Mateo 12 – HLGN & NIRV

Ang Pulong Sang Dios

Mateo 12:1-50

Ang Pamangkot Parte sa Adlaw nga Inugpahuway

(Mar. 2:23-28; Luc. 6:1-5)

1Isa sadto ka tion, sa Adlaw nga Inugpahuway,12:1 Adlaw nga Inugpahuway: Tan-awa ang Lista sang mga Pulong sa likod. nagaagi sila ni Jesus sa kaumahan sang trigo. Gutom gid ang iya mga sumulunod, gani nagpangutol12:1 nagpangutol: sa iban nga Bisaya, nagpang-utod. sila sang mga uhay sang trigo kag nagkaon. 2Pagkakita sadto sang mga Pariseo nagsiling sila kay Jesus, “Tan-awa ang imo mga sumulunod! Ginahimo nila ang ginadilian nga himuon sa Adlaw nga Inugpahuway.” 3Ginsabat sila ni Jesus, “Wala bala ninyo mabasahi sa Kasulatan ang ginhimo ni David sang siya kag ang iya mga kaupod gin-gutom? 4Nagsulod siya sa balay sang Dios kag ginkaon niya kag sang iya mga kaupod ang tinapay nga ginhalad sa Dios, bisan pa nga ginadilian sang Kasuguan ang magkaon sadto luwas lang sa mga pari. 5Kag isa pa, wala bala ninyo mabasahi sa Kasuguan ni Moises nga ang mga pari nagaobra sa templo bisan Adlaw nga Inugpahuway? Isa ini ka pagsupak sa pagsulundan sa Adlaw nga Inugpahuway, pero wala sila nakasala. 6Ang matuod may ari diri nga mas importante pa sa templo. 7-8Kay ako nga Anak sang Tawo may gahom sa pagsiling kon ano ang husto nga himuon sa Adlaw nga Inugpahuway. Kon naintiendihan ninyo ining ginasiling sang Dios sa Kasulatan, ‘Indi ang inyo mga halad ang akon luyag kundi ang inyo kaluoy sa inyo isigkatawo,’12:7-8 Hos. 6:6. wala ninyo kuntani pagpakalaina ang mga tawo nga wala sing sala.”

Ang Tawo nga Pingkaw ang Kamot

(Mar. 3:1-6; Luc. 6:6-11)

9Naghalin si Jesus sa sadto nga lugar kag nagkadto sa simbahan sang mga Judio. 10May tawo didto nga pingkaw12:10 pingkaw: ukon, paralisado. ang kamot. Kag may mga Pariseo man didto nga nagapangita sang kabangdanan nga maakusar nila si Jesus. Gani nagpamangkot sila kay Jesus, “Tugot bala ang pag-ayo sang masakiton sa Adlaw nga Inugpahuway?” 11Nagsabat si Jesus sa ila, “Abi may karnero kamo nga nahulog sa buho sa Adlaw nga Inugpahuway. Ano, pabay-an lang bala ninyo tungod kay Adlaw nga Inugpahuway? Siyempre, kuhaon ninyo! 12Pero ang tawo mas importante pa sang sa karnero. Gani ginatugot sang Kasuguan ang pagbulig sa isigkatawo bisan pa sa Adlaw nga Inugpahuway.” 13Dayon nagsiling si Jesus sa tawo nga pingkaw, “Untaya ang imo kamot.” Gin-untay niya, kag nag-ayo ini pareho sang isa niya ka kamot. 14Dayon nagguwa ang mga Pariseo kag nagplano sila kon paano nila mapatay si Jesus.

Ang Pinili nga Alagad sang Dios

15Sang mahibaluan ni Jesus ang plano sang mga Pariseo, naghalin siya sa sadto nga lugar. Madamo nga mga tawo ang nagsunod sa iya kag gin-ayo niya ang tanan nga masakiton. 16Ginpaandaman niya sila nga indi magpanugid sa iban parte sa iya.12:16 parte sa iya: ukon, kon sin-o siya. 17Katumanan ini sang ginsiling sang Dios paagi kay Propeta Isaias:

18“Ari ang akon ginpili nga alagad.

Palangga ko siya kag nalipay ako sa iya.

Gamhan ko siya sang akon Espiritu,

kag ipahayag niya ang hustisya sa mga nasyon.

19Indi siya magpakigbais ukon magsinggit,

kag indi mabatian ang iya tingog sa mga dalan.

20Indi niya pagpabay-an ang mga maluya sa pagtuo12:20 maluya sa pagtuo: ukon, mga ginapigos.

ukon pagtalikdan ang mga nadulaan na sang paglaom.

Indi siya mag-untat hasta nga mapaluntad niya ang hustisya.

21Kag ang mga tawo sa tanan nga nasyon magalaom sa iya.”12:21 Isa. 42:1-4.

Si Jesus kag si Satanas

(Mar. 3:20-30; Luc. 11:14-23)

22Karon may gindala kay Jesus nga tawo nga bulag kag apa tungod kay ginagamhan siya sang malaot nga espiritu. Gin-ayo ni Jesus ang tawo kag dayon nakahambal na siya kag nakakita. 23Natingala ang tanan, kag nagsiling sila, “Siya ayhan ang kaliwat ni Haring David?”12:23 kaliwat ni Haring David: Tan-awa ang footnote sa 9:27. 24Pagkabati sang mga Pariseo nagsiling sila, “Ina nga tawo nagatabog sang malaot nga mga espiritu paagi sa gahom nga ginhatag sa iya ni Satanas12:24 Satanas: sa Griego, Beelzebul. nga amo ang pangulo sang malaot nga mga espiritu.” 25Nahibaluan ni Jesus ang ila mga hunahuna, gani nagsiling siya sa ila, “Kon ang mga pumuluyo sang isa ka ginharian magbinahin-bahin kag mag-ilinaway, ina nga ginharian malaglag. Amo man ang matabo sa bisan ano nga banwa ukon panimalay kon ang mga nagaestar dira magbinahin-bahin kag mag-ilinaway. 26Gani kon si Satanas mismo ang nagatabog sang iya mga sakop, nagapakita lang ina nga nagabinahin-bahin sila kag nagailinaway. Ti paano pa makapadayon ang iya ginharian? 27Kag kon si Satanas ang nagahatag sa akon sang gahom para magtabog sang malaot nga mga espiritu, sin-o ang nagahatag sang gahom sa inyo mga sumulunod nga nagatabog man sang malaot nga mga espiritu? Ang inyo mga sumulunod mismo nagapamatuod nga sala gid kamo. 28Karon, tungod kay nagatabog ako sang malaot nga mga espiritu paagi sa Espiritu sang Dios, nagapamatuod ini nga ang paghari sang Dios nag-abot na sa inyo.

29“Ang matuod, wala sing tawo nga sarang makasulod sa balay sang makusog nga tawo sa pagkuha sang iya mga pagkabutang kon indi niya anay paggapuson inang makusog nga tawo. Pero kon magapos na niya, makapagusto na siya sa pagkuha sang mga pagkabutang sa sina nga balay.12:29 Ang buot silingon ni Jesus, napierdi na niya si Satanas. Amo ina nga natabog niya ang iya mga sinakpan.

30“Ang wala nagaapin sa akon, kontra sa akon. Kag ang wala nagabulig sa akon sa pagtipon sang mga tawo sa Dios nagapalapta lang. 31Gani sugiran ko kamo; ang bisan ano nga sala, bisan pa ang pagpasipala sa Dios, mapatawad. Pero ang pagpasipala sa Espiritu Santo indi gid mapatawad. 32Ang bisan sin-o nga maghambal kontra sa akon nga Anak sang Tawo mapatawad, pero ang maghambal kontra sa Espiritu Santo indi gid mapatawad hasta san-o.”

Ang Kahoy Makilala Paagi sa Iya Bunga

(Luc. 6:43-45)

33“Kon maayo ang kahoy maayo man ang iya bunga; kon malain ang kahoy malain man ang iya bunga. Ang kahoy makilala sa iya bunga. 34Mga kaliwat kamo sang man-og! Kag tungod nga kamo malain, paano kamo makahambal sang maayo? Kay kon ano ang ara sa tagipusuon amo man ang nagaguwa sa baba. 35Ang maayo nga tawo nagahambal sang maayo, kay maayo ang iya ginahunahuna. Pero ang malain nga tawo nagahambal sang malain, kay malain ang iya ginahunahuna. 36Sa pagkamatuod, sa adlaw sang paghukom, ang kada isa magapanabat sa Dios sa iya mga ginahambal nga wala sing pulos. 37Kay ibasi sa imo mga ginahambal kon silutan ka ukon indi.”

Ginpangayuan si Jesus sang Milagro

(Mar. 8:11-12; Luc. 11:29-32)

38May mga manunudlo sang Kasuguan kag mga Pariseo nga nagsiling kay Jesus, “Manunudlo, abi pakitai kami sang isa ka milagro bilang pamatuod nga ginpadala ka sang Dios.” 39Nagsabat si Jesus sa ila, “Kamo nga mga tawo sa sini nga henerasyon, tama kalaot kag indi matutom sa pagsunod sa Dios. Nagapangayo kamo sang milagro, pero wala sing milagro nga ipakita sa inyo luwas sa milagro nga pareho sang natabo kay Propeta Jonas. 40Subong nga si Jonas tatlo ka adlaw kag tatlo ka gab-i sa tiyan sang isda, amo man ang matabo sa akon nga Anak sang Tawo. Kay magapabilin ako sa sulod sang tatlo ka adlaw kag tatlo ka gab-i sa idalom sang duta. 41Sa adlaw sang paghukom, mabanhaw12:41 mabanhaw: ukon, magatindog. Amo man sa bersikulo 42. ang mga taga-Nineve upod sa inyo nga mga tawo sa sini nga henerasyon kag basulon nila kamo. Kay pagkabati sang mga taga-Nineve sadto sang wali ni Jonas, naghinulsol sila. Karon may ari diri nga labaw pa kay Jonas, pero wala kamo naghinulsol sang nagwali siya sa inyo. 42Sa adlaw sang paghukom, mabanhaw man ang Rayna sang Bagatnan12:42 Rayna sang Bagatnan: Amo ang Rayna sang Sheba suno sa 1 Har. 10. upod sa inyo nga mga tawo sa sini nga henerasyon kag basulon niya kamo. Kay naghalin pa siya sa malayo gid nga lugar12:42 malayo gid nga lugar: sa literal, pinakapunta sang kalibutan. sa pagpamati sa kaalam ni Haring Solomon. Karon may ari diri nga labaw pa kay Solomon, pero wala kamo nagpamati sa iya.

Kon Magguwa ang Malaot nga Espiritu

(Luc. 11:24-26)

43“Kon magguwa ang malaot nga espiritu sa tawo nga iya ginsudlan, nagalibot siya sa mga lugar nga wala sing tubig kay nagapangita siya sang lugar nga iya mapahuwayan. Kon indi siya makakita sang palahuwayan 44magahunahuna siya nga magbalik na lang sa iya ginhalinan. Kag kon sa iya pagbalik makita niya nga ang iya ginhalinan wala sing may nagaestar, matinlo kag nahimos ang tanan, 45malakat siya dayon kag manghagad sang pito pa gid ka espiritu nga mas malaot pa sang sa iya. Magasulod sila sa sadto nga tawo kag didto mag-estar. Kag ang kahimtangan sang tawo mangin grabe pa gid sang sa una. Amo man ina ang matabo sa sining malaot nga henerasyon; magadugang pa gid ang ila kalaot.”

Ang Iloy kag ang mga Utod ni Jesus

(Mar. 3:31-35; Luc. 8:19-21)

46Samtang nagahambal pa si Jesus, nag-abot ang iya iloy kag ang iya mga utod. Nagahulat sila sa guwa kay luyag nila nga magpakighambal sa iya. 47May isa ka tawo nga nagsiling sa iya, “Ang imo iloy kag mga utod nagahulat sa guwa. Luyag nila nga magpakighambal sa imo.” 48Nagsabat si Jesus sa iya, “Nahibaluan mo bala kon sin-o ang akon iloy kag mga utod?” 49Dayon gintudlo niya ang iya mga sumulunod kag nagsiling, “Amo ini sila ang akon iloy kag mga utod! 50Kay ang bisan sin-o nga nagahimo sang kabubut-on sang akon Amay sa langit amo ang akon iloy kag mga utod.”

New International Reader’s Version

Matthew 12:1-50

Jesus Is Lord of the Sabbath Day

1One Sabbath day Jesus walked through the grainfields. His disciples were hungry. So they began to break off some heads of grain and eat them. 2The Pharisees saw this. They said to Jesus, “Look! It is against the Law to do this on the Sabbath day. But your disciples are doing it anyway!”

3Jesus answered, “Haven’t you read about what David did? He and his men were hungry. 4So he entered the house of God. He and his men ate the holy bread. Only priests were allowed to eat it. 5Haven’t you read the Law? It tells how every Sabbath day the priests in the temple have to do their work on that day. But they are not considered guilty. 6I tell you that something more important than the temple is here. 7Scripture says, ‘I want mercy and not sacrifice.’ (Hosea 6:6) You don’t know what those words mean. If you did, you would not bring charges against those who are not guilty. 8The Son of Man is Lord of the Sabbath day.”

9Going on from that place, Jesus went into their synagogue. 10A man with a weak and twisted hand was there. The Pharisees were trying to accuse Jesus of a crime. So they asked him, “Does the Law allow us to heal on the Sabbath day?”

11He said to them, “What if one of your sheep falls into a pit on the Sabbath day? Won’t you take hold of it and lift it out? 12A person is worth more than sheep! So the Law allows us to do good on the Sabbath day.”

13Then Jesus said to the man, “Stretch out your hand.” So he stretched it out. It had been made as good as new. It was just as good as the other hand. 14But the Pharisees went out and planned how to kill Jesus.

God’s Chosen Servant

15Jesus knew all about the Pharisees’ plans. So he left that place. A large crowd followed him, and he healed all who were sick. 16But he warned them not to tell other people about him. 17This was to make what was spoken through the prophet Isaiah come true. It says,

18“Here is my servant. I have chosen him.

He is the one I love. I am very pleased with him.

I will put my Spirit on him.

He will announce to the nations that everything will be made right.

19He will not argue or cry out.

No one will hear his voice in the streets.

20He will not break a bent twig.

He will not put out a dimly burning flame.

He will make right win over wrong.

21The nations will put their hope in him.” (Isaiah 42:1–4)

Jesus and Beelzebul

22A man controlled by demons was brought to Jesus. The man was blind and could not speak. Jesus healed him. Then the man could speak and see. 23All the people were amazed. They said, “Could this be the Son of David?”

24The Pharisees heard this. So they said, “This fellow drives out demons by the power of Beelzebul, the prince of demons.”

25Jesus knew what they were thinking. So he said to them, “Every kingdom that fights against itself will be destroyed. Every city or family that is divided against itself will not stand. 26If Satan drives out Satan, he fights against himself. Then how can his kingdom stand? 27You say I drive out demons by the power of Beelzebul. Then by whose power do your people drive them out? So then, they will be your judges. 28But suppose I drive out demons by the Spirit of God. Then the kingdom of God has come to you.

29“Or think about this. How can you enter a strong man’s house and just take what the man owns? You must first tie him up. Then you can rob his house.

30“Anyone who is not with me is against me. Anyone who does not gather sheep with me scatters them. 31So here is what I tell you. Every kind of sin and every evil word spoken against God will be forgiven. But speaking evil things against the Holy Spirit will not be forgiven. 32Anyone who speaks a word against the Son of Man will be forgiven. But anyone who speaks against the Holy Spirit will not be forgiven. A person like that won’t be forgiven either now or in days to come.

33“If you make a tree good, its fruit will be good. If you make a tree bad, its fruit will be bad. You can tell a tree by its fruit. 34You nest of poisonous snakes! How can you who are evil say anything good? Your mouths say everything that is in your hearts. 35A good man says good things. These come from the good that is stored up inside him. An evil man says evil things. These come from the evil that is stored up inside him. 36But here is what I tell you. On judgment day, everyone will have to account for every empty word they have spoken. 37By your words you will be found guilty or not guilty.”

The Sign of Jonah

38Some of the Pharisees and the teachers of the law came to Jesus. They said, “Teacher, we want to see a sign from you.”

39He answered, “Evil and unfaithful people ask for a sign! But none will be given except the sign of the prophet Jonah. 40Jonah was in the belly of a huge fish for three days and three nights. Something like that will happen to the Son of Man. He will spend three days and three nights in the grave. 41The men of Nineveh will stand up on judgment day with the people now living. And the Ninevites will prove that these people are guilty. The men of Nineveh turned away from their sins when Jonah preached to them. And now something more important than Jonah is here. 42The Queen of the South will stand up on judgment day with the people now living. And she will prove that they are guilty. She came from very far away to listen to Solomon’s wisdom. And now something more important than Solomon is here.

43“What happens when an evil spirit comes out of a person? It goes through dry areas looking for a place to rest. But it doesn’t find it. 44Then it says, ‘I will return to the house I left.’ When it arrives there, it finds the house empty. The house has been swept clean and put in order. 45Then the evil spirit goes and takes with it seven other spirits more evil than itself. They go in and live there. That person is worse off than before. That is how it will be with the evil people of today.”

Jesus’ Mother and Brothers

46While Jesus was still talking to the crowd, his mother and brothers stood outside. They wanted to speak to him. 47Someone told him, “Your mother and brothers are standing outside. They want to speak to you.”

48Jesus replied to him, “Who is my mother? And who are my brothers?” 49Jesus pointed to his disciples. He said, “Here is my mother! Here are my brothers! 50Anyone who does what my Father in heaven wants is my brother or sister or mother.”