1Subong nga ang patay nga mga langaw makapabaho sa pahamot, ang gamay nga kabuangan makaguba sa kaalam kag dungog.
2Ang maalamon nga tawo gusto maghimo sang maayo, pero ang buang-buang nga tawo gusto maghimo sang malain. 3Bisan sa paglakat sang buang-buang makita nga wala siya sing pag-intiendi. Ginapakita gid niya sa tanan ang iya pagkabuang-buang.
4Kon akig sa imo ang isa ka manugdumala indi pagbayai ang imo katungdanan. Kay kon madula na ang iya kaakig basi pa lang patawaron ka niya bisan dako pa nga sala ang imo nahimo.
5May isa pa ka indi maayo nga butang nga nakita ko diri sa kalibutan, kag ini ginahimo sang mga pangulo: 6Ang mga buang-buang ginahatagan sang mataas nga posisyon, pero ang mga manggaranon10:6 manggaranon: ukon, dungganon. iya ginahatagan sang manubo nga posisyon. 7Nakita ko man nga ang mga ulipon nagasakay sa kabayo samtang ang dungganon nga mga tawo nagalakat lang pareho sa mga ulipon.
8Kon magkutkot ka sang buho, basi kon mahulog ka. Kon maglusot ka sa buho sang pader, basi kon kadton ka sang man-og. 9Kon maglukat ka sang bato ukon magbial sang kahoy, basi kon mapilas ka. 10Kon mahabol ang imo wasay kag wala mo ini ginabaid, magpangusog ka gid sing tudo sa paggamit sini. Bintaha kon maalamon ka kay paagi sini magmadinalag-on ka.
11Wala sing pulos ang abilidad mo sa pag-anta sang man-og kon makagat ka man lang niya. 12Ang mga ginahambal sang maalamon nga tawo makahatag sa iya sang kaayuhan, pero ang mga ginahambal sang buang-buang nga tawo makalaglag sa iya. 13Sa umpisa pa lang kabuangan na ang iya mga ginahambal, kag sa ulihi malaot na gid, nga daw wala na siya sa iya kaugalingon. 14Kag wala siya nagauntat hambal.
Wala gid sing may nakahibalo sang palaabuton, kag wala sing may makasugid sa aton kon ano ang matabo sa tapos kita mapatay.
15Ginakapoy ang buang-buang sa iya trabaho, gani nagahunahuna siya nga indi na lang siya magkadto sa banwa sa pagtrabaho.10:15 gani… pagtrabaho: ukon, indi siya makatultol magkadto sa banwa.
16Kaluluoy ang nasyon nga ang hari sini ulipon sadto anay, kag ang mga pangulo sini nagapunsyon lang sa bilog nga adlaw. 17Pero bulahan ang nasyon nga ang hari sini natawo sa dungganon nga pamilya kag ang mga pangulo sini nagapunsyon sa husto nga tion nga may pagpugong sa ila kaugalingon kag wala sila nagapahubog.
18Kon tamad ang isa ka tawo sa pagkay-o sang atop sang iya balay, magatulo ini kag marumpag.
19Ang pagkinaon kag pag-ininom makahatag sing kalipay sa tawo; kag ang kuwarta makahatag sang tanan niya nga kinahanglanon.
20Indi pagpakamalauta ang hari bisan sa hunahuna mo lang, ukon ang manggaranon bisan sa tago lang, kay basi kon may makasugid sini sa ila.10:20 basi… ila: sa literal, basi kon may pispis nga magsugid sini.
10
1死んだハエは香水さえ臭くし、
ほんの少しの失敗は
多くの知恵と名誉をだいなしにする。
2知恵ある者は正しい道に足を向け、
愚か者は悪の道に向かう。
3どこを歩くかで、
その人が賢いのか愚かなのかがわかる。
4上司にしかられても、職場を放棄してはいけません。
冷静な態度は、相手の不きげんをなだめます。
5世の中の移り変わりを見ていると、
もう一つの悪が目についた。
王や支配者たちの嘆かわしい有様だ。
6愚か者に大きな権威が与えられているのに、
富む者に当然と思える社会的地位さえ
与えられていないことがある。
7また、召使が馬にまたがり、
君主が召使のように歩いている姿を見た。
8-9井戸を掘ると中に落ち、
古い石垣を壊すと蛇にかまれる。
採石場で働いていると落石に会い、
伐採場では斧を振り上げるたびに危険にさらされる。
10斧の切れ味が悪くなると、余計な力がいる。
そんなときには刃を研ぐことだ。
11馬が盗まれてから馬小屋に鍵をかけても、
もう遅い。
12-13知恵あることばは心地よいが、
愚か者のおしゃべりは身を滅ぼします。
愚か者の話は前置きがばかげ、
結論も常軌を逸している。
14愚か者は将来について知っているふりをして、
事細かに話して聞かせる。
しかし、これから起こることは、
だれにもわからない。
15愚か者は大した仕事でもないのにうろたえ、
ささいなことにも力を出せない。
16-17王が幼く、指導者たちが朝から酔っている国は、
とんでもない目に会う。
王が名門の出で、
指導者たちが勤勉を第一と心がけていて、
これからの仕事のための英気を養うときにだけ
宴会を開いている国は幸せです。
18怠けていると、天井から雨がもり、
梁が落ちる。
19祝宴は笑いを、ぶどう酒は幸福感を、
金銭はすべてのものをあたえる。
20たとえ心の中でも、
王をのろってはいけない。
金持ちをのろってもいけない。
小鳥が彼らに、
あなたがどんなことを言ったかを告げるからだ。
