1Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga nagapangdaya sa pagkilo, pero ginakalipay niya ang mga wala nagapangdaya.
2Ang nagapabugal mahuy-an, pero ang nagapaubos mangin maalamon.
3Ang tawo nga matarong makahibalo kon ano ang iya himuon tungod nga husto ang iya nga pagkabuhi, pero ang maluibon nga tawo malaglag tungod nga indi husto ang iya nga pagkabuhi.
4Ang manggad indi makabulig kon silutan na sang Dios ang tawo sing kamatayon, pero ang matarong nga pagkabuhi makaluwas sa iya sa kamatayon.
5Ang matarong nga pagkabuhi sang tawo nga wala sing kasawayan makapahapos sang iya pagpangabuhi, pero ang malaot nga pagkabuhi sang malaot nga tawo amo ang makapalaglag sa iya.
6Ang matarong nga pagkabuhi sang tawo nga nagakabuhi sing husto makaluwas sa iya, pero ang malaot nga mga handom sang maluibon nga tawo makahalit sa iya mismo.
7Kon mapatay ang mga malaot, madula ang ila paglaom; ang ila mga ginahandom mangin wala sing pulos.
8Ginaluwas sang Dios sa kalisod ang mga matarong pero ang mga malaot iya wala.
9Ginahalitan sang mga indi diosnon ang ila isigkatawo paagi sa ila ginahambal.
Nagakaluwas ang mga matarong paagi sa ila kaalam.
10Nagahinugyaw sa kalipay ang mga pumuluyo sang isa ka siyudad kon nagauswag ang mga matarong kag amo man kon nagakalamatay ang mga malaot.
11Nagauswag ang siyudad paagi sa pagbendisyon sang mga matarong, pero nagakalaglag ini paagi sa pagpakalain sang mga malaot.
12Ang tawo nga wala sing pag-intiendi nagayaguta sa iya isigkatawo, pero ang tawo nga may pag-intiendi wala nagayaguta.
13Ang palakutsokutso nagapanugid sang sekreto, pero ang masaligan nga tawo makatago sang sekreto.
14Malaglag ang isa ka nasyon kon wala ini sing mga manuglaygay, pero kon may madamo ini nga mga manuglaygay, may kalig-on ini.
15Delikado kon magpromisa ka nga magbayad sang utang sang iban. Gani kon indi mo gusto magkaproblema indi ina paghimua.
16Ang mabuot nga babayi nagaani sang pagpadungog, pero ang mapintas nga tawo hasta lang sa pag-angkon sang manggad.
17Kon maayo ka sa iban, makapaayo ini sa imo, pero kon mapintas ka, makahalit ini sa imo.
18Ang malaot nga tawo indi makabaton sang matuod nga balos, pero ang nagahimo sang matarong makabaton sang matuod nga balos.
19Ang tawo nga nagahimo sang matarong padayon nga magakabuhi, pero ang nagahimo sang malaot mapatay.
20Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga tawo nga tiko ang ila panghunahuna, pero ginakalipay niya ang mga tawo nga ang ila pagkabuhi wala sing kasawayan.
21Sigurado gid nga pagasilutan ang mga malaot, pero ang mga matarong iya indi.
22Ang katahom sang babayi nga indi maalamon pareho lang sang bulawan nga singsing sa sungad sang baboy.
23Ang mga ginahandom sang mga matarong makapaayo, pero ang mga ginahandom sang mga malaot makapaakig.
24May mga tawo nga mahinatagon pero nagadugang pa gid ang ila manggad; may ara man nga mga dalok pero nagaimol pa gani.
25Ang mahinatagon nga tawo magauswag. Ang tawo nga nagabulig sa iban pagabuligan man.
26Ginapakamalaot sang mga tawo ang nagatago sang iya baligya agod ibaligya ini kon magtaas na ang presyo, pero ginadayaw sang mga tawo ang wala nagatago.
27Ang tawo nga nagahandom sang maayo pakitaan sang kaayo, pero ang tawo nga nagapangita sing gamo makita niya ini.
28Mapaslawan ang tawo nga nagasalig sa manggad, pero ang matarong magauswag pareho sa nagalambo nga tanom.
29Ang mga buang-buang nga nagadala sang gamo sa ila panimalay wala gid sing may mapanubli sa ulihi. Mangin ulipon lang sila sang mga maalamon.
30Ang mga binuhatan sang matarong nga tawo makabulig sa iban nga mag-ayo kag maglawig ang ila kabuhi.11:30 makabulig… kabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag sang kabuhi. Kag madala niya ang mga tawo sa iya kaalam.11:30 Kag… kaalam: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini.
31Kon ang mga matarong sa kalibutan nagabaton sang balos sa ila mga ginahimo, labi na gid nga balusan ang mga malaot kag mga makasasala.
1Kinasusuklaman ng Panginoon ang nandaraya sa timbangan, ngunit ang nagtitimbang ng tama ay kanyang kinalulugdan.
2Ang taong mayabang ay madaling mapahiya, ngunit may karunungan ang taong mapagpakumbaba.
3Ang pamumuhay nang may katapatan ang gagabay sa taong matuwid, ngunit ang taong mandaraya ay mapapahamak dahil hindi tama ang kanyang pamumuhay.
4Ang kayamanan ay hindi makakatulong sa araw ng paghuhukom, ngunit ang matuwid na pamumuhay ay magliligtas sa iyo sa kamatayan.
5Ang matuwid at walang kapintasang pamumuhay ay makapagpapagaan ng buhay, ngunit ang masamang pamumuhay ay maghahatid ng kapahamakan.
6Ang pamumuhay ng taong matuwid ang magliligtas sa kanya, ngunit ang hangad ng taong mandaraya ang magpapahamak sa kanya.
7Kapag namatay ang taong masama, pag-asa niyaʼy mawawala, at ang kanyang mga inaasahan ay mawawalan ng kabuluhan.
8Inililigtas ng Dios sa kahirapan ang matuwid, ngunit ang masama ay kanyang pinapabayaan.
9Sinisira ng hindi makadios ang kapwa niya sa pamamagitan ng kanyang mga salita. Ang taong matuwid ay maililigtas ng kanyang kaalaman.
10Kapag ang matuwid ay pinagpapala, mga taoʼy sumisigaw sa tuwa. At kapag ang masama ay napapahamak ganoon din ang kanilang ginagawa.
11Umuunlad ang isang bayan sa pagpapala ng mga mamamayang matuwid, subalit nawawasak ito sa pamamagitan ng salita ng masama.
12Ang taong walang pang-unawa ay kinukutya ang kapwa, ngunit ang taong may pang-unawa ay hindi nangungutya.
13Ang mga taong madaldal ay nagsisiwalat ng sikreto ng iba, ngunit ang taong mapagkakatiwalaan ay nakakapagtago ng sikreto ng iba.
14Babagsak ang bansa kung ang namumuno nito ay walang gumagabay, ngunit kung maraming tagapayo tiyak ang tagumpay.
15Delikado ang mangakong managot sa utang ng iba, kaya iwasan itong gawin upang hindi ka magkaproblema.
16Ang babaeng maganda ang ugali ay nag-aani ng karangalan, ngunit ang taong marahas ay magaling lang sa pag-angkin ng kayamanan. Ang taong tamad ay maghihirap,11:16 Ang taong tamad ay maghihirap: Wala ito sa Hebreo, pero makikita sa Septuagint. ngunit ang taong masipag ay yayaman.
17Kung mabait ka para iyon sa iyong kabutihan, ngunit kung malupit ka para iyon sa iyong kapahamakan.
18Ang masamang tao ay hindi tatanggap ng tunay na gantimpala, ngunit ang gumagawa ng matuwid ay tatanggap ng tunay na gantimpala.
19Ang taong gumagawa ng matuwid ay patuloy na mabubuhay, ngunit ang taong gumagawa ng masama ay mamamatay.
20Kasuklam-suklam sa Panginoon ang pag-iisip ng masama, ngunit ang buhay na matuwid ay kalugod-lugod sa kanya.
21Ang taong masama, tiyak na parurusahan, ngunit ang matuwid ay makakaligtas.
22Ang magandang babaeng hindi marunong magpasya ay parang isang gintong singsing sa nguso ng baboy.
23Ang ninanais ng matuwid ay pawang kabutihan, ngunit ang ninanais ng masama ay nagdudulot ng kaguluhan.
24Ang mga taong mapagbigay ay lalong yumayaman, ngunit ang mga taong sakim ay hahantong sa kahirapan.
25Ang taong mapagbigay ay magtatagumpay sa buhay; ang taong tumutulong ay tiyak na tutulungan.
26Isinusumpa ang taong nagtatago ng paninda para maitinda ito kapag mataas na ang presyo, ngunit pinupuri ang taong hindi nagtatago ng paninda.
27Ang taong naghahanap ng kabutihan ay makakatagpo nito, ngunit ang taong naghahanap ng gulo ay makakatagpo rin ng gulo.
28Mabibigo ang taong nagtitiwala sa kanyang kayamanan, ngunit ang taong matuwid ay lalago na parang sariwang halaman.
29Ang mga hangal na nagdadala ng gulo sa sariling tahanan ay walang mamanahin sa huli. Magiging alipin lang sila ng mga taong may karunungan.
30Ang ginagawa ng mga taong matuwid ay makakatulong sa iba upang mapabuti at mapahaba ang kanilang buhay.11:30 makakatulong … buhay: sa literal, punongkahoy na nagbibigay ng buhay. At madadala niya ang mga tao sa pamamagitan ng kanyang karunungan.
31Ang mga ginagawa ng mga taong matuwid dito sa mundo ay ginagantihan ng kabutihan, gayon din sa makasalanan at hindi kumikilala sa Dios, ganti sa kanila ay kaparusahan.
