Proverbios 20 – CST & APSD-CEB

Nueva Versión Internacional (Castilian)

Proverbios 20:1-30

1El vino lleva a la insolencia,

y la bebida embriagante al escándalo;

¡nadie bajo sus efectos se comporta sabiamente!

2Rugido de león es la furia del rey;

quien provoca su enojo se juega la vida.

3Honroso es al hombre evitar la contienda,

pero no hay necio que no inicie un pleito.

4El perezoso no labra la tierra en otoño;

en tiempo de cosecha buscará y no hallará.

5Los pensamientos humanos son aguas profundas;

el que es inteligente los capta fácilmente.

6Son muchos los que proclaman su lealtad,

¿pero quién puede hallar a alguien digno de confianza?

7Justo es quien lleva una vida sin tacha;

¡dichosos los hijos que sigan su ejemplo!20:7 los hijos … su ejemplo. Lit. sus hijos después de él.

8Cuando el rey se sienta en el tribunal,

con su sola mirada barre toda maldad.

9¿Quién puede afirmar: «Tengo puro el corazón;

estoy limpio de pecado»?

10Pesas falsas y medidas engañosas:

¡vaya pareja que el Señor detesta!

11Por sus hechos el niño deja entrever

si su conducta será pura y recta.

12Los oídos para oír y los ojos para ver:

¡hermosa pareja que el Señor ha creado!

13No te des al sueño, o te quedarás pobre;

mantente despierto y tendrás pan de sobra.

14«¡No sirve, no sirve!», dice el comprador,

pero luego va y se jacta de su compra.

15Oro hay, y abundan las piedras preciosas,

pero aún más valiosos son los labios del saber.

16Toma la prenda del que salga fiador de un extraño;

retenla en garantía si la da en favor de desconocidos.

17Tal vez sea agradable ganarse el pan con engaños,

pero uno acaba con la boca llena de arena.

18Afirma tus planes con buenos consejos;

entabla el combate con buena estrategia.

19El chismoso traiciona la confianza;

no te juntes con la gente que habla de más.

20Al que maldiga a su padre y a su madre,

su lámpara se le apagará en la más densa oscuridad.

21La herencia de fácil comienzo

no tendrá un final feliz.

22Nunca digas: «¡Me vengaré de ese daño!»

Confía en el Señor, y él actuará por ti.

23El Señor aborrece las pesas falsas

y reprueba el uso de medidas engañosas.

24Los pasos del hombre los dirige el Señor.

¿Cómo puede el hombre entender su propio camino?

25Trampa es consagrar algo sin pensarlo

y más tarde reconsiderar lo prometido.

26El rey sabio avienta como trigo a los malvados,

y los desmenuza con rueda de molino.

27El espíritu humano es la lámpara del Señor,

pues escudriña lo más recóndito del ser.

28La misericordia y la verdad sostienen al rey;

su trono se afirma en la misericordia.

29La gloria de los jóvenes radica en su fuerza;

la honra de los ancianos, en sus canas.

30Los golpes y las heridas curan la maldad;

los azotes purgan lo más íntimo del ser.

Ang Pulong Sa Dios

Panultihon 20:1-30

1Ang sobra nga pag-inom sa ilimnong makahubog magpahimo sa tawo nga bastos. Ang tawo nga maghubog-hubog dili maalamon.

2Ang hari kon masuko morag nagangulob nga liyon. Kon pasuk-on mo siya, patyon ka gayod niya.

3Dalaygon ang tawo nga maglikay sa kasamok; ang buang-buang lang ang gustog gubot.

4Ang tapolan nga modaro sa panahon sa tingtanom walay anihon.

5Ang hunahuna sa tawo mahimong sama kalawom sa tubig, apan kon maalamon ka, matugkad mo kini.

6Daghan ang moingon nga maayo silang tawo, apan anaa ba kanilay masaligan?

7Ang matarong nga tawo dili salawayon. Bulahan ang iyang mga anak nga nagasunod sa iyang pamatasan.

8Kon mohukom ang hari, sutaon gayod niya pag-ayo kon kinsay naghimog daotan.

9Wala gayoy makaingon nga hinlo na gayod ang iyang kasingkasing, nga wala na gayod siyay sala.

10Ngil-aran ang Ginoo sa manglimbong ug timbang o pagtakos.

11Ang mga binuhatan sa usa ka batan-on nagapadayag sa iyang pamatasan, kon siya matarong o dili.

12Gihatagan kita sa Ginoo ug mata aron makakita ug dalunggan aron makabati.

13Kon sige ka lang ug katulog, magutman ka. Bangon ug pagtrabaho, ug moabunda ang imong pagkaon.

14Sawayon sa mamalitay ang baligya aron makahangyo siya. Apan kon mapalit na niya kini, ipasigarbo dayon niya kini.

15Daghang mga bulawan ug mahalong mga bato, apan diotay ra ang manulti nga may kaalam.

16Kon may tawo nga mosaad nga siyay mobayad kanimo sa utang sa tawo nga dili niya kaila,20:16 tawo nga dili niya kaila: o, daotang babaye. siguroha nga makakuha ka gikan kaniya ug garantiya, aron masiguro mo nga mobayad siya.

17Ganahag kaon ang tawo sa iyang linimbongan, apan sa ulihi, mahisama kini sa balas diha sa iyang baba.

18Pangayog tambag kabahin sa imong mga plano o sa dili ka pa moadto sa gira.

19Ang libakera manabi ug mga sekreto, busa likayi ang tawo nga sama niana.

20Ang anak nga manunglo ug ginikanan mamatay sama sa suga nga napalong diha sa kangitngit.

21Ang panulondon nga sa sinugdan imong gikuha sa dili pa hustong panahon dili makahatag kanimo ug kaayohan sa kaulahian.

22Ayaw panimalos. Salig lang sa Ginoo, ug tabangan ka niya.

23Ginakangil-aran sa Ginoo ang mga tawong nagapanglimbong sa timbangan. Dili kana maayo nga buhat.

24Ang Ginoo maoy nagabuot sa atong kinabuhi, busa dili nato mahibaloan ang atong kapalaran.20:24 dili nato mahibaloan ang atong kapalaran: o, dili gayod nato matugkad ang mga nagakahitabo kanato.

25Makuyaw ang pagdali-dali ug saad nga imong ihalad ang usa ka butang ngadto sa Ginoo. Kinahanglang hunahunaon mo una kini sa dili ka pa mosaad.

26Kon mohukom ang maalamon nga hari, sigurohon gayod niya kon kinsay naghimo ug daotan, ug silotan niya kini.

27Ang atong konsensya o hunahuna20:27 konsensya o hunahuna: o, espiritu. gamiton sa Ginoo sa paglamdag sa atong kinabuhi aron masusi nato ang atong pagkatawo.

28Kon buotan ug matinud-anon ang usa ka hari, walay daotang mahitabo kaniya ug molungtad ang iyang paghari.

29Garbo sa mga batan-on ang ilang kusog, ug dungog sa mga tigulang ang ilang katigulangon.20:29 katigulangon: sa literal, uban.

30Usahay maayo nga masilotan kita aron magbag-o kita.