其他条例
1“如果你们看见同胞的牛或羊走迷了路，不可视而不见，要把它带回去交给主人。 2如果主人离你们很远，或者你们不知道主人是谁，就要把它牵回家，等主人来找时再还给主人。 3见到同胞遗失的驴、衣物或其他东西，都要这样处理，不可视而不见。 4如果在路上看见同胞的牛或驴倒在地上，不可视而不见，要帮忙把它扶起来。
5“女人不可穿戴男人的衣物，男人也不可穿戴女人的衣物，因为这是你们的上帝耶和华所憎恶的。
6“如果你们在路边、树上或地上看见鸟巢，里面有雏鸟或蛋，并有母鸟伏在上面，不可把母鸟和雏鸟一起取走。 7你们可以取走雏鸟，但要放走母鸟。这样，你们就会凡事顺利，得享长寿。
8“建造新房时，要在房顶22:8 以色列人的房子都是平顶房。上安设围栏，免得有人从房顶上掉下来，由你们承担流血之罪。
9“你们不可在葡萄园里种别的作物，否则你们的收成和园中的果子都要充公。 10不可让牛和驴同负一轭耕地。 11不可穿由羊毛和细麻合织的衣物。
12“要在外袍的四角缀上穗子。
有关女子贞操的条例
13“如果有人娶了妻子，与她同房后却不喜欢她， 14诽谤她，说，‘我娶她时，发现她已经不是处女’， 15女方父母就要把凭据拿到城门口的长老们面前，证明女儿的贞洁。 16女方的父亲要对他们说，‘我把女儿嫁给这个人，现在他不喜欢我女儿， 17诽谤她，声称她结婚时已经不是处女，但这里有我女儿贞洁的凭据。’女方父母要把女儿新婚之夜用过的床单在长老们面前展开。 18长老们就必须抓住那人惩处他， 19罚他赔偿一公斤银子给女方的父亲，因为他诽谤了一个以色列的处女。那女子仍要做他妻子，丈夫终生不可休她。
20“但如果那人的指控属实，没有找到那女子贞洁的凭据， 21就要把她带到她父亲的家门前，由本城的人用石头打死她。因为她婚前淫乱，在以色列做了可耻的事。你们必须除掉你们中间的罪恶。
22“如果有人与有夫之妇通奸，必须处死奸夫和淫妇，这样就从以色列除掉了罪恶。
23“如果有人在城中遇见已经订婚的女子，与她行淫， 24你们必须把二人带到城门口，用石头打死他们。那女子该死，因为她在城中却没有高声呼救；那男子该死，因为他奸污了别人的妻子。你们必须除去你们中间的罪恶。
25“如果有人在野外遇见已经订婚的女子，强奸了她，必须处死那男子。 26但不可处死那女子，因为她没有犯该死的罪，她像被攻击、杀害的人一样是无辜的。 27因为她是在野外被强奸，即使喊叫也无人救她。
28“如果有人强奸了未订婚的处女，被抓住后， 29这人要付给女方的父亲六百克银子，并娶她为妻，终生不可休她，因为他奸污了她。
30“人不可娶他父亲的妻妾，因为这是对他父亲的羞辱。
122:1 Thaam 23:4-5; Thim 27:10Ũngĩkoona ndegwa kana ngʼondu ya mũrũ wa ithe wanyu yũrĩte, ndũkamĩtiganĩrie, no tigĩrĩra wona nĩwamĩcookia kũrĩ we. 2Mũrũ wa ithe wanyu ũcio angĩkorwo ndaikaraga hakuhĩ nawe, kana ũngĩkorwo ndũmũĩ, ũkaamĩtwara gwaku mũciĩ nginya rĩrĩa agooka kũmĩcaria; hĩndĩ ĩyo ũmũcookerie. 3Ũgeeka o ũguo, ũngĩkoona ndigiri ya mũrũ wa thoguo, kana kabuti gake, kana o kĩndũ gĩothe atete, ndũkanetue ta ũtacionete.
4Ũngĩkoona ndigiri ya mũrũ wa thoguo, kana ndegwa yake ĩgũĩte njĩra-inĩ, ndũkanamĩtiganĩrie; mũteithĩrĩrie kũmĩrũgamia.
5Mũndũ-wa-nja ndakanehumbe nguo cia arũme, kana mũndũ mũrũme ehumbe nguo cia andũ-a-nja, nĩgũkorwo Jehova Ngai wanyu nĩathũire mũndũ o wothe wĩkaga ũguo.
622:6 Alaw 22:28Ũngĩgaakorerera gĩtara kĩa nyoni mũkĩra-inĩ wa njĩra, kĩrĩ mũtĩ igũrũ kana kĩrĩ thĩ, nayo nyoni ĩyo ĩkorwo ĩkomereirie tũcui twayo kana matumbĩ, ndũkanoe nyoni ĩyo na tũcui twayo. 7No woe tũcui, no no nginya ũkaarekereria nyina yũmbũke, nĩgeetha wonage maũndũ mega na ũtũũre hĩndĩ ndaaya.
822:8 Josh 2:8; 1Sam 9:25Hĩndĩ ĩrĩa ũngĩaka nyũmba njerũ, ũkaamĩĩkĩra rũirigo rũmĩthiũrũrũkĩirie igũrũ nĩgeetha ndũkarehithĩrie andũ a nyũmba yaku ũũru wa ũiti wa thakame, mũndũ angĩkaagũa kuuma nyũmba igũrũ.22:8 Nyũmba cia tene ciakagwo na rũirigo igũrũ, na mũndũ nĩangĩagereire kuo.
9Ndũkahaande mbegũ cia mĩthemba ĩĩrĩ mũgũnda waku wa mĩthabibũ; ũngĩgeeka ũguo nĩũgathaahia mĩmera ĩrĩa ũhaandĩte, o na maciaro ma mũgũnda ũcio wa mĩthabibũ.
10Ndũkanarĩmithie ndegwa na ndigiri ciohanĩtio mũraũ ũmwe.
11Ndũkanehumbe nguo cia guoya wa ngʼondu na cia gatani ciogothanĩtio hamwe.
1222:12 Ndar 15:37-41; Math 23:5Ohagĩrĩra ciohe cia ndigi mĩthia-inĩ ĩrĩa ĩna ya kabuti karĩa wĩhumbaga.
Gũthũkia Kĩhiko
13Mũndũ angĩhikia mũtumia na thuutha wa gũkoma nake acooke amũthũũre, 14na aarie ndeto cia kũmũcambia, nake amũthũkĩrie rĩĩtwa, oige atĩrĩ, “Ndahikirie mũtumia ũyũ, no rĩrĩ, ndamũkuhĩrĩria ndionire imenyithia cia atĩ nĩ mũirĩtu gathirange,” 15hĩndĩ ĩyo ithe na nyina nĩmagatwara maũndũ ma kuonania atĩ nĩ mũirĩtu gathirange harĩ athuuri hau kĩhingo-inĩ gĩa itũũra. 16Ithe wa mũirĩtu nĩakeera athuuri atĩrĩ, “Ndaheanire mũirĩtu wakwa ahikio nĩ mũndũ ũyũ, no rĩrĩ, rĩu nĩamũthuurĩte. 17Nĩamũcambĩtie akoiga atĩrĩ, ‘Ndiakorire mwarĩguo arĩ mũirĩtu gathirange.’ No rĩrĩ, ici nĩcio imenyithia cia kuonania atĩ mũirĩtu wakwa arĩ mũirĩtu gathirange.” Hĩndĩ ĩyo aciari a mũirĩtu ũcio nĩmagatambũrũkia gĩtambaya kĩu mbere ya athuuri a itũũra, 18nao athuuri acio nĩmakanyiita mũndũ ũcio mamũherithie. 19Nĩmakamwĩtia thĩnjo ya cekeri igana rĩmwe cia betha,22:19 nĩ ta kilo 1 macineane kũrĩ ithe wa mũirĩtu, nĩ ũndũ mũndũ ũcio nĩacambĩtie mũirĩtu gathirange wa Isiraeli. Mũirĩtu ũcio agaathiĩ na mbere gũtuĩka mũtumia wake; ndakanamũte matukũ mothe marĩa egũtũũra muoyo.
20No rĩrĩ, kũngĩgaatuĩka atĩ thitango ĩyo nĩ ya ma, na kwage kĩmenyithia gĩa kuonania atĩ mũirĩtu ũcio aarĩ gathirange, 2122:21 Kĩam 34:7; Gũcook 23:17-18nĩakarehwo mũrango-inĩ wa nyũmba ya ithe, nao arũme a itũũra rĩake nĩmakamũhũũra na mahiga nyuguto nginya akue. Nĩekĩte ũndũ wa thoni thĩinĩ wa Isiraeli nĩkũhũũra ũmaraya arĩ o nyũmba gwa ithe. No nginya mũniine ũũru ũcio wehere gatagatĩ-inĩ kanyu.
2222:22 Kĩam 38:24; Joh 8:5; Ahib 13:4Mũndũ mũrũme angĩnyiitwo akomete na mũtumia wa mũndũ ũngĩ, o eerĩ, mũndũ mũrũme ũcio na mũtumia ũcio, no nginya makue. No nginya mũniine ũũru ũcio wehere Isiraeli.
23Mũndũ angĩcemania na mũirĩtu gathirange itũũra-inĩ orĩtio ahikio, na mũndũ ũcio akome nake, 24nĩmũkamanyiita eerĩ, mũmoimagarie kĩhingo-inĩ gĩa itũũra rĩu, mũmahũũre na mahiga nyuguto nginya makue; mũirĩtu ũcio akooragwo tondũ aarĩ thĩinĩ wa itũũra na ndoigire mbu nĩguo ateithio, nake mũndũ mũrũme ũcio akooragwo tondũ wa gũthũkia mũtumia wa mũndũ ũngĩ. No nginya mũniine ũũru wehere gatagatĩ-inĩ kanyu.
25No rĩrĩ, mũndũ mũrũme angĩcemania na mũirĩtu ũrĩĩtio ahikio arĩ na kũu nja ya itũũra, na amũnyiite na hinya, mũndũ mũrũme ũcio wĩkĩte ũguo nowe wiki ũgaakua. 26No rĩrĩ, mũirĩtu ũcio mũtikanamwĩke ũndũ; ndeekĩte rĩhia rĩa gũtũma ooragwo. Ũndũ ũcio nĩ ta wa mũndũ ũrĩa ũtharĩkagĩra akooraga mũndũ wa itũũra rĩake, 27nĩgũkorwo mũndũ ũcio aacemanirie na mũirĩtu ũcio na kũu nja ya itũũra, o na gũtuĩka mũirĩtu ũcio ũrĩĩtio nĩoigire mbu, hatiarĩ na mũndũ wakũmũteithũra.
2822:28 Thaam 22:16Mũndũ angĩgacemania na mũirĩtu gathirange ũtoorĩtio ahikio, amũnyiite na hinya nao mamenyeke-rĩ, 29mũndũ ũcio nĩakarĩha ithe wa mũirĩtu ũcio cekeri mĩrongo ĩtano cia betha.22:29 nĩ ta nuthu kilo Mũndũ ũcio no nginya ahikie mũirĩtu ũcio, nĩgũkorwo nĩamũthũkĩtie. Ndakanamũte matukũ mothe marĩa egũtũũra muoyo.
3022:30 Kĩam 29:29; Alaw 18:8; 1Akor 5:1Mũndũ mũrũme ndagĩrĩirwo nĩkũhikia mũtumia wa ithe; ndakanaconorithie ũrĩrĩ wa ithe.
