Si Pablo sa Efeso
1Sang didto si Apolos sa Corinto, nagpanglakaton si Pablo sa mga kabukiran sang probinsya hasta nakaabot siya sa Efeso. Didto may nakita siya nga mga sumulunod. 2Ginpamangkot niya sila, “Nabaton na bala ninyo ang Espiritu Santo sang magtuo kamo?” Nagsabat sila, “Wala gani kami nakabati nga may ginatawag nga Espiritu Santo.” 3Nagpamangkot si Pablo sa ila, “Sa ano nga bautiso kamo ginbautisohan?” Nagsabat sila, “Sa bautiso ni Juan.” 4Nagsiling si Pablo sa ila, “Ang bautiso ni Juan para sa mga nagahinulsol sang ila mga sala. Pero nagsiling man si Juan sa mga tawo nga dapat sila magtuo sa nagasunod sa iya, nga wala sing iban kundi si Jesus.” 5Pagkabati nila sadto, ginbautisohan dayon sila sa ngalan ni Ginoong Jesus. 6Kag sang pagtungtong ni Pablo sang iya kamot sa ila, nag-abot sa ila ang Espiritu Santo. Naghambal sila dayon sang nagkalain-lain nga mga lingguahe nga wala nila natun-i, kag may ginhambal man sila nga mga mensahi sang Dios. 7Mga dose sila tanan ka lalaki.
8Sa sulod sang tatlo ka bulan, padayon ang pagkadto ni Pablo sa simbahan sang mga Judio. Wala siya nahadlok maghambal sa mga tawo. Nagpakigdiskusyon siya kag nagpaathag sa ila parte sa paghari sang Dios. 9Pero ang iban sa ila matig-a gid ang ulo kag indi magtuo, kag sa tunga mismo sang kadam-an ginapakalain nila ang pamaagi sang Dios. Gani naghalin si Pablo sa ila simbahan kaupod ang mga sumulunod ni Jesus, kag adlaw-adlaw didto siya sa eskwelahan ni Tyranus nga nagapadayon sa pagpakigdiskusyon sa mga tawo. 10Sa sulod sang duha ka tuig amo ini ang iya ginahimo, gani ang tanan nga nagaestar didto sa probinsya sang Asia, Judio kag indi Judio, nakabati sang pulong sang Ginoo.
Ang mga Anak ni Esceva
11Madamo nga mga tumalagsahon nga milagro ang ginpanghimo sang Dios paagi kay Pablo. 12Bisan ang mga panyo kag ang mga panghapin nga panapton nga iya nagamit gindala sa mga masakiton kag nag-ayo sila, kag nagguwa man ang malaot nga mga espiritu. 13Karon, may mga Judio didto nga nagalibot-libot nga nagatabog sang malaot nga mga espiritu sa mga tawo nga ila ginsudlan. Gintilawan nila nga gamiton ang ngalan ni Ginoong Jesus agod paguwaon ang malaot nga mga espiritu. Nagsiling sila sa malaot nga mga espiritu, “Sa ngalan19:13 ngalan: buot silingon, gahom ukon awtoridad. ni Jesus nga ginawali ni Pablo, ginasugo ko kamo nga magguwa!” 14Amo man ini ang ginahimo sang pito ka anak nga lalaki ni Esceva. Si Esceva nga ini isa ka manugdumala nga pari sang mga Judio. 15Gintilawan nila nga paguwaon ang malaot nga espiritu sa ngalan ni Jesus. Pero ang sabat sang malaot nga espiritu sa mga anak ni Esceva amo ini, “Si Jesus kilala ko, kag si Pablo kilala ko man, pero sin-o kamo?” 16Dayon gindamhagan sila sang tawo nga may malaot nga espiritu kag ginsakit. Wala gid sila sang may mahimo, gani nagpalagyo sila sa sadto nga balay nga hublas kag may mga pilas. 17Ini nga hitabo nabalitaan sang tanan nga mga Judio kag mga indi Judio nga nagaestar didto sa Efeso kag hinadlukan sila, kag napadunggan pa gid ang ngalan ni Ginoong Jesus. 18Madamo nga mga tumuluo didto ang nagpalapit nga nag-ako kag nagsugid sang mga malain nila nga mga nahimo. 19Kag madamo man sang mga madyikero19:19 madyikero: buot silingon, nagahimo sang “black magic.” ang nagdala sang ila libro kag ginsunog nila mismo sa atubangan sang tanan. Minilyon ang kantidad sang tanan nga libro nga ginsunog. 20Paagi sa sini nga hitabo naglapnag pa gid ang gahom sang pulong sang Ginoo sa mga tawo sa sadto nga lugar.
Ang Gamo sa Efeso
21Pagkatapos sadto nga mga hitabo nagdesider si Pablo nga mag-agi sa Macedonia kag sa Acaya sa wala pa siya magkadto sa Jerusalem. Kag suno sa iya, halin sa Jerusalem kinahanglan makakadto man siya sa Roma. 22Ginpauna niya sa Macedonia ang duha sang iya mga kabulig nga si Timoteo kag si Erastus, kag siya iya nagpabilin pa didto sa probinsya sang Asia.
23Sang sadto nga tion, may natabo nga dako nga kinagamo sa Efeso tungod nga ang iban indi gusto nga magtudlo didto ang mga tumuluo parte sa pamaagi sang Dios. 24May isa ka platero19:24 platero: sa English, silversmith. didto nga ang iya ngalan si Demetrius. Siya kag ang iya mga tinawo nagapanghimo sang gagmay nga mga templo-templo nga pilak nga ginsunod sa templo ni Artemis nga ila diosa, kag paagi sini nakapangwarta sila sing dako. 25Gani ginpatawag niya ang iya mga trabahador kag ang iban pa nga mga platero. Dayon nagsiling siya sa ila, “Mga abyan, nahibaluan ninyo nga ang aton pag-asenso sa pangabuhi nagahalin sa sining aton palangitan-an. 26Nakita ninyo kag nabatian ang ginahimo sining tawo nga si Pablo. Nagasiling siya nga ang mga dios nga ginahimo sang tawo indi matuod nga mga dios. Madamo ang nagpati sa iya diri sa Efeso kag sa bug-os nga probinsya sang Asia. 27Gani delikado ang aton palangitan-an, kay basi kon pakalainon sang mga tawo. Kag indi lang ina, kundi delikado man ang templo sang aton bantog nga diosa nga si Artemis, kay basi kon mangin wala na sing pulos ini, kag indi na pagkilalahon sang mga tawo ang aton diosa nga ginasimba indi lang diri sa Asia kundi sa bug-os man nga kalibutan!”
28Pagkabati sadto sang mga tawo, naakig gid sila kag nagsugod sila sa pagsinggit, “Gamhanan si Artemis sang mga taga-Efeso!” 29Kag ang kinagamo naglapnag sa bug-os nga siyudad. Gindakop nila ang mga kaupod ni Pablo nga si Gaius kag si Aristarcus nga mga taga-Macedonia. Pagkatapos nagdinalagan sila tanan sa ila ginatipunan nga ginaguyod ang duha. 30Gusto kuntani ni Pablo nga maghambal sa mga tawo, pero ginpunggan siya sang mga sumulunod ni Jesus. 31May mga abyan si Pablo nga mga opisyal sa probinsya sang Asia. Ini sila nagpasugo kay Pablo nga kon mahimo indi gid siya magkadto didto sa ila ginatipunan. 32Karon, ang mga tawo didto nagkinagamo na gid. Ang iban sa ila may ginasinggit nga isa ka butang, pero ang iban lain man ang ila ginasinggit, tungod nga ang kalabanan sa ila wala nakahibalo kon ngaa nagtilipon sila didto. 33May tawo didto nga si Alexander nga gintulod sang mga Judio sa unahan agod magpaathag nga sila nga mga Judio wala labot sa ginahimo nila ni Pablo. Ginbayaw niya ang iya kamot agod pahipuson ang mga tawo. 34Pero pagkahibalo sang mga tawo nga siya Judio, nagsinggit sila tanan, “Gamhanan si Artemis sang mga taga-Efeso!” Kag sa sulod sang duha ka oras amo lang ato ang ila ginasinggit.
35Sang ulihi, napahipos gid man sang manugdumala sang siyudad ang mga tawo. Dayon nagsiling siya, “Mga kasimanwa nga mga taga-Efeso, ang tanan nga tawo nakahibalo nga kita nga taga-Efeso amo ang manugtatap sang templo ni Artemis nga gamhanan kag sang sagrado nga bato nga nahulog halin sa langit. 36Wala sing may makapanginwala sini. Gani, magpakatawhay kamo, kag indi kamo magpadasodaso. 37Gindala ninyo diri ini nga mga tawo, bisan ini sila wala nagpangawat sa aton templo kag wala nagpasipala sang aton diosa. 38Kon si Demetrius kag ang iya mga kaupod nga mga platero may kaso kontra sa bisan kay sin-o, may mga korte kag may mga manughukom kita. Dapat dal-on nila didto ang ila mga kaso. 39Pero kon kamo may iban pa gid nga reklamo, ina kinahanglan areglahon sa regyular nga pagtilipon sang mga pumuluyo. 40Karon delikado kita sa aton ginahimo nga ini. Kay basi kon iakusar kita sang mga pangulo sang Roma sa pagpanggamo. Wala gid kita rason nga ihatag kon ngaa ginhimo ta ini.” 41Pagkatapos niya hambal sini, ginpapauli niya ang mga tawo.
Pavlovo treće misijsko putovanje
1Dok je Apolon bio u Korintu, Pavao proputuje gornje krajeve i dođe u Efez. Ondje nađe nekoliko vjernika. 2Jeste li primili Svetoga Duha kad ste povjerovali? upita ih.
“Nismo”, odgovore. “Nismo čuli ni da Sveti Duh postoji.”
3“Kako ste se onda krstili?” upita on.
“Ivanovim krštenjem”, odgovore.
4Pavao im reče: “Ivanovo je krštenje bilo u znak obraćenja, volje da se čovjek odvrati od grijeha i da se obrati Bogu. Sam je Ivan govorio narodu da vjeruju u onoga koji za njim dolazi, u Isusa.”
5Kad su to čuli, krste se u ime Gospodina Isusa. 6Pavao položi na njih ruke pa na njih siđe Sveti Duh te počnu govoriti drugim jezicima i prorokovati. 7Bilo ih je svega dvanaestak.
Pavlova služba u Efezu
8Pavao zatim ode u sinagogu i tri je mjeseca hrabro i uvjerljivo raspravljao o Božjemu kraljevstvu. 9Ali neki okorjeli i nepokorni ljudi klevetali su Put pred mnoštvom. Pavao zato ode iz sinagoge i povede vjernike sa sobom. Počne zatim poučavati u školi nekoga Tirana. 10To je trajalo dvije godine, dok svi azijski žitelji, i Židovi i Grci, nisu čuli Božju riječ.
11Bog je Pavlu dao moć da čini neobična čudesa. 12Ljudi su na bolesnike stavljali rupce ili rublje koje se doticalo Pavlove kože, a njihovi su bolesti nestajale i zlodusi su izlazili iz njih.
13Zato su neki Židovi koji su putovali od mjesta do mjesta istjerujući zloduhe pokušali zazvati ime Gospodina Isusa. Govorili su: “Izlazite! Zaklinjem vas Isusom kojega Pavao propovijeda!” 14Činila su to sedmorica sinova židovskoga velikog svećenika Skeve. 15Ali zloduh im odgovori: “Isusa i Pavla poznajem, ali tko ste vi?” 16I čovjek kojega je opsjedao nasrne na njih te ih tako silovito nadjača da su goli i izranjeni pobjegli doma.
17Za to su doznali svi žitelji Efeza, i Židovi i Grci. Obuzme ih strah te počnu veličati ime Gospodina Isusa. 18Mnogi koji su postali vjernicima ispovijedali su svoja zla djela. 19Bilo ih je mnogo koji su se bavili čarobnjaštvom. Oni donesu knjige koje su uporabljali za to i pred svima ih spale. Procijenjeno je da je spaljeno knjiga u vrijednosti pedeset tisuća srebrnjaka. 20Tako se Gospodnja riječ širila i jačala.
Pobuna u Efezu
21Zatim Pavao nakani vratiti se u Jeruzalem preko Makedonije i Ahaje. “Nakon toga će valjati da odem i u Rim”, reče on. 22Pošalje u Makedoniju dvojicu svojih poslužitelja, Timoteja i Erasta, a on se još neko vrijeme zadrži u Maloj Aziji.
23Ali u to vrijeme u Efezu nastane velika pobuna protiv Puta. 24Potaknuo ju je neki srebrnar Demetrije koji je mnogo zarađivao izrađujući Artemidine hramiće od srebra. Mnogi su obrtnici na tomu zarađivali. 25On okupi sve obrtnike koji su se time bavili i reče im:
“Ljudi, znate da naše blagostanje ovisi o ovomu poslu. 26A vidite i čujete da je taj Pavao, ne samo u Efezu nego i u svoj Maloj Aziji, pobunio veliko mnoštvo tvrdeći da bogovi načinjeni rukama nisu bogovi. 27Ne govorim, dakako, samo o tomu da će naš posao doći na zao glas. Brinem se i da će obezvrijediti hram naše velike božice Artemide te da će nestati veličanstva te velike božice koju štuje cijela Mala Azija i sav svijet!”
28Oni se na to razgnjeve i poviču: “Velika je efeška Artemida!” 29Sav se grad uzbuni. Složno jurnu prema kazalištu vukući za sobom Pavlove suputnike, Makedonce Gaja i Aristarha. 30Pavao htjede ući među narod, ali mu vjernici ne dopuste. 31Neki njegovi prijatelji, dužnosnici u tom kraju, pošalju mu poruku moleći ga da se ne izlaže pogibelji ulazeći u kazalište.
32Unutra su svi vikali: jedni jedno, drugi drugo. Vladala je opća zbrka pa mnogi nisu ni znali zašto su ondje. 33Svjetina izgura naprijed nekog Aleksandra jer su ga Židovi onamo gurali. On podigne ruku i pokuša se obratiti narodu. 34Ali kad su shvatili da je Židov, opet jednoglasno udare vikati dvije ure: “Velika je efeška Artemida! Velika je efeška Artemida!”
35Na koncu gradski poglavar umiri svjetinu i reče: “Efežani! Svatko zna da je grad Efez čuvar hrama velike Artemide, koje nam je kip pao s neba. 36To je neporecivo. Umirite se stoga. Ne činite ništa nepromišljeno! 37Doveli ste ovamo te ljude, a niti su ukrali što iz hrama niti su hulili našu božicu. 38Imaju li pak Demetrije i obrtnici protiv njih kakvu tužbu, sudovi zasjedaju, a tu su i suci. Neka podnesu tužbu! 39Ima li još kakvih pritužbi, neka se riješe zakonitim putem. 40Bojim se da će nas ovako rimska vlada optužiti za pobunu jer za sav ovaj metež nema nikakva opravdanog razloga.” 41Zatim raspusti skup.
