La sabiduría es lo máximo
1Escuchad, hijos, la corrección de un padre;
disponeos a adquirir inteligencia.
2Yo os brindo buenas enseñanzas,
así que no abandonéis mi instrucción.
3Cuando yo era pequeño y vivía con mi padre,
cuando era el niño consentido de mi madre,
4mi padre me instruyó de esta manera:
«Aférrate de corazón a mis palabras;
obedece mis mandamientos, y vivirás.
5Adquiere sabiduría, adquiere inteligencia;
no olvides mis palabras ni te apartes de ellas.
6No abandones nunca a la sabiduría,
y ella te protegerá;
ámala, y ella te cuidará.
7La sabiduría es lo primero. ¡Adquiere sabiduría!
Por encima de todas las cosas, adquiere discernimiento.
8Estima a la sabiduría, y ella te exaltará;
abrázala, y ella te honrará;
9te pondrá en la cabeza una hermosa diadema;
te obsequiará con una bella corona».
10Escucha, hijo mío, acoge mis palabras,
y los años de tu vida aumentarán.
11Yo te guío por el camino de la sabiduría,
te dirijo por sendas de rectitud.
12Cuando camines, no encontrarás obstáculos;
cuando corras, no tropezarás.
13Aférrate a la instrucción, no la dejes escapar;
cuídala bien, porque ella es tu vida.
14No sigas la senda de los perversos
ni vayas por el camino de los malvados.
15¡Evita ese camino! ¡No pases por él!
¡Aléjate de allí, y sigue adelante!
16Los malvados no duermen si no hacen lo malo;
pierden el sueño si no hacen que alguien caiga.
17Su pan es la maldad;
su vino, la violencia.
18La senda de los justos se asemeja
a los primeros albores de la aurora:
su esplendor va en aumento
hasta que el día alcanza su plenitud.
19Pero el camino de los malvados
es como la más densa oscuridad;
¡ni siquiera saben con qué tropiezan!
20Hijo mío, atiende a mis consejos;
escucha atentamente lo que digo.
21No pierdas de vista mis palabras;
guárdalas muy dentro de tu corazón.
22Ellas dan vida a quienes las hallan;
son la salud del cuerpo.
23Por encima de todas las cosas cuida tu corazón,
porque de él mana la vida.
24Aleja de tu boca la perversidad;
aparta de tus labios las palabras corruptas.
25Pon la mirada en lo que tienes delante;
fija la vista en lo que está frente a ti.
26Endereza las sendas por donde andas;
allana todos tus caminos.
27No te desvíes ni a diestra ni a siniestra;
apártate de la maldad.
دەستپێکی دانایی
1ئەی کوڕینە، گوێ لە تەمبێکردنی باوک بگرن،
سەرنج بدەن بۆ زانینی تێگەیشتن.
2من شتی چاکتان فێر دەکەم،
بۆیە فێرکردنەکانی من پشتگوێ مەخەن.
3کاتێک کوڕی باوکم بووم،
ناسک و تاقانە لەلای دایکم،
4فێری دەکردم و پێی دەگوتم:
«با دڵت لەسەر قسەی من بێت،
ئەگەر فەرمانەکانم بپارێزیت، دەژیت.
5دانایی بەدەستبهێنە، تێگەیشتن بەدەستبهێنە،
قسەکانی دەمم لەبیر مەکە و لێیان لامەدە.
6واز لە دانایی مەهێنە، دەتپارێزێت،
خۆشتبوێت، چاودێریت دەکات.
7ئەمە دەستپێکی داناییە: دانایی بەدەستبهێنە،
بە هەموو دەستکەوتەکانت، تێگەیشتن بەدەستبهێنە.
8ڕێزی بگرە، بەرزت دەکاتەوە،
لە ئامێزی بگرە، شکۆدارت دەکات.
9تاجەگوڵینەی نیعمەت دەخاتە سەرت،
تاجی شکۆمەندیت پێ دەبەخشێت.»
10ڕۆڵە، گوێ بگرە و قسەکانم وەربگرە،
جا تەمەنت درێژ دەبێت.
11ڕێگای داناییم پیشاندایت،
بۆ ڕێڕەوە ڕاستەکان ڕێنماییم کردیت.
12لە ڕۆیشتندا هەنگاوت کورت نابێت،
لە ڕاکردنیشدا پێت هەڵناکەوێت.
13دەست بە تەمبێکردنەوە بگرە4:13 بە تەمبێکردن ڕازی بە. و دەست شل مەکە،
بیپارێزە، چونکە ژیانتە.
14مەچووە سەر ڕێگەی بەدکاران،
بە ڕێگای خراپەکاراندا مەڕۆ.
15خۆتی لێ لابدە و پێیدا مەڕۆ،
لێی دووربکەوە و تێپەڕە،
16چونکە خەویان لێ ناکەوێت ئەگەر خراپە نەکەن،
خەویان دەزڕێت ئەگەر یەکێک نەخەن.
17نانی خراپە دەخۆن و
شەرابی ستەمکاری دەخۆنەوە.
18ڕێچکەی ڕاستودروستان وەک ڕووناکی بەرەبەیانە،
ڕووناکتر و ڕووناکتر دەبێت هەتا دەبێتە ڕۆژی تەواو.
19بەڵام ڕێگای بەدکاران وەک تاریکستانە،
نازانن پێیان لە چی هەڵدەکەوێت.
20ڕۆڵە، سەرنج بدە وشەکانم،
گوێ بۆ قسەکانم شل بکە.
21لەبەرچاوت دوورنەکەونەوە،
لە ناخی دڵت بیانپارێزە،
22چونکە ژیانن بۆ ئەو کەسەی دەیاندۆزێتەوە،
دەرمانە بۆ هەموو لەشی.
23لە سەرووی هەموو چاودێرییەکەوە دڵت بپارێزە،
چونکە دڵ سەرچاوەی ژیانە.
24خواری لە دەمت داماڵە و
چەوتی لە لێوانت دووربخەوە.
25با چاوەکانت تەماشای پێشت بکەن و
پێڵووەکانت ڕێک بۆ بەردەمت بێت.
26ڕێڕەوی بەرپێت خۆش بکە،
هەموو ڕێگاکانت دەچەسپێن.
27بەلای ڕاست یان چەپدا لامەدە،
پێت لە خراپە دووربخەوە.
