八福
1耶稣看见这些人群，就上了山，刚坐下，门徒便走到祂跟前， 2祂就开口教导他们，说：
3“心灵贫穷的人有福了，
因为天国是他们的。
4哀痛的人有福了，
因为他们必得安慰。
5谦和的人有福了，
因为他们必承受土地。
6爱慕公义如饥似渴的人有福了，
因为他们必得饱足。
7心存怜悯的人有福了，
因为他们必蒙上帝的怜悯。
8心灵纯洁的人有福了，
因为他们必看见上帝。
9使人和睦的人有福了，
因为他们必被称为上帝的儿女。
10为义受迫害的人有福了，
因为天国是他们的。
11“人们因为我的缘故侮辱、迫害、肆意毁谤你们，你们就有福了。 12要欢喜快乐，因为你们在天上有很大的奖赏。他们也曾这样迫害以前的先知。
盐和光
13“你们是世上的盐。如果盐失去咸味，怎能使它再变咸呢？它将毫无用处，只有被丢在外面任人践踏。 14你们是世上的光，如同建在山上的城一样无法隐藏。 15人点亮了灯，不会把它放在斗底下，而是放在灯台上，好照亮全家。 16同样，你们的光也应当照在人面前，好让他们看见你们的好行为，便赞美你们天上的父。
成全律法
17“不要以为我是来废除律法和先知书，我不是来废除，乃是来成全。 18我实在告诉你们，就是到天地都消失了，律法的一点一划都不会废除，全都要成就。 19所以，谁违背这些诫命中最小的一条，并教导别人违背，谁在天国将被称为最小的。但谁遵守这些诫命，并教导别人遵守，谁在天国将被称为大的。 20我告诉你们，除非你们的义胜过律法教师和法利赛人的义，否则断不能进天国。
论仇恨
21“你们听过吩咐古人的话，‘不可杀人，杀人的要受审判。’ 22但我告诉你们，凡无缘无故5:22 有古卷无“无缘无故”。向弟兄发怒的，要受审判；凡骂弟兄是白痴的，要受公会5:22 “公会”是当时犹太人的最高司法机构，处理宗教、道德和伦理等事务。的审判；凡骂弟兄是笨蛋的，难逃地狱的火。
23“所以，你在祭坛前献祭的时候，要是想起有弟兄和你有过节， 24就该把祭物留在祭坛前，先去跟他和好，然后再来献祭。
25“趁着你和告你的人还在去法庭的路上，你要赶紧与对方和解。不然，他会把你交给审判官，审判官会把你交给差役关进监牢。 26我实在告诉你，要是有一分钱没有还清，你绝不能从那里出来。
论通奸
27“你们听过这样的话，‘不可通奸。’ 28但我告诉你们，凡看见妇女就动淫念的，他在心里已经犯了通奸罪。 29如果你的右眼使你犯罪，就把它剜掉！宁可失去身体的一部分，也比整个人下地狱好。 30如果你的右手使你犯罪，就把它砍掉！宁可失去身体的一部分，也比整个人下地狱好。
论休妻
31“还有话说，‘人若休妻，必须给她休书’。 32但我告诉你们，除非是妻子不贞，否则，休妻就是使妻子犯通奸罪，娶被休女子的人也犯了通奸罪。
论起誓
33“你们也听过吩咐古人的话，‘不可违背誓言，总要向主遵守所起的誓。’ 34但我告诉你们，不可起誓。不可指着天起誓，因为天是上帝的宝座。 35不可指着地起誓，因为地是上帝的脚凳。不可指着圣城耶路撒冷起誓，因为那是大君王的城。 36也不可指着自己的头起誓，因为你不能使一根头发变黑或变白。 37你们说话，是就说是，不是就说不是，多说的便是来自那恶者5:37 那恶者即魔鬼，又名撒旦。。
论爱仇敌
38“你们听过这样的话，‘以眼还眼，以牙还牙。’ 39但我告诉你们，不要跟恶人作对。有人打你的右脸，连左脸也转过来让他打。 40有人想控告你，要夺取你的内衣，连外衣也给他。 41有人强迫你走一里路，你就跟他走二里路。 42有求你的，就给他；有向你借的，不可拒绝他。
43“你们听过这样的话，‘要爱邻居，恨仇敌。’ 44但我告诉你们，要爱仇敌，为迫害你们的人祷告。 45这样，你们才是天父的孩子。因为祂让阳光照好人也照坏人，降雨给义人也给恶人。 46如果你们只爱那些爱你们的人，有什么值得嘉奖的呢？就是税吏也会这样做。 47如果你们只问候自己的弟兄，有什么特别呢？就是外族人也会这样做。 48所以，你们要纯全，正如你们的天父是纯全的。
Ang Pagpanudlo ni Jesus sa Bukid
1Sang makita ni Jesus ang madamo nga mga tawo, nagtaklad siya sa bukid kag nagpungko didto. Nagpalapit sa iya ang iya mga sumulunod, 2kag nagpanudlo siya sa ila. Siling niya,
3“Bulahan ang mga tawo nga nagakilala nga nagkulang sila sa Dios,
kay sakop sila sa paghari sang Dios.5:3 Dios: Amo man sa bersikulo 10, 19 kag 20. Tan-awa ang “footnote” sa 3:2.
4Bulahan ang mga nagakasubo,
kay lipayon sila sang Dios.
5Bulahan ang mga mapainubuson,5:5 mapainubuson: ukon, malulo.
kay mangin ila ang kalibutan.5:5 kalibutan: siguro ang buot silingon, ang bag-o nga kalibutan sa palaabuton. Tan-awa ang 2 Pedro 3:13 kag Pahayag 21:1.
6Bulahan ang mga tawo nga luyag gid maghimo sang kabubut-on sang Dios,
kay buligan sila sang Dios sa pagtuman sina nga handom.
7Bulahan ang mga maluluy-on,
kay kaluoyan sila sang Dios.
8Bulahan ang mga tawo nga matinlo ang ila tagipusuon,
kay makita nila ang Dios.
9Bulahan ang mga tawo nga nagapaluntad sang paghidaet,
kay pagatawgon sila nga mga anak sang Dios.
10Bulahan ang mga tawo nga ginahingabot tungod sa ila pagsunod sa kabubut-on sang Dios,
kay sakop sila sa paghari sang Dios.
11“Bulahan kamo kon tungod sa inyo pagsunod sa akon ginayaguta kamo, ginahingabot, kag ginabutang-butangan sang tanan nga kalainan. 12Amo man ini ang ila ginhimo sang una sa mga propeta. Gani magkalipay gid kamo tungod nga mabaton ninyo ang dako nga balos sa langit.”
Asin kag Suga
(Mar. 9:50; Luc. 14:34-35)
13“Kamo nga akon mga sumulunod pareho sang asin diri sa kalibutan. Pero kon maglain ang sabor sang asin, wala na sing may mahimo agod mapabalik pa ang iya sabor. Gani indi na mapuslan kundi ginapilak na lang kag ginatapakan sang mga tawo.
14“Pareho kamo sang suga nga nagahatag kasanag sa mga tawo diri sa kalibutan. Kag ini makita gid pareho sang banwa nga ginpatindog sa ibabaw sang bukid nga indi matago. 15Wala sing may nagasindi sang suga kag takluban lang dayon ini sang sulukban, kundi ginabutang ini sa tulungtungan agod masanagan ang tanan sa sulod sang balay. 16Gani amo man ang inyo himuon. Pasigaha ninyo ang inyo suga sa mga tawo, agod makita nila ang inyo maayo nga mga binuhatan kag agod dayawon nila ang inyo Amay sa langit.”
Ang Pagpanudlo Parte sa Kasuguan
17“Indi kamo maghunahuna nga nagkadto ako diri sa pagbaliwala sang Kasuguan ni Moises kag sang mga sinulatan sang mga propeta. Nagkadto ako diri sa pagtuman sini. 18Sa pagkamatuod, samtang ara pa ang langit kag ang duta, wala gid sing bisan gamay nga bahin sang Kasuguan nga mabaliwala hasta wala pa matuman ang tanan.5:18 hasta wala pa matuman ang tanan: posible ang buot silingon, hasta wala pa matuman ang tanan nga katuyuan sang Kasuguan; ukon, hasta wala pa matuman ang tanan nga magakalatabo sa palaabuton. 19Gani ang bisan sin-o nga maglapas sang bisan labing gamay nga bahin sang Kasuguan kag magtudlo sa iban nga maglapas man, siya ang labing kubos sa mga nasakop sa paghari sang Dios. Pero ang bisan sin-o nga magtuman sang Kasuguan, kag magtudlo sini sa iban nga magtuman man, kabigon siya nga dungganon sa mga nasakop sa paghari sang Dios. 20Gani ginasugiran ko kamo nga kinahanglan ang inyo pagtuman sa kabubut-on sang Dios maglabaw pa sa pagtuman sang mga manunudlo sang Kasuguan kag sang mga Pariseo, kay kon indi, indi gid kamo masakop sa paghari sang Dios.”
Ang Pagpanudlo Parte sa Kaakig
21Nagsiling pa gid si Jesus, “Nabatian ninyo nga ginsiling sang una sa aton mga katigulangan nga indi sila magpatay,5:21 Exo. 20:13; Deu. 5:17. kay ang bisan sin-o nga magpatay pagasilutan. 22Pero ako nagasiling sa inyo nga ang bisan sin-o nga nagakaakig sa iya kapareho pagasilutan. Kag ang bisan sin-o nga nagapakalain sa iya kapareho sa pagsiling ‘Wala ka sing pulos,’ dal-on siya sa korte agod silutan. Kag ang bisan sin-o nga magsiling sa iya kapareho ‘Buang,’ pagasilutan siya sa nagadabadaba nga kalayo sa impyerno. 23Gani bisan ara ka na sa halaran nga nagadala sang imo halad sa Dios kag madumduman mo nga ang imo utod may malain nga buot sa imo, 24ibilin mo anay ang imo nga inughalad malapit sa halaran kag kadtuan mo gilayon ang imo utod kag magpakighusay sa iya. Dayon magbalik ka sa halaran kag maghalad sang imo inughalad sa Dios.
25“Kon may mag-akusar sa imo, magpakighusay ka sa iya samtang nagapakadto pa lang kamo sa korte. Kay kon didto na kamo sa korte, itugyan ka sang huwis sa pulis agod prisohon. 26Sa pagkamatuod, indi ka makaguwa kon indi mo anay mabayaran ang tanan mo nga multa.”
Ang Pagpanudlo Parte sa Pagpanginbabayi
27“Nabatian ninyo nga ginsiling sang una nga indi dapat magpanginbabayi.5:27 Exo. 20:14; Deu. 5:18. 28Pero ako nagasiling sa inyo nga kon ang lalaki magtulok sa babayi nga may handom sa pagpakighilawas sa iya, pareho lang nga nagapanginbabayi na siya sa iya. 29Gani kon ang imo tuo nga mata amo ang kabangdanan nga nagapakasala ka, lukata ina kag ipilak. Kay maayo pa nga madula ang isa ka parte sang imo lawas sang sa kompleto ang imo lawas pero ipilak ka man lang sa impyerno. 30Kon ang imo tuo nga kamot amo ang kabangdanan nga nagapakasala ka, utda ina kag ipilak. Kay maayo pa nga madula ang isa ka parte sang imo lawas sang sa kompleto ang imo lawas pero ipilak ka man lang sa impyerno.”
Ang Pagpanudlo Parte sa Pagbulagay
(Mat. 19:9; Mar. 10:11-12; Luc. 16:18)
31“Ginsiling man sang una nga kon ang lalaki luyag magbulag sa iya asawa, dapat maghatag siya sa iya asawa sang kasulatan sang pagbulagay.5:31 Deu. 24:1. 32Pero ako nagasiling sa inyo nga kon bulagan sang lalaki ang iya asawa nga wala man lang naghimo sang imoral nga pagpakigrelasyon,5:32 naghimo sang imoral nga pagpakigrelasyon: posible ang buot silingon, nagpanginlalaki. siya mismo ang nagatulod sa iya asawa nga magpakasala kay magapamana ini liwat; kag ang bisan sin-o nga magpangasawa sa sadto nga babayi nga ginbulagan nagapanginbabayi.”
Ang Pagpanudlo Parte sa Pagsumpa
33“Nabatian ninyo nga ginsiling sang una sa aton mga katigulangan nga kon ang tawo may ginpromisa kag ginsumpaan pa niya sa ngalan sang Ginoo, kinahanglan iya gid ini tumanon.5:33 Lev. 19:12; Num. 30:2; Deu. 23:21. 34Pero ako nagasiling sa inyo nga kon magpromisa kamo, indi kamo magsumpa. Indi kamo magsiling nga ‘Saksi ko ang langit’ kay amo ini ang trono sang Dios, 35ukon ‘Saksi ko ang duta’ kay amo ini ang ginatungtungan sang iya tiil. Indi man kamo maggamit sang ngalan sang Jerusalem sa inyo pagsumpa tungod kay amo ini ang siyudad sang bantog nga Hari. 36Kag indi man kamo magsiling nga, ‘Bisan mapatay pa ako,’ kay bisan pa gani ang isa lang ka buhok indi mo mapaputi ukon mapaitom. 37Dapat magsiling ka lang ‘Huo’ kon huo kag ‘Indi’ kon indi; kay kon magsumpa pa kamo halin na ina kay Satanas.”
Indi Kamo Magtimalos sa Inyo Isigkatawo
(Luc. 6:29-30)
38“Nabatian ninyo nga ginsiling sang una nga ‘Ang maglukat sang mata sang iya isigkatawo, lukaton man ang iya mata; kag ang magbingaw sang ngipon sang iya isigkatawo, bingawon man.’5:38 Exo. 21:24; Lev. 24:20; Deu. 19:21. 39Pero ako nagasiling sa inyo nga indi ninyo pagbalusi sing malain ang nagahimo sing malain sa inyo. Kon tampaon ka sa tuo nga guya, itaya pa ang imo wala nga guya. 40Kon may magdemanda sa imo agod kuhaon ang imo bayo, ihatag bisan pa ang imo kunop. 41Kon may soldado nga magpilit sa imo nga magpas-an sang iya karga sang isa ka kilometro, himua nga duha. 42Hatagi ang nagapangayo sa imo, kag pahulama ang nagahulam sa imo.”
Higugmaa ang Inyo mga Kaaway
(Luc. 6:27-28, 32-36)
43“Nabatian ninyo nga ginsiling sang una nga ‘Higugmaa ninyo ang inyo kapareho5:43 Lev. 19:18. kag dumti ninyo ang inyo mga kaaway.’ 44Pero ako nagasiling sa inyo nga higugmaa ninyo ang inyo mga kaaway. Bisan pa ang mga nagahingabot sa inyo pangamuyuan ninyo. 45Kag kon himuon ninyo ini, mangin matuod kamo nga mga anak sang inyo Amay sa langit.5:45 mangin matuod kamo nga mga anak sang inyo Amay sa langit tungod nga pareho kamo sa iya nga maayo ang iya pagtratar sa tanan. Kay indi lang ang mga maayo nga mga tawo ang iya ginapasilakan sang adlaw kundi pati man ang mga malain. Kag indi lang ang mga matarong ang iya ginahatagan sang ulan kundi pati man ang mga indi matarong. 46Kon ang nagahigugma sa inyo amo lang ang inyo ginahigugma, makabaton bala kamo sang balos halin sa Dios? Indi gid! Kay bisan ang mga manugsukot sang buhis nga ginakabig ninyo nga makasasala nagahimo man sina. 47Kag kon ang inyo mga kapareho lang ang inyo ginabugno, ano gid ang inyo ginahimo nga labaw sa iban? Bisan ang mga tawo nga wala nakakilala sa Dios nagahimo man sina. 48Gani dapat wala kamo sing kasawayan sa inyo pagtratar sa inyo isigkatawo pareho sang inyo Amay sa langit.”
