Gũkaania Andũ Kũrũmĩrĩra Ũrimũ
16:1 Thim 11:15; Ayub 17:3Mũrũ wakwa, ũngĩkorwo ũigĩte kĩndũ gĩa kũrũgamĩrĩra thiirĩ wa mũndũ wa itũũra rĩaku,
ũkorwo atĩ nĩwe ũtuĩkĩte wa kũmũrĩhĩra thiirĩ harĩ mũndũ ũngĩ-rĩ,
2ũngĩkorwo ũtegeetwo nĩ ũrĩa uugĩte,
ũkagwatithio nĩ ciugo cia kanua gaku-rĩ,
3gĩĩke atĩrĩ, mũrũ wakwa, nĩguo wĩteithũre,
kuona atĩ nĩũgwĩte moko-inĩ ma mũndũ wa itũũra rĩaku:
Thiĩ wĩnyiihie wee mwene;
mũthaithe mũno akuohere.
46:4 Thab 132:4Ndũkareke maitho maku mone toro,
kana ũreke imone ciaku icũnge.
56:5 2Sam 2:18; Isa 13:14Wĩteithũre o ta ũrĩa thwariga ĩĩteithũraga kuuma moko-inĩ ma mũguĩmi,
o na kana ta ũrĩa nyoni ĩĩteithũraga kuuma mũtego-inĩ wa mũtegi.
6Thiĩ harĩ thigiriri, wee kĩgũũta gĩkĩ;
ũcũũranie mĩtugo yayo nĩguo ũũhĩge!
7Ndĩrĩ mũnene,
kana mũmĩrũgamĩrĩri,
o na kana mũmĩathi,
86:8 Thim 10:4no nĩĩigagĩra mũthiithũ wa irio hĩndĩ ya riũa,
na ĩgacookanĩrĩria irio ciayo hĩndĩ ya magetha.
9Ũgũkoma hau nginya-rĩ, wee kĩgũũta gĩkĩ?
Ũrĩũkĩra rĩ, ũtige toro waku?
106:10 Thim 24:33; Koh 4:5Komakoma gatoro kanini, na ũcũngacũnge hanini,
na ũkũnje moko hanini nĩguo ũhurũke;
11atĩrĩ, ũthĩĩni ũgaagũkorerera ta mũitũ,
ũkorererwo nĩ wagi ũhaana ta mũndũ wĩohete indo cia mbaara.
12Mũndũ kĩmaramari na mwaganu-rĩ,
ũrĩa ũthiiaga akĩaragia ndeto itarĩ nũngĩrĩru,
136:13 Thab 35:19; Isa 58:9ũcio uunagĩra andũ riitho,
na akaheenereria andũ na makinya make,
o na akaheneria andũ na ciara ciake-rĩ,
146:14 Thim 6:16-19ũcio ũthugundaga ũũru arĩ na maheeni ngoro-inĩ yake:
ũcio hĩndĩ ciothe ahuraga maũndũ ma nyamũkano.
15Nĩ ũndũ ũcio mũtino ũkaamũhubanĩria o rĩmwe aterĩgĩrĩire;
mwanangĩko ũtarĩ kĩhonia nĩũkamũniina biũ.
16Kũrĩ maũndũ matandatũ mathũirwo nĩ Jehova,
ĩĩ, o na nĩ mũgwanja marĩa onaga marĩ magigi, nĩmo:
176:17 Isa 1:21; Mik 7:2maitho ma mwĩtĩĩo,
na rũrĩmĩ rũrĩa rũheenanagia,
na moko marĩa maitaga thakame ya andũ matehĩtie,
18na ngoro ĩrĩa ĩthugundaga maũndũ ma waganu,
na magũrũ marĩa matengʼeraga gũthiĩ gwĩka ũũru,
196:19 Gũcook 19:16; Zek 8:17na mũira ũtarĩ wa ma ũrĩa ũthothoraga ndeto cia maheeni,
o na mũndũ ũrĩa ũrehaga nyamũkano gatagatĩ ka andũ a nyina ũmwe.
Gũkaanio ũtharia
20Mũrũ wakwa, tũũra ũrũmĩtie maathani ma thoguo,
na ndũgatirike ũrutani wa maitũguo.
216:21 Gũcook 6:8; Thim 7:1-3Moherere ngoro-inĩ yaku nginya tene;
makundĩke marigiicĩrie ngingo yaku.
22Rĩrĩa ũgũthiĩ-rĩ, nĩmarĩgũtongoragia;
wakoma-rĩ, nĩmarĩkũmenyagĩrĩra;
na rĩrĩa warahũka-rĩ, nĩmarĩkwaragĩria.
236:23 Thab 119:105Nĩgũkorwo maathani maya nĩ tawa,
na ũrutani ũyũ nĩ ũtheri,
namo mataaro ma kũrũnga mũndũ-rĩ,
nĩmo njĩra ya muoyo,
24magakweheragia harĩ mũndũ-wa-nja ũcio mwaganu,
na magakũhonokia kuuma kũrĩ rũrĩmĩ rũnyoroku rwa mũtumia ũcio ngʼenyũ.
25Ndũkerirĩrie ũthaka wake ngoro-inĩ yaku,
kana ũreke akũguucĩrĩrie na maitho make,
266:26 Thim 7:22-23nĩgũkorwo mũmaraya atũmaga mũndũ athĩĩne nginya ahooyage kenyũ ka mũgate,
na mũtumia mũtharia aguĩmaga muoyo waku guo mwene.
27Mũndũ no atahĩre mwaki gĩthũri-inĩ gĩake,
na nguo ciake itihĩe?
28Mũndũ no agerere igũrũ rĩa makara marĩ na mwaki,
na makinya make matihĩe?
296:29 Thaam 20:14Ũguo no taguo mũndũ ũrĩa ũkomaga na mũtumia wa mũndũ ũngĩ atariĩ;
gũtirĩ mũndũ ũngĩmũhutia na ndaherithio.
30Andũ matimenaga mũici angĩkorwo aiyĩte
nĩguo eniinĩre ngʼaragu rĩrĩa arĩ mũhũũtu.
316:31 Thaam 22:1-14No rĩrĩ, angĩnyiitwo-rĩ, no nginya arĩhe maita mũgwanja,
o na angĩkorwo ekũrĩha na ũtonga wa nyũmba yake wothe.
326:32 Thaam 20:14; Thim 7:7No mũndũ ũrĩa ũtharagia nĩagĩte wĩciirio;
ũrĩa wothe wĩkaga ũguo nĩwe mwene wĩyanangaga.
33Nguraro na kwĩnyararithia nĩcio igai rĩake,
na cio thoni icio ciake gũtirĩ hĩndĩ igaathario ithire;
346:34 Ndar 5:11; Kĩam 34:7nĩgũkorwo ũiru nĩguo warahũraga mangʼũrĩ ma mũthuuri,
na ndakaigua tha akĩĩrĩhĩria.
356:35 Ayub 31:9-11Ndagetĩkĩra irĩhi o na rĩrĩkũ;
nĩakaarega ihaki o na rĩrĩ inene atĩa.
6
愚かな者にならないように
1わが子よ。見ず知らずの人の保証人になり、
借金の肩代わりをすることになったら、
それは深刻な問題です。
2あなたは自分が承諾したことによって、
罠に陥ったのです。
3もしそうなったら、すぐに手を打ちなさい。
プライドを捨て、恥をかくことを覚悟して
相手のところへ飛んで行き、
証書から名前を消してもらいなさい。
4先に延ばさず、今すぐしなさい。
眠るのはそのあとにしなさい。
5鹿が猟をする者の手を逃れ、
鳥が網から逃れるように、うまく逃れるのです。
6怠け者よ、蟻を見ならいなさい。
蟻のやり方を見て学びなさい。
7蟻には、働けと命じる支配者がいません。
8それでも夏の間懸命に働き、冬の食糧を集めます。
9ところが、あなたがたは眠ってばかりいます。
いったいいつ目を覚ますのですか。
10「まだしばらく寝かせてほしい」と言っていますが、
その「ほんの少し」が問題なのです。
11のんびり眠っている間に
泥棒のように貧しさが近づいてきて、
気がついたときには手遅れです。
12-13悪者は、どうしようもない人間です。
彼らは平気でうそをつき、
仲間には目くばせや合図で企みを伝えます。
14反抗心が人一倍強く、悪いことばかり考え、
いさかいを巻き起こすのです。
15しかし、あっという間に身を滅ぼし、
倒れたら二度と立ち直れません。
16-19神のきらいなものが六つ、いいえ七つあります。
高慢な態度、うそをつくこと、人殺し、
悪だくみ、悪事に熱中すること、
偽証、仲たがいの種をまくことです。
20若者よ。親の言いつけを守りなさい。
21一瞬たりとも忘れないように、
親の教えをしっかり心に刻み込みなさい。
22昼も夜も彼らの助言に従えば、いつも安全です。
朝、目を覚ましたら、教えどおりに一日を始めなさい。
23危険だとわかっていればこそ、
前もって忠告してくれるのです。
だから忠告を聞き、良き人生を送りなさい。
24そうすれば、悪い女の甘いお世辞に
惑わされることもありません。
25彼女の美しさに心を奪われてはなりません。
誘惑するような目つきにだまされてはいけません。
26彼女におぼれると金を巻き上げられ、
人妻にうつつを抜かすと身を滅ぼすからです。
27火をかかえ込めばやけどをし、
28熱く燃える炭火の上を歩けば、やけどを負います。
29同じように、人妻と汚らわしい関係を結ぶ者も
罰を免れません。
30空腹のあまり盗みをしてしまったとしたら、
言い訳の余地があるかもしれません。
31しかし、盗みは盗みです。
償いにたくさんの罰金を払わなければなりません。
持ち物を全部売り払ってでも、
支払わなければならないのです。
32人妻と関係する者は愚かな者で、
自分で自分を滅ぼします。
33身も心も傷つき、取り返しのつかない恥をかくのです。
34嫉妬に狂った彼女の夫はあなたに復讐し
35どんな償いをしても赦しません。