Deuteronomo 32 – CCL & NVI-PT

Mawu a Mulungu mu Chichewa Chalero

Deuteronomo 32:1-52

1Mverani, inu mayiko a mmwamba ndipo ine ndidzayankhula;

imva, iwe dziko lapansi, mawu a pakamwa panga.

2Chiphunzitso changa chigwe ngati mvula

ndipo mawu anga atsike ngati mame,

ngati mvumbi pa udzu watsopano,

ngati mvula yochuluka pa zomera zanthete.

3Ndidzalalikira dzina la Yehova.

Aa, tamandani ukulu wa Mulungu wathu!

4Iye ndi Thanthwe, ntchito zake ndi zangwiro,

njira zake zonse ndi zolungama.

Mulungu wokhulupirika amene salakwitsa,

Iye ndiye wolungama ndi wosalakwa.

5Koma iwo achita mosakhulupirika pamaso pake,

iwo si ana akenso,

koma iwo ndi mʼbado wachinyengo ndi wokhotakhota.

6Kodi mukumubwezera Yehova chotere,

inu anthu opusa ndi opanda nzeru?

Kodi Iye si Atate anu, Mlengi wanu,

amene anakupangani ndi kukuwumbani?

7Kumbukirani masiku amakedzana;

ganizirani za mibado yakalekale.

Funsa abambo ako ndipo adzakuwuza,

akuluakulu ako, ndipo adzakufotokozera.

8Pamene Wammwambamwamba anapereka mayiko kwa anthu a mitundu ina kukhala cholowa chawo,

pamene analekanitsa anthu onse,

anayikira malire anthu onse

molingana ndi chiwerengero cha ana a Israeli.

9Pakuti gawo la Yehova ndi anthu ake,

Yakobo ndiye cholowa chake.

10Anamupeza mʼchipululu,

ku malo owuma ndi kopanda kanthu.

Anamuteteza ndi kumusamalira;

anamutchinjiriza ngati mwanadiso wake,

11ngati chiwombankhanga chimene chimasasula chisa chake

nʼkumazungulira pamwamba pa ana ake,

chimene chimatambalalitsa mapiko ake kuti chigwire anawo

ndi kuwanyamula pa mapiko ake otambalalawo.

12Yehova yekha ndiye anamutsogolera;

popanda thandizo la mulungu wachilendo.

13Anamuyendetsa pamwamba pa mapiri a mʼdziko

ndi kumudyetsa zipatso za mʼminda.

Anamudyetsa uchi wofula pa thanthwe,

ndiponso mafuta ochokera mʼnthaka ya miyala,

14pamodzi ndi chambiko ndi mkaka wochokera ku ngʼombe ndi nkhosa,

ndiponso ana ankhosa onenepa ndi mbuzi,

pamodzinso ndi nkhosa zazimuna zabwino za ku Basani

ndiponso tirigu wabwino kwambiri.

Munamwa vinyo wa thovu lofiira.

15Yesuruni ananenepa ndi kuyamba kuwukira;

atakhuta, ananenepa ndi kukula thupi.

Anasiya Mulungu amene anamulenga

ndipo anakana Thanthwe ndi Mpulumutsi wake.

16Anamuchititsa nsanje ndi milungu yawo yachilendo

ndiponso anamukwiyitsa ndi mafano awo onyansa.

17Anapereka nsembe kwa ziwanda zimene si Mulungu,

milungu imene sankayidziwa nʼkale lomwe,

milungu yongobwera kumene,

milungu imene makolo anu sankayiopa.

18Inu munasiya Thanthwe limene linakulerani;

munayiwala Mulungu amene anakubalani.

19Yehova anaona zimenezi ndipo anawakana

chifukwa ana ake aamuna ndi aakazi anamukwiyitsa.

20Iye anati, “Ndidzawabisira nkhope yanga,

ndi kuona kuti mathero awo adzakhala otani;

pakuti ndi mʼbado wopotoka,

ana amene ndi osakhulupirika.

21Anandichititsa kukhala wansanje pamene ankapembedza chimene si mulungu

ndi kundikwiyitsa chifukwa cha mafano awo achabechabe.

Ine ndidzawachititsa kuti achite nsanje ndi mtundu wina wopandapake;

ndidzawakwiyitsa ndi mtundu wina wachabechabe.

22Pakuti mkwiyo wanga wayaka ngati moto,

umene umayaka mpaka ku dziko la anthu akufa.

Motowo udzanyeketsa dziko lapansi ndi zokolola zake

ndipo udzapsereza maziko a mapiri.

23“Ndidzawawunjikira masautso

ndipo mivi yanga yonse idzathera pa iwo.

24Ndidzawatumizira njala yoopsa,

malungo woopsa ndi nthenda zofa nazo;

ndidzawatumizira zirombo zakuthengo zowavuta,

ululu wa njoka ya mʼphiri imene imakwawa pa fumbi.

25Mʼmisewu lupanga lidzawasandutsa kukhala wopanda ana;

mantha adzalamulira nyumba zawo.

Anyamata ndi atsikana adzafa,

ngakhalenso makanda ndi okalamba.

26Ine ndinanena kuti ndidzawamwaza

ndi kuwafafaniza kuti anthu asawakumbukirenso,

27koma sindinafune kuti adani anga adzandinyoze,

mwina adani anga sadzandimvetsetsa

ndipo adzanena kuti, ‘Tagonjetsa anthuwa ndife;

Yehova sanachite zonsezi.’ ”

28Iwo ndi mtundu wopanda maganizo,

iwo alibe nzeru nʼpangʼono pomwe.

29Ngati iwo akanakhala anzeru akanamvetsetsa izi

ndi kuzindikira kuti mathero awo adzakhala otani!

30Kodi munthu mmodzi akanathamangitsa bwanji anthu 1,000

kapena anthu awiri kuthamangitsa anthu 10,000, kuti awagonjetse,

Thanthwe lawo likanapanda kuwagulitsa,

Yehova akanapanda kuwataya?

31Pakuti thanthwe lawo silofanana ndi Thanthwe lathu,

ngakhale adani athu amavomereza zimenezi.

32Mpesa wawo umachokera ku mpesa wa ku Sodomu

ndiponso ku minda ya ku Gomora.

Mphesa zawo zili ndi ululu wakupha

ndipo maphava ake ndi owawa.

33Vinyo wawo ndi wa ululu wa njoka,

ululu woopsa wa mphiri.

34“Kodi zimenezi sindinazisunge

ndi kuzitsekera mʼkatikati mwa chuma changa?

35Kubwezera chilango nʼkwanga; ndidzawalanga ndine.

Pa nthawi yake phazi lawo lidzaterera;

tsiku lawo la masautso layandikira

ndipo chiwonongeko chawo chikubwera pa iwo mofulumira.”

36Yehova adzaweruza anthu ake

ndipo adzachitira atumiki ake chifundo

pamene adzaona kuti mphamvu zawo zatha

ndipo kuti palibe amene watsala, kapolo kapena mfulu.

37Iye adzanena kuti, “Nanga ili kuti milungu yawo,

thanthwe limene ankabisalamo,

38milungu imene inkadya mafuta a nsembe zawo

ndi kumwa vinyo wa chopereka chawo cha chakumwa?”

Iwuzeni ibwere kuti idzakuthandizeni!

Ibwere kuti idzakutetezenitu!

39“Onani tsopano kuti Ine ndine Iyeyo!

Palibe mulungu wina koma Ine ndekha.

Ine ndimapha ndiponso kupereka moyo,

ndavulaza ndipo ndidzachiritsa,

ndipo palibe angathe kupulumutsa munthu mʼmanja mwanga.

40Ndikweza dzanja langa kumwamba ndi kulumbira kuti,

‘Pali Ine wamoyo wamuyaya,

41pamene ndidzanola lupanga langa lonyezimira

ndipo dzanja liligwira pakubweretsa chiweruzo,

ndidzabwezera chilango adani anga

ndi kulanga onse odana nane.

42Mivi yanga idzakhuta magazi awo

pamene lupanga langa lidzawononga mnofu:

magazi a anthu ophedwa ndi ogwidwa ukapolo,

mitu ya atsogoleri a adani.’ ”

43Kondwerani, inu mitundu yonse ya anthu pamodzi ndi anthu ake,

pakuti Iye adzabwezera chilango anthu amene anapha atumiki ake;

adzabwezera chilango adani ake

ndipo adzakhululukira dziko lake ndi la anthu ake.

44Mose anabwera ndi Yoswa mwana wa Nuni ndipo anayankhula mawu onsewa mʼnyimbo anthu akumva. 45Mose atatsiriza kunena mawu onsewa pamtima kwa Aisraeli, 46iye anawawuza kuti, “Muwasunge bwino mu mtima mwanu, mawu onse amene lero lino ndikukuwuzani kuti mudzawuze ana anu, kuti adzamvere mosamalitsa mawu onse a malamulo amenewa. 47Mawuwa sikuti ndi mawu achabe kwa inu. Mawuwa ndi moyo wanu. Mukawamvera mudzakhala ndi moyo wautali mʼdziko limene mukukalitenga kukhala lanu mukawoloka Yorodani.”

Mose Adzafera pa Phiri la Nebo

48Tsiku lomwelo Yehova anawuza Mose kuti, 49“Pita ku mapiri a ku Abarimu ukakwere pa Phiri la Nebo ku Mowabu, moyangʼanana ndi Yeriko, ndipo ukaone dziko la Kanaani, dziko limene ndikulipereka kwa Aisraeli kukhala lawo. 50Iwe udzafera pa phiri limenelo ndipo udzapita kumene makolo ako anapita, monga mʼbale wako Aaroni anafera pa phiri la Hori ndipo anakakhala ndi anthu a mtundu wake. 51Chifukwa chake nʼchakuti inu nonse awiri simunakhulupirike kwa Ine pamaso pa Aisraeli pa madzi a Meriba ku Kadesi mʼchipululu cha Zini chifukwa simunandilemekeze kokwanira pakati pa Aisraeli. 52Choncho udzalionera kutali dziko limene ndikupereka kwa Aisraeli. Sudzalowa mʼdziko limene ndi kulipereka kwa Aisraeli.”

Nova Versão Internacional

Deuteronômio 32:1-52

1“Escutem, ó céus, e eu falarei;

ouça, ó terra, as palavras da minha boca.

2Que o meu ensino caia como chuva

e as minhas palavras desçam como orvalho,

como chuva branda sobre o pasto novo,

como garoa sobre tenras plantas.

3“Proclamarei o nome do Senhor.

Louvem a grandeza do nosso Deus!

4Ele é a Rocha, as suas obras são perfeitas,

e todos os seus caminhos são justos.

É Deus fiel, que não comete erros;

justo e reto ele é.

5“Seus filhos têm agido corruptamente para com ele,

e não como filhos; que vergonha!

São geração corrompida e depravada.32.5 Ou Corruptos são eles e não os seus filhos, uma geração corrompida e depravada para a sua vergonha.

6É assim que retribuem ao Senhor,

povo insensato e ignorante?

Não é ele o Pai de vocês, o seu Criador32.6 Ou que os comprou,

que os fez e os formou?

7“Lembrem-se dos dias do passado;

considerem as gerações há muito passadas.

Perguntem aos seus pais,

e estes contarão a vocês,

aos seus líderes, e eles explicarão a vocês.

8Quando o Altíssimo deu às nações a sua herança,

quando dividiu toda a humanidade,

estabeleceu fronteiras para os povos

de acordo com o número dos filhos de Israel32.8 Os manuscritos do mar Morto dizem filhos de Deus..

9Pois o povo preferido do Senhor é este povo,

Jacó é a herança que lhe coube.

10“Numa terra deserta ele o encontrou,

numa região árida e de ventos uivantes.

Ele o protegeu e dele cuidou;

guardou-o como a menina dos seus olhos,

11como a águia que desperta a sua ninhada,

paira sobre os seus filhotes,

e depois estende as asas para apanhá-los,

levando-os sobre elas.

12O Senhor sozinho o levou;

nenhum deus estrangeiro o ajudou.

13“Ele o fez cavalgar nos lugares altos da terra

e o alimentou com o fruto dos campos.

Ele o nutriu com mel tirado da rocha,

e com óleo extraído do penhasco pedregoso,

14com coalhada e leite do gado e do rebanho,

e com cordeiros e bodes cevados;

com os melhores carneiros de Basã

e com as mais excelentes sementes de trigo.

Você bebeu o espumoso sangue das uvas.

15“Jesurum32.15 Jesurum (nome poético de Israel) significa o íntegro; também em 33.5 e 26. engordou e deu pontapés;

você engordou, tornou-se pesado e farto de comida.

Abandonou o Deus que o fez

e rejeitou a Rocha, que é o seu Salvador.

16Eles o deixaram com ciúmes por causa dos deuses estrangeiros,

e o provocaram com os seus ídolos abomináveis.

17Sacrificaram a demônios que não são Deus,

a deuses que não conheceram,

a deuses que surgiram recentemente,

a deuses que os seus antepassados não adoraram.

18Vocês abandonaram a Rocha, que os gerou;

vocês se esqueceram do Deus que os fez nascer.

19“O Senhor viu isso e os rejeitou,

porque foi provocado pelos seus filhos e suas filhas.

20‘Esconderei o meu rosto deles’, disse,

‘e verei qual o fim que terão;

pois são geração perversa, filhos infiéis.

21Provocaram-me os ciúmes com aquilo que nem deus é

e irritaram-me com seus ídolos inúteis.

Farei que tenham ciúmes de quem não é meu povo;

eu os provocarei à ira por meio de uma nação insensata.

22Pois um fogo foi aceso pela minha ira,

fogo que queimará até as profundezas do Sheol32.22 Essa palavra pode ser traduzida por sepultura, profundezas, ou morte..

Ele devorará a terra e as suas colheitas

e consumirá os alicerces dos montes.

23“ ‘Amontoarei desgraças sobre eles

e contra eles gastarei as minhas flechas.

24Enviarei dentes de feras,

uma fome devastadora,

uma peste avassaladora

e uma praga mortal;

enviarei contra eles dentes de animais selvagens,

e veneno de víboras que se arrastam no pó.

25Nas ruas a espada os deixará sem filhos;

em seus lares reinará o terror.

Morrerão moços e moças,

crianças e homens já grisalhos.

26Eu disse que os dispersaria

e que apagaria da humanidade a lembrança deles.

27Mas temi a provocação do inimigo,

que o adversário entendesse mal

e dissesse: “A nossa mão triunfou;

o Senhor nada fez”.’

28“É uma nação sem juízo

e sem discernimento.

29Quem dera fossem sábios e entendessem;

e compreendessem qual será o seu fim!

30Como poderia um só homem perseguir mil,

ou dois porem em fuga dez mil,

a não ser que a sua Rocha os tivesse vendido,

a não ser que o Senhor os tivesse abandonado?

31Pois a rocha deles não é como a nossa Rocha,

com o que até mesmo os nossos inimigos concordam.

32A vinha deles é de Sodoma

e das lavouras de Gomorra.

Suas uvas estão cheias de veneno,

e seus cachos, de amargura.

33O vinho deles é a peçonha das serpentes,

o veneno mortal das cobras.

34“ ‘Acaso não guardei isto em segredo?

Não o selei em meus tesouros?

35A mim pertence a vingança e a retribuição.

No devido tempo os pés deles escorregarão;

o dia da sua desgraça está chegando

e o seu próprio destino se apressa sobre eles.’

36“O Senhor defenderá o seu povo

e terá compaixão dos seus servos,

quando vir que a força deles se esvaiu

e que ninguém sobrou, nem escravo nem livre.

37Ele dirá: ‘Agora, onde estão os seus deuses,

a rocha em que se refugiaram,

38os deuses que comeram a gordura dos seus sacrifícios

e beberam o vinho das suas ofertas derramadas?

Que eles se levantem para ajudá-los!

Que eles ofereçam abrigo a vocês!

39“ ‘Vejam agora que eu sou o único, eu mesmo.

Não há Deus além de mim.

Faço morrer e faço viver, feri e curarei,

e ninguém é capaz de livrar-se da minha mão.

40Ergo a minha mão para os céus

e declaro: Juro pelo meu nome que,

41quando eu afiar a minha espada refulgente

e a minha mão empunhá-la para julgar,

eu me vingarei dos meus adversários

e retribuirei àqueles que me odeiam.

42Embeberei as minhas flechas em sangue,

enquanto a minha espada devorar carne:

o sangue dos mortos e dos cativos,

as cabeças dos líderes inimigos’.

43“Cantem de alegria, ó nações, com o povo dele,32.43 Ou Façam o povo dele cantar de alegria, ó nações,, 32.43 Os manuscritos do mar Morto dizem povo dele, e todos os anjos o adorem,

pois ele vingará o sangue dos seus servos;

retribuirá com vingança aos seus adversários

e fará propiciação por sua terra e por seu povo”.

44Moisés veio com Josué32.44 Hebraico: Oseias, variante de Josué., filho de Num, e recitou todas as palavras dessa canção na presença do povo. 45Quando Moisés terminou de recitar todas essas palavras a todo o Israel, 46disse-lhes: “Guardem no coração todas as palavras que hoje declarei a vocês solenemente, para que ordenem aos seus filhos que obedeçam fielmente a todas as palavras desta lei. 47Elas não são palavras inúteis. São a sua vida. Por meio delas vocês viverão muito tempo na terra da qual tomarão posse do outro lado do Jordão”.

A Morte de Moisés no Monte Nebo

48Naquele mesmo dia, o Senhor disse a Moisés: 49“Suba as montanhas de Abarim, até o monte Nebo, em Moabe, em frente de Jericó, e contemple Canaã, a terra que dou aos israelitas como propriedade. 50Ali, na montanha que você tiver subido, você morrerá e será reunido aos seus antepassados, assim como o seu irmão Arão morreu no monte Hor e foi reunido aos seus antepassados. 51Assim será porque vocês dois foram infiéis para comigo na presença dos israelitas, junto às águas de Meribá, em Cades, no deserto de Zim, e porque vocês não sustentaram a minha santidade no meio dos israelitas. 52Portanto, você verá a terra somente a distância, mas não entrará na terra que estou dando ao povo de Israel”.