Ginpaandaman ni Micaya si Ahab
(2 Cro. 18:2-27)
1Wala nag-inaway ang Aram22:1 Aram: ukon, Syria. kag ang Israel sa sulod sang tatlo ka tuig. 2Kag sang ikatatlo nga tuig nagpakigkita si Haring Jehoshafat sang Juda sa kay Haring Ahab sang Israel. 3Nagsiling si Ahab22:3 Ahab: sa Hebreo, hari sang Israel. Amo man sa bersikulo 4-6, 8-10, 18, 30. sa iya mga opisyal, “Nahibaluan ninyo nga aton ang Ramot Gilead. Pero ngaa wala kita nagahimo sing paagi nga mabawi ta ini sa hari sang Aram?” 4Gani ginpamangkot ni Ahab si Jehoshafat, “Maupod ka bala sa amon sa pagpakig-away sa Ramot Gilead?” Nagsabat si Jehoshafat kay Ahab, “Handa ako nga mag-upod sa imo, kag handa ako nga ipagamit sa imo ang akon mga soldado kag mga kabayo. 5Pero pamangkuton ta anay ang Ginoo kon ano ang iya masiling.”
6Gani ginpatawag ni Ahab ang mga propeta—mga 400 sila tanan, kag ginpamangkot, “Malakat bala ako sa pagpakig-away sa Ramot Gilead ukon indi?” Nagsabat sila, “Lakat, kay padaugon ka sang Ginoo!” 7Pero nagpamangkot si Jehoshafat, “Wala na bala diri sang iban pa nga propeta sang Ginoo nga aton mapamangkutan?” 8Nagsabat si Ahab kay Jehoshafat, “May isa pa nga puwede naton mapamangkutan kon ano ang isiling sang Ginoo—si Micaya nga anak ni Imla. Pero akig ako sa iya kay wala gid siya sing ginatagna nga maayo parte sa akon kundi puro lang malain.” Nagsabat si Jehoshafat, “Indi ka dapat maghambal sang subong sina.” 9Gani ginpatawag ni Ahab ang isa sa iya mga opisyal kag ginsilingan, “Dal-a ninyo diri gilayon si Micaya nga anak ni Imla.”
10Karon, si Haring Ahab sang Israel kag si Haring Jehoshafat sang Juda, nga nagabayo sang ila harianon nga mga bayo, nagapungko sa ila tagsa ka trono sa atubangan sang linasan nga ara dampi sa puwertahan sang Samaria. Kag nagapamati sila sa ginasiling sang mga propeta. 11Si Zedekia nga isa sa mga propeta, nga anak ni Kenaana, may ginhimo nga sulosungay nga salsalon. Nagsiling siya, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Paagi sa sini nga sungay, laglagon mo, Haring Ahab, ang mga Arameanhon hasta nga maubos sila.” 12Amo man ang ginsiling sang tanan nga propeta. Siling nila, “Salakaya ang Ramot Gilead, Haring Ahab, kag magadaog ka, kay itugyan ini sang Ginoo sa imo.”
13Sa pihak nga bahin, ang ginsugo sa pagkuha kay Micaya nagsiling sa iya, “Ang tanan nga propeta palareho nga nagsiling nga magadaog ang hari, gani amo man ina ang imo isiling.” 14Pero nagsiling si Micaya, “Nagasumpa ako sa buhi nga Ginoo nga ihambal ko lang ang ginapahambal niya sa akon.”
15Pag-abot ni Micaya kay Haring Ahab nagpamangkot ang hari sa iya, “Micaya, salakayon bala namon ang Ramot Gilead ukon indi?” Nagsabat si Micaya, “Salakaya ninyo kag magadaog kamo, kay itugyan ina sang Ginoo sa imo.” 16Pero nagsiling ang hari kay Micaya, “Pila gid bala ka beses nga pasumpaon ko ikaw nga sugiran mo ako sing matuod sa ngalan sang Ginoo?” 17Gani nagsiling si Micaya, “Nakita ko sa palanan-awon nga naglalapta ang mga Israelinhon sa mga kabukiran pareho sa mga karnero nga wala sing manugbantay, kag nagsiling ang Ginoo, ‘Ini nga mga tawo wala na sing pangulo. Papaulia sila nga may kalinong.’ ” 18Nagsiling si Haring Ahab kay Jehoshafat, “Indi bala ginsilingan ko na ikaw nga wala gid siya sing maayo nga ginatagna sa akon kundi puro lang malain?”
19Nagsiling pa si Micaya, “Pamatii ang mensahi sang Ginoo! Nakita ko ang Ginoo nga nagapungko sa iya trono, kag may nagatindog nga mga langitnon nga mga tinuga sa iya tuo kag wala. 20Kag nagsiling ang Ginoo, ‘Sin-o ang magahaylo kay Ahab nga magsalakay sa Ramot Gilead agod mapatay siya didto?’ Lain-lain ang sabat sang langitnon nga mga tinuga. 21Sang ulihi may espiritu nga nagpalapit sa Ginoo kag nagsiling, ‘Ako ang magahaylo sa iya.’ 22Nagpamangkot ang Ginoo, ‘Sa ano nga paagi?’ Nagsabat siya, ‘Malakat ako kag pahambalon ko sing binutig ang mga propeta ni Ahab.’ Nagsiling ang Ginoo, ‘Lakat kag himua ina. Magamadinalag-on ka sa paghaylo sa iya.’ ”
23Nagsiling dayon si Micaya, “Amo ato ang natabo. Ginpadal-an sang Ginoo ang imo mga propeta sang espiritu nga nagpahambal sa ila sing binutig. Ginbuot sang Ginoo nga malaglag ka.” 24Nagpalapit si Zedekia kay Micaya kag gintampa siya. Kag nagsiling si Zedekia, “Paano ka makasiling nga ang Espiritu sang Ginoo naghalin sa akon kag nagpakighambal sa imo?” 25Nagsabat si Micaya, “Mahibaluan mo ini sa adlaw nga mapierdi kamo sa inaway kag manago ka sa pinakasulod nga kuwarto sang balay.”
26Nagmando dayon si Haring Ahab, “Dakpa ninyo si Micaya kag dal-a pabalik kay Amon nga pangulo sang banwa kag kay Joash nga akon anak. 27Kag silinga ninyo sila nga nagmando ako nga prisohon ini nga tawo kag hatagan siya sang tinapay lang kag tubig hasta makabalik ako halin sa inaway nga wala maano.”
28Nagsiling si Micaya, “Kon makabalik ka pa nga wala maano, ti, ang Ginoo wala naghambal paagi sa akon.” Dayon nagsiling si Micaya sa tanan nga tawo didto, “Tandai ninyo ang akon ginsiling!”
Napatay si Ahab
(2 Cro. 18:28-34)
29Gani nagsalakay sa Ramot Gilead si Haring Ahab sang Israel kag si Haring Jehoshafat sang Juda. 30Nagsiling si Ahab kay Jehoshafat, “Sa tion sang inaway indi ako magpakilala nga ako ang hari, pero ikaw iya magsuksok sang imo harianon nga bayo.” Gani nagpakuno-kuno si Ahab, kag nagpakig-away sila.
31Karon, nagmando ang hari sang Aram sa 32 ka kumander sang iya mga karwahe, “Indi ninyo pagsalakayon si bisan sin-o, kundi ang hari lang sang Israel.” 32Pagkakita sang mga kumander kay Jehoshafat, naghunahuna sila nga siya ang hari sang Israel, gani ginsalakay nila siya. Pero sang pagsinggit ni Jehoshafat, 33nareyalisar sang mga kumander nga indi gali siya ang hari sang Israel, gani nag-untat sila sa paglagas sa iya.
34Pero sang nagapamana ang isa ka Arameanhon nga soldado sa mga soldado sang Israel, nalagpatan nga naigo niya ang hari sang Israel sa tinabuan sang iya panagang sa dughan. Nagsiling si Haring Ahab sa nagadala sang iya karwahe, “Ipalayo ako sa inaway! Kay napilasan ako.” 35Puwerte na gid ang inaway sadto nga adlaw, kag ang hari sang Israel nagasandig na lang sa iya karwahe nga nagaatubang sa mga Arameanhon. Nagailig ang iya dugo sa karwahe, kag napatay siya pagkahapon. 36Sang nagasalop na ang adlaw, may nagsinggit sa mga soldado sang Israel, “Ang tagsa-tagsa magpauli sa iya lugar!”
37Gani napatay ang hari sang Israel kag gindala ang iya bangkay sa Samaria, kag didto ginlubong. 38Ginhugasan nila ang karwahe sa palaligusan sa Samaria, nga sa diin nagapaligo ang mga babayi nga nagabaligya sang ila lawas, kag ang iya dugo gindilapan sang mga ido. Natabo ini suno sa ginsiling sang Ginoo.
39Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Ahab, kag ang tanan nga iya ginhimo, pati ang pagpatindog niya sang matahom nga palasyo, kag ang pagpabakod sang mga banwa, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. 40Sang napatay si Ahab, si Ahazia nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.
Ang Paghari ni Jehoshafat sa Juda
(2 Cro. 20:31–21:1)
41Nangin hari sang Juda si Jehoshafat nga anak ni Asa sang ikaapat nga tuig sang paghari ni Ahab sa Israel. 42Nagaedad si Jehoshafat sang 35 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 25 ka tuig. Ang iya iloy amo si Azuba nga anak ni Shilhi. 43Ginsunod gid niya ang pagginawi sang iya amay nga si Asa. Matarong ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Pero wala niya pagkuhaa ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, gani ang mga tawo padayon nga naghalad kag nagsunog sang mga insenso didto. 44May maayo man nga relasyon si Jehoshafat sa hari sang Israel.
45Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jehoshafat, kag ang iya bantog nga mga binuhatan, kag ang iya mga pagpakig-away, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda. 46Ginpalayas niya ang mga lalaki kag mga babayi nga nagabaligya sang ila lawas sa mga lugar nga ginasimbahan, nga nabilin sang panahon sang iya amay nga si Asa. 47Sadto nga panahon wala sing hari sa Edom; ginadumalahan lang ini sang isa ka pangulo nga ginpili ni Jehoshafat.
48May ginpahimo si Jehoshafat nga mga barko nga pangnegosyo22:48 mga barko nga pangnegosyo: sa Hebreo, mga barko sang Tarshish. nga magbiyahe sa Ofir para magkuha sang bulawan. Pero wala ini nakabiyahe kay nagkalaguba ini sa Ezion Geber. 49Sadto nga tion, nagsiling si Ahazia nga anak ni Ahab kay Jehoshafat, “Paupda ang akon mga tinawo sa imo mga tinawo sa pagpanakayon.” Pero wala magsugot si Jehoshafat.
50Sang napatay si Jehoshafat, ginlubong siya sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David. Kag si Jehoram nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.
Ang Paghari ni Ahazia sa Israel
51Nangin hari sang Israel si Ahazia nga anak ni Ahab sang ika-17 nga tuig sang paghari ni Jehoshafat sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Ahazia, kag naghari siya sa sulod sang duha ka tuig. 52Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo, tungod kay nagsunod siya sa iya amay kag iloy, kag kay Jeroboam nga anak ni Nebat, nga amo ang nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel. 53Nagsimba siya kag nag-alagad kay Baal, gani ginpaakig niya ang Ginoo, ang Dios sang Israel, pareho sang ginhimo sang iya amay.
Mikaya Anenera Motsutsa Ahabu
1Kwa zaka zitatu panalibe nkhondo pakati pa Aramu ndi Israeli. 2Koma pa chaka chachitatu, Yehosafati mfumu ya ku Yuda anapita kukacheza ndi mfumu ya ku Israeli. 3Mfumu ya ku Israeli nʼkuti itawuza atumiki ake kuti, “Kodi inu simukudziwa kuti Ramoti Giliyadi ndi dera lathu ndipo ife palibe chimene tikuchita kuti tilitenge deralo mʼmanja mwa mfumu ya Aramu?”
4Tsono iye anafunsa Yehosafati kuti, “Kodi udzapita nane ku nkhondo ku Ramoti Giliyadi?”
Yehosafati anayankha mfumu ya ku Israeli kuti, “Ine ndili monga inu, anthu anga monga anthu anu, akavalo anga monga akavalo anu.” 5Koma Yehosafati anawuzanso mfumu ya ku Israeli kuti, “Poyamba mupemphe nzeru kwa Yehova.”
6Choncho mfumu ya Israeli inasonkhanitsa pamodzi aneneri okwanira 400, ndipo inawafunsa kuti, “Kodi ndipite kukathira nkhondo Ramoti Giliyadi, kapena ndileke?”
Iwo anayankha kuti, “Pitani, pakuti Ambuye waupereka mzindawo mʼmanja mwa mfumu.”
7Koma Yehosafati anafunsa kuti, “Kodi kuno kulibenso mneneri wina wa Yehova kumene ife tingakafunsireko nzeru?”
8Mfumu ya ku Israeli inayankha Yehosafati kuti, “Alipo munthu mmodzi amene ife tingakafunsire kwa Yehova, koma ndimadana naye chifukwa iyeyo samanenera kanthu kalikonse kabwino ka ine, koma zoyipa nthawi zonse. Dzina lake ndi Mikaya mwana wa Imula.”
Yehosafati anayankha kuti, “Mfumu musatero.”
9Choncho mfumu ya Israeli inayitana mmodzi mwa atumiki ake ndipo inati, “Kayitane Mikaya mwana wa Imula msangamsanga.”
10Atavala mikanjo yawo yaufumu, mfumu ya ku Israeli ndi Yehosafati mfumu ya ku Yuda anakhala pa mipando yawo yaufumu pabwalo lopondera tirigu pafupi ndi chipata cha Samariya, pamodzi ndi aneneri onse akunenera pamaso pawo. 11Tsono Zedekiya mwana wa Kenaana nʼkuti atapanga nyanga zachitsulo ndipo iye ananenera kuti, “Yehova akuti, ‘Ndi nyanga izi, inu mudzagunda nazo Aaramu mpaka iwo atawonongeka.’ ”
12Aneneri ena onse ananenera zomwezonso. Iwo anati, “Kathireni nkhondo Ramoti Giliyadi ndipo mukapambana, pakuti Yehova adzawupereka mzindawo mʼdzanja la mfumu.”
13Wamthenga amene anapita kukayitana Mikaya anamuwuza kuti, “Taonani, aneneri onse monga munthu mmodzi akunenera za kupambana kwa mfumu. Mawu anunso akhale ogwirizana ndi mawu awo, ndipo mukayankhule zabwino.”
14Koma Mikaya anati, “Pali Yehova wamoyo, ine ndikawawuza zokhazo zimene Yehova akandiwuze.”
15Atafika, Ahabu anamufunsa kuti, “Mikaya, kodi tipite kukathira nkhondo Ramoti Giliyadi, kapena tileke?”
Iye anayankha kuti, “Pitani ndipo mukapambana, pakuti Yehova adzawupereka mzindawo mʼdzanja la mfumu.”
16Ahabu anati kwa iye, “Kodi ndikulumbiritse kangati kuti undiwuze zoona zokhazokha mʼdzina la Yehova?”
17Pamenepo Mikaya anayankha kuti, “Ndinaona Aisraeli onse atamwazikana pa mapiri ngati nkhosa zopanda mʼbusa, ndipo Yehova anati, ‘Anthu awa alibe mbuye wawo. Aliyense apite kwawo mwamtendere.’ ”
18Mfumu ya ku Israeli inati kwa Yehosafati, “Kodi ine sindinakuwuzeni kuti ameneyu samanenera kanthu kalikonse kabwino ka ine, koma zoyipa zokhazokha?”
19Mikaya anapitiriza kuyankhula nati, “Tsono imvani mawu a Yehova: Ine ndinaona Yehova atakhala pa mpando wake waufumu, gulu lonse la kumwamba litayima ku dzanja lake lamanja ndi ku dzanja lake lamanzere. 20Ndipo Yehova anati, ‘Kodi ndani amene akamukope Ahabu kuti akathire nkhondo Ramoti Giliyadi, nʼkukafera komweko?’ ”
“Wina anapereka maganizo ena ndipo winanso maganizo ena. 21Potsirizira, mzimu wina unabwera ndi kuyima pamaso pa Yehova ndipo unati, ‘Ine ndidzamukopa.’ ”
22Yehova anafunsa kuti, “Ukamukopa bwanji?”
Mzimuwo unati, “Ndidzapita ndi kukakhala mzimu wabodza pakamwa pa aneneri ake onse.”
Yehova anati, “ ‘Iwe udzamukopadi. Pita kachite zomwezo.’
23“Ndipo tsopano taonani, Yehova wayika mzimu wabodza mʼkamwa mwa aneneri anu onsewa. Yehova waneneratu kuti mukaona mavuto.”
24Pamenepo Zedekiya mwana wa Kenaana anapita pafupi namenya Mikaya patsaya. Iye anafunsa Mikaya kuti, “Kodi mzimu wa Yehova unadzera njira iti pamene umatuluka mwa ine kuti uziyankhula ndi iwe?”
25Mikaya anayankha kuti, “Udzaona pa tsiku limene uzikalowa mʼchipinda chamʼkati kuti ukabisale.”
26Pamenepo mfumu ya ku Israeli inalamula kuti, “Mugwireni Mikaya ndipo mubwerere naye kwa Amoni mkulu wa mzinda, ndi kwa Yowasi mwana wa mfumu 27ndipo mukanene kuti, ‘Chimene mfumu ikunena ndi ichi; Muyikeni mʼndende munthu uyu ndipo musamupatse chakudya china koma buledi ndi madzi pangʼono mpaka nditabwerera mwamtendere.’ ”
28Mikaya ananena kuti, “Ngati mudzabwerera mwamtendere, Yehova sanayankhule kudzera mwa ine.” Ndipo iye anapitiriza kunena kuti, “Gwiritsitsani mawu angawa, anthu inu nonse!”
Ahabu Aphedwa ku Ramoti Giliyadi
29Choncho mfumu ya ku Israeli ndi Yehosafati mfumu ya ku Yuda anapita ku Ramoti Giliyadi. 30Mfumu ya ku Israeli inawuza Yehosafati kuti, “Ine ndidzalowa mu nkhondoyi modzibisa, koma inu muvale zovala zanu zaufumu.” Choncho mfumu ya ku Israeli inadzibisa ndi kupita ku nkhondo.
31Tsono mfumu ya ku Aramu nʼkuti italamulira anthu ake 32 olamulira magaleta kuti, “Musamenyane ndi wina aliyense, wamngʼono kapena wamkulu, koma mfumu ya ku Israeli.” 32Olamulira magaleta ataona Yehosafati, ankaganiza kuti, “Ndithu iyi ndiye mfumu ya ku Israeli.” Choncho anabwerera kukamenyana naye, koma Yehosafati atafuwula, 33olamulira akavalo anaona kuti sanali mfumu ya ku Israeli ndipo analeka kumuthamangitsa.
34Koma munthu wina anaponya muvi wake mwachiponyeponye ndi kulasa mfumu ya ku Israeli polumikizira malaya ake odzitetezera. Mfumu inawuza woyendetsa galeta lake kuti, “Tembenuka ndipo undichotse pa nkhondo pano pakuti ndalasidwa.” 35Nkhondo inakula kwambiri tsiku limenelo, ndipo mfumu inakhala tsonga mʼgaleta lake moyangʼanana ndi Aaramu. Magazi ake ankayenderera pansi kuchokera mʼgaleta, ndipo pa nthawi ya madzulo inamwalira. 36Pamene dzuwa linkalowa, kunamveka mfuwu wa nkhondo kuti, “Munthu aliyense apite ku mzinda wa kwawo, aliyense apite ku dziko la kwawo!”
37Ndipo mfumu ija inafa, nabwera nayo ku Samariya, ndipo anayika mʼmanda kumeneko. 38Anatsuka galeta lija pa dziwe la ku Samariya (pamene ankasamba akazi achiwerewere) ndipo agalu ananyambita magazi a mfumuyo, monga momwe Yehova ananenera.
39Tsono ntchito zina za Ahabu, kuphatikiza zonse anazichita, nyumba yaufumu imene anamanga yokutidwa ndi minyanga ya njovu, mizinda yotetezedwa, kodi sizinalembedwe mʼbuku la mbiri ya mafumu a ku Israeli? 40Ahabu anamwalira nayikidwa mʼmanda pamodzi ndi makolo ake. Ndipo Ahaziya mwana wake analowa ufumu mʼmalo mwake.
Yehosafati Mfumu ya ku Yuda
41Yehosafati, mwana wa Asa anakhala mfumu ya ku Yuda chaka chachinayi cha Ahabu mfumu ya ku Israeli. 42Yehosafati anali wa zaka 35 pamene analowa ufumu, ndipo analamulira ku Yerusalemu zaka 25. Amayi ake anali Azuba mwana wa Silihi. 43Pa zinthu zonse, Yehosafati anayenda mʼnjira za Asa abambo ake ndipo sanachite zotsutsana ndi machitidwe a abambo ake. Iye anachita zolungama pamaso pa Yehova. Komabe, malo azipembedzo sanawawononge, ndipo anthu anapitiriza kupereka nsembe ndi kufukiza lubani kumeneko. 44Yehosafati anakhala mwamtendere ndi mfumu ya ku Israeli.
45Ntchito zake zina za Yehosafati, zinthu zimene anachita ndi zamphamvu zimene anaonetsa, kodi sizinalembedwe mʼbuku la mbiri ya mafumu a ku Yuda? 46Iye anachotsa mʼdzikomo amuna onse ochita zachiwerewere mwa chipembedzo amene anatsalira pa nthawi ya ulamuliro wa Asa, abambo ake. 47Nthawi imeneyo kunalibe mfumu ku Edomu, amene ankalamulira anali munthu woyikidwa ndi mfumu ya ku Yuda.
48Yehosafati anapanga sitima zapamadzi zopita ku Ofiri kukatenga golide, koma sitimazo sizinayende chifukwa zinawonongeka ku Ezioni Geberi. 49Nthawi imeneyo Ahaziya mwana wa Ahabu anawuza Yehosafati kuti, “Anthu anga ayende pa madzi pamodzi ndi anthu anu,” koma Yehosafati anakana.
50Ndipo Yehosafati anamwalira nayikidwa mʼmanda pamodzi ndi makolo ake mu mzinda wa Davide. Ndipo Yoramu mwana wake analowa ufumu mʼmalo mwake.
Ahaziya Mfumu ya ku Israeli
51Ahaziya mwana wa Ahabu anakhala mfumu ya ku Israeli ku Samariya mʼchaka cha 17 cha Yehosafati mfumu ya ku Yuda, ndipo analamulira Israeli zaka ziwiri. 52Iye anachita zoyipa pamaso pa Yehova, chifukwa anayenda mʼnjira za abambo ndi amayi ake komanso mʼnjira za Yeroboamu mwana wa Nebati, amene anachimwitsa Israeli. 53Potumikira ndi kupembedza Baala, iye anakwiyitsa Yehova Mulungu wa Israeli, monga momwe anachitira abambo ake.
