1El malvado huye aunque nadie lo persiga;
pero el justo vive confiado como un león.
2Cuando hay rebelión en el país,
los caudillos se multiplican;
cuando el gobernante es entendido,
se mantiene el orden.
3El gobernante28:3 El gobernante (texto probable); El pobre (TM). que oprime a los pobres
es como violenta lluvia que arrasa la cosecha.
4Los que abandonan la ley alaban a los malvados;
los que la obedecen luchan contra ellos.
5Los malvados nada entienden de la justicia;
los que buscan al Señor lo entienden todo.
6Más vale pobre pero honrado
que rico pero perverso.
7El hijo entendido se sujeta a la ley;
el derrochador deshonra a su padre.
8El que amasa riquezas mediante la usura
las acumula para el que se compadece de los pobres.
9Dios aborrece hasta la oración
del que se niega a obedecer la ley.
10El que lleva a los justos por el mal camino
caerá en su propia trampa;
pero los íntegros heredarán el bien.
11El rico se las da de sabio;
el pobre pero inteligente lo desenmascara.
12Cuando los justos triunfan, se hace gran fiesta;
cuando los impíos se imponen, todo el mundo se esconde.
13Quien encubre su pecado jamás prospera;
quien lo confiesa y lo deja halla perdón.
14¡Dichoso el que siempre teme al Señor!28:14 teme al Señor. Lit. teme.
Pero el obstinado caerá en la desgracia.
15Un león rugiente, un oso hambriento,
es el gobernante malvado que oprime a los pobres.
16El gobernante falto de juicio es terrible opresor;
el que odia las riquezas prolonga su vida.
17El que es perseguido por28:17 El que es perseguido por. Alt. El que carga con la culpa de. homicidio
será un fugitivo hasta la muerte.
¡Que nadie le brinde su apoyo!
18El que es honrado se mantendrá a salvo;
el de caminos perversos caerá en la fosa.28:18 en la fosa (Siríaca); en uno (TM).
19El que trabaja la tierra tendrá abundante comida;
el que sueña despierto28:19 el que sueña despierto. Lit. el que persigue lo vacío; también en 12:11. solo abundará en pobreza.
20El hombre fiel recibirá muchas bendiciones;
el que tiene prisa por enriquecerse no quedará impune.
21No es correcto mostrarse parcial con nadie.
Hay quienes pecan hasta por un mendrugo de pan.
22El tacaño ansía enriquecerse,
sin saber que la pobreza lo aguarda.
23A fin de cuentas, más se aprecia
al que reprende que al que adula.
24El que roba a su padre o a su madre,
e insiste en que no ha pecado,
amigo es de gente perversa.28:24 de gente perversa. Lit. del destructor.
25El que es ambicioso provoca peleas,
pero el que confía en el Señor prospera.
26Necio es el que confía en sí mismo;
el que actúa con sabiduría se pone a salvo.
27El que ayuda al pobre no conocerá la pobreza;
el que le niega su ayuda será maldecido.
28Cuando triunfan los impíos, la gente se esconde;
cuando perecen, los justos prosperan.
1بەدکار بێ ئەوەی کەس ڕاوی بنێت هەڵدێت،
بەڵام ڕاستودروست وەک بەچکە شێر چاونەترسە.
2کە یاخیبوون لە خاکێک هەبێت میری زۆر دەبێت،
بەڵام فەرمانڕەوایەکی تێگەیشتوو و زانا نیشتیمان بەرقەرار دەکات.
3ئەو سەرکردەیەی هەژاران بچەوسێنێتەوە،
وەک بارانێکی بەخوڕە هیچ خۆراکێک ناهێڵێتەوە.
4ئەوانەی واز لە تەورات28:4 فێرکردن. دەهێنن ستایشی بەدکار دەکەن،
بەڵام پارێزەرانی تەورات دژایەتییان دەکەن.
5پیاوخراپان لە دادپەروەری تێناگەن،
بەڵام ئەوانەی ڕوو لە یەزدان دەکەن تەواو تێدەگەن.
6باشترە هەژار ڕێگای تەواوەتی گرتبێت،
لە دەوڵەمەند کە ڕێگاکان خواردەکاتەوە.
7ئەوەی تەورات بپارێزێت کوڕێکی تێگەیشتووە،
بەڵام هاوڕێی دەستبڵاوان باوکی خۆی ڕیسوا دەکات.
8ئەوەی بە سوو و بازاڕگرانکردن سامانی خۆی زۆر بکات،
بۆ یەکێکی کۆدەکاتەوە کە بەزەیی بە نەداران دێتەوە.
9ئەوەی گوێی دابخات لە بیستنی فێرکردنەکەم،
تەنانەت نوێژەکەشی قێزەونە.
10ئەوەی سەرڕاستان بەرەو ڕێگای خراپە ببات،
دەکەوێتە ئەو چاڵەوە کە خۆی هەڵیکەندووە،
بەڵام ئەوانەی کە بێ کەموکوڕین میراتی باشیان بەردەکەوێت.
11دەوڵەمەند لەبەرچاوی خۆی دانایە،
بەڵام هەژاری تێگەیشتوو دەیپشکنێت.
12لە سەرکەوتنی ڕاستودروستان شانازییەکی گەورە هەیە،
بەڵام لە هەستانی بەدکاران خەڵکی خۆیان دەشارنەوە.
13ئەوەی گوناهەکانی خۆی بشارێتەوە سەرناکەوێت،
بەڵام دانپێدانەر و وازلێهێنەر بەر بەزەیی دەکەوێت.
14خۆزگە دەخوازرێ بە کەسێک بەردەوام لە یەزدان بترسێت،
بەڵام ئەوەی دڵی خۆی ڕەق بکات دەکەوێتە خراپەوە.
15وەک شێرێکی بە نەڕەنەڕ و ورچێکی هەڵچووە،
فەرمانڕەوای بەدکار بەسەر گەلی نەدارەوە.
16فەرمانڕەوای ناتێگەیشتوو زۆرداری زۆر دەکات،
بەڵام ئەوەی ڕقی لە دەستکەوتی ناڕەوا بێت تەمەن درێژ دەبێت.
17ئەوەی خوێنی کەسێکی لە مل بێت
هەتا ڕۆژی مردنی هەڵاتوو دەبێت.
با کەس پشتیوانی نەکات.
18ئەوەی بە ڕێگای تەواویدا بڕوات ڕزگار دەبێت،
بەڵام ئەوەی ڕێگاکانی خوار بکات لەپڕ دەکەوێت.
19ئەوەی ئیش لە زەوی خۆیدا بکات تێر نان دەبێت،
بەڵام ئەوەی دوای هیچوپووچی بکەوێت تێر هەژاری دەبێت.
20کەسی دڵسۆز بەرەکەتی زۆرە،
بەڵام ئەوەی بە پەلە بێت بۆ دەوڵەمەندی بێ سزا نابێت.
21لایەنگری باش نییە،
بەڵام مرۆڤ بۆ لەتە نانێک گوناه دەکات.
22کەسی بەرچاوتەنگ بە پەلەیە بۆ دەوڵەمەندی،
بەڵام نازانێت نەبوونی بۆ دێت.
23ئەوەی کەسێک سەرزەنشت بکات لە کۆتاییدا پەسەندتر دەبێت
لەوەی زمانلووسی دەکات.
24ئەوەی دایک و باوکی تاڵان بکات و
بڵێت: «ئەمە گوناه نییە!»
ئەو کەسە هاوبەشی کاولکارانە.
25چاوبرسی ناکۆکی دەوروژێنێت،
بەڵام ئەوانەی پشت بە یەزدان دەبەستن سەرکەوتوو دەبن.
26ئەوەی پشت بە بیرکردنەوەی خۆی ببەستێت گێلە،
بەڵام ئەوەی بە ڕێگای داناییدا بڕوات دەرباز دەبێت.
27ئەوەی بە هەژار ببەخشێت نەبوون نابێت،
بەڵام ئەوەی ڕووی لێ وەرگێڕێت نەفرەتی زۆر دەبێت.
28بە هەستانی بەدکاران خەڵکی خۆیان دەشارنەوە،
بەڵام بە لەناوچوونیان ڕاستودروستان سەردەکەون.
