雅各全家定居埃及
1约瑟来到法老面前，对他说：“我父亲和我的弟兄们已经带着他们的羊群、牛群和所有的一切从迦南来了，现在就在歌珊。” 2约瑟从弟兄中带了五个人去见法老。 3法老问他们：“你们做什么工作？”他们回答说：“仆人们祖祖辈辈都是牧羊的。 4迦南的饥荒很严重，羊群没有草吃，所以我们到这里来寄居，求你准许仆人们住在歌珊。” 5法老对约瑟说：“你父亲和弟兄们都来了， 6整个埃及就在你面前，尽管安排他们住在国中最好的地方。他们可以住在歌珊。如果你知道他们中间有能干的人，可以派他们看管我的牲畜。”
7约瑟又带父亲雅各去见法老，雅各就为法老祝福。 8法老问雅各：“你多大岁数了？” 9雅各回答说：“我在世上寄居一百三十年了，我的日子又苦又短，不像我祖先那样高寿。” 10雅各为法老祝福后，就告退了。 11约瑟遵照法老之命把埃及最好的地方——兰塞境内的土地给他父亲和弟兄们居住，作他们的产业。 12约瑟按各家人口提供粮食给父亲、弟兄及其他家人。
饥荒
13饥荒很严重，到处都缺粮，埃及和迦南都饱受饥荒之苦。 14约瑟把埃及人和迦南人向他买粮的银子收集起来，存放在法老的库房里。 15埃及人和迦南人的银子都用光了，埃及人就来见约瑟，对他说：“我们的钱财都用光了，求你给我们粮食，免得我们饿死在你面前。” 16约瑟说：“你们的钱财如果用尽了，可以用你们的牲畜来交换粮食。” 17于是，他们把牲畜赶到约瑟那里，用他们的牛、羊、驴和马跟约瑟换粮食。那一年，他们就依靠换来的粮食生活。
18到了第二年，他们又来见约瑟，对他说：“不瞒我主，我们的钱都用光了，牲畜也给你了，除了我们自己和田地以外，我们一无所有。 19求你不要让我们人死地荒。我们愿意用自己和我们的田地来换粮食，我们和我们的田地都归法老。求你给我们种子，我们好活下去，不致饿死，土地也不致荒废。”
20埃及人为饥荒所迫，纷纷卖掉自己的田地。约瑟替法老收购了埃及全国的田地，最后，所有的田地都归法老了。 21约瑟使埃及全境的人都成为法老的奴仆。 22约瑟唯独没有买祭司的田地，因为祭司吃法老的俸禄，有足够的供给，不用卖地。 23约瑟对百姓说：“我为法老买了你们和你们的土地，这里有种子，你们可以拿去耕种。 24但是你们要把收成的五分之一给法老，其余的，你们可以留下来作种子和全家人的口粮。” 25他们说：“你救了我们的命，求你恩待我们，让我们做法老的奴仆吧。” 26于是，约瑟立下一条法令，到今天还有效，就是埃及出产的五分之一归给法老。只有祭司的田地不归法老。
27以色列人住在埃及的歌珊，在那里获得了产业，人口兴旺。 28雅各在埃及住了十七年，他一共活了一百四十七岁。
29他快要离世的时候，把儿子约瑟叫来，说：“你如果恩待我，请你把手放在我大腿底下起誓，你会以慈爱和信实待我，不把我葬在埃及。 30我与祖先同眠后，你要把我带出埃及安葬在我祖先的身边。”约瑟说：“我必照你说的做。” 31雅各要约瑟起誓，约瑟照做了。于是，以色列在床头47:31 “在床头”或译“拄着拐杖”。敬拜上帝。
147:1 Kĩam 46:31Jusufu agĩthiĩ akĩĩra Firaũni atĩrĩ, “Baba na ariũ a baba hamwe na ndũũru ciao cia mbũri na cia ngʼombe na indo ciao ciothe nĩmokĩte kuuma bũrũri wa Kaanani, na rĩu marĩ Gosheni.” 2Ningĩ agĩthuura ariũ a ithe atano na akĩmatwara mbere ya Firaũni.
347:3 Kĩam 46:33Firaũni akĩmooria atĩrĩ, “Mũrutaga wĩra ũrĩkũ?”
Nao magĩcookeria Firaũni atĩrĩ, “Ithuĩ ndungata ciaku tũrĩ arĩithi, o ta ũrĩa maithe maitũ maarĩ.” 447:4 Kĩam 46:34Ningĩ makĩmwĩra atĩrĩ, “Tũũkĩte gũikara gũkũ kwa ihinda, tondũ ngʼaragu ĩno nĩ nene kũu Kaanani, na ndũũru cia ndungata ciaku nĩ ciagĩte ũrĩithio. Nĩ ũndũ ũcio twagũthaitha wĩtĩkĩrie ndungata ciaku itũũre Gosheni.”
5Firaũni akĩĩra Jusufu atĩrĩ, “Thoguo na ariũ a thoguo mokĩte kũrĩ we, 647:6 Thaam 18:21na bũrũri wa Misiri ũrĩ mbere yaku; he thoguo na ariũ a thoguo mwena ũrĩa mwega mũno wa bũrũri ũyũ. Reke maikare Gosheni. Na rĩrĩ, angĩkorwo nĩũũĩ amwe ao marĩ na ũũgĩ wa mwanya-rĩ, matue arũgamĩrĩri a mahiũ makwa.”
747:7 2Sam 14:22Ningĩ Jusufu akĩrehe ithe Jakubu mbere ya Firaũni. Na Jakubu aarĩkia kũrathima Firaũni-rĩ, 8Firaũni akĩmũũria atĩrĩ, “Ũrĩ na mĩaka ĩigana?”
947:9 Kĩam 25:7Nake Jakubu akĩĩra Firaũni atĩrĩ, “Mĩaka yakwa ya kũũrũũra nĩ igana rĩmwe na mĩrongo ĩtatũ. Mĩaka yakwa ĩkoretwo ĩrĩ mĩnini na ya mĩtangĩko, na ndĩigana mĩaka ya kũũrũũra kwa maithe makwa.” 1047:10 Kĩam 47:7Jakubu agĩcooka akĩrathima Firaũni na akĩehera akiuma hau Firaũni aarĩ.
1147:11 Ndar 33:3, 5Nĩ ũndũ ũcio Jusufu akĩhe ithe na ariũ a ithe ũtũũro kũu Misiri na akĩmahe mĩgũnda mwena ũrĩa mwega mũno wa bũrũri ũcio, rũgongo rwa Ramesese o ta ũrĩa Firaũni aathanĩte. 1247:12 Kĩam 45:11Ningĩ Jusufu nĩaheaga ithe na ariũ a ithe na andũ a nyũmba ya ithe othe irio kũringana na mũigana wa ciana ciao.
Jusufu na Ngʼaragu
1347:13 Kĩam 12:10Na rĩrĩ, gũtiarĩ irio mwena ũcio wothe, tondũ ngʼaragu yarĩ nene mũno; na Misiri na Kaanani cierĩ nĩ ciahinyĩrĩrĩkĩte nĩ ũndũ wa ngʼaragu ĩyo. 1447:14 Thaam 7:23Jusufu akĩũngania mbeeca iria ciothe ingĩonekire bũrũri wa Misiri na wa Kaanani, irĩ irĩhi rĩa ngano ĩrĩa andũ maagũraga, nake agĩcitwara nyũmba-inĩ ya ũthamaki ya Firaũni. 1547:15 Thaam 16:3Na rĩrĩa mbeeca cia andũ a Misiri na cia andũ a Kaanani ciathirire-rĩ, andũ a Misiri othe magĩthiĩ kũrĩ Jusufu, makĩmwĩra atĩrĩ, “Tũhe irio. Tũngĩgĩkua ũtwĩroreire nĩkĩ? Mbeeca ciitũ nĩithirĩte biũ.”
1647:16 Kĩam 47:18, 19Nake Jusufu akĩmacookeria atĩrĩ, “Ndeherai mahiũ manyu, na nĩngũmwenderia irio nĩ ũndũ wa mo tondũ mbeeca nĩ thiru.” 1747:17 Thaam 14:9Nĩ ũndũ ũcio magĩtwarĩra Jusufu mahiũ mao, nake akĩmakũũranĩria irio na mbarathi ciao, na ngʼondu na mbũri ciao, na ngʼombe na ndigiri ciao. Nake Jusufu akĩmateithĩrĩria mwaka ũcio wothe na irio, magĩcikũũrania na mahiũ mao mothe.
18Naguo mwaka ũcio wathira-rĩ, magĩũka kũrĩ we mwaka ũyũ ũngĩ, makĩmwĩra atĩrĩ, “Tũtingĩhota kũhitha mwathi witũ ũndũ, kuona atĩ mbeeca ciitũ nĩithirĩte, na mahiũ maitũ rĩu nĩ maku, na gũtirĩ kĩndũ gĩtigaire kĩa mwathi witũ tiga mĩĩrĩ iitũ na ithaka ciitũ. 19Tũngĩgĩkua ũtwĩroreire nĩkĩ, ithuĩ na ithaka ciitũ hamwe? Tũgũranĩrie hamwe na ithaka ciitũ, ũtũhe irio, na ithuĩ na ithaka ciitũ tũtuĩke ngombo cia Firaũni. Tũhe mbeũ nĩgeetha tũtũũre muoyo, tũtigakue, na nĩguo bũrũri witũ ndũkanangĩke.”
2047:20 Kĩam 12:10Nĩ ũndũ ũcio Jusufu akĩgũrĩra Firaũni bũrũri wothe wa Misiri. Nao andũ a Misiri makĩendia ithaka ciao, mũndũ o mũndũ, nĩ ũndũ ngʼaragu nĩyamahatĩrĩirie mũno. Naguo bũrũri wothe ũgĩtuĩka wa Firaũni. 21Nake Jusufu agĩgĩtua andũ ngombo kuuma mwena ũmwe wa Misiri nginya ũrĩa ũngĩ. 2247:22 Gũcook 14:28-29No rĩrĩ, ndaigana kũgũra ithaka cia athĩnjĩri-ngai akuo, tondũ o maarĩ na igai maaheagwo nĩ Firaũni, na maarĩ na irio cia kũmaigana kuuma kũrĩ igai rĩu Firaũni aamaheaga. Kĩu nĩkĩo gĩatũmire mage kwendia ithaka ciao.
2347:23 Neh 5:3Nake Jusufu akĩĩra andũ acio atĩrĩ, “Rĩu tondũ ũmũthĩ nĩndamũgũra hamwe na ithaka cianyu mũtuĩke a Firaũni-rĩ, mbeũ cianyu nĩcio ici; oyai mũkahaande mĩgũnda. 2447:24 Kĩam 41:34No rĩrĩa mũkaagetha, mũkaahe Firaũni gĩcunjĩ gĩa gatano. Icunjĩ icio ingĩ inya harĩ ithano no mwĩigĩre irĩ mbeũ cia kũhaanda na irio cianyu ene na cia nyũmba cianyu, na cia ciana cianyu.”
2547:25 Kĩam 32:5Nao makiuga atĩrĩ, “Nĩwahonokia mĩoyo iitũ. Tũroogĩtĩkĩrĩka maitho-inĩ ma mwathi witũ; ithuĩ tũgũtũũra tũrĩ ngombo cia Firaũni.”
2647:26 Kĩam 41:34Nĩ ũndũ ũcio Jusufu akĩruta watho ũkoniĩ ithaka cia Misiri, na nĩũtũire nginya ũmũthĩ, atĩ gĩcunjĩ gĩa gatano kĩa magetha nĩ kĩa Firaũni. No ithaka cia athĩnjĩri-ngai akuo itaatuĩkire cia Firaũni.
2747:27 Kĩam 1:22Nao andũ a Isiraeli magĩtũũra Misiri bũrũri-inĩ wa Gosheni. Makĩgĩa na indo kuo na magĩciarana, makĩingĩha mũno.
2847:28 Thab 105:23Jakubu aikarire Misiri mĩaka ikũmi na mũgwanja, nayo mĩaka yake ĩrĩa aatũũrire muoyo yarĩ mĩaka igana rĩmwe na mĩrongo ĩna na mũgwanja. 2947:29 Kĩam 24:32Na rĩrĩa ihinda rĩa Isiraeli rĩa gũkua rĩakuhĩrĩirie-rĩ, agĩtũmanĩra mũriũ wake Jusufu, akĩmwĩra atĩrĩ, “Angĩkorwo nĩnjĩtĩkĩrĩkĩte maitho-inĩ maku-rĩ, iga guoko gwaku rungu rwa kĩero gĩakwa, na ũnjĩĩre atĩ nĩũkanjĩka maũndũ ma ũtugi na ma wĩhokeku. Ndũkanaathike gũkũ Misiri, 3047:30 Josh 24:32no rĩrĩa ngaahurũka hamwe na maithe makwa, ũkanguua, ũndute Misiri, ũgaathike o harĩa mathikĩtwo.”
Nake Jusufu akiuga atĩrĩ, “Nĩngeeka o ũguo woiga.”
3147:31 Atiir 15:12Nake Isiraeli akĩmwĩra atĩrĩ, “Wĩhĩte na mwĩhĩtwa.” Nake Jusufu akĩĩhĩta harĩ we na mwĩhĩtwa, nake Isiraeli akĩhooya enyiitĩrĩire mũthĩgi wake.
