aan het andere einde van de aarde. Daar zult u heidense goden aanbidden die u en uw voorouders voor die tijd niet kenden, goden van hout en steen! 65Daar bij die volken zult u geen rust vinden. De Here zal u bevende harten geven. 66U zult voortdurend in levensgevaar verkeren. Dag en nacht zult u bang zijn uw leven te verliezen en elke avond zult u zich angstig afvragen of u het aanbreken van de morgen nog zult meemaken. 67ʼs Morgens zult u zeggen: “Was het maar nacht!” En ʼs avonds zult u zeggen: “Was het maar ochtend!” Die vreselijke angst zal u geen moment loslaten. 68Dan zal de Here u in schepen terugsturen naar Egypte, een reis waarvan ik u beloofde dat u hem nooit meer zou hoeven te maken. En daar zal men u als slaven aan uw vijanden willen verkopen, maar niemand zal u willen kopen.’
Ang mga Panalangin
(Lev. 26:3-13; Deu. 7:11-24)
1“Kon tumanon ninyo sa hingpit ang Ginoo nga inyong Dios ug sundon ang tanan niyang mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa, himuon niya kamong labaw sa tanang nasod dinhi sa kalibotan. 2Kon tumanon ninyo ang Ginoo nga inyong Dios mainyo kining tanang mga panalangin:
3“Panalanginan niya ang inyong lungsod ug ang inyong uma. 4Panalanginan niya kamo sa daghang mga kabataan, abunda nga abot, ug daghang mga kahayopan. 5Panalanginan niya ang inyong abot ug pagkaon. 6Panalanginan niya ang tanan ninyong pagabuhaton. 7Ipapildi sa Ginoo kaninyo ang mga kaaway nga mosulong kaninyo. Mag-usa silang mosulong kaninyo apan magkatibulaag sila nga moikyas gikan kaninyo. 8Panalanginan sa Ginoo nga inyong Dios ang tanan ninyong pagabuhaton ug pun-on niya sa mga abot ang inyong mga bodega. Panalanginan niya kamo sa yuta nga ihatag niya kaninyo. 9Sumala sa gisaad kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, himuon niya kamo nga iyang pinili nga katawhan, kon tumanon ninyo ang iyang mga sugo ug magkinabuhi subay sa iyang mga pamaagi. 10Unya ang tanang katawhan sa kalibotan makahibalo nga gipili kamo sa Ginoo, ug mahadlok sila kaninyo. 11Panalanginan gayod kamo sa Ginoo didto sa yuta nga iyang gisaad sa inyong mga katigulangan nga ihatag kaninyo. Padaghanon niya ang inyong mga anak, ang inyong mga kahayopan, ug ang inyong mga abot. 12Padad-an kamo sa Ginoo ug ulan sa hustong panahon gikan sa tipiganan sa iyang bahandi sa langit, ug panalanginan niya ang tanan ninyong pagabuhaton. Magpahulam kamo sa daghang mga nasod, apan kamo dili manghulam. 13Himuon kamo sa Ginoo nga pangulo sa mga nasod, ug dili sumusunod lang. Oo, kanunay kamong magmauswagon ug magmalampuson kon tumanon ug sundon ninyo pag-ayo ang mga sugo sa Ginoo nga inyong Dios nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa. 14Busa dili ninyo lapason ang bisan unsa nga ginasugo ko kaninyo karon, ug dili kamo magsunod sa uban nga mga dios ug mag-alagad kanila.
Ang Balos sa Dili Pagkamatinumanon
(Lev. 26:14-46)
15“Apan kon dili kamo motuman sa Ginoo nga inyong Dios ug dili ninyo sundon ang tanan niyang mga pamalaod ug mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa, mahiagoman ninyo kining tanan nga panghimaraot: 16Panghimaraoton sa Ginoo ang inyong lungsod ug ang inyong uma. 17Panghimaraoton niya ang inyong abot ug pagkaon. 18Panghimaraoton niya kamo pinaagi sa paghatag kaninyo ug gamay ra nga mga anak, mga abot, ug mga kahayopan. 19Panghimaraoton niya ang tanan ninyong buhaton. 20Padad-an kamo ug kasamok ug kalibog sa tanan ninyong buhaton hangtod nga malaglag kamo ug kalit lang mangawala tungod sa daotan ninyong buhat sa pagsalikway kaniya.28:20 kaniya: sa Hebreo, ako. 21Padad-an kamo sa Ginoo ug mga sakit hangtod nga mangalaglag kamo didto sa yuta nga inyong sudlon ug panag-iyahan. 22Oo, paantuson kamo sa Ginoo sa makamatay nga sakit, hilanat, hubag-hubag, init nga hangin, taas nga hulaw,28:22 hulaw: sa Hebreo, espada. ug mga sakit sa tanom hangtod nga mahurot kamo. 23Ang langit mahisama sa bronsi nga dili na kini mohatag ug ulan ug ang yuta mahisama kagahi sa puthaw. 24Imbes nga tubig ang ihatag sa Ginoo kaninyo ingon nga ulan, abog ang iyang ihatag. Paulanan niya kamo ug abog hangtod nga mangalaglag kamo.
25“Ipapildi kamo sa Ginoo sa inyong mga kaaway. Mag-usa kamong mosulong kanila, apan magkatibulaag kamo nga moikyas gikan kanila. Kangil-aran kamo sa tanang gingharian sa kalibotan. 26Ang inyong mga patayng lawas kaonon sa mga langgam ug sa mabangis nga mga mananap, ug walay moabog kanila. 27Paantuson kamo sa Ginoo sa mga hubag-hubag nga sama sa iyang gipadala sa mga Ehiptohanon. Patuboan niya kamo ug mga tumor, mga kabahong, ug mga nuka-nuka nga dili na maayo. 28Buangon kamo sa Ginoo, butahan ug libogon. 29Sama sa buta mangapkap kamo bisan adlaw. Dili kamo magmauswagon bisan unsay inyong pagabuhaton. Kanunay kamong daog-daogon ug kawatan, ug walay motabang kaninyo.
30“Ang babaye nga inyong pangasaw-onon ilogon28:30 ilogon: o, lugoson. sa laing lalaki. Magpatukod kamo ug balay apan dili kamo makapuyo niini. Magtanom kamo ug mga ubas apan dili kamo makapulos sa mga bunga niini. 31Ihawon ang inyong baka sa inyong atubangan, apan dili kamo makakaon niini. Pugson sa pagkuha gikan kaninyo ang inyong mga asno, ug dili na kini ibalik. Panguhaon sa inyong mga kaaway ang inyong mga karnero, ug walay motabang sa pagbawi niini. 32Samtang nagatan-aw kamo, dad-on ang inyong mga anak ingon nga mga ulipon sa ubang mga nasod, ug adlaw-adlaw kamong maghulat kanila, apan wala kamoy mahimo. 33Ang mga tawo nga wala ninyo mailhi mao ang mokaon sa tanan ninyong hinagoan, ug kanunay lang kamong daog-daogon ug paantuson. 34Mabuang kamo niining tanan ninyong makita. 35Patuboan kamo sa Ginoo ug mga hubag-hubag nga dili na maayo, gikan sa inyong lapalapa hangtod sa ulo.
36“Kamo ug ang inyong pinili nga hari ipabihag sa Ginoo sa nasod sa diin kamo ug ang inyong mga katigulangan wala masuheto. Didto mosimba kamo sa ubang mga dios nga hinimo sa kahoy ug bato. 37Kangil-aran kamo, bugalbugalan, ug tamayon sa mga lumulupyo sa mga nasod diin kamo gibihag.
38“Daghan ang inyong itanom apan gamay lang ang inyong maani, kay kaonon kini sa mga dulon. 39Motanom kamo ug ubas ug atimanon ninyo kini, apan dili kamo makapamupo sa bunga niini o makainom sa duga niini, kay kaonon kini sa mga ulod. 40Magtanom kamo ug daghang mga olibo bisan asa sa inyong dapit, apan wala kamoy lana nga makuha, kay mangatagak ang mga bunga niini. 41Manganak kamo, apan dili sila magpabilin kaninyo kay bihagon sila. 42Kaonon sa daghang mga gagmayng mananap ang tanan ninyong mga kahoy ug mga tanom.
43“Ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo, mag-anam ug kakusgan ug kadato; samtang kamo, mag-anam ug kaluya ug kapobri. 44Makapautang sila kaninyo apan dili kamo makapautang kanila. Sila ang mangulo kaninyo ug kamo magsunod-sunod lang. 45Mahitabo kining tanan nga tunglo kaninyo hangtod nga mangamatay kamo kon dili ninyo tumanon ang Ginoo nga inyong Dios ug ang iyang mga pamalaod ug mga sugo nga iyang gihatag kaninyo. 46Kini nga mga tunglo mahimong pasidaan kaninyo ug sa inyong mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. 47Tungod kay wala ninyo alagari nga may kalipay ang Ginoo nga inyong Dios sa panahon sa inyong kaharuhay, 48itugyan niya kamo sa mga kaaway nga ipadala niya kaninyo ug magaalagad kamo kanila. Gutomon kamo ug uhawon, kulangon sa bisti, ug makabsan sa bisan unsa nga butang. Paantuson niya kamo nga daw gitaoran kamo ug puthaw nga yugo hangtod nga mangamatay kamo.
49“Ipasulong kamo sa Ginoo sa usa ka nasod nga gikan sa layong dapit, sa kinatumyang bahin sa kalibotan, kansang pinulongan dili ninyo masabtan. Sulongon nila kamo nga daw sama sa agila nga nagasakdap. 50Bangis sila ug walay kalooy sa mga tigulang ug mga kabataan. 51Kaonon nila ang inyong mga kahayopan ug ang inyong mga abot hangtod nga mangamatay kamo. Wala silay ibilin kaninyo nga trigo, duga sa ubas, lana, o mga kahayopan hangtod nga mangalaglag kamo. 52Sulongon nila ang tanan ninyong mga lungsod nga gihatag sa Ginoo nga inyong Dios kaninyo hangtod nga mangalumpag ang tanang tag-as nga mga paril niini nga inyong gisaligan.
53“Sa higayon nga libotan kamo sa inyong mga kaaway, kaonon ninyo ang inyong mga anak nga gihatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios tungod sa labihang kagutom. 54Bisan ang maloloy-on ug hinhin kaayo nga tawo wala nay kalooy sa iyang igsoon, sa iyang pinalanggang asawa, ug sa iyang nahibiling mga anak. 55Dili niya sila hatagan sa iyang ginakaon nga unod sa iyang anak kay mahadlok siya nga mahutdan ug pagkaon. Mao kana ang mahitabo kaninyo sa higayon nga libotan na sa inyong mga kaaway ang tanan ninyong mga lungsod. 56Bisan ang maloloy-on ug hinhin nga babaye, nga dili gani molakaw nga magtiniil, mahimong bangis sa iyang pinalanggang bana ug sa iyang mga anak. 57Tagoan niya ang iyang anak nga bag-o lang gayod natawo ug ang inunlan niini aron kaonon niya sa tago, kay mahadlok siya nga tingalig wala na siyay kaonon samtang ginalibotan sa inyong mga kaaway ang inyong mga lungsod.
58“Kon dili ninyo tumanon pag-ayo kining tanang mga sugo nga nahisulat niini nga libro, ug dili ninyo tahoron ang halangdon ug katingalahang ngalan sa Ginoo nga inyong Dios, 59padad-an niya kamo ug ang inyong mga kaliwat ug talagsaon ug makalilisang nga mga katalagman, ug mga kasakit nga grabe ug walay kaayohan. 60Ipahiagom niya kamo sa mga makalilisang nga mga sakit nga gipadala niya sa Ehipto, ug magapabilin kini kaninyo. 61Ipahiagom usab kamo sa Ginoo sa tanang matang sa sakit nga wala nasulat niining libro sa kasugoan, hangtod nga mangamatay kamo. 62Bisan sama kamo kadaghan sa bitoon sa langit, diotay lang ang mahibilin kaninyo kay wala kamo magtuman sa Ginoo nga inyong Dios. 63Maingon nga gikalipay sa Ginoo ang pagpauswag ug pagpadaghan kaninyo, ikalipay usab niya ang paglaglag ug pagpamatay kaninyo, hangtod nga mangawala kamo sa yuta nga inyong sudlon ug panag-iyahan.
64“Katagon kamo sa Ginoo ngadto sa tanang nasod, hangtod sa kinatumyang bahin sa kalibotan. Ug didto magasimba kamo sa ubang mga dios nga hinimo sa kahoy ug bato, nga wala gani ninyo ug sa inyong mga katigulangan mailhi. 65Wala kamo didtoy kalinaw ug dapit nga mapahulayan. Himuon kamo sa Ginoo nga hadlokan ug mabalak-on, ug mawad-an kamo ug paglaom. 66Ang inyong kinabuhi anaa kanunay sa kakuyaw; adlaw ug gabii kanunay lang kamong kulbaan, ug walay kasigurohan ang inyong kinabuhi. 67Tungod sa inyong kahadlok sa mga butang nga inyong makita sa palibot, moingon kamo kon buntag, ‘Maayo unta ug gabii na.’ Ug kon gabii na, moingon kamo, ‘Maayo unta ug buntag na.’ 68Pabalikon kamo sa Ginoo ngadto sa Ehipto sakay sa barko, bisan nagaingon ako kaninyo nga dili na gayod niya kamo pabalikon didto. Didto ibaligya ninyo ang inyong kaugalingon sa inyong mga kaaway ingon nga mga ulipon, apan walay mopalit kaninyo.”
