Nagrebelde ang mga Israelinhon
1Sadto mismo nga gab-i naghinibi sing tudo ang bug-os nga katilingban. 2Nagreklamo sila kay Moises kag kay Aaron. Siling nila, “Maayo pa nga nagkalamatay na lang kita sa Egipto ukon diri sa kamingawan. 3Ngaa bala nga dal-on pa kita sang Ginoo sa sina nga duta? Para lang bala magkalamatay kita sa inaway kag magkalabihag ang aton mga asawa kag mga kabataan? Maayo pa siguro mabalik na lang kita sa Egipto.” 4Kag naghambalanay sila sa isa kag isa, “Mapili kita sang pangulo kag magbalik sa Egipto!”
5Dayon nagluhod si Moises kag si Aaron sa atubangan sang bug-os nga katilingban sang Israel nga nagtilipon didto. 6Gin-gisi ni Josue nga anak ni Nun kag ni Caleb nga anak ni Jefune ang ila mga bayo sa kasubo. Ini sila nga duha nag-upod sa pagpang-espiya sa duta. 7Nagsiling sila sa bug-os nga katilingban, “Maayo gid katama ang duta nga amon ginkadtuan. 8Kon nalipay ang Ginoo sa aton, tuytuyan niya kita pakadto sa sina nga duta—ang maayo kag mapatubason nga duta,14:8 maayo… duta: sa literal, duta nga nagailig ang gatas kag dugos. kag ihatag niya ini sa aton. 9Indi lang kamo magrebelde sa Ginoo. Kag indi kamo magkahadlok sa mga tawo didto kay mapierdi gid naton sila. Wala sing may magbulig sa ila, pero ang Ginoo amo ang magabulig sa aton. Gani indi kamo magkahadlok sa ila.”
10Batuhon kuntani sila sang bug-os nga katilingban, pero gulpi lang nga nagpakita sa ila ang gamhanan nga presensya sang Ginoo sa Tolda nga Ginapakigkitaan. 11Nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Hasta san-o pa bala ang pagsikway sining mga tawo sa akon? Hasta san-o pa bala sila nga indi magtuo sa akon sa pihak sang tanan nga milagro nga ginpanghimo ko sa ila? 12Padal-an ko ining mga Israelinhon sang kalalat-an kag laglagon ko sila, pero ikaw iya himuon ko nga isa ka nasyon nga mas gamhanan kag mas mabakod sang sa ila.” 13Nagsiling si Moises sa Ginoo, “Ano na lang ang isiling sang mga Egiptohanon kon mabalitaan nila ini? Indi bala nga nahibaluan nila nga ginkuha mo ang mga Israelinhon sa ila paagi sa imo gahom? 14Kon laglagon mo ang imo katawhan, isugid ini sang mga Egiptohanon sa mga pumuluyo sang Canaan. Ini nga mga Canaanhon nakabati na nga ikaw, Ginoo, nagaupod sa mga Israelinhon kag nagpakita sa ila paagi sa panganod nga nagatuytoy sa ila. Ginapangunahan mo sila kon adlaw paagi sa panganod nga daw haligi, kag kon gab-i paagi sa kalayo nga daw haligi man. 15Karon, kon pamatyon mo ining katawhan sa isa lang ka tion, ang mga nasyon nga nakabati parte sa imo pagkabantog magasiling, 16‘Indi masarangan sang Ginoo nga dal-on ang mga Israelinhon sa duta nga iya ginpromisa sa ila, gani ginpamatay na lang niya sila sa kamingawan.’
17“Gani karon, O Ginoo, kabay pa nga ipakita mo ang imo gahom suno sa imo ginasiling nga 18mahigugmaon ka kag indi dali maakig, kag mapinatawaron sa mga sala kag paglapas sang tawo. Pero ginasilutan mo ang mga nakasala hasta sa ila ikatatlo kag ikaapat nga henerasyon. 19Suno sa imo dako nga gugma, patawara ang sala sang sini nga mga tawo, subong sang pagpatawad mo sa ila halin sang pagguwa nila sa Egipto.”
20Nagsabat ang Ginoo, “Patawaron ko sila suno sa imo ginpangayo. 21Pero nagasumpa ako, ang buhi nga Ginoo, nga samtang napun-an ang bug-os nga kalibutan sang akon gamhanan nga presensya, 22-23wala sing bisan isa sa ila nga makasulod sa duta nga ginpromisa ko sa ila mga katigulangan. Kay bisan nakita nila ang akon gamhanan nga presensya kag ang mga milagro nga ginpanghimo ko sa Egipto kag sa kamingawan, permi gihapon nila ako ginatestingan kag wala sila nagatuman sa akon. Gani ang mga nagasikway sa akon indi gid makasulod sa sina nga duta. 24Pero si Caleb nga akon alagad pasudlon ko sa duta nga iya gintan-aw tungod kay lain ang iya batasan sang sa iban kag nagasunod siya sa akon sing tinagipusuon. Ang iya mga kaliwat magaestar man sa sina nga duta. 25Karon indi anay kamo magderetso tungod kay may mga Canaanhon kag mga Amaleknon nga nagaestar sa tunga sang mga bukid, kundi magbalik kamo buwas sa kamingawan, pakadto sa dalan nga padulong sa Mapula nga Dagat.”
26Nagsiling ang Ginoo kay Moises kag kay Aaron, 27“Hasta san-o pa bala ang pagreklamo sining malaot nga katilingban sa akon? Nabatian ko ang mga reklamo sining mga reklamador nga mga Israelinhon. 28Gani ihambal ini sa ila: ‘Nagasumpa ako, ang buhi nga Ginoo, nga himuon ko sa inyo ang ginsiling ninyo.14:28 ang ginsiling ninyo: Tan-awa ang 14:2. 29Magakalamatay kamo diri sa kamingawan. Tungod nga nagreklamo kamo sa akon, wala sing bisan isa sa inyo nga nagaedad sing 20 ka tuig paibabaw 30nga makasulod sa duta nga akon ginsumpa nga ihatag kuntani sa inyo nga inyo estaran, luwas lang kay Caleb nga anak ni Jefune kag kay Josue nga anak ni Nun. 31Kon parte sa inyo mga kabataan nga siling ninyo pagabihagon, dal-on ko sila sa duta nga inyo ginsikway kag mangin ila ini. 32Pero kamo iya magakalamatay diri sa kamingawan. 33Ang inyo mga kabataan mangin pareho sa mga manugbantay sang karnero nga magalibot-libot diri sa kamingawan sa sulod sang 40 ka tuig. Sa sini nga paagi, magaantos sila tungod sang inyo pagluib sa akon hasta nga mapatay kamo tanan. 34Subong nga ang mga tawo nga nagpang-espiya sa duta nagtiner didto sing 40 ka adlaw, magaantos man kamo sing 40 ka tuig tungod sang inyo sala, agod mahibaluan ninyo kon paano ako maakig sa mga nagakontra sa akon. 35Ako, ang Ginoo, ang nagasiling sini kag sigurado gid nga himuon ko ini nga mga butang sa sining malaot nga katilingban nga nag-isa sa pagkontra sa akon. Mapatay sila tanan diri sa kamingawan.’ ”
36-37Ang mga tawo nga ginsugo ni Moises sa pagpang-espiya, nga nagpanugid sang malain nga balita parte sa duta kag nangin kabangdanan sang pagreklamo sang mga Israelinhon, nagkalamatay sa balatian sa presensya sang Ginoo. 38Sa dose sa ila nga nagpang-espiya, si Josue nga anak ni Nun kag si Caleb nga anak ni Jefune lang ang wala mapatay.
Napierdi ang mga Israelinhon sa Ila nga Pagsalakay sa Canaan
(Deu. 1:41-46)
39Sang ginsugid ni Moises ang ginsiling sang Ginoo sa tanan nga Israelinhon, nagpangasubo gid sila. 40Kag sang madason nga adlaw, aga pa gid sila nagbangon agod magtaklad sa kabukiran sang Canaan. Nagsiling sila, “Nareyalisar namon nga nakasala kami, kag karon handa na kami sa pagkadto sa lugar nga ginpromisa sang Ginoo.”
41Pero nagsiling si Moises, “Ngaa nga ginalapas ninyo ang sugo sang Ginoo nga magbalik kamo anay sa kamingawan? Indi gid kamo magmadinalag-on! 42Indi kamo maglakat, kay ang Ginoo wala nagaupod sa inyo, kag mapierdi lang kamo sa inyo mga kaaway. 43Sa tion nga magpakig-away sa inyo ang mga Canaanhon kag ang mga Amaleknon, magakalamatay kamo; indi mag-upod sa inyo ang Ginoo tungod kay ginsikway ninyo siya.”
44Pero naglakat gid sila sa kabukiran sang Canaan bisan wala nag-upod sa ila si Moises kag ang Kahon sang Kasugtanan sang Ginoo. 45Dayon ginsalakay sila sang mga Amaleknon kag sang mga Canaanhon nga nagaestar didto sa kabukiran, kag napierdi sila, kag ginlagas pa sila hasta sa Horma.
The People Rebel
1That night all the members of the community raised their voices and wept aloud. 2All the Israelites grumbled against Moses and Aaron, and the whole assembly said to them, “If only we had died in Egypt! Or in this wilderness! 3Why is the Lord bringing us to this land only to let us fall by the sword? Our wives and children will be taken as plunder. Wouldn’t it be better for us to go back to Egypt?” 4And they said to each other, “We should choose a leader and go back to Egypt.”
5Then Moses and Aaron fell facedown in front of the whole Israelite assembly gathered there. 6Joshua son of Nun and Caleb son of Jephunneh, who were among those who had explored the land, tore their clothes 7and said to the entire Israelite assembly, “The land we passed through and explored is exceedingly good. 8If the Lord is pleased with us, he will lead us into that land, a land flowing with milk and honey, and will give it to us. 9Only do not rebel against the Lord. And do not be afraid of the people of the land, because we will devour them. Their protection is gone, but the Lord is with us. Do not be afraid of them.”
10But the whole assembly talked about stoning them. Then the glory of the Lord appeared at the tent of meeting to all the Israelites. 11The Lord said to Moses, “How long will these people treat me with contempt? How long will they refuse to believe in me, in spite of all the signs I have performed among them? 12I will strike them down with a plague and destroy them, but I will make you into a nation greater and stronger than they.”
13Moses said to the Lord, “Then the Egyptians will hear about it! By your power you brought these people up from among them. 14And they will tell the inhabitants of this land about it. They have already heard that you, Lord, are with these people and that you, Lord, have been seen face to face, that your cloud stays over them, and that you go before them in a pillar of cloud by day and a pillar of fire by night. 15If you put all these people to death, leaving none alive, the nations who have heard this report about you will say, 16‘The Lord was not able to bring these people into the land he promised them on oath, so he slaughtered them in the wilderness.’
17“Now may the Lord’s strength be displayed, just as you have declared: 18‘The Lord is slow to anger, abounding in love and forgiving sin and rebellion. Yet he does not leave the guilty unpunished; he punishes the children for the sin of the parents to the third and fourth generation.’ 19In accordance with your great love, forgive the sin of these people, just as you have pardoned them from the time they left Egypt until now.”
20The Lord replied, “I have forgiven them, as you asked. 21Nevertheless, as surely as I live and as surely as the glory of the Lord fills the whole earth, 22not one of those who saw my glory and the signs I performed in Egypt and in the wilderness but who disobeyed me and tested me ten times— 23not one of them will ever see the land I promised on oath to their ancestors. No one who has treated me with contempt will ever see it. 24But because my servant Caleb has a different spirit and follows me wholeheartedly, I will bring him into the land he went to, and his descendants will inherit it. 25Since the Amalekites and the Canaanites are living in the valleys, turn back tomorrow and set out toward the desert along the route to the Red Sea.14:25 Or the Sea of Reeds”
26The Lord said to Moses and Aaron: 27“How long will this wicked community grumble against me? I have heard the complaints of these grumbling Israelites. 28So tell them, ‘As surely as I live, declares the Lord, I will do to you the very thing I heard you say: 29In this wilderness your bodies will fall—every one of you twenty years old or more who was counted in the census and who has grumbled against me. 30Not one of you will enter the land I swore with uplifted hand to make your home, except Caleb son of Jephunneh and Joshua son of Nun. 31As for your children that you said would be taken as plunder, I will bring them in to enjoy the land you have rejected. 32But as for you, your bodies will fall in this wilderness. 33Your children will be shepherds here for forty years, suffering for your unfaithfulness, until the last of your bodies lies in the wilderness. 34For forty years—one year for each of the forty days you explored the land—you will suffer for your sins and know what it is like to have me against you.’ 35I, the Lord, have spoken, and I will surely do these things to this whole wicked community, which has banded together against me. They will meet their end in this wilderness; here they will die.”
36So the men Moses had sent to explore the land, who returned and made the whole community grumble against him by spreading a bad report about it— 37these men who were responsible for spreading the bad report about the land were struck down and died of a plague before the Lord. 38Of the men who went to explore the land, only Joshua son of Nun and Caleb son of Jephunneh survived.
39When Moses reported this to all the Israelites, they mourned bitterly. 40Early the next morning they set out for the highest point in the hill country, saying, “Now we are ready to go up to the land the Lord promised. Surely we have sinned!”
41But Moses said, “Why are you disobeying the Lord’s command? This will not succeed! 42Do not go up, because the Lord is not with you. You will be defeated by your enemies, 43for the Amalekites and the Canaanites will face you there. Because you have turned away from the Lord, he will not be with you and you will fall by the sword.”
44Nevertheless, in their presumption they went up toward the highest point in the hill country, though neither Moses nor the ark of the Lord’s covenant moved from the camp. 45Then the Amalekites and the Canaanites who lived in that hill country came down and attacked them and beat them down all the way to Hormah.
