Ginpakaon ni Jesus ang Lima 5,000 ka mga Tawo
(Mat. 14:13-21; Mar. 6:30-44; Luc. 9:10-17)
1Pagkatapos sadto, nagtabok liwat si Jesus sa Dagat sang Galilea nga ginatawag man nga Dagat sang Tiberias. 2Madamo nga mga tawo ang nagsulunod sa iya, tungod kay nakita nila ang iya mga ginpanghimo nga mga milagro sa iya pagpang-ayo sang mga masakiton. 3Nagtaklad si Jesus kag ang iya mga sumulunod sa bukid kag didto nagpungko. 4(Malapit na lang sadto ang piesta sang mga Judio nga ginatawag Piesta sang Paglabay sang Anghel.) 5Pagtan-aw ni Jesus, nakita niya nga madamo nga mga tawo ang nagapalapit sa iya. Gani nagsiling siya kay Felipe, “Sa diin bala kita makabakal sang pagkaon6:5 pagkaon: sa literal, tinapay. Amo man sa bersikulo 7. Tan-awa ang footnote sa bersikulo 9. para makakaon ini nga mga tawo?” 6(Amo ini ang iya pamangkot tungod kay gusto niya nga tilawan si Felipe. Pero sa pagkamatuod, may plano na siya nga daan kon ano ang iya himuon.) 7Nagsiling si Felipe sa iya, “Sa kadamuon sang mga tawo nga ini, bisan gamay lang ang aton ihatag, ang walo ka bulan nga suweldo sang isa ka tawo kulang pa nga ibakal sang ila pagkaon.” 8Pero nagsiling ang utod ni Pedro nga si Andres nga isa man sa mga sumulunod ni Jesus, 9“May bata diri nga lalaki nga may lima ka tinapay6:9 tinapay: Ang tinapay sa ila nga kultura amo ang pinakapagkaon nila pareho sang kan-on sa aton nga kultura. kag duha ka isda. Pero ano ang pulos sini sa amo nga kadamuon sang mga tawo?” 10Nagsiling si Jesus, “Abi, papungkua ninyo ang mga tawo.” Kag ginpapungko nila sila, kay hilamunon man ato nga lugar. Ang mga lalaki lang mga 5,000 nga daan. 11Pagkatapos ginkuha ni Jesus ang tinapay kag nagpasalamat sa Dios, kag ginpanagtag niya ini sa mga tawo nga nagapungko didto. Amo man ang iya ginhimo sa isda, kag nabusog sila tanan. 12Pagkatapos nila kaon, nagsiling si Jesus sa iya mga sumulunod, “Tipuna ninyo ang mga nabilin agod wala gid sing may mausik.” 13Gani gintipon nila ang tanan nga nabilin. Kag halin sa lima ka tinapay nga ginpakaon sa mga tawo, nakapuno pa sila sang dose ka alat.
14Pagkakita sang mga tawo sadto nga milagro nga ginhimo ni Jesus, nagsiling sila, “Amo na gid ini matuod ang Propeta nga aton ginahulat nga magaabot diri sa kalibutan!” 15Nakahibalo na nga daan si Jesus nga may tuyo sila nga kuhaon siya kag piliton nga mangin hari nila. Gani naghalin siya didto kag nagtaklad balik sa bukid nga siya lang.
Naglakat si Jesus sa Ibabaw sang Tubig
(Mat. 14:22-33; Mar. 6:45-52)
16Sang sirom na, nagdulhog sa baybay ang iya mga sumulunod 17kag nagsakay sa sakayan. Gab-i na, pero wala pa makabalik si Jesus didto sa ila. Gani nag-umpisa na lang sila nga magtabok pabalik sa Capernaum. 18Samtang nagatabok sila, hinali lang nga nagbaskog ang hangin kag nagdalagko ang mga balod. 19Pagkaantad nila sing mga lima ukon anom ka kilometro, nakita nila si Jesus nga nagalakat sa ibabaw sang tubig pakadto sa ila sakayan, kag hinadlukan sila. 20Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Indi kamo magkahadlok, ako ini!” 21Gani ginpasakay nila siya. Pagkasakay ni Jesus, nakaabot sila dayon sa ila kaladtuan.
Ginpangita sang mga Tawo si Jesus
22-23Sang madason nga adlaw, ang mga tawo wala pa gid naghalin didto sa lugar nga ginpakaunan sa ila sang Ginoo sang tinapay nga iya ginpasalamatan sa Dios. Nahibaluan nila nga sang gab-i nga nagligad may isa lang ka sakayan, kag amo ato ang ginsakyan sang mga sumulunod ni Jesus. Nahibaluan man nila nga si Jesus wala nagsakay upod sa iya mga sumulunod. Karon, may nag-abot didto nga mga sakayan nga halin sa Tiberias. 24Gani pagkahibalo sang mga tawo nga wala na didto si Jesus kag ang iya mga sumulunod, nagsakay sila sa mga sakayan kag nagpa-Capernaum agod pangitaon si Jesus.
Ang Tinapay nga Nagahatag sang Kabuhi
25Pag-abot nila didto sa Capernaum nakita nila si Jesus. Nagsiling sila, “Manunudlo, san-o ka pa diri?” 26Nagsiling si Jesus sa ila, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga ginapangita ninyo ako indi tungod sa mga milagro nga inyo nakita, kundi tungod kay ginpakaon ko kamo sang tinapay kag nabusog kamo. 27Pero indi kamo magpangabudlay para sa pagkaon nga madunot man lang, kundi magpangabudlay kamo para sa pagkaon nga nagapadayon hasta san-o, nga nagahatag sang kabuhi nga wala sing katapusan. Ako nga Anak sang Tawo amo ang magahatag sa inyo sini nga pagkaon, kay ako ang ginhatagan sang Dios nga Amay sang awtoridad nga maghatag sini.” 28Gani nagpamangkot sila sa iya, “Ti ano ang dapat namon nga himuon agod masunod namon ang gusto nga ipahimo sang Dios?” 29Nagsabat si Jesus, “Ang gusto sang Dios nga inyo himuon amo ini: magtuo kamo sa akon nga iya ginpadala.” 30Nagsiling man sila, “Ti, ano nga milagro ang imo mapakita sa amon agod magtuo kami sa imo? 31Sadto anay ang aton mga katigulangan nagkaon sang manna6:31 manna: Tan-awa ang Lista sang mga Pulong sa likod. sang didto pa sila sa kamingawan. Kay nagasiling ang Kasulatan nga ginhatagan sila ni Moises sang tinapay nga halin sa langit.”6:31 Exo. 16:4; Neh. 9:15; Salmo 78:24. 32Nagsiling si Jesus sa ila, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga indi si Moises ang naghatag sang tinapay nga halin sa langit kundi ang akon Amay. Kag siya amo man ang nagahatag sa inyo sang matuod nga tinapay nga halin sa langit. 33Kay ang tinapay nga ginahatag sang Dios wala sing iban kundi siya nga naghalin sa langit kag nagahatag sang kabuhi sa mga tawo diri sa kalibutan.” 34Nagsiling dayon ang mga tawo, “Ti hatagi man kami permi sina nga tinapay nga imo ginasiling.” 35Nagsiling si Jesus, “Ako amo ang tinapay6:35 tinapay: ukon, pagkaon. nga nagahatag sang kabuhi. Ang nagapalapit sa akon kag nagatuo indi na gid paggutumon ukon pag-uhawon.
36“Pero pareho bala sang ginsiling ko anay sa inyo, indi gihapon kamo magtuo sa akon bisan nakita na ninyo ang mga milagro nga akon ginhimo.6:36 bisan nakita na ninyo ang mga milagro nga akon ginhimo: sa iban nga mga teksto, bisan nakita na ninyo ako. 37Ang tanan nga tawo nga ginahatag sang Amay sa akon magapalapit sa akon, kag ang mga nagapalapit sa akon indi ko gid pagsikwayon. 38Kay nagkadto ako diri halin sa langit indi agod tumanon ko ang akon kaugalingon nga kabubut-on, kundi agod tumanon ko ang kabubut-on sang Amay nga nagpadala sa akon. 39Kag ang kabubut-on sang nagpadala sa akon amo ini: nga indi ko pagpabay-an nga mawala ang bisan isa ka tawo nga iya gintugyan sa akon, kundi nga banhawon ko sila sa katapusan nga adlaw. 40Kay amo ini ang gusto sang akon Amay: nga ang tanan nga nagakilala kag nagatuo sa akon makaangkon sang kabuhi nga wala sing katapusan, kag banhawon ko sila sa katapusan nga adlaw.”
41Karon, nagkulumuron ang mga Judio kontra kay Jesus, kay nagsiling siya nga siya amo ang tinapay nga naghalin sa langit. 42Nagsiling sila, “Si Jesus man lang ina nga anak ni Jose. Ngaa nagasiling siya nga halin siya sa langit, kay kilala ta man gani ang iya amay kag iloy?” 43Ginsabat sila ni Jesus, “Indi kamo magsagi kumod dira. 44Wala sing tawo nga makapalapit sa akon kon indi pagtandugon ang iya tagipusuon sang Amay nga nagpadala sa akon. Kag ang mga tawo nga magpalapit sa akon banhawon ko sa katapusan nga adlaw. 45Nagsiling ang isa sa mga propeta, ‘Tudluan sila tanan sang Dios.’6:45 Isa. 54:13. Gani ang tanan nga nagapamati sa mga ginatudlo sang Amay magapalapit sa akon. 46Wala ini nagakahulugan nga may tawo na nga nakakita sa Amay. Ako nga naghalin sa Dios nga Amay amo gid lang ang nakakita sa iya.
47“Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga ang nagatuo sa akon may kabuhi na nga wala sing katapusan, 48tungod kay ako amo ang tinapay nga nagahatag sang kabuhi. 49Ang inyo mga katigulangan nagkaon sang manna sang didto pa sila sa kamingawan, pero nagkalamatay gihapon sila. 50Pero may ara sang tinapay nga naghalin sa langit, kag ang bisan sin-o nga magkaon sini indi na mapatay. 51Ako amo ang buhi nga tinapay nga naghalin sa langit. Ang bisan sin-o nga magkaon sa sini nga tinapay magakabuhi sa wala sing katapusan. Tungod kay ang tinapay nga akon ihatag sa iya wala sing iban kundi ang akon lawas. Ini nga lawas ihatag ko agod makabaton ang mga tawo diri sa kalibutan sang kabuhi nga wala sing katapusan.”
52Nagbinaisay ang mga Judio nga nagapamati kay Jesus. Nagsiling sila, “Paano bala ang paghatag sang tawo nga ini sa aton sang iya lawas agod kaunon ta?” 53Nagsiling si Jesus sa ila, “Sa pagkamatuod, ginasiling ko sa inyo nga kon indi kamo magkaon sang lawas sang Anak sang Tawo kag kon indi kamo mag-inom sang iya dugo, indi gid kamo makabaton sang kabuhi nga wala sing katapusan. 54Pero ang bisan sin-o nga nagakaon sang akon lawas kag nagainom sang akon dugo may kabuhi nga wala sing katapusan, kag banhawon ko siya sa katapusan nga adlaw. 55Kay ang akon lawas kag ang akon dugo amo ang matuod nga tinapay kag matuod nga ilimnon.6:55 matuod nga tinapay kag matuod nga ilimnon nga nagahatag sang kabuhi nga wala sing katapusan. 56Ang bisan sin-o nga nagakaon sang akon lawas kag nagainom sang akon dugo nagapabilin sa akon kag ako nagapabilin man sa iya. 57Ang Dios nga Amay nga nagpadala sa akon amo ang ginahalinan sang kabuhi, kag tungod sa iya nagakabuhi ako. Pareho man sini ang matabo sa mga nagakaon sa akon, magakabuhi man sila tungod sa akon. 58Ako ang tinapay nga naghalin sa langit. Indi ini pareho sa manna nga ginkaon sang inyo mga katigulangan, kay nagkalamatay gihapon sila. Ang nagakaon sang sini nga tinapay nga akon ginasiling sa inyo magakabuhi sa wala sing katapusan.” 59Ini nga mga butang ginahambal ni Jesus sang siya nagapanudlo didto sa simbahan sang mga Judio sa Capernaum.
Ang mga Pulong nga Nagahatag sang Kabuhi nga Wala sing Katapusan
60Madamo sa iya mga sumulunod ang nakabati sa iya gintudlo, kag nagsiling sila, “Tama kabudlay ining ginatudlo niya, sin-o bala ang makabaton sini?” 61Bisan wala sing may nagsugid kay Jesus, nahibaluan niya nga ang iya mga sumulunod mismo nagakulumuron tungod sang iya pagpanudlo nga ato. Gani nagsiling si Jesus sa ila, “Nasaklaw bala kamo sa akon ginahambal? 62Ti paano na lang kon ako nga Anak sang Tawo makita ninyo nga nagkayab pabalik sa akon ginhalinan? 63Ang Espiritu Santo amo ang nagahatag sang kabuhi. Ang tawo indi makahimo sini. Ang akon mga ginahambal sa inyo halin sa Espiritu Santo, kag nagahatag sang kabuhi. 64Pero may ara sa inyo nga wala nagatuo sa akon.” (Nagsiling siya sini tungod kay nahibaluan na niya nga daan kon sin-o atong mga indi magatuo kag kon sin-o ang magatraidor sa iya.) 65Kag nagsiling pa gid siya, “Amo ini ang kabangdanan kon ngaa nagsiling ako sa inyo nga wala sing may makapalapit sa akon kon indi siya pagtugutan sang Amay.”
66Halin sadto, madamo sa mga sumulunod ni Jesus ang nagbiya sa iya kag wala na magsagi upod. 67Gani nagsiling si Jesus sa iya dose ka apostoles, “Ti, mabiya man bala kamo sa akon?” 68Nagsabat si Simon Pedro sa iya, “Ginoo, sa kay sin-o pa bala kami makadto? Ikaw lang ang may mensahi nga makahatag sang kabuhi nga wala sing katapusan. 69Nagatuo kami sa imo tungod kay nahibaluan namon nga ikaw amo gid ang Balaan nga ginpadala sang Dios.” 70Nagsiling si Jesus sa ila, “Indi bala ginpili ko kamo nga dose? Pero ang isa sa inyo Yawa!”6:70 Yawa: buot silingon, gin-usar sang Yawa. 71Ang ginatumod ni Jesus amo si Judas nga anak ni Simon Iscariote.6:71 Simon Iscariote: Indi apelyido ni Simon ang “Iscariote.” Siguro ang buot silingon, Simon nga taga-Keriot. Kay bisan tuod si Judas isa sa dose ka apostoles, pero siya amo ang magatraidor kay Jesus.
Jesús alimenta a los cinco mil
6:1-13 – Mt 14:13-21; Mr 6:32-44; Lc 9:10-17
1Algún tiempo después, Jesús se fue a la otra orilla del mar de Galilea (o de Tiberíades). 2Y mucha gente lo seguía, porque veían las señales milagrosas que hacía en los enfermos. 3Entonces subió Jesús a una colina y se sentó con sus discípulos. 4Faltaba muy poco tiempo para la fiesta judía de la Pascua.
5Cuando Jesús alzó la vista y vio una gran multitud que venía hacia él, dijo a Felipe:
―¿Dónde vamos a comprar pan para que coma esta gente?
6Esto lo dijo solo para ponerlo a prueba, porque él ya sabía lo que iba a hacer.
7―Ni con el salario de ocho meses6:7 el salario de ocho meses. Lit. doscientos denarios. podríamos comprar suficiente pan para darle un pedazo a cada uno —respondió Felipe.
8Otro de sus discípulos, Andrés, que era hermano de Simón Pedro, le dijo:
9―Aquí hay un muchacho que tiene cinco panes de cebada y dos pescados, pero ¿qué es esto para tanta gente?
10―Haced que se sienten todos —ordenó Jesús.
En ese lugar había mucha hierba. Así que se sentaron, y los varones adultos eran como cinco mil. 11Jesús tomó entonces los panes, dio gracias y distribuyó a los que estaban sentados todo lo que quisieron. Lo mismo hizo con los pescados.
12Una vez quedaron satisfechos, dijo a sus discípulos:
―Recoged los pedazos que han sobrado, para que no se desperdicie nada.
13Así lo hicieron y, con los pedazos de los cinco panes de cebada que les sobraron a los que habían comido, llenaron doce canastas.
14Al ver la señal que Jesús había realizado, la gente comenzó a decir: «En verdad este es el profeta, el que ha de venir al mundo». 15Pero Jesús, dándose cuenta de que querían llevárselo a la fuerza y declararlo rey, se retiró de nuevo a la montaña él solo.
Jesús camina sobre el agua
6:16-21 – Mt 14:22-33; Mr 6:47-51
16Cuando ya anochecía, sus discípulos bajaron al lago 17y subieron a una barca, y comenzaron a cruzar el lago en dirección a Capernaún. Para entonces ya había oscurecido, y Jesús todavía no se había unido a ellos. 18Por causa del fuerte viento que soplaba, el lago estaba picado. 19Habrían remado unos cinco o seis kilómetros6:19 cinco o seis kilómetros. Lit. veinticinco o treinta estadios. cuando vieron que Jesús se acercaba a la barca, caminando sobre el agua, y se asustaron. 20Pero él les dijo: «No tengáis miedo, que soy yo». 21Así que se dispusieron a subirlo a bordo, y en seguida la barca llegó a la orilla adonde se dirigían.
22Al día siguiente, la multitud que se había quedado en el otro lado del lago se dio cuenta de que los discípulos se habían embarcado solos. Allí solo había una barca, y Jesús no había entrado en ella con sus discípulos. 23Sin embargo, algunas barcas de Tiberíades se aproximaron al lugar donde la gente había comido el pan después de haber dado gracias el Señor. 24En cuanto la multitud se dio cuenta de que ni Jesús ni sus discípulos estaban allí, subieron a las barcas y se fueron a Capernaún a buscar a Jesús.
Jesús, el pan de vida
25Cuando lo encontraron al otro lado del lago, le preguntaron:
―Rabí, ¿cuándo llegaste aquí?
26―Ciertamente os aseguro que me buscáis no porque habéis visto señales, sino porque comisteis pan hasta llenaros. 27Trabajad, pero no por la comida que es perecedera, sino por la que permanece para vida eterna, la cual os dará el Hijo del hombre. Sobre este ha puesto Dios el Padre su sello de aprobación.
28―¿Qué tenemos que hacer para realizar las obras que Dios exige? —le preguntaron.
29―Esta es la obra de Dios: que creáis en aquel a quien él envió —respondió Jesús.
30―¿Y qué señal harás para que la veamos y te creamos? ¿Qué puedes hacer? —insistieron ellos—. 31Nuestros antepasados comieron el maná en el desierto, como está escrito: “Pan del cielo les dio a comer”.6:31 Éx 16:4; Neh 9:15; Sal 78:24,25
32―Ciertamente os aseguro que no fue Moisés el que os dio el pan del cielo —afirmó Jesús—. El que da el verdadero pan del cielo es mi Padre. 33El pan de Dios es el que baja del cielo y da vida al mundo.
34―Señor —le pidieron—, danos siempre ese pan.
35―Yo soy el pan de vida —declaró Jesús—. El que a mí viene nunca pasará hambre, y el que en mí cree nunca más volverá a tener sed. 36Pero, como ya os dije, a pesar de que me habéis visto, no creéis. 37Todos los que el Padre me da vendrán a mí; y al que a mí viene, no lo rechazo. 38Porque he bajado del cielo no para hacer mi voluntad, sino la del que me envió. 39Y esta es la voluntad del que me envió: que no pierda nada de lo que él me ha dado, sino que lo resucite en el día final. 40Porque la voluntad de mi Padre es que todo el que reconozca al Hijo y crea en él tenga vida eterna, y yo lo resucitaré en el día final.
41Entonces los judíos comenzaron a murmurar contra él, porque dijo: «Yo soy el pan que bajó del cielo». 42Y se decían: «¿Acaso no es este Jesús, el hijo de José? ¿No conocemos a su padre y a su madre? ¿Cómo es que sale diciendo: “Yo bajé del cielo”?»
43―Dejad de murmurar —replicó Jesús—. 44Nadie puede venir a mí si no lo atrae el Padre que me envió, y yo lo resucitaré en el día final. 45En los profetas está escrito: “A todos los instruirá Dios”.6:45 Is 54:13 En efecto, todo el que escucha al Padre y aprende de él viene a mí. 46Al Padre nadie lo ha visto, excepto el que viene de Dios; solo él ha visto al Padre. 47Ciertamente os aseguro que el que cree tiene vida eterna. 48Yo soy el pan de vida. 49Vuestros antepasados comieron el maná en el desierto, y sin embargo murieron. 50Pero este es el pan que baja del cielo; el que come de él no muere. 51Yo soy el pan vivo que bajó del cielo. Si alguno come de este pan, vivirá para siempre. Este pan es mi carne, que daré para que el mundo viva.
52Los judíos comenzaron a disputar acaloradamente entre sí: «¿Cómo puede este darnos a comer su carne?»
53―Ciertamente os aseguro —afirmó Jesús— que, si no coméis la carne del Hijo del hombre ni bebéis su sangre, no tenéis realmente vida. 54El que come6:54 come. Lit. masca, o casca. mi carne y bebe mi sangre tiene vida eterna, y yo lo resucitaré en el día final. 55Porque mi carne es verdadera comida y mi sangre es verdadera bebida. 56El que come mi carne y bebe mi sangre permanece en mí y yo en él. 57Así como me envió el Padre viviente, y yo vivo por el Padre, también el que come de mí vivirá por mí. 58Este es el pan que bajó del cielo. Vuestros antepasados comieron maná y murieron, pero el que come de este pan vivirá para siempre.
59Todo esto lo dijo Jesús mientras enseñaba en la sinagoga de Capernaún.
Muchos discípulos abandonan a Jesús
60Al escucharlo, muchos de sus discípulos exclamaron: «Esta enseñanza es muy difícil; ¿quién puede aceptarla?»
61Jesús, muy consciente de que sus discípulos murmuraban por lo que había dicho, les reprochó:
―¿Esto os es causa de tropiezo? 62¿Y si vierais al Hijo del hombre subir adonde estaba antes? 63El Espíritu da vida; la carne no vale para nada. Las palabras que os he hablado son espíritu y son vida. 64Sin embargo, hay algunos de vosotros que no creen.
Es que Jesús conocía desde el principio quiénes eran los que no creían y quién era el que iba a traicionarlo. Así que añadió:
65―Por esto os dije que nadie puede venir a mí, a menos que se lo haya concedido el Padre.
66Desde entonces muchos de sus discípulos le volvieron la espalda y ya no andaban con él. Así que Jesús preguntó a los doce:
67―¿También vosotros queréis marcharos?
68―Señor —contestó Simón Pedro—, ¿a quién iremos? Tú tienes palabras de vida eterna. 69Y nosotros hemos creído, y sabemos que tú eres el Santo de Dios.6:69 el Santo de Dios. Var. el Cristo, el hijo del Dios viviente.
70―¿No os he escogido yo a vosotros doce? —repuso Jesús—. No obstante, uno de vosotros es un diablo.
71Se refería a Judas, hijo de Simón Iscariote, uno de los doce, que iba a traicionarlo.
