Sprüche 15 – HOF & HLGN

Hoffnung für Alle

Sprüche 15:1-33

Der Weise hat ein Ziel vor Augen

1Eine freundliche Antwort vertreibt den Zorn, aber ein kränkendes Wort lässt ihn aufflammen.

2Wenn kluge Menschen sprechen, wird Wissen begehrenswert; ein Dummkopf gibt nur Geschwätz von sich.

3Dem Herrn entgeht nichts auf dieser Welt; er sieht auf gute und böse Menschen.

4Ein freundliches Wort heilt und belebt15,4 Wörtlich: ist ein Baum des Lebens., aber eine böse Zunge raubt jeden Mut.

5Nur ein unverständiger Mensch verachtet die Erziehung seiner Eltern; wer sich ermahnen lässt, ist klug.

6Wer Gott gehorcht, hat immer mehr als genug; wer von ihm nichts wissen will, dem wird sein Besitz zum Verhängnis.

7Ein verständiger Mensch gibt sein Wissen weiter, aber ein Dummkopf hat nichts Gutes zu sagen.

8Die Opfergaben gottloser Menschen sind dem Herrn zuwider, aber er freut sich über die Gebete der Aufrichtigen.

9Der Herr verabscheut die Lebensweise der Menschen, die ihn missachten; aber er liebt den, der seine Gebote befolgt.

10Wer krumme Wege geht, wird hart bestraft; wer jede Ermahnung verwirft, schaufelt sich sein eigenes Grab.

11Der Herr sieht hinab bis in den Abgrund des Totenreiches – erst recht durchschaut er, was in den Herzen der Menschen vorgeht!

12Ein Lästermaul will nicht ermahnt werden, darum geht er klugen Menschen aus dem Weg.

13Ein fröhlicher Mensch strahlt über das ganze Gesicht, aber einem verbitterten fehlt jede Lebensfreude.

14Vernünftige Menschen wollen ihr Wissen vergrößern, Dummköpfe haben nur am Unsinn ihren Spaß.

15Für den Niedergeschlagenen ist jeder Tag eine Qual, aber für den Glücklichen ist das Leben ein Fest.

16Lieber arm und Gott gehorsam als reich und voller Sorgen.

17Lieber eine einfache Mahlzeit mit guten Freunden als ein Festessen mit Feinden!

18Ein Hitzkopf schürt Zank und Streit, aber ein besonnener Mensch schlichtet ihn.

19Der Weg eines Faulpelzes ist dornenreich, dem Zuverlässigen aber stehen alle Wege offen.

20Ein kluger Sohn macht seinen Eltern Freude, ein Dummkopf zeigt ihnen keinen Respekt.

21Wer unvernünftig ist, hat Spaß an Dummheiten; ein weiser Mensch dagegen geht zielstrebig seinen Weg.

22Ohne Ratgeber sind Pläne zum Scheitern verurteilt; aber wo man gemeinsam überlegt, hat man Erfolg.

23Jeder freut sich, wenn er treffend zu antworten weiß – wie gut ist das richtige Wort zur rechten Zeit!

24Wer klug ist, folgt dem Weg aufwärts zum Leben; er meidet den Weg hinab ins Verderben.

25Der Herr zerstört das Haus der Hochmütigen, aber den Grund und Boden der Witwen verteidigt er.

26Böse Pläne sind dem Herrn verhasst, aber aufrichtige Worte erfreuen ihn.

27Wer sich auf unehrliche Weise Gewinn verschafft, stürzt seine Familie ins Unglück; doch wer keine Bestechungsgelder annimmt, wird mit dem Leben belohnt.

28Ein rechtschaffener Mensch überlegt sich, was er sagt; ein gewissenloser platzt mit giftigen Worten heraus.

29Der Herr ist denen fern, die von ihm nichts wissen wollen; aber er hört auf das Gebet derer, die ihn lieben.

30Ein freundlicher Blick erfreut das Herz, und eine gute Nachricht gibt neue Kraft.

31Wer auf hilfreiche Ermahnung hört, den kann man klug nennen!

32Wenn du jeden Tadel in den Wind schlägst, schadest du dir selbst. Wenn du dir etwas sagen lässt, gewinnst du Einsicht.

33Wer Ehrfurcht vor dem Herrn hat, erlangt Weisheit; bevor man zu Ehren kommt, muss man Bescheidenheit lernen.

Ang Pulong Sang Dios

Hulubaton 15:1-33

1Ang mahinay nga sabat makapahaganhagan sang kaakig, pero ang matigdas nga sabat makapaibwal sang kaakig.

2Ang mga ginahambal sang maalamon nga tawo makahatag sing kaalam, pero ang mga ginahambal sang buang-buang nga tawo puro kabuangan.

3Makita sang Ginoo ang tanan, bisan sa diin nga lugar. Ginatan-aw niya ang mga ginahimo sang mga malaot kag sang mga matarong.

4Ang malulo nga mga pulong makapaayo sa kabuhi sang tawo,15:4 makapaayo… tawo: sa literal, kahoy nga nagahatag sang kabuhi. pero ang masakit nga mga pulong makapasakit sa iya tagipusuon.

5Ang buang-buang nga tawo wala nagasapak kon ginatadlong sang iya amay ang iya pamatasan, pero ang maalamon iya nagasapak.

6Magadamo15:6 magadamo: ukon, madamo. ang manggad sang mga matarong, pero ang iya sang mga malaot madula.15:6 madula: ukon, magahatag sa ila sing gamo.

7Ginapalapnag sang mga maalamon ang kaalam; indi ini mahimo sang mga buang-buang.

8Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga halad sang mga malaot, pero nalipay siya sa mga pangamuyo sang mga matarong.

9Ginakangil-aran sang Ginoo ang tawo nga ang iya pagginawi malaot, pero ginahigugma niya ang tawo nga nagatinguha sa paghimo sang matarong.

10Ang pagtadlong sa pamatasan ginakabig nga malain sang15:10 Ang pagtadlong… sang: ukon, disiplinahon gid sing tudo ang… tawo nga nagapalayo sa husto nga dalan. Ang tawo nga indi gusto sawayon mapatay.

11Kon nahibaluan sang Ginoo ang nagakalatabo sa lugar sang mga patay, mas labi na gid nga nahibaluan niya ang ara sa tagipusuon sang tawo.

12Ang tawo nga nagapangyaguta indi gusto sawayon; indi siya magpalaygay sa mga maalamon.

13Kon malipayon ang tawo, nagayuhom-yuhom siya, pero kon nagakasubo siya, masinulub-on ang iya guya.

14Ang tawo nga may pag-intiendi gusto gid nga magtuon, pero ang buang-buang nga tawo gusto pa gid sang kabuangan.

15Mabudlay permi ang kabuhi sang mga imol, pero kon magkontento lang sila mangin malipayon gid sila permi.

16Mas maayo pa ang imol nga nagatahod sa Ginoo sang sa manggaranon nga puno sang kagamo ang iya kabuhi.

17Mas maayo pa nga magsud-an lang sang utan nga may paghigugmaanay sang sa magsud-an sang karne nga may pagdinumtanay.

18Ang pagkamainiton sang ulo nagapaumpisa sang inaway, pero ang pagkamapinasensyahon nagapauntat sang inaway.

19Kon matamad ka, mabudlayan ka gid sa imo kabuhi, pero kon mapisan ka, matawhay ang imo kabuhi.

20Ang maalamon nga anak nagahatag sang kalipay sa iya ginikanan. Buang-buang ang anak nga nagapakalain sa iya ginikanan.

21Ang tawo nga wala sing pag-intiendi nagakalipay sa kabuangan, pero ang tawo nga may pag-intiendi nagakabuhi nga matarong.

22Kon indi ka magpangayo sang laygay parte sa imo mga plano, indi ka magmadinalag-on, pero kon magpangayo ka sang madamo nga mga laygay, magmadinalag-on ang imo mga plano.

23Nagakalipay ang tawo kon makahatag siya sang nagakabagay nga sabat. Daw ano pa gid kanami kon makasabat siya sa husto nga tion.

24Ginasunod sang maalamon nga tawo ang dalan nga nagapadulong sa kabuhi agod malikawan niya ang kamatayon.

25Gub-on sang Ginoo ang mga balay sang mga bugalon,15:25 mga bugalon nga luyag mag-agaw sang duta sang mga balo nga babayi. pero protektaran niya ang mga duta sang mga balo nga babayi.

26Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga ginahunahuna sang mga malaot, pero ginakalipay niya ang mga ginahunahuna15:26 ginahunahuna: ukon, ginahambal. sang mga matinlo ang tagipusuon.

27Ang tawo nga nagaangkon sang manggad sa malain nga paagi nagadala sang kalisod sa iya panimalay. Ang tawo nga wala nagabaton sang lagay padayon nga magakabuhi.

28Ang matarong nga tawo nagahunahuna anay antes siya maghambal, pero ang malaot nga tawo nagapataka lang kahambal sing malain.

29Malayo ang Ginoo sa mga malaot, pero malapit siya sa mga matarong kay ginapamatian niya ang ila pangamuyo.

30Makahatag kalipay ang manayanaya15:30 manayanaya: ukon, malipayon. nga guya, kag makapabaskog ang maayo nga balita.

31Ang nagapamati sa pagsabdong nga makapaayo sang kabuhi mangin maalamon.

32Ginapakalain sang tawo ang iya kaugalingon kon wala niya ginasapak ang pagsaway sa iya sa pagtadlong sa iya pamatasan, pero kon magpamati siya, makaangkon siya sang pag-intiendi.

33Ang pagtahod sa Ginoo makatudlo sa tawo nga magmaalamon, kag ang pagpaubos makahatag sa iya sang dungog.