Deuteronomio 28 – CST & HLGN

Nueva Versión Internacional (Castilian)

Deuteronomio 28:1-68

Bendiciones por la obediencia

1»Si realmente escuchas al Señor tu Dios, y cumples fielmente todos estos mandamientos que hoy te ordeno, el Señor tu Dios te pondrá por encima de todas las naciones de la tierra. 2Si obedeces al Señor tu Dios, todas estas bendiciones vendrán sobre ti y te acompañarán siempre:

3»Bendito serás en la ciudad,

y bendito en el campo.

4»Benditos serán el fruto de tu vientre,

tus cosechas, las crías de tu ganado,

los terneritos de tus manadas

y los corderitos de tus rebaños.

5»Benditas serán tu canasta

y tu mesa de amasar.

6»Bendito serás en el hogar,

y bendito en el camino.28:6 en el hogar … en el camino. Lit. en tu entrar … en tu salir; también en v. 19.

7»El Señor te concederá la victoria sobre tus enemigos. Avanzarán contra ti en perfecta formación, pero huirán en desbandada.

8»El Señor bendecirá tus graneros y todo el trabajo de tus manos.

»El Señor tu Dios te bendecirá en la tierra que te ha dado.

9»El Señor te establecerá como su pueblo santo, conforme a su juramento, si cumples sus mandamientos y andas en sus caminos. 10Todas las naciones de la tierra te respetarán al reconocerte como el pueblo del Señor.

11»El Señor te concederá abundancia de bienes: multiplicará tus hijos, tu ganado y tus cosechas en la tierra que a tus antepasados juró que te daría.

12»El Señor abrirá los cielos, su generoso tesoro, para derramar a su debido tiempo la lluvia sobre la tierra, y para bendecir todo el trabajo de tus manos. Tú les prestarás a muchas naciones, pero no tomarás prestado de nadie. 13El Señor te pondrá a la cabeza, nunca en la cola. Siempre estarás en la cima, nunca en el fondo, con tal de que prestes atención a los mandamientos del Señor tu Dios que hoy te mando, y los obedezcas con cuidado. 14Jamás te apartes de ninguna de las palabras que hoy te ordeno, para seguir y servir a otros dioses.

Maldiciones por la desobediencia

15»Pero debes saber que, si no obedeces al Señor tu Dios ni cumples fielmente todos sus mandamientos y preceptos que hoy te ordeno, vendrán sobre ti y te alcanzarán todas estas maldiciones:

16»Maldito serás en la ciudad,

y maldito en el campo.

17»Malditas serán tu canasta

y tu mesa de amasar.

18»Malditos serán el fruto de tu vientre,

tus cosechas,

los terneritos de tus manadas

y los corderitos de tus rebaños.

19»Maldito serás en el hogar,

y maldito en el camino.

20»El Señor enviará contra ti maldición, confusión y fracaso en toda la obra de tus manos, hasta que en un abrir y cerrar de ojos quedes arruinado y exterminado por tu mala conducta y por haberme abandonado.

21»El Señor te infestará de plagas, hasta acabar contigo en la tierra de la que vas a tomar posesión. 22El Señor te castigará con epidemias mortales, fiebres malignas e inflamaciones, con calor sofocante y sequía, y con plagas y pestes sobre tus cultivos. Te hostigará hasta que perezcas. 23Sobre tu cabeza, el cielo será como bronce; bajo tus pies, la tierra será como hierro. 24En lugar de lluvia, el Señor enviará sobre tus campos polvo y arena; del cielo lloverá ceniza, hasta que seas aniquilado.

25»El Señor hará que te derroten tus enemigos. Avanzarás contra ellos en perfecta formación, pero huirás en desbandada. ¡Todos los reinos de la tierra te humillarán! 26Tu cadáver servirá de alimento a las aves de los cielos y a las bestias de la tierra, y no habrá quien las espante.

27»El Señor te afligirá con tumores y úlceras, como las de Egipto, y con sarna y comezón, y no podrás sanar.

28»El Señor te hará sufrir de locura, ceguera y delirio. 29En pleno día andarás a tientas, como ciego en la oscuridad. Fracasarás en todo lo que hagas; día tras día serás oprimido; te robarán y no habrá nadie que te socorra. 30Estarás comprometido para casarte, pero otro tomará a tu prometida y la violará. Construirás una casa, y no podrás habitarla. Plantarás una viña, pero no podrás gozar de sus frutos. 31Tu buey será degollado ante tus propios ojos y no probarás su carne. Te quitarán tu asno a la fuerza y no te lo devolverán. Tus ovejas pasarán a manos de tus enemigos, y nadie te ayudará a rescatarlas. 32Tus hijos y tus hijas serán entregados a otra nación; te cansarás de buscarlos, y no los podrás encontrar. 33Un pueblo desconocido se comerá los frutos de tu tierra y todo el producto de tu trabajo; para ti solo habrá opresión y malos tratos cada día. 34Tendrás visiones que te enloquecerán.

35»El Señor te herirá en las rodillas y en las piernas, y con llagas malignas e incurables que te cubrirán todo el cuerpo, desde la planta del pie hasta la coronilla.

36»El Señor hará que tú y el rey que hayas elegido para gobernarte seáis deportados a un país que ni tú ni tus antepasados conocisteis. Allí adorarás a otros dioses, dioses de madera y de piedra. 37Serás motivo de horror y objeto de burla y de ridículo en todas las naciones a las que el Señor te conduzca.

38»Sembrarás en tus campos mucho, pero cosecharás poco, porque las langostas devorarán tus plantíos. 39Plantarás viñas y las cultivarás, pero no cosecharás las uvas ni beberás el vino, porque los gusanos se comerán tus vides. 40Tendrás olivares por todo tu territorio, pero no te ungirás con su aceite, porque se caerán las aceitunas. 41Tendrás hijos e hijas, pero no podrás retenerlos, porque serán llevados al cautiverio. 42¡Enjambres de langostas devorarán todos los árboles y las cosechas de tu tierra!

43»Los extranjeros que vivan contigo alcanzarán cada vez más poder sobre ti, mientras que tú te irás hundiendo más y más. 44Ellos serán tus acreedores, y tú serás su deudor. Ellos irán a la cabeza, y tú quedarás rezagado.

45»Todas estas maldiciones caerán sobre ti. Te perseguirán y te alcanzarán hasta destruirte, porque desobedeciste al Señor tu Dios y no cumpliste sus mandamientos y preceptos. 46Ellos serán señal y advertencia permanente para ti y para tus descendientes, 47pues no serviste al Señor tu Dios con gozo y alegría cuando tenías de todo en abundancia. 48Por eso sufrirás hambre y sed, desnudez y pobreza extrema, y serás esclavo de los enemigos que el Señor enviará contra ti. Ellos te pondrán un yugo de hierro sobre el cuello, y te destruirán por completo.

49»El Señor levantará contra ti una nación muy lejana, cuyo idioma no podrás entender; vendrá de los confines de la tierra, veloz como un águila. 50Esta nación tendrá un aspecto feroz y no respetará a los viejos ni se compadecerá de los jóvenes. 51Devorará las crías de tu ganado y las cosechas de tu tierra, hasta aniquilarte. No te dejará trigo, ni mosto ni aceite, ni terneras en las manadas, ni corderos en los rebaños. ¡Te dejará completamente arruinado! 52Te acorralará en todas las ciudades de tu tierra; te sitiará hasta que se derrumben esas murallas fortificadas en las que has confiado. ¡Te asediará en toda la tierra y en las ciudades que el Señor tu Dios te ha dado!

53»Tal será tu sufrimiento durante el sitio de la ciudad que acabarás comiéndote el fruto de tu vientre, ¡la carne misma de los hijos y las hijas que el Señor tu Dios te ha dado! 54Aun el más tierno y sensible de tus hombres no tendrá compasión de su propio hermano, ni de la esposa que ama, ni de los hijos que todavía le queden, 55hasta tal punto que no compartirá con ellos nada de la carne de sus hijos que se esté comiendo, pues será todo lo que le quede.

»Tal será la angustia que te hará sentir tu enemigo durante el asedio de todas tus ciudades 56que aun la más tierna y sensible de tus mujeres, tan sensible y tierna que no se atrevería a rozar el suelo con la planta de los pies, no tendrá compasión de su propio esposo al que ama, ni de sus hijos ni de sus hijas. 57No compartirá el hijo que acaba de parir, ni su placenta, sino que se los comerá en secreto, pues será lo único que le quede. ¡Tal será la angustia que te hará sentir tu enemigo durante el asedio de todas tus ciudades!

58»Si no te empeñas en practicar todas las palabras de esta ley, que están escritas en este libro, ni temes al Señor tu Dios, ¡nombre glorioso e imponente!, 59el Señor enviará contra ti y contra tus descendientes plagas terribles y persistentes, y enfermedades malignas e incurables. 60Todas las plagas de Egipto, que tanto horror te causaron, vendrán sobre ti y no te darán respiro.

61»El Señor también te enviará, hasta exterminarte, toda clase de enfermedades y desastres no registrados en este libro de la ley. 62Y tú, que como pueblo fuiste tan numeroso como las estrellas del cielo, quedarás reducido a unos cuantos por no haber obedecido al Señor tu Dios. 63Así como al Señor le agradó multiplicarte y hacerte prosperar, también le agradará arruinarte y destruirte. ¡Serás arrancado de raíz, de la misma tierra que ahora vas a poseer!

64»El Señor te dispersará entre todas las naciones, de uno al otro extremo de la tierra. Allí adorarás a otros dioses, dioses de madera y de piedra, que ni tú ni tus antepasados conocisteis. 65En esas naciones no hallarás paz ni descanso. El Señor mantendrá angustiado tu corazón; tus ojos se cansarán de anhelar, y tu corazón perderá toda esperanza. 66Noche y día vivirás en constante zozobra, lleno de terror y nunca seguro de tu vida. 67Debido a las visiones que tendrás y al terror que se apoderará de ti, dirás en la mañana: “¡Ojalá fuera de noche!”, y en la noche: “¡Ojalá fuera de día!” 68Y aunque el Señor te prometió que jamás volverías por el camino de Egipto, te hará volver en barcos. Allá te ofrecerás a tus enemigos como esclavo, y no habrá nadie que quiera comprarte».

Ang Pulong Sang Dios

Deuteronomio 28:1-68

Ang Balos sa Pagkamatinumanon

(Lev. 26:3-13; Deu. 7:11-24)

1“Kon sundon gid ninyo ang Ginoo nga inyo Dios kag tumanon ang tanan niya nga sugo nga ginahatag ko sa inyo subong, himuon niya kamo nga labaw sa tanan nga nasyon diri sa kalibutan. 2Kon sundon ninyo ang Ginoo nga inyo Dios mangin inyo ining tanan nga pagpakamaayo:

3“Pakamaayuhon niya ang inyo mga banwa kag ang inyo mga uma. 4Pakamaayuhon niya kamo sang madamo nga mga kabataan, bugana nga patubas kag madamo nga mga kasapatan. 5Pakamaayuhon niya ang inyo mga patubas kag mga pagkaon. 6Pakamaayuhon niya ang tanan ninyo nga ginahimo. 7Ipapierdi sang Ginoo sa inyo ang mga kaaway nga magsalakay sa inyo. Tingob sila nga magsalakay sa inyo pero lapta sila nga magpalalagyo sa inyo. 8Pakamaayuhon sang Ginoo nga inyo Dios ang tanan ninyo nga ginahimo kag pun-on niya sang mga patubas ang inyo mga bodega. Pakamaayuhon niya kamo sa duta nga ginahatag niya sa inyo. 9Suno sa ginpromisa sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo, himuon niya kamo nga iya pinili nga katawhan, kon tumanon ninyo ang iya mga sugo kag magkabuhi kamo suno sa iya mga pamaagi. 10Dayon ang tanan nga katawhan sa kalibutan makahibalo nga ginpili kamo sang Ginoo mismo, kag mahadlok sila sa inyo. 11Pakamaayuhon gid kamo sang Ginoo didto sa duta nga iya ginpromisa sa inyo mga katigulangan nga ihatag sa inyo. Padamuon niya ang inyo mga anak, ang inyo mga kasapatan kag ang inyo mga patubas. 12Padal-an kamo sang Ginoo sang ulan sa husto nga tion halin sa talaguan sang iya manggad sa langit, kag pakamaayuhon niya ang tanan ninyo nga ginahimo. Magapahulam kamo sa madamo nga mga nasyon, pero kamo iya indi magpanghulam. 13Himuon kamo sang Ginoo nga mga pangulo sa mga nasyon, kag indi sumulunod lang. Huo, ara kamo permi sa ibabaw kag indi sa idalom kon tumanon kag sundon lang ninyo sing maayo ang mga sugo sang Ginoo nga inyo Dios nga ginahatag ko sa inyo subong. 14Gani indi ninyo paglapasa ang bisan ano nga ginasugo ko sa inyo subong, kag indi kamo magsunod sa iban nga mga dios kag mag-alagad sa ila.

Ang Balos sa Pagkadimatinumanon

(Lev. 26:14-46)

15“Pero kon indi kamo magtuman sa Ginoo nga inyo Dios kag indi magsunod sing maayo sa tanan niya nga mga sugo kag mga pagsulundan nga ginahatag ko sa inyo subong, maagom ninyo ining tanan nga pagpakamalaot: 16Pakamalauton sang Ginoo ang inyo mga banwa kag mga uma. 17Pakamalauton niya ang inyo mga patubas kag mga pagkaon. 18Pakamalauton niya kamo paagi sa paghatag sa inyo sang diutay nga mga kabataan, patubas kag kasapatan. 19Pakamalauton niya ang tanan ninyo nga mga ginahimo. 20Pasalasalahon kamo kag pagamuhon ang tanan ninyo nga ginahimo hasta nga malaglag kamo kag magkalawala sa gilayon tungod sa malain ninyo nga ginahimo paagi sa pagsikway sa iya.28:20 iya: sa Hebreo, akon. 21Padal-an kamo sang Ginoo sang mga balatian hasta nga magkalalaglag kamo didto sa duta nga inyo sudlon kag panag-iyahan. 22Huo, paantuson kamo sang Ginoo sang makamamatay nga mga balatian, hilanat, palamanog, kag sang mainit nga hangin, malawig nga tingadlaw28:22 tingadlaw: sa Hebreo, espada. kag mga peste sa mga tanom hasta nga magkalawala kamo. 23Ang langit mangin daw sa saway nga indi na maghatag sang ulan kag ang duta magtig-a pareho sa salsalon. 24Imbes tubig ang ihatag sang Ginoo sa inyo bilang ulan, yab-ok ang iya ihatag. Paulanon niya sang yab-ok hasta nga magkalalaglag kamo.

25“Ipapierdi kamo sang Ginoo sa inyo mga kaaway. Tingob kamo nga magsalakay sa ila, pero lapta kamo nga magpalalagyo sa ila. Kangil-aran kamo sang tanan nga ginharian sa kalibutan. 26Ang inyo mga bangkay kan-on sang mga pispis kag sang mapintas nga mga sapat, kag wala sing may magtabog sa ila. 27Paantuson kamo sang Ginoo sang mga hubag nga iya ginpadala sa mga Egiptohanon, kag sang mga tumor, katol kag arikis28:27 tumor, katol kag arikis: Indi mapat-od sa Hebreo kon ano gid nga mga balatian ini. nga indi gid mag-ayo. 28Pabuangon kamo sang Ginoo, bulagon kag pasalasalahon. 29Magapangapkap kamo bisan adlaw pareho sa bulag. Indi kamo magmainuswagon sa bisan ano nga inyo himuon. Piguson kag kawatan kamo permi, kag wala sing may magbulig sa inyo.

30“Ang babayi nga inyo pangasaw-on agawon28:30 agawon: ukon, luguson. sang iban nga lalaki. Magapatindog kamo sang balay pero indi kamo makaestar sini. Magatanom kamo sang mga ubas pero indi kamo makapulos sang mga bunga sini. 31Ihawon ang inyo baka sa inyo atubangan, pero indi kamo makakaon sini. Agawon sa inyo ang inyo asno, kag indi na ini pag-ibalik sa inyo. Kuhaon sang inyo mga kaaway ang inyo mga karnero, kag wala sing may magbulig sa inyo sa pagbawi sini. 32Samtang nagatan-aw kamo, bihagon ang inyo mga anak sang taga-iban nga nasyon, kag adlaw-adlaw kamo nga maghulat sa ila pagbalik, pero wala kamo sing may mahimo. 33Ang mga tawo nga wala ninyo makilal-i amo ang magakaon sang tanan ninyo nga ginpangabudlayan, kag permi lang kamo piguson kag paantuson. 34Kag kon makita ninyo ini tanan, mabuang kamo. 35Patubuan kamo sang Ginoo sang mga hubag nga indi mag-ayo halin sa inyo dapadapa hasta sa ulo.

36“Kamo kag ang inyo pinili nga hari ipabihag sang Ginoo sa nasyon nga wala ninyo makilal-i ukon sang inyo mga katigulangan. Didto magasimba kamo sa iban nga mga dios nga hinimo halin sa kahoy kag bato. 37Kangil-aran kamo, hikayan, kag tamayon sang mga pumuluyo sang mga nasyon nga sa diin kamo ginbihag.

38“Madamo ang inyo itanom pero gamay lang ang inyo anihon, kay kaunon ini sang mga apan. 39Magatanom kamo sang ubas kag atipanon ninyo, pero indi kamo makapamupo sang bunga sini ukon makainom sang iya duga, kay kaunon ini sang mga ulod. 40Magatanom kamo sang madamo nga olibo bisan diin sa inyo lugar, pero wala kamo sing lana nga makuha halin sa sini, kay magkalapulak ang mga bunga sini. 41Makapamata kamo, pero indi sila magpabilin sa inyo kay bihagon sila. 42Kaunon sang mga apan28:42 apan: ukon, sapat-sapat. ang tanan ninyo nga mga kahoy kag mga tanom.

43“Ang mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo magaamat-amat gamhanan samtang kamo iya magaamat-amat luya. 44Sila ang magapautang sa inyo kag indi kamo ang magapautang sa ila. Sila ang magapangulo sa inyo kag kamo inyo mga sumulunod lang. 45Matabo ining tanan nga pagpakamalaot sa inyo hasta nga magkalamatay kamo kon indi ninyo pagtumanon ang Ginoo nga inyo Dios kag ang iya mga sugo kag mga pagsulundan nga iya ginhatag sa inyo. 46Ini nga mga pagpakamalaot mangin padumdom kag paandam sa inyo kag sa inyo mga kaliwat hasta san-o. 47Tungod kay wala ninyo gin-alagad nga may kalipay kag kasadya ang Ginoo nga inyo Dios sang tion sang inyo kabuganaan, 48itugyan niya kamo sa mga kaaway nga ipadala niya sa inyo kag magaalagad kamo sa ila. Gutumon kamo, uhawon, kulangon sang bayo, kag mawad-an sang bisan ano nga butang. Paantuson niya kamo nga daw sa ginatakdan kamo sang salsalon nga gota hasta nga magkalamatay kamo.

49“Ipasalakay kamo sang Ginoo sa isa ka nasyon nga halin sa malayo gid nga lugar, nga ang ila lingguahe indi ninyo maintiendihan. Salakayon nila kamo pareho sa agila nga nagasulip. 50Mapintas sila kag wala sing kaluoy sa mga tigulang kag mga kabataan. 51Kaunon nila ang inyo mga kasapatan kag ang inyo mga patubas hasta nga magkalamatay kamo. Wala sila sing ibilin sa inyo nga uyas, duga sang ubas, lana, ukon mga kasapatan hasta nga magkalalaglag kamo. 52Salakayon nila ang tanan ninyo nga banwa nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios hasta nga magkalarumpag ang mga mataas kag mabakod nga mga pader sini nga inyo ginasaligan.

53“Sa tion nga kibunon kamo sang inyo mga kaaway, kaunon ninyo ang inyo mga anak nga ginhatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios tungod sa puwerte nga kagutom. 54Bisan pa ang mahinhin kag maluming gid nga tawo wala na sing kaluoy sa iya utod, sa iya pinalangga nga asawa, kag sa iya nabilin nga mga anak. 55Indi niya sila paghatagan sang iya ginakaon nga unod sang iya anak kay nahadlok siya nga maubusan. Amo ina ang matabo sa inyo sa tion nga kibunon na sang inyo mga kaaway ang tanan ninyo nga banwa. 56Bisan pa ang mahinhin kag maluming nga babayi nga halos indi gani maglakat nga nagatiniil, mangin mapintas sa iya pinalangga nga bana kag sa iya mga anak. 57Taguon niya ang iya bata nga bag-o lang gid natawo kag ang inunlan sini agod kaunon niya sa sekreto, kay nahadlok siya nga basi wala na siya sing kaunon samtang ginakibon sang inyo mga kaaway ang inyo mga banwa.

58“Kon indi ninyo pagtumanon sing maayo ining tanan nga sugo nga nasulat sa sini nga libro, kag indi pagtahuron ang halangdon kag makatilingala nga ngalan sang Ginoo nga inyo Dios, 59padal-an niya kamo kag ang inyo mga kaliwat sang makahaladlok nga mga balatian nga puwerte kasakit kag wala sing kaayuhan. 60Ipaagom niya sa inyo ang makahaladlok nga mga balatian nga ginpadala niya sa Egipto, kag magapabilin ini sa inyo. 61Ipaagom man sang Ginoo ang tanan nga klase sang balatian nga wala nasulat sa sining Libro sang Kasuguan, hasta nga magkalamatay kamo. 62Bisan pareho kamo kadamo sang mga bituon sa langit, diutay lang ang mabilin sa inyo kay wala kamo nagtuman sa Ginoo nga inyo Dios. 63Subong nga ginkalipay sang Ginoo ang pagpauswag kag pagpadamo sa inyo, ikalipay man niya ang paglaglag kag pagpamatay sa inyo, hasta nga magkalawala kamo sa duta nga inyo sudlon kag panag-iyahan.

64“Palaptahon kamo sang Ginoo sa tanan nga nasyon, sa punta kag punta sang kalibutan. Kag didto magasimba kamo sa iban nga mga dios nga hinimo halin sa kahoy kag bato, nga wala gani ninyo makilal-i ukon sang inyo mga katigulangan. 65Wala kamo didto sing kalinong kag lugar nga mapahuwayan. Pakulbaan kamo sang Ginoo kag madulaan kamo sang paglaom, kag permi lang kamo masubuan. 66Ang inyo kabuhi mangin ara permi sa katalagman; adlaw-gab-i permi lang kamo ginakulbaan, kag wala sing kasiguruhan ang inyo kabuhi. 67Tungod sa inyo kahadlok sa mga butang nga inyo makita sa palibot, masiling kamo kon aga, ‘Kuntani gab-i na.’ Kag kon gab-i masiling kamo, ‘Kuntani aga na.’ 68Pabalikon kamo sang Ginoo sa Egipto sakay sa barko, bisan nagsiling ako sa inyo nga indi na kamo dapat magbalik didto. Didto ibaligya ninyo ang inyo kaugalingon sa inyo mga kaaway bilang mga ulipon, pero wala sing may magbakal sa inyo.”