Бен-Адад осаждает столицу Сомарии
1Бен-Адад20:1 Это Бен-Адад II, сын или внук Бен-Адада I (см. 15:18). Примерные даты его правления: с 860 по 841 гг. до н. э., царь Сирии, собрал войско. С ним было тридцать два царя с конями и колесницами. Он выступил, осадил Сомарию и повёл войну против неё. 2Он отправил в город к царю Ахаву послов, чтобы сказать: 3«Так говорит Бен-Адад: „Твои серебро и золото – мои, и лучшие из твоих жён и детей – мои“».
4Царь Исроила ответил:
– Как ты и говоришь, господин мой царь, я и всё, что у меня есть, – твоё.
5Послы пришли вновь и сказали:
– Так говорит Бен-Адад: «Я посылал к тебе требовать твоего серебра и золота, твоих жён и детей. 6Но завтра к этому времени я пошлю слуг обыскать твой дворец и дома твоих приближённых. Они возьмут всё, что им понравится20:6 Или: «тебе дорого»., и унесут с собой».
7Царь Исроила призвал всех старейшин страны и сказал им:
– Смотрите, как этот человек ищет зла! Когда он посылал за моими жёнами и детьми, моим серебром и золотом, я не отказал ему.
8Все старейшины и весь народ ответили ему:
– Не слушай его и не уступай ему.
9Тогда он ответил послам Бен-Адада:
– Скажите господину моему царю: «То, чего ты требовал от твоего раба в первый раз, я сделаю, а этого сделать не могу».
Они ушли и передали этот ответ Бен-Ададу. 10Тогда Бен-Адад послал сказать Ахаву:
– Пусть боги сурово накажут меня, если от Сомарии останется достаточно праха, чтобы дать каждому из моих людей по пригоршне!
11Царь Исроила ответил:
– Скажите ему: «Воин, надевающий доспехи, не должен хвастать, как тот, кто их снимает после победы».
12Бен-Адад выслушал это, когда он и цари пили в своих палатках, и приказал своим людям:
– Готовьтесь к бою!
И они приготовились напасть на город.
Первое поражение сирийцев
13Тем временем к Ахаву, царю Исроила, пришёл пророк и возвестил ему:
– Так говорит Вечный: «Видишь это огромное войско? Сегодня Я отдам его в твои руки, и ты узнаешь, что Я – Вечный».
14– Но кто же сделает это? – спросил Ахав.
Пророк ответил:
– Так говорит Вечный: «Молодые слуги наместников провинций».
– А кто начнёт сражение? – спросил он.
– Ты, – ответил пророк.
15Тогда Ахав призвал молодых слуг наместников провинций, двести тридцать два человека. Затем он собрал всех остальных исроильтян – семь тысяч человек общим счётом. 16Они вышли в полдень, когда Бен-Адад и тридцать два союзных с ним царя напились в своих шатрах. 17Молодые слуги наместников провинций вышли первыми.
Бен-Адад выслал лазутчиков, и те доложили ему:
– Из Сомарии выходят люди.
18Он сказал:
– Пришли ли они с миром или с войной, возьмите их живыми!
19Молодые слуги наместников провинций и исроильское войско, которое шло за ними, вышли из города. 20Каждый исроильтянин убивал своего противника, сирийцы бежали, и Исроил преследовал их, но царь Сирии Бен-Адад спасся на коне вместе с другими всадниками. 21Царь Исроила продвинулся вперёд, захватил коней и колесницы и нанёс сирийцам тяжёлые потери.
Второе поражение сирийцев
22К царю Исроила пришёл пророк и сказал ему:
– Укрепись и посмотри, что тебе нужно сделать, потому что следующей весной царь Сирии нападёт на тебя вновь.
23Тем временем приближённые сирийского царя советовали ему:
– Их Бог – это Бог гор. Вот почему они слишком сильны для нас. Но если мы сразимся с ними на равнине, мы непременно окажемся сильнее их. 24Сделай вот что: убери всех царей с их мест в войске и замени другими военачальниками. 25Ещё набери такое войско, как то, что ты потерял, – коня вместо коня и колесницу вместо колесницы, чтобы нам сразиться с Исроилом на равнине. Тогда мы непременно окажемся сильнее их.
Он согласился с ними и так и сделал.
26Следующей весной Бен-Адад собрал сирийцев и пошёл к Афеку, чтобы сразиться с Исроилом. 27Когда исроильтяне также были собраны и получили продовольствие, они выступили им навстречу. Исроильтяне встали станом перед ними, как два маленьких козьих стада, а сирийцы заполонили всю округу.
28Пророк пришёл к царю Исроила и сказал ему:
– Так говорит Вечный: «Раз сирийцы говорят, что Вечный – это Бог гор, а не Бог долин, Я отдам это огромное войско в твои руки, и вы узнаете, что Я – Вечный».
29Семь дней стояли они друг напротив друга, и на седьмой день разгорелась битва. Исроильтяне нанесли сирийцам потери в сто тысяч пеших воинов за один день. 30Остальные бежали в Афек, где на двадцать семь тысяч из них рухнула стена. Бен-Адад тоже бежал в город и спрятался во внутренней комнате.
Ахав щадит Бен-Адада
31Приближённые Бен-Адада сказали ему:
– Послушай, мы слышали, что цари Исроила милостивы. Позволь нам пойти к царю Исроила одетыми в рубище и с верёвками на головах в знак смирения. Может быть, он пощадит твою жизнь.
32И одетые в рубище, с верёвками на головах они пришли к царю Исроила и сказали:
– Твой раб Бен-Адад говорит: «Прошу тебя, оставь мне жизнь».
Царь ответил:
– Разве он ещё жив? Он мой брат.
33Послы увидели в этом добрый знак и поспешно подхватили его слово:
– Да, Бен-Адад твой брат! – сказали они.
– Идите и приведите его, – сказал царь.
Когда Бен-Адад вышел к нему, Ахав усадил его в свою колесницу.
34– Я верну города, которые мой отец взял у твоего отца, – сказал Бен-Адад. – Ты можешь открыть в Дамаске базары, как мой отец в Сомарии.
Ахав ответил:
– На таких условиях я отпущу тебя.
Он заключил с ним договор и отпустил его.
Пророк упрекает Ахава
35По слову Вечного один ученик пророков сказал другому:
– Прошу, побей меня, – но тот отказался.
36Тогда он сказал:
– Раз ты не послушался Вечного, как только ты уйдёшь от меня, тебя убьёт лев.
И после того как тот человек ушёл, лев выскочил ему навстречу и убил его. 37Пророк нашёл другого человека и сказал:
– Прошу, побей меня.
Тот человек изранил его побоями. 38Тогда пророк пошёл и встал у дороги, ожидая царя. Он закрылся, опустив накидку на глаза. 39Когда царь проезжал мимо, он закричал ему:
– Твой раб был в самой гуще боя, и воин пришёл ко мне с пленником и сказал: «Стереги этого человека. Если он пропадёт, твоя жизнь будет за его жизнь, или же ты заплатишь тридцать шесть килограммов серебра»20:39 Букв.: «один талант». Это была сумма, которую простой солдат не мог заплатить, и значит ему в любом случае грозила смерть.. 40Но когда твой раб отвлёкся, пленник скрылся.
– Таков и будет тебе приговор, – сказал царь Исроила. – Ты сам его произнёс.
41Тогда пророк быстро сорвал с глаз накидку, и царь Исроила узнал в нём одного из пророков. 42Он сказал царю:
– Так говорит Вечный: «Ты отпустил человека, которому Я предназначил умереть. Поэтому твоя жизнь будет за его жизнь, а твой народ – за его народ».
43Мрачным и разгневанным вернулся царь Исроила в сомарийский дворец.
De overwinning op Samaria
1Koning Benhadad van Syrië mobiliseerde zijn leger en begon, samen met tweeëndertig bondgenoten en hun vele strijdwagens en paarden, Samaria, de hoofdstad van Israël, te belegeren. 2-3 Hij stuurde de volgende boodschap de stad in voor koning Achab van Israël: ‘Uw zilver en goud zijn van mij, evenals uw vrouwen en uw beste kinderen!’ 4‘Goed, mijn heer,’ antwoordde koning Achab bang, ‘alles wat ik heb, is van u.’ 5-6 Benhadads boodschappers kwamen al snel weer terug met een andere boodschap: ‘U moet mij niet alleen uw goud, zilver, vrouwen en kinderen geven. Morgen om deze tijd zal ik mijn mannen sturen om het paleis en de huizen van uw onderdanen te doorzoeken en zij zullen alles meenemen wat zij willen!’
7Achab riep zijn adviseurs bij zich. ‘Kijk toch eens wat deze man doet,’ klaagde hij. ‘Hij zoekt gewoon moeilijkheden, want ik heb hem mijn zilver, goud, vrouwen en kinderen al beloofd, zoals hij eiste.’ 8‘U moet hem niets meer geven,’ adviseerden de leiders. 9En daarom zei hij tegen de boodschappers van Benhadad: ‘Zeg tegen uw koning: “Ik zal u alles geven wat u de eerste keer vroeg, maar uw mannen mogen het paleis en de woningen van mijn onderdanen niet doorzoeken.” ’ De boodschappers keerden met deze mededeling terug naar Benhadad. 10Toen stuurde de Syrische koning de volgende boodschap naar Achab: ‘Mogen de goden mij meer aandoen dan ik u zal aandoen, als ik Samaria niet in een handvol stof zal veranderen.’ 11De koning van Israël antwoordde daarop: ‘Men moet niet juichen voordat de slag gewonnen is.’ 12Dat antwoord bereikte Benhadad en de andere onderkoningen, terwijl zij in hun tenten zaten te drinken. ‘Klaarmaken voor de aanval,’ brulde Benhadad zijn officieren toe.
13Toen kwam een profeet bij koning Achab en gaf hem de volgende boodschap van de Here: ‘Ziet u al deze vijandelijke troepen? Ik zal ze vandaag allemaal aan u overleveren. Dan zult u eindelijk tot de ontdekking komen dat Ik de Here ben.’ 14Achab vroeg: ‘Hoe zal Hij dat doen?’ En de profeet antwoordde: ‘De Here zegt: “Door de troepen uit de provincies.” ’ ‘Wie moet als eerste aanvallen?’ wilde Achab weten. ‘U,’ antwoordde de profeet. 15Daarop liet Achab zijn mannen tellen. De troepen uit de provincies waren tweehonderdtweeëndertig man in totaal en de rest van zijn leger omvatte zevenduizend man.
16Rond de middag, toen Benhadad en zijn tweeëndertig bondgenoten nog druk bezig waren zich te bedrinken, verlieten de eerste troepen van Achab de stad. 17Toen zij naderden, rapporteerden Benhadads uitkijkposten hem: ‘Er naderen troepen uit Samaria.’ 18‘Neem ze gevangen,’ beval Benhadad, ‘ongeacht of zij met vreedzame of oorlogzuchtige bedoelingen zijn gekomen.’ 19Ondertussen volgde Achabs hele leger de eerste troepen. 20Iedere man doodde een Syrische soldaat en plotseling raakte het hele Syrische leger in paniek en sloeg op de vlucht. De Israëlieten zetten de achtervolging in, maar koning Benhadad en enkele anderen wisten te paard te ontkomen. 21Het grootste gedeelte van de strijdwagens en de paarden werd echter door Achab buitgemaakt, waardoor het overgrote deel van het Syrische leger sneuvelde bij de slachting die volgde.
22De profeet kwam opnieuw bij koning Achab en zei: ‘Bereid u voor op een volgende aanval van de koning van Syrië rond de jaarwisseling.’ 23Na de nederlaag hadden Benhadads officieren namelijk tegen hem gezegd: ‘De Israëlitische goden zijn goden van de heuvels, daarom hebben zij gewonnen. Maar op de vlakte kunnen wij hen gemakkelijk aan. 24Deze keer moet u de onderkoningen uit het leger weghalen en hen vervangen door landvoogden. 25Breng eenzelfde leger op de been als dat wat u hebt verloren. Geef ons hetzelfde aantal paarden, strijdwagens en mannen, dan zullen wij op de vlakte opnieuw de strijd met hen aanbinden, dan zullen wij hen zonder twijfel verslaan.’ En koning Benhadad volgde hun raad op.
26Rond de jaarwisseling mobiliseerde hij het Syrische leger en trok weer ten strijde tegen Israël, dit keer bij Afek. 27Israël bracht ook een goed bewapend leger op de been en trok ten strijde. Het Israëlitische leger leek echter op twee onbeschermde kudden geiten, vergeleken bij de enorme Syrische troepenmacht die de vlakte vulde! 28De koning van Israël kreeg opnieuw bezoek van een profeet, die hem de volgende boodschap van de Here doorgaf: ‘Omdat de Syriërs hebben gezegd: “De Here is een God van de heuvels en niet van de vlakten,” zal Ik u helpen bij het verslaan van dit enorme leger. Dan zult u weten dat Ik inderdaad de Here ben.’ 29De twee legers lagen zeven dagen tegenover elkaar en op de zevende dag begon de slag. Die eerste dag doodden de Israëlieten honderdduizend man van het Syrische voetvolk. 30De rest vluchtte binnen de stadsmuren van Afek, maar de muur stortte op hen neer en doodde nog eens zevenentwingtigduizend man. Ook Benhadad zocht een goed heenkomen in de stad en verborg zich in een kamer van een van de huizen. 31‘Koning,’ zeiden zijn officieren tegen hem, ‘wij hebben gehoord dat de koningen van Israël erg genadig zijn. Laten wij rouwkleding aantrekken en touwen om ons hoofd doen en naar koning Achab gaan om te vragen of hij u in leven wil laten.’ 32Zo gingen zij naar de koning van Israël en smeekten: ‘Uw dienaar Benhadad vraagt nederig of u hem in leven wilt laten.’ ‘Leeft hij nog?’ vroeg de koning van Israël. ‘Hij is mijn broeder.’ 33De mannen beschouwden dit als een goed teken en zeiden haastig: ‘Precies, uw broeder Benhadad is nog in leven.’ ‘Ga hem halen,’ beval de koning van Israël hen. Toen Benhadad aankwam, nodigde Achab hem uit bij zich in de wagen te komen zitten! 34Benhadad zei tegen hem: ‘Ik zal de steden die mijn vader van uw vader afnam, teruggeven en u mag vrij handeldrijven in de straten van Damascus, net zoals mijn vader dat in Samaria deed.’ Koning Achab antwoordde: ‘Met deze overeenkomst ga ik akkoord.’ Nadat de overeenkomst op papier was gezet, liet Achab de Syrische koning naar huis gaan.
35Ondertussen droeg de Here een van de profeten op tegen een andere man te zeggen: ‘Sla mij met uw zwaard.’ Maar de man weigerde. 36Toen zei de profeet tegen hem: ‘Omdat u de stem van de Here niet hebt gehoorzaamd, zal een leeuw u doden zodra u hier bij mij weggaat.’ En toen de man was weggegaan, sprong even later inderdaad een leeuw tevoorschijn die hem doodde. 37De profeet wendde zich tot een andere man en zei: ‘Verwond mij met uw zwaard.’ Die man deed het wel en verwondde de profeet. 38De profeet wachtte langs de weg op de koning. Hij had een verband over zijn ogen gelegd, zodat hij moeilijk te herkennen was. 39Toen de koning langs kwam, riep de profeet hem toe: ‘Koning, ik was in de strijd toen een man mij een gevangene bracht en zei: “Let op deze man, als je hem laat ontsnappen, zul je sterven 40of mij dertig kilo zilver betalen.” Maar terwijl ik met iets anders bezig was, verdween de gevangene.’ ‘Wel, dat is dan uw eigen schuld,’ vond de koning. ‘U zult hem moeten betalen.’ 41Toen rukte de profeet het verband van zijn ogen en de koning herkende hem meteen als een van de profeten. 42De profeet zei tegen hem: ‘Omdat u de man spaarde van wie ik zei dat hij moest sterven, zult u in zijn plaats sterven en uw volk zal verdwijnen in plaats van het zijne.’ 43Zo keerde de koning van Israël nors en mopperend naar Samaria terug.
