Daniel 4 – HLGN & BDS

Ang Pulong Sang Dios

Daniel 4:1-37

Ang Ikaduha nga Damgo ni Nebucadnezar

1Naghimo si Haring Nebucadnezar sang isa ka pahayag para sa tanan nga tawo sa nagkalain-lain nga nasyon, lahi, kag lingguahe sa kalibutan. Amo ini ang nakasulat:

“Kabay pa nga magmaayo gid ang inyo kahimtangan.

2“Gusto ko nga sugiran kamo sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang nga ginhimo sa akon sang Labing Mataas nga Dios.

3Daw ano ka makatilingala kag gamhanan ang mga milagro nga ginpakita sang Dios!

Ang iya paghari wala sing katapusan.

4“Kon parte sa akon kahimtangan diri sa palasyo, maayo kag mauswagon ang akon kabuhi. 5Pero may damgo ako nga nakapahadlok sa akon. Ang mga palanan-awon nga nakita ko samtang nagakatulog ako makahaladlok gid. 6Gani nagmando ako nga dal-on sa akon ang tanan nga maalamon sa Babilonia agod masaysay nila sa akon ang kahulugan sang akon damgo. 7Pag-abot sang mga madyikero, babaylan, manugpakot,4:7 manugpakot: sa literal, Kaldeanhon. kag manughimalad, ginsugiran ko sila sang akon damgo, pero indi sila makasaysay sa akon sang kahulugan sini.

8“Sang ulihi, nagkadto si Daniel sa akon. (Gin-ngalanan siya Belteshazar nga amo ang ngalan sang akon dios. Kag ara sa iya ang espiritu sang balaan nga mga dios.4:8 mga dios: ukon, dios; posible man nga, Dios.) Ginsugiran ko siya sang akon damgo. 9Siling ko, ‘Belteshazar, pangulo sang mga madyikero, nakahibalo ako nga ang espiritu sang mga dios ara sa imo, kag madali mo mahibaluan ang mga tinago nga kamatuoran. Abi isaysay sa akon kon ano ang kahulugan sang mga palanan-awon nga nakita ko sa akon damgo. 10Amo ini ang akon mga palanan-awon samtang nagakatulog ako: Nakita ko ang isa ka mataas gid nga kahoy sa tunga sang kalibutan. 11Nagdako kag nagtaas pa gid ini hasta nakalambot sa langit kag makita bisan sa pinakamalayo nga parte sang kalibutan. 12Matahom ang iya mga dahon kag madamo ang iya mga bunga nga sarang makapakaon sa tanan. Nagpahandong ang mga sapat sa iya kag nagpugad ang mga pispis sa iya mga sanga. Didto nagkuha ang tanan nga tinuga sang ila pagkaon.’

13“Kag nakita ko man ang isa ka anghel4:13 anghel: sa literal, balaan nga manugbantay. nga nagpanaog halin sa langit. 14Nagsinggit siya, ‘Tapsa ninyo ang kahoy kag pang-utda ang iya mga sanga. Panguhaa ang iya mga dahon kag ipanghaboy ang iya mga bunga. Tabuga man ninyo ang mga sapat nga nagapahandong dira kag ang mga pispis nga nagapugad sa iya mga sanga. 15Pero pabay-i lang ninyo ang iya tuod dira sa latagon nga nahigtan sang salsalon kag saway.’

Ang tawo nga ginarepresentar sang sadto nga kahoy mabasa permi sang tun-og kag magakaon sang hilamon upod sang mga sapat. 16Sa sulod sang pito ka tuig madulaan siya sang panghunahuna sang tawo, kag ang iya panghunahuna mangin iya sang sapat. 17Amo ini ang sentensya nga ginbantala sang mga anghel, agod mahibaluan sang tanan nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo. Kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya, bisan pa sa pinakakubos sa tanan nga tawo.

18“Amo ato ang akon damgo. Gani ako, si Haring Nebucadnezar, nagsiling kay Belteshazar, ‘Sugiri ako sang kahulugan sini kay wala gid sing bisan isa sa mga maalamon sang akon ginharian nga makasugid sa akon sang kahulugan sini. Pero makasugid ka kay ang espiritu sang balaan nga mga dios4:18 mga dios: ukon, dios; posible man nga, Dios. ara sa imo.’ ”

Ginsaysay ni Daniel ang Kahulugan sang Damgo

19Natublag kag nahadlok gid si Daniel (nga ginatawag man nga Belteshazar) pagkabati niya sang ginsiling sang hari. Gani nagsiling ang hari sa iya, “Belteshazar, indi ka magkatublag sa akon damgo kag sa kahulugan sini.” Nagsabat si Belteshazar, “Mahal nga Hari, kuntani ang imo damgo kag ang iya kahulugan matabo sa imo mga kaaway kag indi sa imo. 20Ang kahoy nga nakita mo nga nagdako kag nagtaas hasta nakalambot sa langit kag makita sa bisan diin nga bahin sang kalibutan, 21nga matahom ang iya mga dahon kag madamo ang iya mga bunga nga sarang makapakaon sa tanan, kag sa diin nagpahandong ang mga sapat kag nagpugad ang mga pispis sa iya mga sanga, 22amo ikaw, Mahal nga Hari. Kay nangin gamhanan ka hasta nga ang imo pagkagamhanan nakalambot sa langit,4:22 ang imo pagkagamhanan nakalambot sa langit: siguro ang buot silingon, gusto ni Nebucadnezar nga labawan ang Dios. kag ang imo paghari nakalambot sa bisan diin nga bahin sang kalibutan.”

23Nagsiling pa gid si Daniel, “Nakita mo man, Mahal nga Hari, ang isa ka anghel nga nagpanaog halin sa langit nga nagasinggit, ‘Tapsa ninyo ang kahoy pero pabay-i lang ninyo ang iya tuod dira sa latagon nga nahigtan sang salsalon kag saway. Pabay-i lang ninyo nga mabasa siya sang tun-og kag magakaon upod sang talunon nga mga sapat sa sulod sang pito ka tuig.’

24“Mahal nga Hari, amo ini ang buot silingon sadto nga palanan-awon nga ginbuot sang Labing Mataas nga Dios nga matabo sa imo: 25Pagatabugon ka palayo sa mga tawo kag magapuyo ka upod sa talunon nga mga sapat. Magahalab ka sang hilamon pareho sang baka kag mabasa ka permi sang tun-og. Pagkatapos sang pito ka tuig, kilalahon mo nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya. 26Parte naman sadtong ginsiling sang anghel nga pabay-an lang ang tuod, ang buot silingon sadto nga ibalik sa imo ang imo ginharian kon kilalahon mo nga ang Dios amo gid ang nagahari sa tanan. 27Gani, Mahal nga Hari, kabay pa nga batunon mo ining akon laygay sa imo: Mag-untat ka sa pagpakasala kag maghimo sang matarong, kag magmaluluy-on ka sa mga imol. Kon himuon mo ina basi pa lang nga magmauswagon gihapon ikaw.”

28Ini tanan natabo matuod sa kabuhi ni Haring Nebucadnezar. 29Kay pagkaligad sang isa ka tuig halin sang pagsaysay ni Daniel sang kahulugan sang damgo, amo ini ang natabo:

Samtang nagadayan-dayan si Haring Nebucadnezar sa atop sang iya palasyo sa Babilonia 30nagsiling siya, “Daw ano ka gamhanan sang Babilonia nga akon ginhimo nga harianon nga puluy-an paagi sa akon kusog kag para sa akon kadungganan.”

31Wala pa gani siya makatapos hambal, may tingog halin sa langit nga nagsiling, “Haring Nebucadnezar, pamatii ini: Ginabawi na sa imo ang awtoridad bilang hari. 32Pagatabugon ka palayo sa mga tawo kag magapuyo ka upod sa talunon nga mga sapat. Magahalab ka sang hilamon pareho sang baka. Pagkatapos sang pito ka tuig, kilalahon mo nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya.”

33Sa gilayon natabo ini kay Nebucadnezar. Gintabog siya palayo sa mga tawo kag naghalab sang hilamon pareho sang baka. Nabasa permi ang iya lawas sang tun-og, kag naglaba ang iya balahibo pareho sang balahibo sang agila kag ang iya kuko pareho sang kuko sang pispis.

34“Pagkatapos sang pito ka tuig, ako, si Nebucadnezar, nagdangop sa Dios,4:34 nagdangop sa Dios: sa literal, nagtangla sa langit. kag nagbalik ang akon maayo nga panghunahuna. Gani gindayaw ko kag ginpadunggan ang Labing Mataas nga Dios nga buhi sa wala sing katapusan. Nagsiling ako,

‘Ang iya paghari wala sing katapusan.

35Baliwala ang mga tawo sa kalibutan kon ikomparar sa iya.

Ginahimo niya ang iya gusto sa mga anghel sa langit kag sa mga tawo sa duta.

Wala sing may makapugong ukon makapamalabag sa iya.’

36“Sang magbalik na ang akon maayo nga panghunahuna ginbalik man sa akon ang akon dungog kag kadayawan bilang hari. Ginbaton ako liwat sang akon mga opisyal kag mga manuglaygay, kag nangin mas gamhanan pa ako sang sa una. 37Gani karon ginadayaw ko kag ginapadunggan ang Hari sang langit, tungod kay husto kag matarong ang tanan niya nga ginahimo kag ginapaubos niya ang bisan sin-o nga nagapabugal.”

La Bible du Semeur

Daniel 4:1-34

1Moi, Nabuchodonosor, je vivais tranquille dans ma maison et je jouissais de la prospérité dans mon palais. 2J’ai alors fait un rêve qui m’a rempli d’effroi ; les pensées qui m’ont hanté sur mon lit et les visions de mon esprit m’ont épouvanté. 3J’ai donc ordonné de convoquer auprès de moi tous les sages de Babylone, pour qu’ils me fassent connaître l’interprétation de mon rêve. 4Les mages, les magiciens, les astrologues et les devins se sont présentés. Je leur ai exposé le rêve, mais ils n’ont pas pu m’en faire connaître l’interprétation.

5A la fin, s’est présenté devant moi Daniel, nommé aussi Beltshatsar, d’après le nom de mon dieu4.5 Voir 1.7 et note.. L’esprit des dieux saints réside en lui. Je lui ai raconté mon rêve et je lui ai dit : 6Beltshatsar, chef des mages, je sais que l’esprit des dieux saints réside en toi, et qu’aucun mystère n’est trop difficile pour toi, écoute donc les visions que j’ai eues dans mon rêve et donne-m’en l’interprétation. 7Voici quelles étaient les visions de mon esprit pendant que j’étais couché sur mon lit : je regardais et voici ce que j’ai vu :

Au milieu de la terre ╵se dressait un grand arbre, ╵dont la hauteur était immense.

8L’arbre grandit ╵et devint vigoureux.

Son sommet atteignait le ciel ;

et l’on pouvait le voir ╵depuis les confins de la terre.

9Son feuillage était magnifique

et ses fruits abondants.

Il portait de la nourriture ╵pour tout être vivant.

Les animaux sauvages ╵venaient s’abriter à son ombre

et les oiseaux ╵se nichaient dans ses branches.

Tous les êtres vivants ╵se nourrissaient de ses produits.

10Pendant que, sur mon lit, je contemplais les visions de mon esprit, je vis apparaître un de ceux qui veillent4.10 Dans la Bible, le terme « veillants » pour désigner les anges se trouve seulement dans Daniel, mais il est fréquent dans les livres apocryphes., un saint qui descendait du ciel. 11Il cria d’une voix forte :

« Abattez l’arbre ! ╵Coupez ses branches !

Arrachez son feuillage ╵et dispersez ses fruits,

et que les animaux ╵s’enfuient de dessous lui,

que les oiseaux ╵quittent ses branches !

12Laissez cependant dans la terre ╵la souche et ses racines,

liées de chaînes de fer et de bronze

au milieu de l’herbe des champs.

Qu’il soit trempé ╵de la rosée du ciel,

qu’il se nourrisse d’herbe ╵avec les animaux.

13Cet homme perdra la raison

et se prendra pour une bête

jusqu’à ce qu’aient passé sept temps4.13 Ce terme, qui peut avoir le sens de « temps » (2.8), de « moment » (3.5) ou de « saison », désigne ici très certainement une année (voir 7.25). De même dans les v. 20, 22, 29..

14Cette sentence ╵est un décret de ceux qui veillent ;

cette résolution ╵est un ordre des saints,

afin que tous les vivants sachent ╵que le Très-Haut domine ╵sur toute royauté humaine,

qu’il accorde la royauté ╵à qui il veut,

et qu’il établit roi ╵le plus insignifiant des hommes. »

15Tel est le rêve que j’ai eu, moi le roi Nabuchodonosor. Quant à toi, Beltshatsar, donne-m’en l’interprétation puisque tous les sages de mon royaume s’en sont montrés incapables ; mais toi, tu le peux, car l’esprit des dieux saints réside en toi.

Daniel interprète le rêve

16Alors Daniel, nommé aussi Beltshatsar, demeura un moment interloqué : ses pensées l’effrayaient. Le roi reprit et dit : Beltshatsar, que le songe et son explication ne t’effraient pas !

– Mon Seigneur, répondit Beltshatsar, je souhaiterais que ce songe s’applique à tes ennemis, et sa signification à tes adversaires !

17Tu as vu un arbre grandir et devenir vigoureux, sa cime touchait le ciel et on le voyait de toute la terre. 18Cet arbre au feuillage magnifique et aux fruits abondants portait de la nourriture pour tous les êtres vivants. Les animaux sauvages venaient s’abriter sous lui et les oiseaux nichaient dans ses branches. 19Cet arbre, ô roi, c’est toi ! Car tu es devenu grand et puissant. Ta grandeur s’est accrue, elle atteint jusqu’au ciel et ta domination s’étend jusqu’aux confins de la terre. 20Le roi a vu ensuite l’un de ceux qui veillent, un saint, descendre du ciel et crier : « Abattez l’arbre et détruisez-le ! Laissez toutefois en terre la souche avec les racines, mais liées de chaînes de fer et de bronze au milieu de l’herbe des champs, qu’il soit trempé de la rosée du ciel, et qu’il se nourrisse d’herbe avec les animaux des champs jusqu’à ce que sept temps aient passé. »

21Voici ce que cela signifie, ô roi ! Il s’agit là d’un décret du Très-Haut prononcé contre mon seigneur le roi.

22On te chassera du milieu des humains et tu vivras parmi les bêtes des champs. On te nourrira d’herbe comme les bœufs et tu seras trempé de la rosée du ciel. Tu seras dans cet état durant sept temps, jusqu’à ce que tu reconnaisses que le Très-Haut est le maître de toute royauté humaine et qu’il accorde la royauté à qui il lui plaît. 23Mais si l’on a ordonné de préserver la souche avec les racines de l’arbre, c’est que la royauté te sera rendue dès que tu auras reconnu que le Dieu des cieux est souverain. 24C’est pourquoi, ô roi, voici mon conseil : puisses-tu juger bon de le suivre ! Détourne-toi de tes péchés et fais ce qui est juste ! Mets un terme à tes injustices en ayant compassion des pauvres ! Peut-être ta tranquillité se prolongera-t-elle.

Le rêve se réalise

25Tous ces événements s’accomplirent pour le roi Nabuchodonosor. 26En effet, douze mois plus tard, il se promenait sur la terrasse du palais royal de Babylone.

27Il prit la parole et dit : N’est-ce pas là Babylone la grande que moi j’ai bâtie pour en faire une résidence royale ? C’est par la grandeur de ma puissance et pour la gloire de ma majesté que j’ai fait cela.

28Ces paroles étaient encore sur ses lèvres, qu’une voix retentit du ciel : Roi Nabuchodonosor, écoute ce qu’on te dit : le pouvoir royal t’est retiré ! 29On te chassera du milieu des humains et tu vivras avec les bêtes des champs, on te nourrira d’herbe comme les bœufs. Tu seras dans cet état durant sept temps, jusqu’à ce que tu reconnaisses que le Très-Haut est maître de toute royauté humaine et qu’il accorde la royauté à qui il lui plaît.

30Au même instant, la sentence prononcée contre Nabuchodonosor fut exécutée : il fut chassé du milieu des hommes, il se mit à manger de l’herbe comme les bœufs et son corps fut trempé par la rosée du ciel, sa chevelure devint aussi longue que des plumes d’aigle et ses ongles ressemblaient aux griffes des oiseaux.

31Au terme du temps annoncé, moi, Nabuchodonosor, je levai les yeux vers le ciel, et la raison me revint. Je remerciai le Très-Haut, je louai celui qui vit éternellement, et je proclamai sa gloire :

sa souveraineté ╵est éternelle

son règne dure d’âge en âge.

32Tous les habitants de la terre ╵ne comptent pour rien devant lui,

et il agit comme il l’entend

envers l’armée des êtres ╵qui vivent dans le ciel ╵et envers les habitants de la terre.

Personne ne peut s’opposer ╵à ses interventions

ou lui reprocher : « Que fais-tu ? »

33A l’heure même, la raison me revint, la gloire de ma royauté, la majesté et la splendeur me furent rendues : mes conseillers et mes dignitaires me rappelèrent et je fus réinstallé sur mon trône avec un surcroît de grandeur. 34Maintenant, moi, Nabuchodonosor, je loue, j’exalte et je glorifie le Roi des cieux, car il agit en accord avec ses paroles4.34 D’autres comprennent : il agit avec droiture. et tout ce qu’il fait est juste, il a le pouvoir d’abaisser ceux qui vivent dans l’orgueil.