Gũthomithio kwa Danieli
11:1 2Ath 24:1; 2Maũ 36:6Atĩrĩrĩ, mwaka-inĩ wa gatatũ wa ũthamaki wa Jehoiakimu, mũthamaki wa Juda-rĩ, Nebukadinezaru mũthamaki wa Babuloni nĩokire itũũra rĩa Jerusalemu, akĩrĩrigiicĩria nĩguo arĩtunyane. 21:2 Jer 27:19-20Nake Mwathani akĩrekereria Jehoiakimu, mũthamaki wa Juda, guoko-inĩ gwake, hamwe na indo imwe kuuma hekarũ-inĩ ya Ngai.1:2 Andũ a Juda maatahirwo magĩtwarwo Babuloni, bũrũri wa ũkombo, nĩ ũndũ wa kwaga gwathĩkĩra Jehova. Nake Nebukadinezaru agĩkuua indo icio, agĩcitwara hekarũ-inĩ ya ngai yake kũu Babuloni, na agĩciiga nyũmba-inĩ ĩrĩa yaigagwo igĩĩna cia ngai yake.
31:3 2Ath 20:18; Isa 39:7Ningĩ mũthamaki ũcio agĩatha Ashipenazi, ũrĩa warĩ mũrori mũnene wa anene a nyũmba yake ya ũthamaki, amũrehere andũ amwe arĩa moimĩte Isiraeli a nyũmba ya ũthamaki na a rũciaro rwa andũ arĩa maarĩ igweta, 41:4 Kĩam 39:6; Ezar 4:7nao makorwo marĩ aanake matarĩ kaũũgũ o na karĩkũ, na athaka makĩonwo, na andũ mekuoneka marĩ na ũtaũku maũndũ-inĩ mothe ma kwĩrutwo, na andũ mooĩ maũndũ wega, na ahũthũ kũnyiita maũndũ, na magĩrĩire gũtungata thĩinĩ wa nyũmba ya ũthamaki. Ashipenazi aarĩ arute andũ acio rũthiomi na maandĩko ma Ababuloni.1:4 Rũthiomi na mwandĩko wa andũ a Babuloni warĩ na hinya gũthoma. 5Nake mũthamaki agĩtua maheagwo irio na ndibei mũthenya o mũthenya iria we mwene aarĩĩaga; maarĩ mathomithio maũndũ ihinda rĩa mĩaka ĩtatũ, na thuutha ũcio matoonye wĩra-inĩ wa gũtungatĩra mũthamaki.
6Thĩinĩ wa acio maathuurirwo nĩ haarĩ na aanake amwe maarutĩtwo Juda: Na nĩo Danieli, na Hanania, na Mishaeli, na Azaria. 71:7 Dan 2:26; Isa 39:7Nake mũrori ũcio wa anene arĩa angĩ nĩamaheire marĩĩtwa mangĩ: Danieli akĩmwĩta Beliteshazaru, nake Hanania agĩĩtwo Shadiraka, nake Mishaeli agĩĩtwo Meshaki, nake Azaria agĩĩtwo Abedinego.1:7 Rĩĩtwa Beliteshazaru nĩ kuuga “Beli arogitĩra muoyo wake” (rĩetanĩtio na ngai yetagwo Beli). Shadiraka nĩ kuuga “watho wa Aku” (ngai ya andũ a Sumeria thĩinĩ wa Babuloni ya mweri). Meshaki nĩ kuuga “nũũ ũtariĩ ta Aku?” Narĩo Abedinego nĩ kuuga “ndungata ya Nego” (rĩĩtwa rĩngĩ rĩa Beli).
81:8 Ezek 4:13-14No rĩrĩ, Danieli agĩtua na ngoro yake atĩ ndegwĩthaahia na irio na ndibei ĩyo ya mũthamaki,1:8 Andũ a Isiraeli maatuaga atĩ irio cia mũthamaki ciarĩ na thaahu tondũ rwĩga rwa mbere rwarutagĩrwo ngai cia mĩhianano. na akĩũria mũrori ũcio wa anene etĩkĩrio ndakae gwĩthaahia na ũndũ wa kũrĩa irio icio. 91:9 Thim 16:7; 1Ath 8:50Nake Ngai nĩatũmĩte Danieli etĩkĩrĩke na aiguĩrwo tha nĩ mũnene ũcio, 10no mũnene ũcio akĩĩra Danieli atĩrĩ, “Nĩndĩretigĩra mũthamaki mwathi wakwa, ũrĩa ũtuĩte kĩrĩa mũrĩheagwo gĩa kũrĩa na gĩa kũnyua. Aangĩmuona mũrĩ ahĩnju gũkĩra aanake arĩa angĩ a riika rĩanyu-rĩ, angiuga nĩ kĩĩ gĩtũmĩte? Hĩndĩ ĩyo mũthamaki no aanengithie mũtwe nĩ ũndũ wanyu.”
11Danieli agĩcooka akĩarĩria mũrangĩri ũrĩa waheetwo wĩra nĩ mũrori wa anene arĩa angĩ wa kũroraga Danieli, na Hanania, na Mishaeli, na Azaria, akĩmwĩra atĩrĩ, 121:12 Kũg 2:10“Ndagũthaitha, amba ũgerie ndungata ciaku handũ ha mĩthenya ikũmi: Ndũgaatũhe kĩndũ o nakĩ tiga o nyeni cia kũrĩa na maaĩ ma kũnyua. 13Matukũ macio maathira ũcooke ũtũroranie na aanake acio angĩ marĩĩaga irio icio cia mũthamaki, na thuutha ũcio ũcooke gwĩka ndungata ciaku o ta ũrĩa ũkuona kwagĩrĩire.” 14Nĩ ũndũ ũcio agĩĩtĩkĩra ũhoro ũcio, nake akĩmageria matukũ macio ikũmi.
151:15 Thaam 23:25Matukũ macio ikũmi maathira-rĩ, mothiũ mao makĩoneka maagĩrĩte, nao magatunguha gũkĩra aanake acio angĩ maarĩĩaga irio cia mũthamaki. 16Nĩ ũndũ ũcio mũmarangĩri akĩeheria irio ciao iria ciarĩ njega mũno na ndibei ĩrĩa maarĩ manyuuage na agĩcooka kũmaheaga o nyeni tu handũ ha irio icio.
171:17 Ayub 12:13; Akol 1:9Na rĩrĩ, Ngai nĩaheire aanake acio ana ũmenyo na ũtaũku wa maandĩko ma mĩthemba yothe, na wĩruti wa maũndũ. Nake Danieli nĩataũkagĩrwo nĩ cioneki na irooto cia mĩthemba yothe.
18Ihinda rĩrĩa mũthamaki aatuĩte atĩ andũ acio magaatwarwo nyũmba yake thĩinĩ rĩathira-rĩ, mũrori wa anene arĩa angĩ agĩkĩmatwara harĩ Nebukadinezaru. 191:19 Kĩam 41:46Mũthamaki akĩaria nao, na ndonire mũndũ ũngĩaigananirio na Danieli, na Hanania, na Mishaeli na Azaria; na nĩ ũndũ ũcio magĩtoonyio wĩra-inĩ wa gũtungatagĩra mũthamaki. 201:20 1Ath 4:30; Ezek 28:3Ũndũ-inĩ o wothe ũkoniĩ ũũgĩ na ũtaũku wa maũndũ marĩa mũthamaki aamoragia-rĩ, agĩkora makĩrĩte ago othe na aragũri a ũthamaki wake wothe maita ikũmi.
211:21 2Maũ 36:22; Dan 6:28Nake Danieli agĩtũũra kũu nginya mwaka wa mbere wa wathani wa Mũthamaki Kurusu.
Ang Pagtuon ni Daniel ug sa Iyang mga Higala sa Babylon
1Sa ikatulo nga tuig sa paghari ni Jehoiakim sa Juda, gisulong ni Nebucadnezar nga hari sa Babylon ug sa iyang mga sundalo ang Jerusalem. 2Gibihag niya si Haring Jehoiakim sumala sa kabubut-on sa Ginoo. Gipanguha usab niya ang ubang mga butang sa templo sa Dios ug gidala sa Babylon.1:2 Babylon: sa Hebreo, Shinar. Mao kini ang usa pa ka ngalan sa Babylon. Unya gibutang niya kini sa butanganan sa mga bahandi didto sa templo sa iyang dios.
3Unya, gisugo ni Nebucadnezar si Ashpenaz nga pangulo sa iyang mga opisyal nga magpili ug pipila ka mga batan-on gikan sa mga bihag nga Israelinhon nga naggikan sa harianon ug dungganong mga pamilya. 4Kinahanglan gayod nga mga guwapo sila, himsog, maalam, may abilidad, hait ug salabotan, aron takos sila nga moalagad sa hari. Gisugo usab niya si Ashpenaz nga tudloan sila sa pinulongan ug balasahon sa mga taga-Babylon.1:4 Babylon: sa Hebreo, Kaldeanhon. Mao kini usahay ang itawag sa mga taga-Babylon. 5Nagsugo pa gayod ang hari nga hatagan sila matag adlaw sa samang pagkaon ug ilimnon nga ginakaon ug ginainom sa hari. Human sa tulo ka tuig nga pagbansay, mangalagad na sila kaniya.
6Uban sa mga napili mao sila si Daniel, Hananiah, Mishael, ug Azaria nga pulos naggikan sa tribo ni Juda. 7Gihatagan sila ni Ashpenaz ug bag-ong mga ngalan. Si Daniel ginganlag Belteshazar, si Hananiah ginganlag Shadrach, si Mishael ginganlag Meshach, ug si Azaria ginganlag Abednego.
8Apan hugot nga nagdesisyon si Daniel nga dili niya hugawan1:8 hugawan: may mga pagkaon sa hari nga gidili sa mga Judio sumala sa ilang panulondon. ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagkaon o ilimnon sa hari. Busa mihangyo siya kang Ashpenaz nga dili lang siya pakan-on o paimnon sa gipahatag kaniya sa hari. 9Pagbuot sa Dios nga malooy ug mohatag ug pabor si Ashpenaz kang Daniel. 10Apan miingon si Ashpenaz kaniya, “Nahadlok ako sa hari. Siya ang nagbuot kon unsay inyong kan-on ug imnon, ug kon makita niya nga dili maayo ang inyong panglawas kompara sa uban nga mga batan-on basin ug ipapatay niya ako.”
11Busa miingon si Daniel sa tinugyanan ni Ashpenaz nga tig-atiman kanila, 12“Sulayi nga utan ug tubig lang ang inyong ipakaon ug ipainom kanamo sulod sa napulo ka adlaw. 13Unya ikompara kami sa uban nga mga batan-on nga nagakaon sa pagkaon sa hari. Basi sa imo unyang makita nga resulta, ikaw na ang mahibalong modesisyon kon unsa ang imong gustong buhaton kanamo.” 14Misugot ang tinugyanan ug gisulayan sila sulod sa napulo ka adlaw.
15Human sa napulo ka adlaw, nakita nga mas maayo ug himsog ang ilang panglawas kon ikompara sa mga batan-on nga nangaon sa pagkaon sa hari. 16Busa wala na sila hatagi sa tinugyanan sa pagkaon ug ilimnon nga gipahatag sa hari kanila. Utan na lang ang gipakaon kanila.
17Gihatagan sa Dios kining upat ka mga batan-on ug kaalam ug pagsabot labi na gayod sa nagkalain-lain nga mga balasahon ug mga pagtulon-an. Ug dugang niini, gihatagan pa gayod niya si Daniel ug kaalam sa paghubad sa mga panan-awon ug mga damgo.
18Pagkahuman sa tulo ka tuig nga pagbansay kanila sumala sa giingon sa Haring Nebucadnezar, gidala sila ni Ashpenaz ngadto kaniya. 19Nakigsulti ang hari kanila, ug nakita sa hari nga sa tanang mga batan-on walay sama kang Daniel, Hananiah, Mishael, ug Azaria. Busa sila ang gipili nga mag-alagad kaniya. 20Ug sa mga pangutana nga nagkinahanglan ug kaalam ug pagsabot, nakita sa hari nga mas maalamon sila ug napulo ka pilo kay sa mga madyikero o espiritista sa tibuok niya nga gingharian. 21Nagpadayon sa pag-alagad si Daniel kang Nebucadnezar hangtod sa unang tuig sa paghari ni Cyrus.1:21 Cyrus: hari sa Persia nga miilog sa Babylon.
