Hulubaton 1 – HLGN & BDS

Ang Pulong Sang Dios

Hulubaton 1:1-33

Ang Kapuslanan sang mga Hulubaton

1Amo ini ang mga hulubaton ni Solomon, nga anak ni David kag hari sang Israel.

2Paagi sa sini nga mga hulubaton, matun-an mo ang parte sa kaalam1:2 kaalam: Ang ini nga klase sang kaalam, nga ginasiling permi diri sa Hulubaton, amo ang kaalam sa maayo kag husto nga pagginawi. kag pagtadlong sa imo pamatasan, kag maintiendihan mo ang mga pulong nga nagahatag sang kaalam. 3Makapatadlong ini sa imo pamatasan agod mangin maalamon ka, nga nagakabuhi sing husto, matarong, kag nagakabagay. 4Makahatag ini sang kaalam sa mga wala sing alam, kag makahatag ini sang ihibalo sa mga pamatan-on kon paano magdesisyon sing husto. 5Paagi sa pagpamati sini, madugangan pa gid ang kaalam sang mga maalamon kag matuytuyan ang mga may tinun-an, 6agod maintiendihan nila ang kahulugan sang mga hulubaton, mga paanggid, kag mga paktakon1:6 paktakon: sa iban nga Bisaya, papakot. Sa English, riddle. sang mga maalamon.

7Kon ang isa ka tawo gusto nga magmaalamon dapat magtahod siya sa Ginoo. Ang tawo nga buang-buang1:7 buang-buang: Ang ini nga pulong nga makita permi diri sa Hulubaton nagakahulugan sang tawo nga wala sing pagkilala sa Dios kag sa iya mga sugo. indi gusto sang kaalam kag indi niya gusto nga matadlong ang iya pamatasan.

Laygay sa Paglikaw sa Malaot nga mga Tawo

8Anak,1:8 Anak: Amo ini ang tawag sang manunudlo sa iya nga ginatudluan. pamatii ang mga pagtadlong sang imo ginikanan sa imo pamatasan, 9kay makapaayo ina sa imo pamatasan pareho sa korokorona nga mga bulak ukon kulintas nga makapaayo sa imo hitsura kag makahatag sa imo sang kadungganan.

10Anak, indi ka magpadala-dala sa mga pagsulay sang makasasala nga mga tawo 11ukon mag-upod sa ila kon magsiling sila nga, “Dali, upod ka sa amon; mamangga kita sang mga inosente nga tawo kag patyon naton sila. 12Buhi sila subong kag maayo ang lawas pero tudason ta sila; mangin pareho sila sa mga nagkaladto na sa lugar sang mga patay. 13Makakuha kita sa ila sang malahalon nga mga pagkabutang, kag pun-on ta ang aton mga balay sang aton mga inagaw. 14Sige na, upod sa amon, kay partidahon ta dayon ang aton mga inagaw.”

15Anak, indi ka gid mag-upod sa ila; maglikaw ka sa ila. 16Kay maabtik sila magpakasala kag magpatay sang tawo. 17Wala sing pulos ang pagbutang sang siod kon ang pispis nga imo dalakpon nagatan-aw. 18Nakahibalo ang pispis nga masiod siya, pero ining malaot nga mga tawo wala nakahibalo nga sila mismo ang mabiktima sa ila nga pagpamangga sa iban. Nagahulat sila sa pagpatay pero sila mismo ang mapatay. 19Amo ina ang dangatan sang mga tawo nga nagaangkon sang pagkabutang sa malain nga paagi. Mapatay sila sa sina nga buluhaton.

Resulta sang Pagsikway sang Kaalam

20-21Ang kaalam pareho sa tawo nga nagawali sing mabaskog sa mga karsada, mga plasa, mga merkado, kag sa mga puwertahan sang mga siyudad. Nagasiling siya,

22“Kamo nga mga wala sing alam, hasta san-o pa bala kamo nga magpabilin nga pareho sina?

Kamo nga mga nagapangyaguta, hasta san-o pa bala nga indi kamo nga magkalipay sa pagpangyaguta?

Kamo nga mga buang-buang, hasta san-o pa bala kamo nga indi magkagusto sa kaalam?

23Magpamati kamo sa akon pagsabdong sa inyo.

Karon, isugid ko sa inyo ang akon ginahunahuna;1:23 isugid ko sa inyo ang akon ginahunahuna: sa literal, ibubo ko sa inyo ang akon Espiritu.

ipahibalo ko sa inyo ang akon inughambal kontra sa inyo:

24Tungod nga wala kamo magsapak sang pagtawag ko sa inyo nga magpalapit kamo sa akon,

25kag tungod nga ginbaliwala ninyo ang tanan ko nga mga laygay kag pagsabdong sa inyo,

26-27kadlawan ko kamo kon mag-abot sa inyo ang kalaglagan nga daw sa buhawi;

yagutaon ko kamo kon mag-abot sa inyo ang kalisod kag ang makahaladlok nga mga hitabo nga daw sa bagyo.

28Dayon magapanawag kamo sa akon, pero indi ko kamo pagsabton.

Pangitaon ninyo ako, pero indi ninyo ako makita.

29Kay indi kamo gusto tudluan kag wala ninyo ginpili ang pagtahod sa Ginoo.

30Ginabaliwala ninyo ang akon mga laygay kag ginapakalain ninyo ang akon pagsabdong sa inyo.

31Gani pagaanihon ninyo ang bunga sang inyo mga ginahimo kag ginaplano nga malain.

32Kay ang pagkamalinapason sang mga wala sing alam magapatay sa ila,

kag ang pagpatawhay-tawhay sang mga buang-buang magalaglag sa ila.

33Pero ang nagapamati sa akon magakabuhi nga luwas sa katalagman.

Indi siya maano kag wala siya sing kahadlukan.”

La Bible du Semeur

Proverbes 1:1-33

Introduction

1Proverbes de Salomon1.1 Pour les noms proverbes et Salomon, voir l’introduction., fils de David, roi d’Israël. 2Ils ont pour but d’enseigner aux hommes la sagesse et de les éduquer, pour qu’ils comprennent les paroles prononcées avec intelligence, 3et qu’ils reçoivent une éducation réfléchie en vue d’être justes, de vivre selon le droit et dans la droiture. 4Ces proverbes donneront aux gens sans expérience1.4 gens sans expérience: expression qui traduit un mot hébreu rendu aussi, dans les Proverbes, par stupides. le bon sens et aux jeunes de la connaissance et du jugement. 5Que le sage écoute et il enrichira son savoir, et l’homme avisé acquerra l’art de bien se conduire. 6Ces proverbes sont destinés à faire comprendre les maximes et les paraboles et à pénétrer les propos des sages et leurs paroles énigmatiques.

La clé de la sagesse

7C’est par la crainte de l’Eternel que commence la connaissance1.7 Voir 9.10 ; 15.33 ; 31.30 ; Jb 28.28 ; Ps 111.10.,

mépriser la sagesse et l’éducation, c’est être un insensé.

La vie selon la Sagesse

Se garder de mauvaises fréquentations

8Mon fils, sois attentif à l’éducation que tu reçois de ton père

et ne néglige pas l’instruction de ta mère,

9car elles seront comme une belle couronne sur ta tête

et comme des colliers à ton cou.

10Mon fils, si des gens malfaisants veulent t’entraîner,

ne leur cède pas.

11S’ils te disent : « Viens avec nous,

dressons une embuscade pour tuer quelqu’un,

tendons, sans raison, un piège à l’innocent :

12nous l’engloutirons tout vif comme le séjour des morts,

il disparaîtra tout entier comme ceux qui descendent dans la tombe.

13Nous ferons main basse sur un tas de biens précieux,

nous remplirons nos maisons de butin.

14Tu en auras ta part avec nous,

nous ferons tous bourse commune »,

15mon fils, ne te mets pas en route avec ces gens-là,

évite d’emprunter les mêmes chemins qu’eux,

16car ils se précipitent vers le mal,

ils ont hâte de répandre le sang.

17Mais il est vain de vouloir tendre un filet

pendant que tous les oiseaux t’observent1.17 L’oiseau aperçoit le filet et s’envole. Le jeune homme averti fait comme lui et évite les pièges qui se retournent en fin de compte contre ceux qui les tendent (v. 18)..

18En vérité, c’est au péril de leur propre vie que ces gens-là dressent des embûches,

c’est à eux-mêmes qu’ils tendent des pièges.

19C’est à cela qu’aboutiront tous ceux qui cherchent à s’enrichir par des voies malhonnêtes :

un gain mal acquis fait périr celui qui le détient.

Les appels de la sagesse

20La Sagesse crie bien haut dans les rues,

sa voix résonne sur les places publiques.

21Dominant le tumulte, elle appelle.

Près des portes de la ville1.21 Les juges siégeaient aux portes de la ville (31.23 ; Rt 4.11 ; Jb 29.7), les marchés se tenaient sur les places attenantes (2 R 7.1)., elle fait entendre ses paroles, disant :

22Gens sans expérience, jusques à quand vous complairez-vous dans votre inexpérience ?

Et vous, moqueurs, jusqu’à quand prendrez-vous plaisir à vous moquer ?

Et vous, insensés, jusqu’à quand détesterez-vous la connaissance ?

23Ecoutez mes avertissements,

voici : je répandrai sur vous mon Esprit

et je vous ferai connaître mes paroles.

24J’ai appelé et vous m’avez résisté,

j’ai tendu la main et personne n’y a prêté attention.

25Vous avez rejeté tous mes conseils

et vous n’avez pas voulu de mes avertissements.

26C’est pourquoi, lorsque le malheur fondra sur vous, je rirai,

quand la terreur vous saisira, je me moquerai.

27Quand l’épouvante, comme une tempête, viendra sur vous,

que le malheur fondra sur vous comme un ouragan,

et que la détresse et l’angoisse vous assailliront,

28alors ils m’appelleront, mais je ne répondrai pas.

Ils me chercheront, mais ne me trouveront pas1.28 Voir Jr 11.11 ; Mi 3.4..

29Puisqu’ils ont détesté la connaissance

et qu’ils n’ont pas choisi de craindre l’Eternel,

30qu’ils n’ont pas voulu de mes conseils

et qu’ils ont dédaigné tous mes avertissements,

31eh bien, ils récolteront les fruits de leur conduite

et ils se repaîtront jusqu’à ce qu’ils en aient plus qu’assez de leurs propres projets.

32Car la présomption des gens inexpérimentés causera leur mort,

et l’assurance des insensés les perdra.

33Mais celui qui m’écoute habitera en sécurité,

il vivra tranquille, sans avoir à redouter le malheur.