Ang mga Hulubaton ni Haring Lemuel
1Amo ini ang mga hulubaton ni Haring Lemuel nga taga-Masa,31:1 nga taga-Masa: ukon, Isa ini ka mensahi. nga gintudlo sa iya sang iya iloy:
2Anak ko, natawo ka bilang sabat sa akon mga pangamuyo. Nagasiling ako sa imo nga indi mo 3pag-usikan ang imo tiyempo kag kuwarta sa mga babayi, kay sila ang kabangdanan nga nalaglag ang mga hari. 4Lemuel, indi dapat mag-inom ang mga hari sang bino. Indi dapat maghandom ang mga manugdumala sang makahulubog nga mga ilimnon. 5Kay kon mahubog na gani sila, nagakalipat sila sa mga kasuguan, kag ginalapas nila ang kinamatarong sang mga imol. 6-7Pabay-i nga mag-inom ang mga tawo nga nadulaan na sang paglaom31:6-7 nadulaan na sang paglaom: ukon, tagumatayon. kag nagasakit ang ila buot, agod malimtan nila ang ila kaimulon kag mga kalisod.
8Depensahi ang kinamatarong sang mga tawo nga makaluluoy, nga indi makadepensa sang ila kaugalingon. 9Maghukom ka nga wala sing may pinilian, kag depensahi ang kinamatarong sang mga imol.
Ang Maayo nga Asawa
10Mabudlay pangitaon ang maayo nga asawa. Mas bilidhon pa siya sang sa malahalon nga mga bato.
11Nagasalig gid ang iya bana sa iya, kag wala na sing pangitaon pa ang iya bana sa iya.
12Samtang nagakabuhi siya, puro kaayuhan ang ginahimo niya sa iya bana kag indi kalainan.
13Maukod siya maghimo sang mga tela nga delana kag linen.
14Pareho siya sa barko sang mga negosyante; nagadala siya sang pagkaon bisan halin pa siya sa malayo nga lugar.
15Aga pa gid siya nagabugtaw agod magpreparar sang pagkaon para sa iya pamilya, kag agod hambalan ang iya mga suluguon nga babayi kon ano ang ila ulobrahon.
16Makahibalo siya magpili sang duta, kag ginabakal niya ini. Dayon ginapatamnan niya ini sang ubas halin sa kuwarta nga iya natipon.
17Mabakas siya, mapisan, kag mabaskog.
18Maayo siya magnegosyo, kag nagaobra siya hasta sa gab-i.
19Siya lang mismo ang nagahimo sang tela para himuon nga bayo.
20Maalwan siya sa mga imol kag mga bululigan.
21Kon tigtulugnaw, wala siya nagakabalaka kay may madamol siya nga mga panapton para sa iya pamilya.
22Siya lang mismo ang nagahimo sang inughapin sa ila mga katre. Kag ang iya mga bayo matahom kag malahalon.
23Kilala ang iya bana bilang isa sa mga opisyal sa ila lugar.
24Nagapanghimo siya sang mga bayo kag mga paha, kag ginabaligya niya ini sa mga negosyante.
25Malig-on siya kag ginatahod, kag wala siya mahadlok sa palaabuton.
26Nagahambal siya nga may kaalam, kag nagatudlo siya nga may kaayo.
27Mapisan siya, kag ginatatap gid niya sing maayo ang iya panimalay.
28Ginadayaw siya sang iya mga anak, kag amo man sang iya bana nga nagasiling, 29“Madamo ang maayo nga mga asawa, pero ikaw ang pinakamaayo sa ila tanan!”
30Ang pagkaingganyusa makadaya, kag ang katahom umalagi lang. Pero ang babayi nga nagatahod sa Ginoo amo ang dapat nga dayawon.
31Dapat balusan siya sa iya maayo nga mga binuhatan kag padunggan sa publiko.
The Sayings of King Lemuel
1These are the sayings of King Lemuel. His mother taught them to him. These sayings came from God.
2Listen, my son! Listen, my very own son!
Listen, you who are the answer to my prayers!
3Don’t waste your strength on women.
Don’t waste it on those who destroy kings.
4Lemuel, it isn’t good for kings to drink wine.
It isn’t good for rulers to long for beer.
5If they do, they might drink and forget what has been commanded.
They might take away the rights of all those who are treated badly.
6Let beer be for those who are dying.
Let wine be for those who are sad and troubled.
7Let them drink and forget how poor they are.
Let them forget their suffering.
8Speak up for those who can’t speak for themselves.
Speak up for the rights of all those who are poor.
9Speak up and judge fairly.
Speak up for the rights of those who are poor and needy.
The Excellent Woman
10Who can find an excellent woman?
She is worth far more than rubies.
11Her husband trusts her completely.
She gives him all the important things he needs.
12She brings him good, not harm,
all the days of her life.
13She chooses wool and flax.
She loves to work with her hands.
14She is like the ships of traders.
She brings her food from far away.
15She gets up while it is still night.
She provides food for her family.
She also gives some to her female servants.
16She considers a field and buys it.
She uses some of the money she earns to plant a vineyard.
17She gets ready to work hard.
Her arms are strong.
18She sees that her trading earns a lot of money.
Her lamp doesn’t go out at night.
19With one hand she holds the wool.
With the other she spins the thread.
20She opens her arms to those who are poor.
She reaches out her hands to those who are needy.
21When it snows, she’s not afraid for her family.
All of them are dressed in the finest clothes.
22She makes her own bed coverings.
She is dressed in fine linen and purple clothes.
23Her husband is respected at the city gate.
There he takes his seat among the elders of the land.
24She makes linen clothes and sells them.
She supplies belts to the traders.
25She puts on strength and honor as if they were her clothes.
She can laugh at the days that are coming.
26She speaks wisely.
She teaches faithfully.
27She watches over family matters.
She is busy all the time.
28Her children stand up and call her blessed.
Her husband also rises up, and he praises her.
29He says, “Many women do excellent things.
But you are better than all the others.”
30Charm can fool you. Beauty fades.
But a woman who has respect for the Lord should be praised.
31Give her honor for all that her hands have done.
Let everything she has done bring praise to her at the city gate.
