1美名胜过巨富，
恩宠比金银宝贵。
2富人和穷人相同：
都由耶和华所造。
3明哲人遇祸躲避，
愚昧人前往受害。
4心存谦卑、敬畏耶和华，
必得财富、尊荣和生命。
5奸徒之道有荆棘和陷阱，
想保全生命的必须远避。
6教导孩童走正路，
他到老也不偏离。
7富人管辖穷人，
欠债的是债主的仆人。
8播种不义的必收灾祸，
他的恶势力终必瓦解。
9慷慨的人必蒙福，
因他给穷人食物。
10赶走嘲讽者，纷争平息，
争吵和羞辱也会消除。
11喜爱清心、口吐恩言的人，
必与君王为友。
12耶和华的眼目护卫真理，
祂必推翻奸徒的言论。
13懒惰人说：“外面有狮子，
我会丧命街头。”
14淫妇的口是深坑，
耶和华憎恶的人必陷进去。
15愚昧缠住孩童的心，
教棍能远远赶走它。
16靠压榨穷人敛财和送礼给富人的，
都必穷困潦倒。
智者之言
17你要侧耳听智者之言，
专心领受我的教诲，
18铭记在心、随时诵咏，
方为美事。
19今天我将这些指示你，
为要使你倚靠耶和华。
20关于谋略和知识，
我已写给你三十条，
21要使你认识真理，
能准确答复差你来的人。
22不可仗势剥削贫穷人，
法庭上不可欺凌弱者，
23因为耶和华必为他们申冤，
夺去掠夺他们之人的性命。
24不可结交脾气暴躁者，
不要跟易怒之人来往，
25免得你沾染他们的恶习，
不能自拔。
26不要为人击掌作保，
不要为欠债的抵押。
27如果你还不起，
连你的床也会被抬走。
28不可移动祖先定下的界石。
29你看那精明能干的人，
他必侍立在君王面前，
不会效力于泛泛之辈。
1Mas maayo nga pilion ang maayo nga reputasyon sang sa madamo nga manggad. Ang pagtahod sang mga tawo sa imo mas bilidhon pa sang sa bulawan kag pilak.
2Ang manggaranon kag ang imol pareho lang nga ginhimo sang Ginoo.
3Nagalikaw ang maalamon nga tawo kon masugata niya ang katalagman, pero wala nagalikaw ang tawo nga wala sing alam, gani nagaantos siya.
4Ang pagtahod sa Ginoo kag ang pagpaubos makahatag sa imo sang manggad, dungog, kag malawig nga kabuhi.
5Nagalakat ang mga malaot sa dalan nga tunukon kag may mga siod. Maglikaw ka sa sina nga dalan kon ginatipigan mo ang imo kabuhi.
6Tudlui ang bata sang husto nga pagginawi, kag dumdumon niya ina bisan tigulang na siya.
7Ang mga imol ginadumalahan sang mga manggaranon, kag ang mga nagautang ulipon sang mga nagapautang.
8Ang nagapanggas sang kalautan magaani sang kalaglagan, kag mauntat na ang iya pagpanghalit sa iban.
9Pakamaayuhon sang Dios ang mga mahinatagon nga nagahatag sang pagkaon sa mga imol.
10Kon palayason ang mga tawo nga nagapangyaguta, madula na ang pagbinaisay, pag-ilinaway, kag pag-insultuhanay.
11Mangin amigo sang hari ang tawo nga sinsero kag malulo maghambal.
12Ginabantayan maayo sang Ginoo ang mga maalamon, pero ginaguba niya ang mga plano sang mga maluibon.
13Ang matamad nga tawo indi magguwa sa balay kay kuno may leon sa guwa kag basi tukbon siya.
14Ang mga ginahambal sang malain nga babayi makahalit sa imo pareho sa madalom nga buho, kag sa sini nga buho nagakahulog ang mga ginakaugtan sang Ginoo.
15Batasan na sang mga bata ang pagbinuang, pero matadlong ini nga batasan kon disiplinahon sila.
16Magaimol ang tawo nga nagahatag sa mga manggaranon ukon nagapigos sa mga imol agod magmanggaranon siya.
Ang 30 ka Importante nga mga Hulubaton
17Ang mga masunod amo ang dugang pa nga ginasiling sang maalamon nga mga tawo. Pamatii ini sing maayo samtang ginatudlo ko ini sa imo, 18kay magmalipayon ka gid kon mahibaluan mo kag masaulo ini. 19Ginatudlo ko ini subong sa imo agod magsalig ka sa Ginoo.
20Nagsulat ako sang 30 ka hulubaton nga makalaygay kag makahatag sa imo sang kaalam. 21Paagi sini mahibaluan mo kon ano ang kamatuoran, kag makahatag ka sing masaligan nga sabat sa tawo nga magpamangkot sa imo.22:21 magpamangkot sa imo: sa literal, nagpadala sa imo.
‒1‒
22Indi ka magpamintaha sa mga imol, kag indi sila pagdaog-dauga sa korte, 23kay ang Ginoo amo ang magadepensa sa ila. Kag kon ano ang inyo himuon sa ila nga indi maayo amo man ang himuon sang Ginoo sa inyo.
‒2‒
24Indi ka magpakig-abyan sa tawo nga dali maakig, 25kay basi kon magpareho ka man sa iya, kag masiod ka sa sina nga batasan.
‒3‒
26Indi ka magpromisa nga ikaw ang magbayad sang utang sang iban. 27Kay kon indi ka makabayad, kuhaon nila bisan ang imo hiligdaan.
‒4‒
28Indi mo paghalinon ang muhon22:28 muhon: Tanda ini sang dulunan sang duta. Kon sa English, “landmark” ukon “boundary marker.” nga ginbutang sang una sang imo mga katigulangan.
‒5‒
29Ang tawo nga maayo mag-obra magaalagad sa mga hari kag indi sa ordinaryo nga mga tawo.
