参孙和大利拉
1一天，参孙去迦萨，看见一个妓女，就与她亲近。 2迦萨人得知参孙来了，便包围那地方，整夜埋伏在城门口，没有动手，心想：“等天一亮，我们就杀掉他。” 3可是，参孙睡到半夜就起来，把城门的门扇连门框和门闩一同拆下，扛到希伯仑对面的山顶上。
4后来，参孙在梭烈谷爱上一位名叫大利拉的女子。 5非利士人的首领就上去见这女子，对她说：“请你哄参孙说出他为何有这么大力气，我们怎样才能制服他，把他绑起来。事后，我们每人会给你一千一百块银子。” 6于是，大利拉问参孙：“求你告诉我，你为什么有这么大力气？用什么办法才能把你绑起来制服你？”
7参孙说：“如果我被七根还没干的青绳子绑着，我的力气便会和普通人一样。” 8非利士人的首领便把七根还没干的青绳子交给大利拉，她用那些绳子把参孙绑起来。 9有人已预先埋伏在她的内室，于是她喊道：“参孙，非利士人来捉你了！”但参孙挣断了绳子，就像挣断火烧过的麻线一样。因此，仍然没有人知道他为何力气过人。
10大利拉对参孙说：“你说谎捉弄我。现在请你告诉我，用什么方法才能绑住你？” 11参孙回答说：“如果用从未用过的新绳子绑住我，我的力气就会和普通人一样。” 12于是，大利拉让人埋伏在内室，她用七根新绳子绑住参孙，然后喊道：“参孙，非利士人来捉你了！”结果，参孙挣断了手臂上的绳子，就像挣断一根线一样。
13大利拉对参孙说：“到现在你还是说谎捉弄我。请你告诉我，用什么方法才能绑住你？”参孙说：“你把我的七根发辨和织布机的线编在一起，用橛子钉牢就可以了。” 14于是，大利拉把他的发辫和织布机的线编在一起，用橛子钉牢，然后喊道：“参孙，非利士人来捉你了！”参孙醒来，挣脱了织布机的橛子和线。
15大利拉对参孙说：“你既然不跟我说真心话，还说什么爱我！你捉弄了我三次，没告诉我你为何力气过人。” 16大利拉天天在他跟前唠叨不停，以致他烦得要死， 17就把秘密告诉了她。他说：“我从不剃发，因为我一出生就献给上帝做拿细耳人了。如果剃掉我的头发，我的力气就会和普通人一样。”
18大利拉见他说出了心中的秘密，就派人去通知非利士人的首领，说：“你们再来一次吧，他已经把秘密告诉我了。”于是，他们带着银子去了。 19大利拉哄参孙枕着她的腿睡觉，然后叫人来剃掉他的七根发辫，使他力气尽失，无力反抗。 20她喊道：“参孙，非利士人来捉你了！”参孙醒来，心想：“我要像前几次一样挣脱捆绑。”他却不知道耶和华已经离开他了。 21非利士人拿住他，剜了他的眼睛，把他带到迦萨，用铜链锁住他，让他在监牢里推磨。 22后来，他的头发又渐渐长出来了。
参孙之死
23非利士人的首领聚在一起向他们的神明大衮献大祭，欢呼说：“我们的神把仇敌参孙交在我们手中了。” 24众人看见参孙，就赞美他们的神明，说：“我们的神把仇敌交在我们手中了，他曾毁坏我们的田地，杀死我们许多人。” 25他们都兴高采烈，并喊道：“把参孙带来让我们消遣消遣。”于是，有人把参孙从监牢里提出来供他们消遣，他们让他站在两根柱子中间。 26参孙对拉着他手的童仆说：“带我到支撑这庙宇的柱子那里，我想靠一靠。” 27那时，庙里挤满了男男女女，非利士人的首领们都在场，房顶上还有三千男女看参孙的热闹。
28参孙向耶和华祷告说：“主耶和华啊，求你眷顾我！上帝啊，求你再次赐给我力量，使我向非利士人报剜眼之仇。” 29参孙就抱住庙宇中央的两根柱子，一手抱一根， 30然后喊道：“我要跟非利士人同归于尽！”于是，他一用力，庙宇倒塌，压住里面的首领和民众。参孙死时杀的人比他活着时杀的还多。 31参孙的兄弟和家人取走他的尸体，葬在琐拉和以实陶之间他父亲玛挪亚的墓地里。参孙做以色列的士师二十年。
Samusoni na Delila
116:1 Atiir 13:24; Kĩam 38:15Mũthenya ũmwe Samusoni nĩathiire Gaza, akĩona mũmaraya kuo. Agĩtoonya gwake nĩguo akome nake. 216:2 Josh 2:5; 1Sam 19:11Andũ a Gaza makĩĩrwo atĩrĩ, “Samusoni arĩ gũkũ!” Nĩ ũndũ ũcio magĩthiũrũrũkĩria handũ hau, makĩraara mamuohetie ũtukũ wothe kĩhingo-inĩ gĩa itũũra rĩu inene. Nao matiigana kwehera ho ũtukũ ũcio, nĩ ũndũ moigĩte atĩrĩ, “Rũciinĩ gwakĩa, nĩtũkaamũũraga.”
316:3 Josh 10:36Nowe Samusoni aakomire kuo nginya ũtukũ gatagatĩ. Agĩcooka agĩũkĩra akĩnyiita mĩrango ya kĩhingo gĩa itũũra rĩu inene, hamwe na itugĩ ciayo cierĩ, agĩcimunyanĩria na igera ciothe. Agĩciigĩrĩra ciande, agĩcitwara kĩrĩma-igũrũ kĩrĩa kĩngʼetheire Hebironi.
416:4 Kĩam 24:67Thuutha ũcio, nĩagĩire ũrata na mũndũ-wa-nja kũu gĩtuamba-inĩ gĩa Soreki na rĩĩtwa rĩake eetagwo Delila. 516:5 Josh 13:3; Thaam 10:7Nao aathani a Afilisti16:5 Bũrũri wa Afilisti warĩ wa ngwatanĩro ya matũũra matano, namo matũũra macio maathagwo nĩ aathani atano. magĩthiĩ kũrĩ we, makĩmwĩra atĩrĩ, “Rora kana wahota kũmũheenereria, akwĩre hitho ya hinya ũcio wake mũnene, na ũrĩa tũngĩmũkĩria hinya nĩguo tũmuohe, tũmũtoorie. O ũmwe witũ nĩagakũhe cekeri ngiri ĩmwe na igana rĩmwe cia betha.16:5 nĩ ta kilo 13”
616:6 Atiir 16:5-15Nĩ ũndũ ũcio Delila akĩĩra Samusoni atĩrĩ, “Njĩĩra hitho ya hinya waku mũnene, na ũrĩa ũngĩohwo na ũtoorio.”
7Nake Samusoni akĩmũcookeria atĩrĩ, “Mũndũ o na ũrĩkũ angĩĩnjoha na nga mũgwanja cia mwogothano itarĩ nyũmithie-rĩ, niĩ ngwaga hinya nduĩke o ta mũndũ ũngĩ o wothe.”
8Hĩndĩ ĩyo aathani a Afilisti makĩmũrehere nga mũgwanja iria itaarĩ nyũmithie, nake akĩmuoha nacio. 916:9 Atiir 16:12, 14Nao andũ mehithĩte thĩinĩ wa nyũmba-rĩ, akĩmwĩra atĩrĩ, “Samusoni, ũrĩ mũkore nĩ Afilisti!” Nowe agĩtuanga nga icio na ũhũthũ o ta ũrĩa rũrigi rũtuĩkaga rwahutia rũrĩrĩmbĩ rwa mwaki. Nĩ ũndũ ũcio hitho ya hinya wake ndĩamenyekire.
1016:10 Atiir 16:13Nake Delila akĩĩra Samusoni atĩrĩ, “Nĩũnduĩte mũndũ mũkĩĩgu; ũkaheenia. Ndagũthaitha njĩĩra kĩrĩa ũngĩohwo nakĩo.”
1116:11 Atiir 15:13Nake akĩmũcookeria atĩrĩ, “Mũndũ o na ũrĩkũ angĩnjoha wega na mĩhĩndo mĩerũ ĩtarĩ yahũthĩrwo, nĩngwaga hinya nduĩke o ta mũndũ ũngĩ o wothe.”
12Nĩ ũndũ ũcio Delila akĩoya mĩhĩndo mĩerũ na akĩmuoha nayo. Hĩndĩ ĩyo, andũ mehithĩte nyũmba thĩinĩ-rĩ, akĩmwĩra atĩrĩ, “Samusoni, ũrĩ mũkore nĩ Afilisti!” Nowe agĩtuanga mĩhĩndo ĩyo kuuma moko-inĩ make o ta ũrĩa angĩtuanga uthi.
13Delila agĩcooka akĩĩra Samusoni atĩrĩ, “Nginya rĩu ũkoretwo ũkĩndua mũndũ mũkĩĩgu, ũkaaheenia. Njĩĩra kĩrĩa ũngĩohwo nakĩo.”
Nake agĩcookia atĩrĩ, “Ũngĩogotha makundo maya mũgwanja ma njuĩrĩ ya mũtwe wakwa ndigi-inĩ, ũciigĩrĩre mũtambo-inĩ wa gũtuma taama na ũcirũmie na higĩ, niĩ nĩngwaga hinya nduĩke o ta mũndũ ũngĩ o wothe.” Nĩ ũndũ ũcio rĩrĩa aakomete-rĩ, Delila akĩoya makundo mũgwanja ma njuĩrĩ cia mũtwe wake, agĩciogothania na ndigi, 1416:14 Atiir 16:9, 20na agĩcirũmia na higĩ.
Agĩcooka akĩmwĩta o rĩngĩ, akĩmwĩra atĩrĩ, “Samusoni, ũrĩ mũkore nĩ Afilisti!” Nake Samusoni akĩarahũka toro, na akĩguucia higĩ ĩyo, o na mũtambo ũrĩa warĩ na ndigi.
1516:15 Atiir 14:16; Ndar 24:10Agĩcooka akĩmũũria atĩrĩ, “Wahota atĩa kuuga atĩ nĩũnyendete, rĩrĩa ũtangĩĩhoka? Rĩrĩ nĩ riita rĩa gatatũ ũnduĩte mũndũ mũkĩĩgu, na ndũrĩ wanjĩĩra hitho ya hinya ũcio waku mũnene.” 16Nĩ ũndũ wa ũrĩa aamũgiaga na akamũtindĩrĩra mũthenya o mũthenya, akĩmũnogia o nginya hakuhĩ gũkua.
1716:17 Mik 7:5; Ndar 6:2Nĩ ũndũ ũcio Samusoni akĩmwĩra maũndũ mothe. Akiuga atĩrĩ, “Mũtwe ũyũ wakwa ndũrĩ wenjwo nĩ ũndũ-rĩ, niĩ ndũire ndĩ Mũnaziri wamũrĩirwo Ngai kuuma rĩrĩa ndaciarirwo. Ingĩenjwo-rĩ, hinya wakwa no ũnjeherere, na njage hinya nduĩke o ta mũndũ ũngĩ o wothe.”
1816:18 Josh 13:3Na rĩrĩa Delila aamenyire atĩ nĩamwĩra maũndũ make mothe, agĩtũmanĩra aathani a Afilisti akĩmeera atĩrĩ, “Cookai riita rĩngĩ rĩmwe, nĩ ũndũ nĩanjĩĩrĩte maũndũ mothe.” Nĩ ũndũ ũcio aathani acio a Afilisti magĩcooka makuuĩte betha na moko. 1916:19 Thim 7:26-27Nake Delila agĩtũma Samusoni akome ciero-inĩ ciake, agĩĩta mũndũ ũmwe amwenje makundo mothe mũgwanja ma njuĩrĩ yake, nao makĩambĩrĩria kũmũtooria. Naguo hinya wake ũkĩmuuma.
2016:20 Ndar 14:42; 1Sam 16:14Hĩndĩ ĩyo akĩmwĩra atĩrĩ, “Samusoni, ũrĩ mũkore nĩ Afilisti!”
Nake agĩũkĩra kuuma toro, agĩĩciiria atĩrĩ, “Nĩnguuma nja o ta tene na ndĩĩribaribe, ndĩĩohore.” No rĩrĩ, ndaamenyete atĩ Jehova nĩamwehereire.
2116:21 Jer 47:1; Ayub 31:10; Isa 47:2Hĩndĩ ĩyo Afilisti makĩmũnyiita na hinya, makĩmũkũũra maitho na makĩmũikũrũkia Gaza. Makĩmuoha na mĩnyororo ya gĩcango, na makĩmũiga athĩage ngano arĩ kũu njeera. 22No rĩrĩ, njuĩrĩ ya mũtwe wake ĩkĩambĩrĩria gũkũra rĩngĩ, thuutha wa kwenjwo.
Gĩkuũ gĩa Samusoni
2316:23 1Sam 5:2; 1Maũ 10:10Na rĩrĩ, aathani a Afilisti makĩũngana nĩguo marutĩre Dagoni ngai yao16:23 Dagoni nĩyo yarĩ ngai nene ya Afilisti; Dagoni na Kĩhibirania nĩ kuuga “ngano.” igongona inene na makũngũĩre, makiugaga atĩrĩ, “Ngai iitũ nĩĩneanĩte Samusoni thũ iitũ, moko-inĩ maitũ.”
2416:24 Dan 5:4; 1Sam 31:9Rĩrĩa andũ maamuonire, makĩgooca ngai ĩyo yao makiugaga atĩrĩ,
“Ngai iitũ nĩĩneanĩte thũ iitũ moko-inĩ maitũ,
thũ ĩrĩa yathũkangirie bũrũri witũ na ĩkĩũraga andũ aitũ aingĩ.”
2516:25 Atiir 9:27; Esit 1:10Na rĩrĩa ngoro ciao ciacanjamũkĩte, makĩanĩrĩra makiuga atĩrĩ, “Rehei Samusoni nĩguo oke atũkenie.” Nĩ ũndũ ũcio makĩruta Samusoni njeera, nake agĩĩka maũndũ ma mathekania.
Rĩrĩa maamũrũgamirie gatagatĩ-inĩ ga itugĩ-rĩ, 26Samusoni akĩĩra ndungata ĩrĩa yamũnyiitĩte guoko atĩrĩ, “Njiga harĩa ingĩhota kũhutia itugĩ iria inyiitĩrĩire hekarũ, nĩgeetha ndĩtiiranie nacio.” 27Na rĩrĩ, hekarũ ĩyo yaiyũrĩte arũme na andũ-a-nja; na aathani othe a Afilisti maarĩ kuo, na nyũmba igũrũ kwarĩ na arũme na andũ-a-nja ta ngiri ithatũ meroreire Samusoni agĩĩka maũndũ ma kũmakenia. 2816:28 Atiir 15:18; Jer 15:15Samusoni akĩhooya Jehova, akiuga atĩrĩ, “Wee Mwathani Jehova, ndirikana. Wee Ngai, ndagũthaitha ũnjĩkĩre hinya o ihinda rĩngĩ rĩmwe, na ũreke ndĩĩrĩhĩrie kũrĩ Afilisti na igũtha rĩmwe nĩ ũndũ wa maitho makwa meerĩ.” 29Hĩndĩ ĩyo Samusoni akĩnyiita itugĩ icio cierĩ cia gatagatĩ iria ciarũgamĩtie hekarũ ĩyo. Agĩĩtiirania nacio, kĩmwe agĩkĩnyiita na guoko gwake kwa ũrĩo na kĩrĩa kĩngĩ na guoko gwake kwa ũmotho, 30Samusoni akiuga atĩrĩ, “Reke ngue hamwe na Afilisti!” Agĩcooka agĩcitindĩka na hinya wake wothe, nayo hekarũ ĩkĩgwĩra aathani acio hamwe na andũ othe arĩa maarĩ thĩinĩ wayo. Nĩ ũndũ ũcio akĩũraga andũ aingĩ agĩkua gũkĩra arĩa ooragire arĩ muoyo.
3116:31 Ruth 1:1; Atiir 15:20Nao ariũ a ithe na nyũmba yothe ya ithe magĩikũrũka makamũgĩĩre. Makĩmũkuua makĩmũinũkia na makĩmũthika gatagatĩ ga Zora na Eshitaoli mbĩrĩra-inĩ ya ithe Manoa. Nake aatirĩrĩire Isiraeli mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ.
