Ang Plano sa Pagpatay kay Jesus
(Mat. 26:1-5; Mar. 14:1-2; Juan 11:45-53)
1Malapit na lang ang Piesta sang Tinapay nga Wala sing Inugpahabok nga ginatawag man nga Piesta sang Paglabay sang Anghel. 2Ang manugdumala nga mga pari kag ang mga manunudlo sang Kasuguan nagapangita sing paagi kon paano nila mapatay si Jesus nga indi magkinagamo, kay nahadlok sila sa mga tawo.
Nagsugot si Judas sa Pagtraidor kay Jesus
(Mat. 26:14-16; Mar. 14:10-11)
3Nagsulod si Satanas kay Judas nga ginatawag Iscariote, nga isa sang dose ka apostoles ni Jesus. 4Gani naglakat siya kag nagpakigkita sa manugdumala nga mga pari kag sa mga opisyal sang mga guwardya sa templo. Ginhambalan nila kon paano niya matugyan si Jesus sa ila. 5Nalipay gid sila kag nagsugot nga bayaran siya. 6Nagsugot man si Judas, kag halin sadto nagpangita siya sing kahigayunan kon paano niya matugyan si Jesus sa ila nga indi mahibaluan sang mga tawo.
Nagsugo si Jesus nga Magpreparar sang Panihapon Para sa Piesta
(Mat. 26:17-25; Mar. 14:12-21; Juan 13:21-30)
7Karon, nag-abot na ang Piesta sang Tinapay nga Wala sing Inugpahabok. Amo ini ang adlaw nga kinahanglan sang mga Judio nga maghalad sing mga karnero nga ila pagakaunon para sa Piesta sang Paglabay sang Anghel. 8Gani ginsugo ni Jesus si Pedro kag si Juan. Siling niya, “Mag-una kamo kag magpreparar sang aton panihapon para sa Piesta sang Paglabay sang Anghel.” 9Nagpamangkot sila sa iya, “Diin bala ang gusto mo nga magpreparar kami sini?” 10Nagsabat si Jesus sa ila, “Pag-abot ninyo sa siyudad sang Jerusalem, may masugata sa inyo nga tawo nga nagadala sang banga nga may tubig. Sunod kamo sa iya sa balay nga iya pagasudlan, 11kag magsiling kamo sa tagbalay, ‘Nagapamangkot ang Manunudlo kon diin ang kuwarto nga pagakaunan niya upod sang iya mga sumulunod sa pagselebrar sang Piesta sang Paglabay sang Anghel.’ 12Ipakita niya sa inyo ang malapad nga kuwarto sa ibabaw nga kompleto sang kagamitan. Didto kamo maghimos sang aton panihapon.” 13Naglakat ang duha nga iya ginsugo, kag nakita nila ang tanan suno sa ginsiling ni Jesus sa ila. Kag ginpreparar nila didto ang panihapon para sa piesta.
Ang Panihapon sang Ginoo
(Mat. 26:26-30; Mar. 14:22-26; 1 Cor. 11:23-25)
14Pag-abot sang tion nga inugpanihapon na, nagpungko si Jesus kaupod sang iya mga apostoles agod magkaon. 15Dayon nagsiling si Jesus sa ila, “Dako gid ang akon handom nga sa wala pa ako mag-antos, mag-ulupod kita anay sa pagkaon sa pagselebrar sining Piesta sang Paglabay sang Anghel. 16Kay ang matuod, indi na ako magkaon liwat sini hasta matuman ang iya matuod nga kahulugan sa paghari sang Dios.” 17Dayon nagkuha siya sang ilimnon, nagpasalamat sa Dios, kag nagsiling, “Palibuta ninyo ini kag bulus-bulusan inom. 18Sugiran ko kamo, indi na ako mag-inom liwat sang ilimnon nga halin sa ubas hasta mag-abot ang paghari sang Dios.” 19Nagkuha siya sang tinapay kag ginpasalamatan niya sa Dios. Ginpamihak-pihak niya dayon, kag ginpanagtag sa ila nga nagasiling, “Amo ini ang akon lawas nga ginahatag para sa inyo. Himua ninyo ini sa pagdumdom sa akon.” 20Pagkatapos nagkuha siya sang ilimnon kag nagsiling, “Ini nga ilimnon amo ang bag-o nga kasugtanan nga patigayunon paagi sa akon dugo nga iula para sa inyo.
21“Pero pamati kamo! Kaupod ta diri sa pagkaon ang tawo nga magatraidor sa akon.22:21 magatraidor sa akon: buot silingon, magatugyan sa akon sa akon mga kaaway. 22Kay ako nga Anak sang Tawo pagapatyon suno sa plano sang Dios, pero kaluluoy ang tawo nga magatraidor sa akon.” 23Pagkabati nila sadto nagpinamangkutanay sila kon sin-o ayhan sa ila ang magahimo sina.
Ang Pagbinais-bais kon Sin-o ang Pinakaimportante
24Sang ulihi nagbinais-bais ang mga apostoles kon sin-o gid sa ila ang pinakaimportante. 25Gani nagsiling si Jesus sa ila, “Ang mga hari sang mga nasyon may gahom sa ila mga sakop. Kag gusto sang sini nga mga manugdumala nga tawgon sila nga mga ‘manugbulig sa mga tawo.’ 26Pero sa inyo iya indi pareho sina. Kay kon sin-o sa inyo ang may mataas nga katungdanan, dapat magpaubos siya. Kag kon sin-o sa inyo ang nagadumala, dapat mangin pareho siya sa suluguon. 27Sin-o sa duha ang mas importante, ang ginaserbihan sang pagkaon ukon ang nagaserbi? Indi bala mas importante ang ginaserbihan? Pero ako mismo ang nagaserbi sa inyo bisan ako ang inyo agalon.”
28Naghambal pa gid si Jesus sa ila, “Kamo ang nagaunong sa akon sa mga pagtilaw nga akon ginaagihan. 29Gani tungod nga ginhatagan ako sang akon Amay sang gahom sa paghari, hatagan ko man kamo sang gahom sa paghari. 30Mangin kaupod ko kamo sa pagkaon kag pag-inom sa akon paghari. Magadumala kag magahukom kamo sa dose ka tribo sang Israel.”
Naghambal si Jesus nga Ipanginwala Siya ni Pedro
(Mat. 26:31-35; Mar. 14:27-31; Juan 13:36-38)
31Dayon naghambal si Jesus kay Pedro, “Simon, pamati bala! Naglisensya si Satanas nga tilawan gid niya kamo.22:31 tilawan gid niya kamo: sa literal, ayagon kamo pareho sang pag-ayag sang trigo. 32Pero ginpangamuyuan ko gid ikaw nga indi madula ang imo pagtuo. Kag kon makapanumbalik ka na, palig-unon mo ang pagtuo sang imo mga utod.” 33Nagsabat si Pedro, “Ginoo, handa gid ako nga mag-unong sa imo bisan sa prisohan ukon sa kamatayon.” 34Nagsiling si Jesus sa iya, “Pedro, sugiran ko ikaw sing matuod, sa wala pa makapamalo ang manok karon nga gab-i ipanginwala mo ako sing tatlo ka beses nga wala ka makakilala sa akon.”
Sa Panahon sang Kabudlayan
35Dayon ginpamangkot ni Jesus ang iya mga apostoles, “Sang ginsugo ko kamo anay nga maglakat sa pagwali, ginsilingan ko kamo nga indi magdala sing kahita, bag, ukon sandalyas. Ti ano, ginkulang bala kamo?” Nagsabat sila, “Wala gid.” 36Nagsiling si Jesus, “Pero karon, ang bisan sin-o nga may kahita ukon bag, dapat dal-on niya. Kag kon sin-o sa inyo ang wala sing espada, magbaligya siya sang iya bayo kag magbakal sing espada. 37Sa pagkamatuod, dapat matuman ang ginasiling sang Kasulatan parte sa akon nga, ‘Ginkabig siya nga isa sang mga kriminal.’22:37 Isa. 53:12. Ang nasulat gani sa Kasulatan parte sa akon nagakatuman na.” 38Nagsiling ang mga apostoles, “Ginoo, ari may duha ka espada diri.” Nagsabat si Jesus, “Husto na ina.”
Nagpangamuyo si Jesus sa Bukid sang mga Olibo
(Mat. 26:36-46; Mar. 14:32-42)
39Sang paghalin didto ni Jesus, nagkadto siya sa Bukid sang mga Olibo pareho sang permi niya nga ginahimo. Nag-upod sa iya ang iya mga sumulunod. 40Pag-abot nila didto nagsiling siya, “Magpangamuyo kamo nga indi kamo madaog sang pagsulay.” 41Nagpalayo siya sa ila kag nagkadto sa ulo-unhan. Didto nagluhod siya kag nagpangamuyo. 42Siling niya, “Amay, kon luyag mo, ilikaw ini nga pag-antos nga nagaabot sa akon. Pero indi ang akon luyag ang dapat matuman kundi ang imo.” [43Nagpakita sa iya ang anghel halin sa langit kag nagpabakod sa iya. 44Tungod sang dako nga kasakit nga iya ginabatyag, nagpangamuyo pa gid siya sing hugot sa iya tagipusuon, kag ang iya balhas daw sa dugo nga nagatulo sa duta.]
45Pagkatapos niya pangamuyo, nagtindog siya kag nagbalik sa iya mga sumulunod. Naabtan niya sila nga nagakatulog tungod kay ginkapoy sila sang puwerte gid nga pagpangasubo. 46Nagsiling si Jesus sa ila, “Ngaa nagakatulog kamo? Magbangon kamo kag magpangamuyo nga indi kamo madaog sang pagsulay.”
Ang Pagdakop kay Jesus
(Mat. 26:47-56; Mar. 14:43-50; Juan 18:3-11)
47Sang nagahambal pa si Jesus, nag-abot ang madamo gid nga mga tawo. Si Judas mismo nga isa sang dose ka apostoles ang nagapanguna sa ila. Nagpalapit si Judas kay Jesus sa paghalok sa iya. 48Nagsiling si Jesus sa iya, “Judas, traiduran mo bala ako nga Anak sang Tawo paagi sa isa ka halok?” 49Sang makita sang mga upod ni Jesus nga may himuon na sa iya ang mga tawo, nagsiling sila, “Ginoo, panglabuon bala namon sila?” 50Kag ginlabo sang isa sang mga sumulunod ni Jesus ang suluguon sang pangulo nga pari, kag nautod ang iya tuo nga dulunggan. 51Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Husto na ina!” Dayon ginbalik ni Jesus ang nautod nga dulunggan sang tawo kag gin-ayo niya.
52Dayon nagsiling si Jesus sa manugdumala nga mga pari, sa mga opisyal sang mga guwardya sa templo, kag sa iban nga mga manugdumala sang mga Judio nga nagkadto didto sa pagdakop sa iya, “Ano, tulisan bala ako nga kinahanglan gid nga magdala pa kamo sang mga espada kag mga inuglampos sa pagdakop sa akon? 53Adlaw-adlaw didto ako sa templo kag kamo didto man. Ti ngaa wala ninyo ako pagdakpa? Pero amo na ini ang inyo tion nga dakpon ako. Kag sa sini nga tion nagahari ang kadulom.”
Ginpanginwala ni Pedro si Jesus
(Mat. 26:57-58, 69-75; Mar. 14:53-54, 66-72; Juan 18:12-18, 25-27)
54Gindakop nila si Jesus kag gindala sa balay sang pangulo nga pari. Si Pedro nagsunod man, pero malayo-layo ang iya antad. 55Didto sa tunga sang lagwerta nagadabok sang kalayo ang mga tawo kag nagapungko sa malapit agod magpainit-init. Nagpalapit man si Pedro didto sa ila kag nagpungko. 56May isa ka suluguon nga babayi nga nakakita kay Pedro nga nagapungko malapit sa kalayo. Ginhimutaran niya si Pedro, kag nagsiling dayon, “Ini nga tawo kaupod man sadtong tawo.” 57Pero nagpanginwala si Pedro. Siling niya, “’Day, wala gani ako makakilala sa iya.” 58Dugay-dugay may nakakita naman sa iya nga lalaki nga nagsiling, “Ikaw isa man sang iya mga kaupod.” Pero nagsabat si Pedro, “Indi ako iya kaupod.” 59Pagkaligad sang mga isa ka oras may nagsiling naman, “Matuod gid nga ining tawo kaupod niya kay siya taga-Galilea man.” 60Pero nagsabat si Pedro, “Wala ako kahibalo sang imo ginapanghambal.” Sang nagahambal pa si Pedro, nagpamalo ang manok. 61Nagbalikid ang Ginoo kag gintulok niya si Pedro. Dayon nadumduman ni Pedro ang ginsiling sang Ginoo sa iya, “Sa wala pa makapamalo ang manok karon, ipanginwala mo ako sing tatlo ka beses.” 62Gani nagguwa si Pedro kag naghilibion gid.
Ginyaguta kag Ginbunal si Jesus
(Mat. 26:67-68; Mar. 14:65)
63Ginyaguta kag ginbunal si Jesus sang mga tawo nga nagaguwardya sa iya. 64Ginbuta-butahan nila siya kag ginsumbag, kag ginsilingan, “Pakta abi kon sin-o ang nagsumbag sa imo?” 65Kag madamo pa gid ang ila ginpanghambal nga malain kontra sa iya.
Gindala si Jesus sa Korte sang mga Judio
(Mat. 26:59-66; Mar. 14:55-64; Juan 18:19-24)
66Pagkaaga, nagtilipon ang mga manugdumala sang mga Judio. Ang iban sa ila manugdumala nga mga pari, kag ang iban mga manunudlo sang Kasuguan. Gindala nila si Jesus sa ila Korte. 67Nagsiling sila kay Jesus, “Sugiri kami kon ikaw bala ang Cristo.” Nagsabat siya, “Bisan sugiran ko kamo indi man gihapon kamo magpati. 68Kag kon may pamangkot ako sa inyo indi man kamo magsabat. 69Pero halin subong, ako nga Anak sang Tawo magapungko na sa tuo sang makagagahom nga Dios.” 70Nagsiling sila tanan, “Kon amo, ikaw gali ang Anak sang Dios.” Nagsabat si Jesus, “Ti kamo mismo ang nagasiling.” 71Gani nagsiling sila, “Ti ano pa gid nga mga ebidensya ang aton kinahanglan? Kita na mismo ang nakabati sang iya ginhambal.”
예수님을 죽이려는 음모
1누룩 넣지 않은 빵을 먹는 22:1 또는 ‘무교절’명절인 22:1 이집트의 노예 생활에서 해 방된 유대인의 기념일.유월절이 다가왔다.
2대제사장들과 율법학자들은 백성들을 두려워하여 어떻게 하면 예수님을 아무 탈없이 죽일 수 있을까 하고 의논하고 있었다.
3그때 열두 제자 중 하나인 가룟 유다에게 사탄이 들어갔다.
4유다가 대제사장들과 성전 경비병들에게 가서 예수님을 팔아 넘길 방법을 의논하자
5그들이 기뻐하며 돈을 주기로 약속하였다.
6그래서 유다는 그들의 뜻에 따르기로 하고 사람들이 없을 때 예수님을 넘겨 줄 기회를 찾기 시작했다.
7누룩 넣지 않은 빵을 먹는 명절인 무교절이 되었는데 이 날은 유월절에 쓸 어린 양을 잡는 날이었다.
8예수님은 베드로와 요한을 보내시며 “가서 우리가 먹을 유월절 음식을 준비하여라” 하셨다.
9그들이 “어디다 마련할까요?” 하고 묻자
10예수님은 이렇게 말씀하셨다. “성 안에 들어가면 물통을 가지고 가는 사람을 만날 것이다. 그가 들어가는 집으로 따라 들어가거라.
11그리고 그 집 주인에게 ‘우리 선생님이 제자들과 함께 유월절 음식을 먹을 방을 알아보라고 하셨습니다’ 하여라.
12그러면 잘 준비된 이층 넓은 방으로 안내할 것이다. 거기서 준비하도록 하라.”
13제자들이 가 보니 예수님이 말씀 하신 그대로였다. 그래서 그들은 거기서 유월절 음식을 준비하였다.
최후의 만찬
14시간이 되자 예수님은 사도들과 함께 식탁에 앉으시고
15그들에게 이렇게 말씀하셨다. “내가 고난을 당하기 전에 너희와 함께 이 유월절 음식 먹기를 무척 원하였다.
16내가 너희에게 말하지만 22:16 원문에는 그냥 ‘유월절이’유월절의 의미가 하나님의 나라에서 성취될 때까지 내가 다시는 이 음식을 먹지 않을 것이다.”
17그러고서 예수님은 잔을 들어 감사 기도를 드리신 후 말씀하셨다. “너희는 이것을 가져다가 너희끼리 나누어 마셔라.
18나는 이제부터 하나님의 나라가 올 때까지 포도나무에서 난 것을 다시 마시지 않을 것이다.”
19예수님은 또 빵을 들어 감사 기도를 드리고 떼어서 제자들에게 주시며 “이것은 너희를 위해 주는 내 몸이다. 너희는 이것을 행하여 나를 기념하라” 하고 말씀하셨다.
20그리고 예수님은 저녁을 잡수신 후에 마찬가지로 잔을 들고 이렇게 말씀하셨다. “이 잔은 너희를 위해 흘릴 내 피로 세우는 새 계약이다.
21그러나 나를 파는 사람의 손이 내 손과 함께 식탁 위에 있다.
2222:22 원문에는 ‘인자는 이미 작정된 대로 가거니와’ 나는 하나님이 정하신 대로 죽지만 나를 파는 사람에게는 불행이 닥칠 것이다.”
23그러자 제자들은 그들 가운데 이런 짓을 할 사람이 누구겠느냐고 서로 물었다.
24제자들 사이에 누가 가장 위대하냐고 하는 문제로 말다툼이 생겼다.
25그래서 예수님이 그들에게 말씀하셨다. “세상의 왕들은 권력으로 자기 백성을 다스리고 직권을 행사하는 사람들은 자기들을 ‘은인’ 이라고 부른다.
26그러나 너희는 그렇게 해서는 안 된다. 너희 가운데 가장 22:26 또는 ‘큰 자’나은 사람은 제일 나이 어린 사람과 같아야 하고 지도자는 종과 같아야 한다.
27식탁에 앉아서 먹는 사람과 심부름하는 사람 중에 누가 더 지위가 높으냐? 식탁에 앉아 먹는 사람이 아니냐? 그러나 나는 섬기는 자로 너희 가운데 있다.
28너희가 항상 나와 같이 있으면서 내가 당한 시험을 함께 받았으므로
29내 아버지께서 내게 나라를 주신 것처럼 나도 너희에게 나라를 주어
30너희가 내 나라에서 내 식탁에 앉아 먹고 마시며 보좌에 앉아 이스라엘의 열두 지파를 다스리게 하겠다.
31“시몬아, 시몬아, 사탄이 너희를 밀 까부르듯 하겠다고 요구하였다.
32그러나 네 믿음이 완전히 사라지지 않도록 내가 너를 위해 기도하였다. 너는 뉘우치고 돌아온 후에 네 형제들을 굳세게 하여라.”
33그때 베드로가 “주님, 나는 주님과 함께 감옥에도, 사형장에도 갈 준비가 되어 있습니다” 하자
34예수님은 “베드로야, 내가 분명히 너에게 말하지만 오늘 밤 닭 울기 전에 네가 세 번이나 나를 모른다고 말할 것이다” 하고 말씀하셨다.
35그러고 나서 예수님이 제자들에게 “내가 너희를 지갑이나 가방이나 신도 없이 보냈을 때 부족한 것이 있었느냐?” 하고 물으시자 제자들은 “없었습니다” 하고 대답하였다.
36그래서 예수님은 다시 말씀하셨다. “그러나 이제는 지갑이나 가방이 있는 사람은 가지고 다니고 칼이 없는 사람은 겉옷을 팔아서 칼을 사라.
37내가 너희에게 말하지만 22:37 사53:12‘그가 범죄자처럼 되었다’ 라고 기록된 말이 내게 이루어져야 한다. 사실 내게 관한 일은 이루어져 가고 있다.”
38그때 제자들이 “주님, 여기 칼 두 자루가 있습니다” 하자 예수님은 “그것이면 충분하다” 하고 말씀하셨다.
예수님이 체포되심
39예수님이 습관대로 감람산에 가시자 제자들도 따라갔다.
40예수님은 그 곳에 도착하셔서 제자들에게 “시험에 들지 않게 기도하라” 하시고
41그들을 떠나 돌을 던지면 닿을 정도 떨어진 곳으로 가셔서 무릎을 꿇고 이렇게 기도하셨다.
42“아버지, 아버지께서 원하신다면 이 고난의 잔을 내게서 거두어 주십시오. 그러나 내 뜻대로 마시고 아버지의 뜻대로 하십시오.”
43그러자 한 천사가 하늘에서 나타나 예수님께 힘을 북돋아 주었다.
44예수님이 괴로워 몸부림치시며 더욱 간절히 기도하시자 땀이 핏방울같이 되어 땅에 떨어졌다.
45예수님은 기도하시던 자리에서 일어나 제자들에게 돌아가 그들이 슬픔에 지쳐 잠든 것을 보시고
46“왜 잠만 자느냐? 시험에 들지 않도록 일어나 기도하여라” 하고 말씀하셨다.
47예수님의 말씀이 미처 끝나기도 전에 한 떼의 군중이 열두 제자 중 하나인 유다를 앞세우고 나타났다. 유다가 예수님께 가까이 와서 입을 맞추려고 하였으나
48예수님은 그에게 “유다야, 네가 입맞춤으로 22:48 원문에는 ‘인자’ (사람의아들)나를 파느냐?” 하고 말씀하셨다.
49함께 있던 제자들은 되어가는 일을 보고 예수님께 “주님, 칼로 쳐 버릴까요?” 하고 물었다.
50그러고는 그들 중 한 사람이 대제사장의 종의 오른쪽 귀를 쳐서 잘라 버렸다.
51그러나 예수님은 22:51 또는 ‘이것까지 허용하여라’“그만두어라. 이만하면 됐다” 하시고 그 사람의 귀를 만져 고쳐 주셨다.
52그리고 예수님은 자기를 잡으러 온 대제사장들과 성전 경비병들과 장로들에게 말씀하셨다. “내가 마치 강도라도 되는 것처럼 너희가 칼과 몽둥이를 들고 나왔느냐?
53내가 날마다 너희와 함께 성전에 있을 때는 너희가 나를 잡지 않았다. 그러나 이제는 너희 때이며 22:53 원문에는 ‘어두움의 권세로다’어두움의 권세가 기세를 부릴 때이다.”
베드로가 주님을 부인함
54그들이 예수님을 잡아 대제사장의 집으로 끌고 들어가자 베드로도 멀찍이 뒤따라갔다.
55사람들이 뜰 한가운데 불을 피우고 둘러앉아 있을 때 베드로는 그들 틈에 끼어 앉았다.
56그때 여종 하나가 앉아서 불을 쬐고 있는 베드로를 유심히 보더니 “이 사람도 그와 한패예요” 하였다.
57그러나 베드로는 “이 여자야, 나는 그를 모른다” 하고 딱 잡아떼었다.
58조금 후에 또 어떤 사람이 베드로를 보고 “당신도 그들과 한패지요?” 하자 베드로는 “이 사람아, 나는 아니야” 하고 말하였다.
59한 시간쯤 지난 뒤 또 다른 사람이 “이 사람이 갈릴리 사람인 걸 보니 틀림없이 그들과 한패요” 하자
60베드로는 “여보시오, 나는 당신이 무슨 말을 하는지 도무지 모르겠소” 하고 대답하였다. 베드로의 말이 미처 끝나기도 전에 닭이 곧 울었다.
61주님께서 몸을 돌이켜 베드로를 보시자 그는 “오늘 밤 닭 울기 전에 네가 세 번이나 나를 모른다고 말할 것이다” 라고 하신 주님의 말씀이 생각나서
62밖으로 나가 한없이 울었다.
63예수님을 지키던 사람들은 그분을 조롱하고 때리며
64눈을 가리고 “너를 때리는 사람이 누구냐? 알아맞혀 보아라” 하면서
65예수님께 갖은 모욕을 다 하였다.
66날이 밝자 대제사장들과 율법학자들과 장로들이 22:66 헬 ‘수네드리온’ (공회)의회를 열어 예수님을 의원들 앞에 세우고
67“네가 그리스도라면 우리에게 말하라” 하였다. 그래서 예수님은 이렇게 말씀하셨다. “내가 말하여도 너희가 믿지 않을 것이며
68내가 물어도 너희가 대답하지 않을 것이다.
69그러나 이제부터는 22:69 원문에는 ‘인자가 하나님의 권능의 우 편에 앉아 있으리라’내가 전능하신 하나님의 오른편에 앉을 것이다.”
70“그렇다면 네가 하나님의 아들이냐?” 하고 그들이 묻자 예수님은 “그렇다” 하고 대답하셨다.
71그러자 그들은 “이 이상 무슨 증거가 더 필요하겠는가? 우리는 22:71 원문에는 ‘그가’이 사람이 직접 하는 말을 다 들었다” 하고 외쳤다.
