撒種的比喻
1此後，耶穌到各城鎮去傳揚上帝國的福音。同行的有十二使徒， 2還有幾個曾被邪靈和疾病纏身、現在已被醫治的婦女。其中有抹大拉的瑪麗亞，耶穌曾經從她身上趕出七個鬼， 3還有希律的管家苦撒的妻子約亞娜，此外還有蘇珊娜等其他婦女。她們用自己的錢財資助耶穌和門徒。
4那時，人群絡繹不絕地從各地聚集到耶穌面前，耶穌用比喻教導他們，說： 5「有一個農夫到田裡撒種，有些種子落在路旁，被人踐踏，又被飛鳥吃掉了； 6有些落在蓋著淺土的石頭地上，因水分不足，幼苗剛長出來就枯萎了； 7有些落在荊棘叢中，荊棘長起來便把幼苗擠住了； 8有些落在沃土裡，發芽生長，結出百倍的果實。」耶穌講完這番話後，高聲說：「有耳可聽的，就要留心聽。」
9門徒請耶穌解釋這比喻的意思， 10耶穌便說：「上帝國的奧祕只讓你們知道，對其他人，我就用比喻，使他們看卻看不見，聽卻聽不明白。 11這個比喻的意思是這樣，種子代表上帝的道， 12種子落在路旁是指人聽了道，隨後魔鬼來把道從他們心裡奪走了，不讓他們相信並得救； 13種子落在蓋著淺土的石頭地上是指人聽了道，欣然接受了，但是沒有根基，只是暫時相信，一遇到試煉就放棄了； 14種子落在荊棘叢中是指人聽了道，後來被生活的憂慮、錢財和享樂纏住了，以致結不出成熟的果實來； 15種子落在沃土裡則是指人聽了道，用誠實良善的心堅忍持守，至終結出果實。
點燈的比喻
16「沒有人點了燈，卻用器皿把它蓋起來或放到床底下，而是放在燈臺上，使進來的人能見到光。 17掩蓋的事終會暴露出來，隱藏的秘密終會被人知道。 18因此，你們要留心聽，因為凡有的，還要給他更多；凡沒有的，連他自以為已經擁有的也要被奪去。」
耶穌的親屬
19這時，耶穌的母親和兄弟來找祂，由於人太多，他們無法靠近耶穌， 20有人就對祂說：「你的母親和兄弟在外面想見你。」 21耶穌卻說：「聽見上帝的話語並遵行的人就是我的母親、我的弟兄。」
平靜風浪
22有一天，耶穌對門徒說：「我們到湖的對岸去吧。」於是他們坐船前往對岸。 23途中耶穌睡著了。不料湖上忽然狂風大作，船灌滿了水，非常危險。 24門徒過來喚醒耶穌，說：「主啊，主啊！我們快淹死了！」
耶穌醒來，就斥責風浪，頓時風平浪靜了。
25耶穌對他們說：「你們的信心在哪裡呢？」
門徒又驚又怕，彼此議論說：「祂究竟是誰？一發命令，連風浪都聽祂的！」
格拉森趕鬼
26他們渡過加利利湖，到了格拉森地區。 27耶穌上岸後，迎面遇見當地一個被鬼附身的人。那人長期赤身露體，不住在房屋裡，只住在墓穴中。 28他一見到耶穌，就仆倒在祂面前，高聲喊叫：「至高上帝的兒子耶穌，我和你有什麼關係？求求你，不要折磨我！」 29這是因為耶穌已命令污鬼離開那人。那人多次被污鬼操縱，人們用鐵鏈腳鐐把他鎖起來看管，他竟把鎖鏈也扯斷，被鬼催逼到荒野。
30耶穌問他：「你叫什麼名字？」
他說：「我叫『群』。」因為有一大群鬼附在那人身上。 31鬼不斷央求耶穌不要叫牠們到無底坑去。
32當時有一大群豬在附近山坡上覓食，污鬼就央求耶穌准許牠們進入豬群，耶穌答應了。 33於是那群鬼便離開那人，進入豬群。那群豬就一路奔下陡坡，衝進湖裡淹死了。 34放豬的人見此情形拔腿就跑，把這事告訴了城裡和鄉下的人。 35人們出來看個究竟，到了耶穌那裡，發現那曾被鬼附身的人衣著整齊、神智清醒地坐在耶穌腳前，他們都很害怕。 36目擊者把事情的始末告訴了他們。 37格拉森地區的居民都十分害怕，請求耶穌離開那裡，耶穌便乘船回去了。
38那從前被鬼附身的人懇求跟耶穌同行，耶穌卻對他說： 39「你回家吧，把上帝為你所行的奇事告訴別人。」他就回去，走遍全城，四處傳揚耶穌為他所行的奇事。
雅魯求救
40耶穌回到對岸，受到等候在那裡的百姓的歡迎。 41一個名叫雅魯的會堂主管走過來俯伏在耶穌腳前，求耶穌到他家去，因為他有一個大約十二歲的獨生女快要死了。
42耶穌前去雅魯家的時候，人群擁擠著祂。
患血漏病婦人的信心
43有一個患了十二年血漏病的婦人耗盡了積蓄，到處求醫，但沒有人能醫治她。 44婦人擠到耶穌的背後，摸了一下祂衣服的穗邊，她的血漏立刻止住了。
45耶穌問：「誰摸我？」沒有人說摸過祂。
彼得說：「老師，眾人都在擁擠你。」
46耶穌卻說：「一定有人摸了我，因為我感覺有能力從我身上出去。」
47那婦人知道無法隱瞞，就戰戰兢兢地走過來，俯伏在耶穌腳前，把她摸了耶穌的衣裳後頑疾馬上痊癒的始末當眾說了出來。
48耶穌對她說：「女兒，你的信心救了你！安心回去吧。」
雅魯女兒死而復活
49耶穌還在說話的時候，有人從雅魯家趕來，對雅魯說：「你的女兒已經死了，不用麻煩老師了。」
50耶穌聽見，就對雅魯說：「不要怕，只要信。你的女兒一定會好的！」
51到了雅魯家，耶穌只准彼得、雅各、約翰和雅魯夫婦跟祂進去。 52屋內的人都在為那女孩哀傷哭泣，耶穌說：「不要哭，她沒有死，只是睡著了。」 53眾人就譏笑祂，因為他們明明知道那女孩死了。 54耶穌拉著那女孩的手，說：「孩子，起來！」 55她的靈魂就回來了，她立刻站了起來。耶穌吩咐人給她東西吃。 56她的父母非常驚訝，耶穌卻囑咐他們不要把這事傳開。
Ang mga Babayi nga Nagabulig kay Jesus
1Pagkatapos sadto, naglibot si Jesus sa mga banwa kag mga baryo nga nagawali sang Maayong Balita parte sa paghari sang Dios. Upod sa iya ang dose ka apostoles, 2kag ang iban nga mga babayi nga iya gin-ayo sa malaot nga mga espiritu kag mga balatian. Ang isa sa ila amo si Maria nga taga-Magdala nga pito gid ka malaot nga mga espiritu ang ginpaguwa sa iya. 3Upod man nila amo si Juana nga asawa ni Cuza nga amo ang ginasaligan ni Herodes sa iya palasyo. Si Susana isa man sa ila kag may madamo pa gid nga mga babayi. Amo ini sila ang nagahatag sang mga kinahanglanon nila ni Jesus halin sa ila pagkabutang.
Ang Paanggid Parte sa Manugsab-og
(Mat. 13:1-9; Mar. 4:1-9)
4May adlaw nga madamo gid nga mga tawo halin sa mga banwa ang padayon nga nag-inabot kag nagtilipon kay Jesus. Ginsugiran sila ni Jesus sini nga paanggid:
5“May isa ka mangunguma nga nagsab-og sang binhi. Sa iya pagsab-og, ang iban nagtupa sa higad sang dalan, kag natapakan ini sang mga nagaalagi kag gintuka sang mga pispis. 6Ang iban nagtupa sa kabatuhan. Nagtubo ini pero nalaya dayon kay mala ang duta. 7Ang iban nagtupa sa duta nga may mga tunukon nga hilamon, kag dungan nga nagtubo ining hilamon kag ang binhi. Gani sang ulihi nalumos sang hilamon ang nagtubo nga binhi. 8Ang iban nagtupa sa maayo nga duta, nagtubo kag nagpatubas sing madamo gid.”8:8 madamo gid: sa literal, 100 ka pilo. Nagsiling pa si Jesus sa ila, “Kamo nga nagapamati, dapat intiendihon gid ninyo ining inyo nabatian.”
Ang Katuyuan sang mga Paanggid
(Mat. 13:10-17; Mar. 4:10-12)
9Ginpamangkot siya sang iya mga sumulunod kon ano ang kahulugan sang sadto nga paanggid. 10Nagsabat siya, “Ang mga tinago nga kamatuoran parte sa paghari sang Dios ginasugid sa inyo nga maintiendihan ninyo, pero sa iban ginasugid ini paagi sa mga paanggid agod nga ‘bisan sige lang sila tulok indi sila makakita, kag bisan sige lang sila pamati indi sila makaintiendi.’ ”8:10 Isa. 6:9.
Ginsaysay ni Jesus ang Paanggid Parte sa Manugsab-og
(Mat. 13:18-23; Mar. 4:13-20)
11Dayon ginsaysay ni Jesus ang kahulugan sang paanggid. Nagsiling siya, “Ang binhi amo ang pulong sang Dios. 12Ang higad sang dalan nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nakabati sang pulong sang Dios, pero nag-abot si Satanas kag ginkuha niya ang pulong sa ila mga tagipusuon, agod indi sila magtuo kag maluwas. 13Ang kabatuhan nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nakabati man sang pulong sang Dios kag ginbaton nila nga may kalipay, pero indi hugot sa ila mga tagipusuon. Gani wala magdugay ang ila pagtuo, kay sang pag-abot sang mga pagtilaw nagtalikod sila dayon. 14Ang duta nga may mga tunukon nga hilamon nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nakabati sang pulong sang Dios, pero nadaog sila sang ila mga palaligban, mga manggad, kag mga kalipayan sa sini nga kalibutan, gani wala sila nagpamunga. 15Pero ang maayo nga duta nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nagpamati sang pulong sang Dios, kag ginatipigan nila ini sa ila maayo kag sinsero nga mga tagipusuon kag nagatinguha sila sa pagtuman sini hasta nga nagpamunga ini sa ila kabuhi.”
Ang Paanggid Parte sa Suga
(Mar. 4:21-25)
16Nagsiling pa gid si Jesus, “Wala sing may nagasindi sang suga kag takluban lang dayon sang suludlan ukon ibutang lang sa idalom sang katre, kundi ginabutang ini sa tulungtungan agod masanagan ang mga nagasulod sa balay. 17Amo man ina nga wala sing tinago nga indi magguwa sa ulihi, kag wala sing sekreto nga indi mahibaluan kag mabuyagyag.8:17 Ang tinago ukon sekreto nga ginamitlang diri posible amo ang parte sa paghari sang Dios ukon sa Maayong Balita nga kinahanglan nga ipahayag.
18“Gani pamatii ninyo ako sing maayo, kay ang tawo nga nagatuman sang iya nabatian nga kamatuoran pagahatagan pa gid sang pag-intiendi. Pero ang tawo nga wala nagatuman sa kamatuoran, bisan ang ginahunahuna niya nga iya naintiendihan, kuhaon pa sa iya.”
Ang Iloy kag ang mga Utod ni Jesus
(Mat. 12:46-50; Mar. 3:31-35)
19Karon, nag-abot ang iloy kag ang mga utod ni Jesus. Tungod sa kadamuon sang mga tawo indi sila makapalapit sa iya. 20Gani may nagsugid kay Jesus, “Ang imo iloy kag mga utod nagahulat sa guwa. Gusto nila nga magpakigkita sa imo.” 21Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Ang mga nagapamati kag nagatuman sang pulong sang Dios amo ang akon iloy kag mga utod.”
Ginpauntat ni Jesus ang Hangin kag Balod
(Mat. 8:23-27; Mar. 4:35-41)
22Isa sadto ka adlaw nagsakay si Jesus kag ang iya mga sumulunod sa sakayan. Nagsiling siya sa ila, “Dali, matabok kita sa pihak sang dagat.”8:22 dagat: Tan-awa ang footnote sa 5:1. Kag nagpanakayon sila. 23Samtang nagapanakayon sila natulugan si Jesus. Hinali lang nga nagbaskog ang hangin kag sige sulod ang tubig sa ila sakayan. Tama na gid ka delikado ang ila kahimtangan. 24Gani ginpalapitan nila si Jesus kag ginpukaw, “Manunudlo!8:24 Manunudlo: sa literal, Agalon. Amo man sa bersikulo 45. Manunudlo! Malunod na kita!” Nagbangon si Jesus kag ginmanduan niya ang hangin kag ang mga balod nga mag-untat. Kag sa gilayon naglinaw. 25Dayon nagsiling si Jesus sa iya mga sumulunod, “Diin bala ang inyo pagtuo?” Natingala gid ang iya mga sumulunod nga may kakulba. Siling nila sa isa kag isa, “Sin-o gid ayhan ini nga bisan ang hangin kag ang mga balod ginamanduan niya kag nagatuman sa iya?”
Gin-ayo ni Jesus ang Tawo nga May Malaot nga mga Espiritu
(Mat. 8:28-34; Mar. 5:1-20)
26Nagpadayon sila sa pagpanakayon hasta nakaabot sila sa lugar sang mga Gerasenhon8:26 Gerasenhon: sa iban nga mga kopya sang Griego, Gadarenhon; sa iban pa gid nga mga kopya, Gergesenhon. nga nagaatubang sa Galilea. 27Pagtakas ni Jesus, ginsugata siya sang isa ka tawo nga may malaot nga mga espiritu. Ini nga tawo permi lang nagauba kag wala nagapauli sa iya balay sa banwa. Didto siya nagaestar sa mga kuweba nga lulubngan. 28Sang makita niya si Jesus nagsinggit siya kag nagluhod sa atubangan niya. Dayon naghambal siya sa mabaskog nga tingog, “Jesus, Anak sang Labing Mataas nga Dios, ano ang imo labot sa akon? Nagapakitluoy ako sa imo nga indi mo ako pagsilutan.” 29Amo ini ang ginsiling niya tungod kay ginsugo na ni Jesus ang malaot nga espiritu nga magguwa sa iya. Madugay na nga ginagamhan siya sang malaot nga espiritu. Kag bisan ginagapos sang mga tawo ang iya mga kamot kag tiil sang mga kadena, kag ginabantayan gid siya, ginapamugto lang niya ini, kag ginadala siya sang malaot nga espiritu sa kamingawan. 30Ginpamangkot siya ni Jesus, “Sin-o ang imo ngalan?” Nagsabat siya, “Ako si Panong.” Amo ina ang sabat niya tungod kay madamo ang malaot nga mga espiritu nga nagsulod sa iya. 31Kag nagpakitluoy ang malaot nga mga espiritu nga indi lang sila pagtabugon sa kadadalman nga sa diin sila silutan.
32Malapit didto, may madamo nga mga baboy nga nagakaon sa banglid. Nagpakitluoy kay Jesus ang malaot nga mga espiritu nga tugutan na lang sila nga magsulod sa mga baboy. Kag gintugutan sila ni Jesus. 33Gani nagguwa ang malaot nga mga espiritu sa tawo kag nagsulod sa mga baboy. Dayon nagdinaguso ang mga baboy padulhog sa banglid deretso sa tubig kag nagkalalumos.
34Sang makita sang mga manugsagod sang mga baboy ang natabo, nagdinalagan sila, kag ginpanugid nila ini sa mga tawo sa banwa kag sa kaumahan. 35Gani nagkadto ang mga tawo kay Jesus kay gusto nila nga makita ang natabo. Pag-abot nila didto nakita nila ang tawo nga sadto anay may malaot nga mga espiritu nga nagapungko sa tiilan ni Jesus nga may bayo kag husto na ang iya paminsaron. Gani hinadlukan sila. 36Ang mga nakakita sa natabo nagsugid sa mga tawo kon paano nag-ayo ang tawo nga gin-gamhan anay sang malaot nga mga espiritu. 37Dayon ang tanan nga Gerasenhon8:37 Gerasenhon: Tan-awa ang footnote sa bersikulo 26. kag ang mga tawo nga nagaestar sa palibot nila nagpangabay kay Jesus nga maghalin siya didto sa ila, kay dako gid ang ila kahadlok. Gani nagsakay si Jesus sa sakayan kag nagbalik sa iya ginhalinan. 38Ang tawo nga gin-gamhan anay sang malaot nga mga espiritu nagpakitluoy kay Jesus nga mag-upod sa iya. Pero nagsiling si Jesus sa iya, 39“Magpauli ka sa inyo kag isugid mo ang mga ginhimo sang Dios sa imo.” Gani nagpauli ang tawo, kag naglibot siya sa bug-os nga banwa nga nagapanugid sang tanan nga ginhimo ni Jesus sa iya.
Ang Babayi nga Bata ni Jairus kag ang Babayi nga Ginapangguwaan sang Dugo
(Mat. 9:18-26; Mar. 5:21-43)
40Sang pagdungka ni Jesus sa tabok sang dagat, nalipay gid ang mga tawo sa pag-abiabi sa iya tungod kay tanan sila nagapaabot sa iya. 41Dugay-dugay may nag-abot nga tawo nga ang iya ngalan si Jairus. Isa siya ka manugdumala sang simbahan sang mga Judio. Sang pagpalapit niya kay Jesus nagluhod siya kag nagpakitluoy nga magkadto siya didto sa iya balay, 42tungod kay daw mapatay na ang iya bugtong nga bata. Ining babayi nga bata nagaedad sang dose ka tuig. Sang nagapakadto sila ni Jesus sa balay ni Jairus, nagadinugok ang madamo nga mga tawo sa iya. 43Karon, may babayi didto nga ginapangguwaan sang dugo sa sulod sang dose na ka tuig. [Naubos na niya gasto ang tanan niya nga pagkabutang sa pagpabulong.] Pero wala gid sang may nakaayo sa iya. 44Nagpanagil-ot siya sa mga tawo hasta nakapalapit siya sa likod ni Jesus. Dayon gintandog niya ang gaway-gaway8:44 gaway-gaway: sa English, tassel. Tan-awa sa Num. 15:37-39, Deu. 22:12, kag sa Mat. 23:5. sang bayo ni Jesus, kag sa gilayon nag-untat ang pagpangguwa sang dugo sa iya. 45Dayon nagsiling si Jesus, “Sin-o ang nagtandog sa akon?” Tanan sila naghambal nga wala sila makatandog sa iya. Gani nagsiling si Pedro, “Manunudlo, nahibaluan mo man nga kadamo sang mga tawo nga nagadinas-ukanay sa imo palibot.” 46Pero nagsabat si Jesus, “May nagtandog gid sa akon, tungod nga nabatyagan ko nga may gahom nga nagguwa sa akon.” 47Sang matalupangdan sang babayi nga nahibaluan ni Jesus ang ginhimo niya, nagpalapit siya nga nagakurog kag nagluhod kay Jesus. Sa atubangan sang tanan ginsugid niya kay Jesus kon ngaa gintandog niya siya kag kon paano siya nag-ayo dayon. 48Nagsiling si Jesus sa iya, “Anak, ang imo pagtuo nag-ayo8:48 nag-ayo: ukon/kag nagluwas. sa imo. Magpauli ka nga may kalinong.”
49Samtang nagahambal pa siya sa babayi may nag-abot halin sa balay ni Jairus. Siling niya kay Jairus, “Patay na ang imo bata. Indi na pagdisturbuha ang manunudlo.” 50Pero pagkabati sadto ni Jesus nagsiling siya kay Jairus, “Indi ka magkahadlok, magtuo ka lang kag magaayo siya.” 51Pag-abot nila sa balay ni Jairus wala niya pagtuguti ang iban nga mag-upod sa iya sa sulod luwas lang sa ila ni Pedro, Juan, kag Santiago, kag ang amay kag iloy sang bata. 52Sige ang hinibi sang mga tawo didto. Gani nagsiling si Jesus sa ila, “Indi kamo maghibi, kay indi patay ang bata kundi nagakatulog lang.” 53Ginkadlawan nila si Jesus tungod kay nahibaluan nila nga patay na gid ang bata. 54Nagpalapit si Jesus sa bata kag gin-uyatan niya ang kamot kag nagsiling, “’Day, magbangon ka!” 55Kag dayon nagbalik ang iya espiritu kag nagbangon siya gilayon. Nagsugo si Jesus nga pakan-on ang bata. 56Natingala gid ang iya mga ginikanan, pero ginmanduan sila ni Jesus nga indi gid magpanugid sa bisan kay sin-o parte sa natabo.
